Quan Điểm Quản Lý Nhà Nước Về Bồi Thường, Hỗ Trợ Và Tái Định Cư Khi Nhà

- Mười một là, công tác giải quyết khiếu nại về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư còn chậm so với thời gian quy định.

2.4.3. Nguyên nhân

Mặc dù, Trung tâm phát triển quỹ đất thị xã Buôn Hồ với lực lượng chuyên làm nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, nên đã góp phần đẩy nhanh tiến độ bồi thường, GPMB. Tuy nhiên, khi triển khai công tác bồi thường, GPMB vẫn còn một số hạn chế do những nguyên nhân sau:

- Một số cấp ủy, đảng, chính quyền, mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân các cấp và các ngành chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng và ý nghĩa đối với đối tượng thuộc diện thu hồi đất là đối tượng cần được quan tâm về kinh tế xã hội trong quá trình thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hôi đất để thực hiện các dự án đầu tư phát triển kinh tế xã hội.

- Sự phối hợp của mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể với chính quyền các cấp chưa thường xuyên, công tác phối hợp giữa chủ đầu tư với nhà đầu tư và hội đồng bồi thường chưa chặt chẽ. Chưa kiên quyết xử lý các trường hợp xây dựng trái phép và vi phạm đến đất quy hoạch.

- Thiếu cơ sở dữ liệu về đất đai và không có bản đồ địa chính thị xã. Công tác cập nhật chỉnh lý biết động đất đai thiếu kịp thời, từ đó dẫn tới công tác xác định điều kiện bồi thường về đất và tài sản trên đất mất nhiều thời gian và thiếu chính xác.

- Việc đo đạc xác định diện tích sử dụng thực tế thường sai lệch với giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, do đó thời gian xác minh xử lý kéo dài và thường gặp phải sự phản ứng gay gắt của người dân.

- Đơn giá bồi thường đất do cấp trên phê duyệt chậm và chưa sát với giá thị trường nên việc bồi thường cho người dân nhiều trường hợp còn chưa thỏa đáng và cũng là nguyên nhân dẫn đến khiếu kiện kéo dài.

- Các chính sách bồi thường, hỗ trợ thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất thường xuyên thay đổi, thiếu nhất quán và đồng bộ nên không tạo được sự đồng thuận của người dân.

- Đa số nhà ở nông thôn đều xây dựng không phép trên đất nông nghiệp chưa được xử lý hoặc cho phép tồn tại nhưng không có hồ sơ lưu trữ nên khi thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn, nhất là việc xác

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 110 trang tài liệu này.

minh mốc thời gian xây dựng, làm cho thời gian xác minh kéo dài, mức độ chính xác không cao.

- Nhiều trường hợp sau khi Nhà nước công bố quy hoạch nhưng người dân vẫn cố tình xây dựng, cơi nới nhà cửa, trồng cây cối hoa màu ... để “đòi” Nhà nước bồi thường. Từ đó dẫn đến việc rất khó xác định tính hợp pháp tài sản của chủ hộ để bồi thường đúng quy định.

- Việc thực hiện nguyên tắc dân chủ, công khai, ở một số dự án còn chưa được thực hiện một cách nghiêm túc, nhiều khi còn mang tính hình thức, tạo nên sự bức xúc đối với người bị thu hồi đất.

- Nhân sự của các tổ chức thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng trên địa bàn thị xã là toàn bộ cán bộ, nhân viên của Trung tâm phát triển quỹ đất gồm 09 người, dự án cần giải quyết kịp thời để bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư nhưng số lượng người quá ít dẫn đến chưa kịp tiến độ theo kế hoạch.

- Ủy ban nhân dân một số xã, phường chưa thực sự quyết liệt trong công tác giải phóng mặt bằng, ngại va chạm với dân và nhiều khi chưa hiểu một cách thấu đáo chế độ chính sách về giải phóng mặt bằng của Nhà nước, dẫn tới việc tuyên truyền, giải thích và vận động nhân dân địa phương chưa thực sự hiệu quả.

- Công tác kiểm tra, giám sát về thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn thị xã còn thiếu chặt chẽ, thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan có liên quan ở cấp thị xã; giữa cấp thị xã với sở ngành cấp tỉnh. Dẫn đến một số trường họp sai sót trong quá trình thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư chậm được phát hiện, làm ảnh hướng đến tiến độ giải phóng mặt bằng của một vài dự án trên địa bàn thị xã.

- Nhân lực thực hiện công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo còn thiếu và yếu về chuyên môn nghiệp vụ.

Những kết quả đạt được của công tác quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất tạo tiền đề quan trọng để thực hiện các nhiệm vụ đặt ra trong những năm tiếp theo, đồng thời cũng khuyến khích động viên cán bộ địa chính, cán bộ làm công tác bồi thường, GPMB phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Việc tìm ra nguyên nhân của những hạn chế nhằm khắc phục, giải quyết triệt để những hạn chế đó, góp phần đưa công tác quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thị xã Buôn Hồ vào nề nếp, theo đúng quy định của pháp luật.

Tiểu kết chương 2

Trong chương 2, trên cơ sở lý thuyết của Chương 1 và từ thực tế của thị xã Buôn Hồ có thể rút ra những nội dung sau:

1- Khái quát về đặc điểm tự nhiên và điều kiện kinh tế - xã hội của thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk và tác động của đặc điểm tự nhiên và điều kiện kinh tế - xã hội đến quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk.

2- Tình hình thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk.

3- Thực trạng quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk. Qua phân tích, đánh giá, bên cạnh những kết quả đạt được, quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk cũng còn không ít những hạn chế bất cập và đây là cơ sở quan trọng cho việc đề xuất các giải pháp hoàn hiện quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk ở Chương 3 tiếp theo.

Chương 3

QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ BỒI THƯỜNG,

HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ BUÔN HỒ, TỈNH ĐẮK LẮK

3.1. Quan điểm quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất

3.1.1. Quan điểm

Hoàn thiện quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk trong thời gian tới phải trên cơ sở quan điểm sau:

- Theo thẩm quyền, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách hiện hành làm ảnh hưởng đến tiến độ công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk.

- Cải cách các thủ tục về đầu tư, huy động vốn và tận dụng quỹ đất, sử dụng công cụ giá để đáp ứng và triển khai kịp thời, có hiệu quả công tác giải phóng mặt bằng các công trình trên địa bàn thị xã.

3.1.2. Định hướng

Thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk là địa phương có lợi thế so sánh về phát triển công nghiệp, và là vùng cây công nghiệp điểm của tỉnh. Theo đó; thời gian tới thị xã Buôn Hồ tiếp tục đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đặc biệt là đẩy nhanh tiến độ xây dựng nông thôn mới, chỉnh trang đô thị. Cùng với quá trình trên, thị xã Buôn Hồ sẽ phải sử dụng một quỹ đất tương đối lớn để xây dựng và phát triển theo quy hoạch; trong khi đó quỹ đất của thị xã ngày càng bị thu hẹp lại do quá trình đô thị hóa, giá trị của đất đai ngày càng tăng cao.

Để đáp ứng được yêu cầu phát triển của địa phương, quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk cần quán triệt tốt các định hướng cơ bản sau:

Một là, trên cơ sở quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước về đổi mới chính sách, pháp luật đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, tiếp tục hoàn thiện pháp luật theo thẩm quyền về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn

thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk. Quy hoạch và công bố công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch hạ tầng kỹ thuật và xã hội cơ bản tạo động lực phát triển. Quy hoạch và đầu tư phát triển khu vực nông thôn thành các khu dân cư mới có đầy đủ kết cấu hạ tầng. Chú trọng công tác đầu tư, bố trí di dân tái định cư theo nguyên tắc khu tái định cư mới ít nhất phải bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.

Hai là, quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk phải dựa trên cơ sở giải quyết hài hòa mối quan hệ về lợi ích kinh tế giữa Nhà nước, chủ đầu tư và người bị thu hồi đất. Quá trình thực hiện phải đảm bảo nguyên tắc: công bằng, dân chủ, công khai và thấu tình đạt lý. Khuyến khích chủ đầu tư thực hiện cơ chế thỏa thuận với người sử dụng đất đối với các dự án đầu tư không thuộc các công trình phục vụ lợi ích quốc phòng, an ninh, dự án phát triển kinh tế vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và công trình trọng điểm.

Ba là, chú trọng đảm bảo công ăn việc làm, đào tạo chuyển đổi nghề nghiệp; giải quyết vấn đề tái định cư, vấn đề an sinh xã hội cho người trực tiếp sản xuất nông nghiệp bị thu hồi đất nông nghiệp mà không có đất khác để giao cho họ tiếp tục sản xuất. Đối với dự án đầu tư có ảnh hưởng lớn đến cơ cấu kinh tế - xã hội và đời sống dân cư, trước khi quyết định đầu tư cần phải lấy ý kiến của người dân khu vực dự kiến thu hồi đất để thực hiện dự án; trong đó các thông tin cần công khai lấy ý kiến gồm: mục đích, ý nghĩa, kế hoạch và thời gian thực hiện, chính sách bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư.

Bốn là, quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phải gắn với chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa; tạo việc làm và phân công lại lao động ở khu vực nông thôn; phát triển ngành nghề mới ... đảm bảo tăng thu nhập cho người nông dân.

Năm là, quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phải trên quan điểm giá đất do Nhà nước bồi thường đảm bảo cho người bị thu hồi đất có thể mua được chỗ ở mới tương đương; chú trọng đến việc bố trí tái định cư tại chỗ; bóc tách phần chính sách xã hội ra khỏi giá đất bồi thường.

Sáu là, quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải dựa trên nguyên tắc công khai, minh bạch, dân chủ, bình đẳng và đúng pháp luật. Tạo lập cơ chế để người dân có thể tham gia bàn bạc, đóng góp ý kiến vào toàn bộ quá trình thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư nhằm tạo sự đồng thuận của xã hội và cộng đồng dân cư.

Bảy là, hoàn thiện quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất theo hướng chuyển việc bồi thường, giải phóng mặt bằng từ cơ chế hành chính do các cơ quan công quyền thực hiện sang cơ chế kinh tế do tổ chức phát triển quỹ đất hoặc doanh nghiệp làm dịch vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng thực hiện.

Tám là, hoàn thiện quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phải dựa trên sự nghiên cứu, tham khảo có chọn lọc những kinh nghiệm bổ ích của trong và ngoài nước.

Chín là, huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong công tác tổ chức thực hiện và tuyên truyền, vận động, giải thích các chế độ, chính sách. Giải quyết kịp thời các đơn thư khiếu nại, tố cáo trên nguyên tắc giải quyết dứt điểm vụ việc ngay từ cơ sở. Kiên quyết xử lý các trường hợp cố tình vi phạm pháp luật trong quá trình tổ chức thực hiện công tác giải phóng mặt bằng. Biện pháp phải đồng bộ từ tất cả các cấp, các ngành. Kiên quyết thu hồi diện tích đất đã giao để hoang hóa, sử dụng sai mục đích.

3.2. Một số giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk

3.2.1. Tăng cường công tác xây dựng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, khảo sát, đo đạc, lập bản đồ địa chính, kịp thời chỉnh lý những biến động về đất đai làm căn cứ cho chính sách đền bù

Đây là công việc quan trọng và rất cần thiết để thực hiện quản lý Nhà nước về đất đai và là cơ sở để thực hiện việc giao đất, cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và giải quyết tranh chấp về đất đai. Kế hoạch sử dụng đất là nội dung quan trọng hàng đầu của công tác quản lý Nhà nước về đất đai. Với nghĩa đó, tất cả các cấp từ tỉnh, thị xã, các xã, phường đều phải tiến hành rà soát, bổ sung, điều chỉnh quy hoạch cho phù hợp với quy hoạch của cấp

trên và thực tiễn đặt ra, trong đó chú ý đến việc quy hoạch các khu công nghiệp, các khu dân cư để có căn cứ khi thu hồi và bồi thường.

Công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất: Tổ chức thực hiện rà soát tất cả quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt ở 3 cấp để điều chỉnh phù hợp với Nghị quyết phát triển kinh tế - xã hội, phù hợp với tiêu chí quy hoạch sử dụng đất hiện nay. Yếu tố quy hoạch mà đảm bảo thì công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sẽ thuận lợi khi triển khai thu hồi đất các dự án có diện tích phù hợp hay đã được quy định cho chuyển mục đích sử dụng.

Thực hiện việc công khai quy hoạch đúng theo quy định để nhân dân biết và thực hiện trong đó có công tác kiểm tra, giám sát việc quy hoạch, ngăn chặn những trường hợp lấn chiếm đất trái phép, sử dụng đất sai mục đích, tự ý làm nhà vào vùng quy hoạch đã được công bố.

Công tác khảo sát, đo đạc lập bản đồ địa chính phải được quan tâm về độ chính xác, quy mô nhất là các xã vùng có địa hình khó khăn vì đây là căn cứ pháp lý để Ủy ban nhân dân tỉnh tiến hành các bước công việc một cách thuyết phục khi thu hồi đất và thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

3.2.2. Tăng cường công tác thanh kiểm tra tình hình quản lý và sử dụng đất đồng thời giải quyết tốt đơn thư khiếu nại, tố cáo

Sự yếu kém trong quản lý đất đai sẽ dẫn đến những diễn biến phức tạp của đời sống xã hội, mất lòng tin của nhân dân. Vì vậy, nhiệm vụ đặt ra đối với ngành Tài nguyên và Môi trường là phải phát hiện và xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật các hành vi sai phạm chính sách đất đai.

Hiện nay có rất nhiều sai phạm đang xảy ra trong quản lý và sử dụng đất đai như giao đất không đúng thẩm quyền, tự ý chuyển mục đích sử dụng đất, lấn chiếm đất công, vi phạm quy hoạch. Tất cả các sai phạm này cần phải được xử lý một cách nghiêm minh, kịp thời, không để tình trạng khiếu nại, tố cáo và tranh chấp đất đai kéo dài, vượt cấp. Xử lý nghiêm, kiên quyết đưa ra khỏi bộ máy ngành địa chính những cán bộ thoái hóa biến chất.

3.2.3. Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng

Quản lý nhà nước về đất đai là công việc liên quan đến nhiều ngành, nhiều cấp, do đó, cùng với việc tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện nghiêm

chỉnh pháp luật đất đai của Nhà nước, lực lượng cán bộ công chức Nhà nước cần phải gương mẫu để bằng hành động của mình cho nhân dân noi theo. Vì vậy, các cấp ủy Đảng cần phải tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo nhằm tổ chức và thực hiện tốt các mục tiêu mà Đảng và Nhà nước giao. Thực tế quản lý nhà nước về đất đai ở thị xã Buôn Hồ cho thấy vai trò lãnh đạo của các cấp ủy Đảng là rất quan trọng, là nhân tố quyết định sự thành công trong công tác quản lý đất đai. Coi trọng công tác tuyên truyền giáo dục là tạo điều kiện để "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra".

Những giải pháp cơ bản nêu trên có quan hệ chặt chẽ với nhau, hỗ trợ thúc đẩy nhau cùng thực hiện một mục tiêu là quản lý và sử dụng đất đai có hiệu quả. Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng là để xây dựng chính quyền trong sạch vững mạnh. Tuy nhiên, do điều kiện kinh tế còn có hạn, chúng ta không thể cầu toàn ngay một lúc thực hiện tốt tất cả các giải pháp mà phải căn cứ vào tình hình thực tế để lựa chọn giải pháp nào cần được ưu tiên.

3.2.4. Tăng cường công tác phối hợp giữa các ngành trong việc hướng dẫn thực hiện chính sách bồi thường, giải phóng mặt bằng đối với người dân bị thu hồi đất

Chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất là chính sách tổng hợp, liên quan đến nhiều lĩnh vực, nhiều ngành, nhiều cấp. Do đó, để bản quy định chung về chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư áp dụng chung thống nhất trên địa bàn toàn tỉnh thì giữa các cơ quan tham mưu phải có sự phối hợp chặt chẽ trong việc nghiên cứu, hướng dẫn theo ngành, lĩnh vực được phân công. Một sai lầm về chính sách dù nhỏ cũng để lại những hậu quả không dễ gì khắc phục được vì chính sách chung về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư được phủ rộng trên phạm vi toàn tỉnh do đó phải hết sức thận trọng về câu chữ để dễ hiểu và hiểu theo một nghĩa.

Quá trình tổ chức thực hiện chính sách và đơn giá bồi thường là quá trình triển khai lý thuyết vào thực tiễn, công đoạn này khẳng định sự thành công hay thất bại của chính sách, có phù hợp với thực tiễn hay không. Do đó, những người trực tiếp thực hiện phải hiểu rõ về chính sách và đơn giá, phải có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các phòng ban thực hiện theo một chu trình khép kín với những bước công việc do từng ngành đảm nhiệm đan xen nhau với điểm kết thúc là