Quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai

3.2.5. Chỉ đạo tăng cường công tác xã hội hóa giáo dục hướng nghiệp trong

các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai 90

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông mới tại các trường trung học cơ sở huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai 91

3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp

đề xuất 92

3.4.1. Đối tượng khảo nghiệm 92

3.4.2. Cách thức tiến hành khảo nghiệm 92

3.4.3. Mục đích, nội dung khảo nghiệm 92

3.4.4. Kết quả khảo nghiệm 92

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 96

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 130 trang tài liệu này.

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 97

1. Kết luận 97

2. Khuyến nghị 98

2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Lào Cai 98

2.2. Đối với Ủy ban nhân dân huyện Văn Bàn 99

2.3. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Văn Bàn 99

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 101

vii

PHẦN PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

CBQL : Cán bộ quản lý

CBQLHN : Cán bộ quản lý hướng nghiệp CNH : Công nghiệp hóa

CSSX : Cơ sở sản xuất

CSVC : Cơ sở vật chất

GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo

GDHN : Giáo dục hướng nghiệp

GDPT : Giáo dục phổ thông

GV : Giáo viên

GVBM : Giáo viên bộ môn

GVCN : Giáo viên chủ nhiệm

HĐGDHN : Hoạt động giáo dục hướng nghiệp HĐH : Hiện đại hóa

HĐTN : Hoạt động trải nghiệm

HN : Hướng nghiệp

HS : Học sinh

HT : Hiệu trưởng

LHPN : Liên hiệp phụ nữ

PHHS : Phụ huynh học sinh

QL : Quản lý

QLGDHN : Quản lý giáo dục hướng nghiệp THCS : Trung học cơ sở

THPT : Trung học phổ thông

TNCS : Thanh niên cộng sản

TT GDTX - HN : Trung tâm Giáo dục thường xuyên - hướng nghiệp TT KTTH - HN : Trung tâm Kỹ thuật tổng hợp - hướng nghiệp

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Ý nghĩa của điểm số bình quân 43

Bảng 2.2: Nhận thức của CBQL, GV ở các trường THCS trên địa bàn huyện Văn Bàn về ý nghĩa, tầm quan trọng của GDHN 44

Bảng 2.3: Đánh giá CBQL, GV ở các trường THCS trên địa bàn huyện Văn Bàn về nội dung giáo dục hướng nghiệp 45

Bảng 2.4: Kết quả đánh giá của CBQL, GV về các hình thức GDHN của HS các trường THCS huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai 48

Bảng 2.5: Kết quả đánh giá của CBQL, GV về tính hiệu quả của giáo dục hướng nghiệp cho học sinh các trường THCS huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai 52

Bảng 2.6: Thực trạng lập kế kế hoạch GDHN cho học sinh của Hiệu trưởng các trường THCS tại huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai 55

Bảng 2.7: Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch GDHN cho học sinh các trường THCS trên địa bàn huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai 57

Bảng 2.8: Thực trạng chỉ đạo triển khai các hoạt động GDHN cho học sinh THCS trên địa bàn huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai 59

Bảng 2.9: Thực trạng kiểm tra đánh giá GDHN cho học sinh THCS trên địa bàn huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai 61

Bảng 2.10: Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý GDHN cho học sinh THCS

tại huyện Văn Bàn 62

Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp quản lý hoạt động GDHN của HS ở các trường THCS trên địa bàn huyện Văn Bàn 93

Bảng 3.2: Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động GDHN của HS ở các trường THCS trên địa bàn huyện Văn Bàn 94

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 1.1: Bản chất của hoạt động quản lý hướng nghiệp 17

Hình 1.2: Tổng quan về quản lý hướng nghiệp 18

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong thời đại công nghiệp 4.0 với xu thế hội nhập kinh tế toàn cầu, nguồn nhân lực đang trở thành một thách thức đối với sự hội nhập của nước ta với thế giới. Đòi hỏi phải có một nguồn nhân lực có trình độ, chất lượng tốt, đông về số lượng, tinh về chất lượng là một đòi hỏi mang tính tất yếu khách quan. Trước tình hình đó, Đảng và Nhà nước đưa ra nhiều chủ trương, chính sách để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của đất nước. Trong đó, giáo dục và đào tạo được coi là chìa khóa để giải quyết vấn đề này.

Nghị quyết về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo của Ban Chấp hành Trung ương, ban hành thông qua Hội nghị lần thứ 8 (khóa XI) năm 2013 (dẫn theo [5]), cũng đã xác định rõ giáo dục hướng nghiệp và phân luồng học sinh chính là những biện pháp cốt lõi để thực hiện giải quyết thách thức nêu trên.

Thực chất, phân luồng học sinh chính là kết quả của công tác giáo dục hướng nghiệp. Hai yếu tố này có mối quan hệ chặt chẽ, khăng khít với nhau. Nếu công tác giáo dục hướng nghiệp được thực hiện tốt, thì vấn đề phân luồng học sinh sẽ được thực hiện tốt và ngược lại. Do vậy, muốn thực hiện tốt công tác phân luồng học sinh, điều kiện tiên quyết là phải thực hiện tốt công tác giáo dục hướng nghiệp.

Giáo dục hướng nghiệp với bản chất là hệ thống những biện pháp được tiến hành trong và ngoài nhà trường phổ thông để giúp học sinh có được những kiến thức, kỹ năng về nghề nghiệp. Giúp học sinh phát hiện, định hình được những sở thích, năng lực của bản thân và chuẩn bị cho các em một tâm thế sẵn sàng cho những quyết định lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai của mình. Hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông đang được thực hiện thông qua các con đường chủ yếu sau: qua các môn khoa học cơ bản; qua chương trình giáo dục hướng nghiệp chính khoá; qua môn công nghệ và lao động sản xuất; qua thăm quan, sinh hoạt ngoại khoá (dẫn theo [7]). Tất cả

những con đường đều hướng tới một mục đích là hình thành hứng thú, khuynh hướng và năng lực, kỹ năng nghề nghiệp cho học sinh.

