Giải Pháp Hoàn Thiện Quản Lý Ngân Sách Nhà Nước Cấp Tỉnh Của Tỉnh Luang Pra

thông qua những mối liên hệ được miêu tả với các kết quả; các đầu ra theo yêu cầu được tài trợ ở những mức độ khối lượng, giá cả và chất lượng cụ thể; các đầu ra hướng tới mục tiêu và được cung cấp trong khuôn khổ thời gian yêu cầu.

Hai là, thực hiện nghiêm túc các văn bản về NSNN.

Ban hành đồng bộ hoá và tiếp tục hoàn thiện luật NSNN. Đồng thời giáo dục, nâng cao trình độ cho toàn dân, cho các chủ thể của nền kinh tế cũng như trình độ chuyên môn nghiệp vụ của cơ quan chức năng trực tiếp làm công tác quản lý NSNN.

Chấp hành nghiêm chỉnh Luật NSNN, Luật thực hiện tiết kiệm trong chi tiêu, pháp lệnh về thực hành tiết kiệm chống lãng phí. Tăng cường kiểm tra kiểm soát, đưa dần các khoản chi ngân sách trên địa bàn đi vào nền nếp theo đúng chủ trương chính sách của Đảng và Pháp luật của Nhà nước. Từng bước nâng số huyện tự cân đối được ngân sách. Khai thác triệt để mọi nguồn thu ngân sách từ các khu vực kinh tế, trong đó huy động tối đa các nguồn thu trong nước để đáp ứng nhu cầu chi ngân sách.

Ba là, cơ cấu lại ngân sách nhà nước theo hướng phân định rõ nguồn thu và nhiệm vụ chi của NSNN cấp tỉnh.

Phân định rõ nguồn thu và nhiệm vụ chi của NSNN cấp tỉnh để tăng cường tính chủ động của cấp NSĐP, xác định rõ nhiệm vụ trọng yếu như nâng cao tỷ trọng chi đầu tư phát triển trong tổng chi NSNN, cụ thể tập trung cho đầu tư cơ sở hạ tầng (như giao thông, đường điện, trường học, trạm y tế) và các vấn đề phúc lợi xã hội (như xóa đói, giảm nghèo, an sinh xã hội…).

Bốn là, đổi mới và nâng cao hiệu quả điều hành ngân sách trên địa bàn.

Nhằm tạo NSNN cho tỉnh phải tranh thủ các nguồn nhưng không tận thu, mà phải động viên nguồn thu ngân sách một cách hợp lý để đáp ứng nhu cầu chỉ trên cơ sở vừa bồi dưỡng và phát triển nguồn thu, vừa kiểm soát và tập trung khai thác một cách hợp lý và có hiệu quả các nguồn thu.

Tích cực khai thác mọi nguồn thu cho ngân sách từ các khu vực kinh tế, đảm bảo sự bình đẳng giữa các đối tượng, triệt để tiết kiệm trong chi thường xuyên, ưu tiên chi đầu tư phát triển. Tổ chức tốt thực hiện dự toán thu, chi ngân sách đã được UBND các huyện, thành phố thông qua hàng năm. Đảm bảo chi ngân sách phục vụ cho việc hoàn thành các mục tiêu kinh tế xã hội do địa phương đề ra.

Động viên các khoản thuế, phí vào NSNN song phải giải quyết hài hoà được lợi ích kinh tế giữa Nhà nước, doanh nghiệp, xã hội, phù hợp với tốc độ tăng trưởng kinh tế và tiến trình hội nhập khu vực, quốc tế, hạn chế tối đa tình trạng thất thu, trốn lậu thuế, thực hiện thu đúng, thu đủ mọi nguồn thu vào NSNN.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 177 trang tài liệu này.

Năm là, thực hiện tốt công tác phân phối và sử dụng vốn NSNN.

Để phân phối và sử dụng vốn NSNN có hiệu quả thì cần thực hiện tốt nguyên tắc tiết kiệm, hiệu quả, chấm dứt tình trạng các khoản chi bao cấp tràn lan của cơ chế trước đây. Thực hiện phương châm Nhà nước và nhân dân cùng làm.

Thực hiện phương pháp cân đối ngân sách một cách khoa học để vừa phát huy tốt các nguồn lực bên trong và tranh thủ cao độ, có hiệu quả nguồn lực tài chính bên ngoài; vừa phù hợp với pháp luật của Nhà nước Lào, vừa phù hợp với thông lệ quốc tế và bảo đảm sự chủ động của NSNN.

Đổi mới chế độ phân cấp quản lý NSNN theo hướng giảm bớt chức năng quản lý kinh tế của chính quyền địa phuơng, tránh để tình trạng phân tán và sử dụng kém hiệu quả nguồn vốn ngân sách.

4.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP TỈNH CỦA TỈNH LUANG PRA BANG

4.2.1. Hoàn thiện quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước

Hoàn thiện hệ thống quy định của pháp luật về NSNN tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động quản lý về NSNN nhằm phát triển NSNN vững chắc, trên cơ sở

tăng quyền chủ động, trách nhiệm của địa phương và các ngành trong quản lý tài chính - ngân sách đã được phân cấp. Hoàn chỉnh một hệ thống các văn bản pháp quy về lĩnh vực tài chính - ngân sách mang tính chất đồng bộ, tăng cường trách nhiệm của các chủ thể kinh tế - xã hội trong hoạt động ngân sách, có cơ chế thưởng phạt rõ ràng, nghiêm minh để có thể lành mạnh hóa các quan hệ tài chính trong mọi lĩnh vực khác nhau của đời sống kinh tế - xã hội.

Một là, phân định rõ nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa NSTW với NSĐP theo hướng gắn với hoạt động kinh tế - xã hội của từng cấp, nhằm làm tăng quyền chủ động trong quá trình quản lý điều hành ngân sách phục vụ nhiệm vụ kinh tế - xã hội của địa phương, đồng thời, quy định rõ trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương, đơn vị trong quản lý ngân sách. Luật NSNN và các văn bản pháp quy liên quan đến ngân sách phù hợp sẽ tạo thành hành lang định hướng lớn, chắc chắn cho hoạt động NSĐP phát triển vững chắc.

Hai là, xóa bỏ quy định sự bao cấp NSNN cấp trên đối với NSNN cấp dưới. Nhìn chung, luật pháp các nước đều quy định mỗi cấp chính quyền là một cấp ngân sách. Các cấp ngân sách có quyền độc lập với nhau và độc lập tương đối với NSTW, được tự lập, xét duyệt và tự quản lý ngân sách cấp mình. Tuy nhiên, luật pháp các nước cũng ghi nhận NSTW đóng vai trò chủ đạo, tức là có các nguồn thu quan trọng nhất, đồng thời phải đảm nhận các nhiệm vụ chi chủ yếu. Tính ràng buộc của NSĐP vào NSTW thể hiện ngoài sự ràng buộc pháp luật thì về mặt kinh tế, NSĐP được nhận trợ cấp từ NSTW dựa trên cơ sở tuân thủ những nguyên tắc, chuẩn mực rõ ràng, hợp lý và những điều kiện nhất định.

Ở CHDCND Lào, quan điểm của Đảng và nhà nước Lào trong việc xử lý mối quan hệ giữa trung ương và địa phương là tăng cường tính tập trung thống nhất, tính liên tục của điều hành vĩ mô, lãnh đạo tập trung đi đôi với việc mở rộng trách nhiệm và quyền hạn của địa phương đối với những vấn đề mà các cấp địa phương có khả năng xử lý có hiệu quả. Như vậy, tính tập trung

thống nhất theo quan điểm hiện nay là hoàn toàn khác về chất so với cơ chế tập trung quan liêu bao cấp trước đây đã hạn chế tính chủ động, năng động của cấp địa phương và cơ sở. Tập trung để tạo ra sức mạnh tăng trưởng kinh tế và giải quyết các vấn đề xã hội bức xúc.

Luật NSNN (2015) đã phân chia hệ thống NSNN theo cấp hành chính, theo đó CHDCND Lào có 3 cấp (trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện). Tuy nhiên, cần phải quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của mỗi cấp chính quyền phù hợp với thực tế quản lý trên địa bàn. Nhiệm vụ cụ thể của các cấp chính quyền địa phương nên chia làm 3 loại: Những nhiệm vụ bắt buộc gắn với nguồn tài chính công; những nhiệm vụ bắt buộc gắn với nguồn tài chính công bổ sung của cấp trên uỷ quyền cho cấp dưới; những nhiệm vụ có tính tự quản do chính quyền từng cấp đề ra và tự quyết định phù hợp với đặc thù của địa phương và không trái với pháp luật.

Ba là, quy định địa phương tự chủ trong quyết định và quản lý nguồn thu, nhiệm vụ chi.

Nên quy định địa phương có thể thay đổi thuế suất một số sắc thuế, hoặc chính quyền cấp tỉnh có thể tự quyết định ban hành sắc thuế của địa phương trong khung cho phép của trung ương.

Về các khoản thu được phân chia cho các cấp ngân sách: Phân cấp các khoản thu cần dựa trên nguyên tắc “lợi ích”, nghĩa là tăng thu của NSĐP phải đi kèm với việc cải thiện chất lượng dịch vụ công do địa phương có cung cấp. Mở rộng quyền tự chủ của địa phương trong quyết định chi tiêu. Cho phép chính quyền địa phương tự chủ trong việc ra các quyết định chi tiêu theo ưu tiên của địa phương, phải phù hợp với chiến lược và mục tiêu phát triển của quốc gia. Việc mở rộng quyền tự chủ của địa phương trong các quyết định chi tiêu dựa trên nguyên tắc chi tiêu được thực hiện ở cấp chính quyền nào trực tiếp cung ứng dịch vụ công có hiệu quả nhất. Tránh tình trạng cùng một nhiệm vụ chi được phân ra cho quá nhiều cấp mà không có sự xác định ranh

giới rõ ràng, dẫn đến không quy được trách nhiệm giải trình và sự chồng chéo, đùn đẩy giữa các cấp chính quyền. Đồng thời cần quy định cơ chế điều tiết số kết dư ngân sách quá lớn của một số địa phương nhằm sử dụng hiệu quả nguồn vốn NSNN. Bên cạnh đó, HĐND cấp tỉnh được quyết định chế độ, định mức chi ngân sách phù hợp với địa phương và đảm bảo khả năng cân đối NSĐP.

Bốn là, quy định cụ thể phương thức bổ sung từ ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dưới theo nguyên tắc nhiệm vụ chi thuộc địa phương nào địa phương đó phải sắp xếp kinh phí để thực hiện, nếu còn thiếu thì ngân sách cấp trên mới hỗ trợ để thực hiện mục tiêu trên.

NSTW và NSĐP mỗi cấp chính quyền địa phương được phân chia nguồn thu và nhiệm vụ chi cụ thể. NSTW giữ vai trò chủ đạo, bảo đảm thực hiện các nhiệm vụ chiến lược, quan trọng của quốc gia và hỗ trợ những địa phương chưa cân đối được thu, chi ngân sách. NSĐP được phân cấp nguồn thu bảo đảm chủ động trong thực hiện những nhiệm vụ được giao; tăng cường nguồn lực cho NSĐP. Cần quy định cho HĐND tỉnh quyết định việc phân chia nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa ngân sách các cấp chính quyền địa phương phù hợp với phân cấp quản lý kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và trình độ quản lý của mỗi cấp trên địa bàn.

Trường hợp cơ quan QLNN cấp trên ủy quyền cho cơ quan quản lý nhà nước cấp dưới thực hiện nhiệm vụ chi của mình, thì cần quy định rõ ràng việc chuyển kinh phí từ ngân sách cấp trên cho cấp dưới để thực hiện nhiệm vụ đó. Cũng cần quy định cụ thể trong thời kỳ ổn định ngân sách các địa phương được sử dụng nguồn tăng thu hàng năm mà ngân sách địa phương được hưởng để phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn; sau mỗi thời kỳ ổn định ngân sách, phải tăng khả năng tự cân đối, phát triển ngân sách địa phương, thực hiện giảm dân số bổ sung từ ngân sách cấp trên hoặc tăng tỷ lệ

phần trăm (%) điều tiết số thu nộp về ngân sách cấp trên.

Năm là, quy định cụ thể về thời kỳ ổn định ngân sách.

Theo đó, nên thống nhất là 5 năm theo nhiệm kỳ bầu cử của cơ quan dân cử và trùng với thời kỳ kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và số bổ sung từ ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dưới cần được xác định vào năm đầu thời kỳ ổn định và có hệ số tùy thuộc tình hình lạm phát và giảm phát từng năm để điều chỉnh bằng hệ số. Đồng thời cần hoàn thiện hệ thống tiêu chí, các nguyên tắc về bổ sung có mục tiêu gắn với các định hướng và chiến lược phát triển ưu tiên của từng vùng, miền và kế hoạch trung hạn của địa phương.

4.2.2. Hoàn thiện chu trình quản lý ngân sách nhà nước

- Hoàn thiện công tác lập dự toán ngân sách của tỉnh.

Quy trình lập dự toán ngân sách phải đảm bảo yêu cầu, căn cứ lập dự toán theo Luật định, thực hiện đầy đủ, đúng trình tự xây dựng dự toán, quyết định, phân bổ, giao dự toán NSNN. Trong quá trình lập dự toán NSNN cần chú ý 2 khâu then chốt là: Khâu hướng dẫn và thông báo số kiểm tra về dự toán cho các đơn vị thụ hưởng NSNN và khâu xem xét dự toán của các đơn vị thụ hưởng ngân sách gửi cho cơ quan tài chính các cấp. Phải thận trọng thậm chí phải trao đổi thảo luận với đơn vị để làm sáng tỏ các nhu cầu về dự toán nhằm phục vụ tốt cho quá trình xét duyệt dự toán.

Lập dự toán NSNN tỉnh phải tính đến kết quả phân tích, đánh giá tình hình thực tế kế hoạch ngân sách của các năm trước, đặc biệt là của năm báo cáo, dựa trên các chế độ chính sách, tiêu chuẩn, định mức cụ thể về thu chi NSNN, đồng thời đảm bảo đúng thời gian và quy trình từ dưới cơ sở tổng hợp lên, có như vậy mới sát đúng với thực tế từng địa phương, đơn vị.

Đối với các đơn vị thuộc tỉnh lập dự toán phải bám sát yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, lập và gửi dự toán đúng theo quy định. Sở Tài chính tổng hợp và xây dựng dự toán ngân sách trên cơ sở dự toán của các cơ quan, đơn vị, đồng thời dự kiến nguồn thu được hưởng để cân đối NSNN.

Xây dựng định mức chuẩn mực làm cơ sở cho việc lập dự toán và xét duyệt dự toán. Xây dựng các chuẩn mực khoa học làm cơ sở, căn cứ cho việc lập và xét duyệt dự toán ngân sách cho phù hợp với tình hình thực tế của địa phương.

Đổi mới về quyết định dự toán ngân sách: Quyết định dự toán NSNN phải dựa vào các chuẩn mực khoa học đã được xác định, nhằm đảm bảo cho dự toán NSNN được duyệt phù hợp với khả năng cân đối NSĐP. Khâu xét duyệt dự toán giữa cơ quan tài chính với từng đơn vị dự toán phải trao đổi, thảo luận để đi đến thống nhất về dự toán của các đơn vị. Trên cơ sở thống nhất về dự toán của đơn vị thụ hưởng NSNN, cơ quan tài chính tổng hợp dự toán ngân sách cấp mình thông qua lãnh đạo tỉnh cùng cấp quyết định dự toán NSNN nhằm đảm bảo cho dự toán xét duyệt được hợp lý hơn.

Sở Tài chính cần chủ động tham mưu cho chính quyền tỉnh xây dựng các văn bản hướng dẫn, chế độ chính sách phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trên cơ sở văn bản chỉ đạo của các Bộ, ngành trung ương, xây dựng định mức phân bổ dự toán trung hạn áp dụng cho từng thời kỳ ổn định ngân sách phù hợp tình hình chung của tỉnh.

- Hoàn thiện công tác chấp hành dự toán ngân sách của tỉnh.

Tổ chức thực hiện dự toán NSNN: Phải cụ thể hóa dự toán NSNN được duyệt chia ra hàng quý, tháng và được tiến hành theo trình tự sau:

+ Kinh phí đảm bảo chi quỹ lương và kinh phí quản lý được duyệt cả năm đều phải chia hàng quý, tháng và có tính mức tăng, giảm quỹ lương trong năm kế hoạch để điều chỉnh cho phù hợp.

+ Kinh phí sự nghiệp được duyệt cũng phải chia ra từng quý, tháng có xem xét từng dự toán được duyệt có phù hợp với yêu cầu thực tế dự kiến của năm kế hoạch.

+ Hình thành hạn mức thu chi để đảm bảo theo tiến độ của năm kế hoạch.

Chấp hành dự toán NSNN cần có sự kết hợp giữa cơ quan tài chính các cấp đảm bảo ngân sách cấp trên quan tâm hướng dẫn, kiểm tra, hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho ngân sách cấp dưới. Ngược lại, ngân sách cấp dưới phải chấp hành theo hướng dẫn, chỉ đạo của ngân sách cấp trên và thông tin kịp thời cho ngân sách cấp trên những khó khăn, thuận lợi trong quá trình chấp hành ngân sách ở địa phương để cùng nhau giải quyết. Đồng thời, cần có sự kết hợp giữa các cơ quan chức năng quản lý NSNN đối với đơn vị thụ hưởng ngân sách phải thống nhất trong quản lý nhằm tránh sự chồng chéo không cần thiết.

Tổ chức triển khai tốt cơ chế khoán chi hành chính đối với các đơn vị hành chính và đơn vị sự nghiệp không có thu, có cơ chế tự chủ tài chính đối với đơn vị sự nghiệp có thu. Đồng thời, triển khai, thực hiện quy chế công khai tài chính, quy chế tự kiểm tra, quy chế dân chủ. Điều này giúp cho các đơn vị tự chủ về tài chính thực hiện kiểm soát, giám sát theo quy chế chi tiêu nội bộ sát với tình hình thực tế của đơn vị, khắc phục tình trạng chế độ, tiêu chuẩn, định mức quá lạc hậu không phù hợp với thực tế. Đối với đơn vị chưa áp dụng cơ chế khoán chi hành chính thì các cơ quan thẩm quyền ban hành định chế tài chính phải quan tâm, rà soát các chế độ, tiêu chuẩn, định mức hàng năm để ban hành cho phù hợp với tình hình thực tế. Cơ quan tài chính các cấp cần quan tâm thường xuyên để chỉ đạo khắc phục những hạn chế của từng phương thức quản lý.

Thực hiện tốt chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm về sử dụng biên chế và kinh phí đối với các cơ quan, đơn vị.

Thực hiện nghiêm túc chế độ công khai tài chính, mua sắm, sửa chữa tài sản theo đúng định mức, tiêu chuẩn, chế độ của Nhà nước.

Chi bổ sung dự toán khi đã rà soát, điều chỉnh mà không đủ nguồn.

- Hoàn thiện công tác quyết toán ngân sách của tỉnh.