Mục đích của hoạt động giáo dục hướng nghiệp chính là phát hiện, bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp của học sinh. Thông qua những hiểu biết về bản thân như nguyện vọng, năng lực, sở thích và những hiểu biết về yêu cầu, đòi hỏi của nghề nghiệp, các em có thể đưa ra những lựa chọn nghề nghiệp phù hợp trong tương lai với một tâm lý sẵn sàng và tích cực.

Nhiệm vụ của hoạt động giáo dục hướng nghiệp chính là giáo dục ý thức yêu lao động; tạo điều kiện cho học sinh làm quen, GDHN một số nghề phổ biến trong xã hội và địa phương; tìm hiểu rõ khuynh hướng, năng lực nghề nghiệp của học sinh qua đó tư vấn, hướng dẫn, khuyến khích các em đi theo các nghề phù hợp với sở thích, năng lực và xu hướng nghề nghiệp của bản thân.

Giáo dục hướng nghiệp được coi là nền tảng để phát triển nguồn nhân lực phục vụ đắc lực sự nghiệp CNH-HĐH đất nước. Giáo dục hướng nghiệp là bộ phận hữu cơ của mục tiêu giáo dục đào tạo, góp phần vào việc phân luồng học sinh, chuẩn bị cho các em đi vào cuộc sống lao động hoặc tiếp tục học lên cao phù hợp với năng lực của bản thân, khả năng của gia đình và nhu cầu của xã hội.

Quản lý giáo dục hướng nghiệp có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với việc nâng cao chất lượng công tác giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường. Quản lý tốt các hoạt động giáo dục hướng nghiệp sẽ giúp cho học sinh hiểu được năng lực, sở thích, nguyện vọng, xu hướng nghề nghiệp của mình. Giúp các em hình thành thói quen, ý thức yêu lao động, yêu nghề nghiệp. Từ đó, các em sẽ có những lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với bản thân trong tương lai. Chính những yếu tố này sẽ giúp cho công tác phân luồng học sinh được diễn ra một cách tự nhiên, khách quan và hiệu quả.

Về cơ bản, hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong những năm vừa qua đã nhận được quan tâm, chỉ đạo sát sao của các cấp quản lý và trên thực tế, hoạt động giáo dục hướng nghiệp cũng đã đạt được những kết quả ban đầu như:

- Đã được quán triệt trong các Nghị quyết, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và các cấp, các ngành;

- Hệ thống các văn bản về giáo dục hướng nghiệp đã được ban hành; hệ thống cơ sở giáo dục kĩ thuật tổng hợp, hướng nghiệp, dạy nghề đã được quan tâm, đẩy mạnh đầu tư phát triển với hệ thống các trung tâm này có mặt ở hầu khắp các địa phương (từ cấp huyện trở lên) trên cả nước;

- Đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên cũng từng bước được trang bị thêm những kiến thức mới cập nhật về giáo dục hướng nghiệp. Việc đầu tư kinh phí cho xây dựng và mua sắm trang thiết bị phục vụ giáo dục hướng nghiệp cũng đã được quan tâm.

Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, cả khách quan lẫn chủ quan, hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các trường THCS trên cả nước nói chung và các trường THCS ở địa bàn huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai nói riêng vẫn chưa được quan tâm đúng mức và kết quả đạt được vẫn còn rất hạn chế, tài liệu hướng nghiệp thiếu thốn, lạc hậu; việc phối hợp các hình thức giáo dục hướng nghiệp chưa thực sự đạt hiệu quả; khả năng hướng nghiệp của nhiều giáo viên còn hạn chế; cơ sở vật chất phục vụ cho công tác giáo dục hướng nghiệp còn nghèo nàn, lạc hậu; việc phối hợp giữa nhà trường - gia đình và xã hội chưa được thực hiện tốt.

Những vấn đề này cần được nghiên cứu cụ thể và đề xuất phương án phù hợp với điều kiện thực tế của các trường THCS trên địa bàn huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai và đặc biệt là bám sát định hướng của chương trình giáo dục phổ thông mới được ban hành vào năm 2018 (dẫn theo [31]).

Với mong muốn có thể góp phần vào việc giải quyết vấn đề nêu trên, đề tài: “Quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai” được tôi chọn làm luận văn tốt nghiệp.

2. Mục đích nghiên cứu

Hệ thống hóa cơ sở lý luận làm tiền đề nghiên cứu thực trạng và đề xuất biện pháp quản lý hoạt động GDHN theo định hướng chương trình GDPT mới

trong các trường THCS huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong các trường THCS, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

3. Khách thể và Đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu

Hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường THCS.

3.2. Đối tượng nghiên cứu

Quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS ở huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai.

4. Giả thuyết khoa học

Hoạt động hướng nghiệp cho học sinh THCS các trường THCS huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai trong thời gian qua đã được CBQL các trường quan tâm thực hiệnvà thu được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, theo chương trình giáo dục phổ thông mới, hoạt động giáo dục hướng nghiệp còn tồn tại những bất cập. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt động hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo chương trình giáo dục phổ thông mới ở trường THCS dựa trên những nghiên cứu lý luận và thực trạng, phù hợp với điều kiện các trường THCS huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai sẽ nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong các trường THCS, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý hoạt động GDHN theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông mới tại các trường THCS.

- Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông mới các trường THCS huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai.

- Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông mới các trường THCS huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai.