Giới Thiệu Về Khu Di Tích Lịch Sử Văn Hoá Văn Miếu

Bảng 2.1: Mô tả mẫu điều tra

Đối tượng điều tra

Số lượng	Tỷ lệ
Cán bộ của Trung tâm hoạt động VHKH Văn Miếu - Quốc Tử Giám	30	13.3%
Hướng dẫn viên	20	8.9%
Khách du lịch Châu Âu	33	14.7%
Khách du lịch Bắc Mỹ	22	9.8%
Khách du lịch Châu Á	83	36.9%
Khách du lịch Việt Nam	37	16.4%
Tổng	225	100%

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 137 trang tài liệu này.

Nguồn: Khảo sát của tác giả

Công tác khảo sát thực hiện vào năm 2019. Phiếu trả lời sau khi được làm sạch thu về 215 phiếu để tiến hành phân tích

2.3. Phương pháp xử lý thông tin

Thu thập và nghiên cứu tài liệu là một công việc quan trọng cần thiết cho tất cả các hoạt động nghiên cứu khoa học. Tác giả đã đọc và nghiên cứu rất nhiều sách, báo, luận văn thạc sỹ đã công bố, tra cứu các trang website để làm nền tảng và tăng sự hiểu biết cho nghiên cứu khoa học của mình. Những kiến thức thu thập được trên các trang website, các tạp chí về du lịch... là nguồn kiến thức quý giá được tích lũy qua quá trình nghiên cứu mang tính lịch sử lâu dài.

Mục đích của việc thu thập thông tin và nghiên cứu tài liệu là:

Một là, giúp cho người nghiên cứu nắm rõ được các phương pháp nghiên cứu trước đây đã thực hiện;

Hai là, làm rõ hơn đề tài nghiên cứu của mình;

Ba là, giúp người nghiên cứu có phương pháp luận hay luận cứ chặt chẽ hơn.

Bốn là, Có thêm kiến thức rộng, sâu về lĩnh vực đang nghiên cứu;

Bốn là, tránh trùng lặp với các nghiên cứu trước đây, vì vậy đỡ mất thời gian, công sức và kinh phí;

Có hai dạng thông tin đề tài thu nhập từ nghiên cứu tài liệu, số liệu thống kế gồm: thông tin định tính và thông tin định lượng. Do đó, đề tài có hai hướng xử lý thông tin như sau: (1) Xử lý logic đối với thông tin định tính. Đây là việc đưa ra những phán đoán về bản chất của sự kiện; và (2) Xử lý toán học đối với các thông tin định lượng. Đây là việc sử dụng phương pháp thống kê toán để xác định xu hướng, diễn biến của tập hợp số liệu thu thập được.

Các kết quả tác giả thu thập được từ các nguồn tài liệu sơ cấp và thứ cấp được xử lý, phân loại và được tổng hợp sử dụng trong quá trình phân tích tài liệu về công tác quản lý hoạt động du lịch ở DTLSVH.

Phương pháp này được tác giả sử dụng chủ yếu trong chương 3: phân tích thực trạng công tác quản lý hoath động du lịch ở lịch sử Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Qua việc tổ chức, điều tiết các hoạt động du lịch và phát triển thị trường... Dựa trên khung khổ lý thuyết trình bày trong chương 1. Từ đó tác giả có cơ sở đánh giá phân tích thành tự và hạn chế của công tác hoạt động du lịch ở lịch sử Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Dựa trên những đánh giá đó sẽ đưa ra được các định hướng giải pháp về quản lý hoạt động du lịch trong chương 4.

Thực hiện đề tài, tác giả luận văn đã sử dụng các phương pháp cụ thể như: Phương pháp logic kết hợp với lịch sử; Phương pháp thống kê, mô tả; Phương pháp phân tích – tổng hợp; Phương pháp so sánh...

2.3.1 Phương pháp logic - lịch sử

Quan hệ logic là quan hệ xảy ra khi có những tiền đề cho quan hệ đó. Lịch sử là những hiện thực của logic ở một đối tượng cụ thể, trong một không gian và thời gian xác định. Sự thống nhất giữa logic và lịch sử là xuất phát từ quan niệm cho rằng xã hội ở bất cứ nấc thang phát triển nào cũng đều là một cơ thể hoàn chỉnh, trong đó mỗi yếu tố đều nằm trong mối liên hệ qua lại nhất định. Lịch sử là một quá trình phức tạp và nhiều vẻ, trong đó chứa đựng những yếu tố ngẫu nhiên, những sự phát triển quanh co. Tuy nhiên sự vận động của lịch sử là một quá trình phát triển có tính quy luật. Phương pháp lịch sử đòi hỏi phải nghiên cứu các hiện tượng và quá trình kinh tế qua các giai đoạn phát sinh, phát triển và tiêu vong của chúng

trong một không gian và thời gian xác định. Phương pháp logic là quan hệ có tính tất nhiên, nhất định xảy ra khi có tiền đề. Việc nghiên cứu lịch sử sẽ giúp cho việc tìm ra logic nội tại của đối tượng và sự nhận thức về cơ cấu nội tại của xã hội lại làm cho nhận thức về lịch sử trở nên khoa học.

Phương pháp logic được sử dụng trong toàn bộ luận văn: từ khung logic về cơ sở lý luận về quản lý hoạt động du lịch ở điểm DTLSVH ở chương 1. Nội dung về quản lý hoạt động du lịch ở điểm DTLSVH được thể hiện có sự kết hợp logic từ khái niệm cơ bản đến nội dung, các nhân tố ảnh hưởng. Chương 3 tiếp tục giải quyết các vấn đề đặt ra của luận văn trả lời câu hỏi liên quan đến quản lý hoạt động du lịch ở DTLSVH Văn Miếu - Quốc Tử Giám ra sao? Cuối cùng, trong chương 4, tác giả tổng hợp từ thực trạng, đánh giá về quản lý hoạt động du lịch đã trình bày trong chương 3 để đưa ra được những định hướng và giải pháp cho việc quản lý hoạt động du lịch ở DTLSVH Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Các nội dung trong từng chương, mục, tiểu mục cũng được gắn kết với nhau theo một logic chặt chẽ.

2.3.2 Phương pháp thống kê, mô tả

Phương pháp thông kê, mô tả là phương pháp tập hợp, mô tả những thông tin đã thu thập được về hiện tượng nghiên cứu nhằm làm cơ sở cho việc tổng hợp, phân tích các hiện tượng cần nghiên cứu. Đối tượng nghiên cứu của thống kê là các hiện tượng số lớn và những hiện tượng này rất phức tạp, bao gồm nhiều đơn vị, phần tử khác nhau, mặt khác lại có sự biến động không ngừng theo không gian và thời gian, vì vậy một yêu cầu đặt ra là cần có những phương pháp điều tra thống kê cho phù hợp với từng điều kiện hoàn cảnh, nhằm thu được thông tin một cách chính xác và kịp thời nhất.

Phương pháp thống kê, mô tả được sử dụng phổ biến trong chương 3. Số liệu thống kê về tình hình quản lý hoạt động du lịch ở DTLSVH Văn Miếu - Quốc Tử Giám giai đoạn 2016 - 2018 nhằm cung cấp tư liệu cho việc phân tích, so sánh trong các nội dung quản lý hoạt động du lịch ở di tích.

2.3.3. Phương pháp phân tích - tổng hợp

Phân tích trước hết là phân chia cái toàn thể của đối tượng nghiên cứu thành những bộ phận, những mặt, những yếu tố cấu thành giản đơn hơn để nghiên cứu,

phát hiện ra từng thuộc tính và bản chất của từng yếu tố đó, và từ đó giúp chúng ta hiểu được đối tượng nghiên cứu một cách mạch lạc hơn, hiểu được cái chung phức tạp từ những yếu tố bộ phận ấy. Nhiệm vụ của phân tích là thông qua cái riêng để tìm ra được cái chung, thông qua hiện tượng để tìm ra bản chất, thông qua cái đặc thù để tìm ra cái phổ biến. Tổng hợp là quá trình ngược với quá trình phân tích, nhưng lại hỗ trợ cho quá trình phân tích để tìm ra cái chung cái khái quát. Từ những kết quả nghiên cứu từng mặt, phải tổng hợp lại để có nhận thức đầy đủ, đúng đắn cái chung, tìm ra được bản chất, quy luật vận động của đối tượng nghiên cứu.

Phương pháp phân tích - tổng hợp được sử dụng trong toàn bộ luận văn. Tuy nhiên, phương pháp này được sử dụng chủ yếu trong chương 1 và chương 3, đặc biệt trong chương 3 - Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động du lịch ở DTLSVH Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Từ các thông tin được thu thập, tiến hành phân tích những cơ hội, thách thức hay điểm mạnh, điểm yếu trong công tác quản lý hoạt động du lịch ở DTLSVH.

Chương 3

THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DU LỊCH TẠI DI TÍCH VĂN MIẾU – QUỐC TỬ GIÁM – HÀ NỘI‌

3.1. Tổng quan về di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám

3.1.1. Giới thiệu về khu di tích lịch sử văn hoá Văn Miếu – Quốc Tử Giám

Văn Miếu được xây dựng từ năm (1070) tức năm Thần Vũ thứ hai đời Lý Thánh Tông. Đại Việt sử ký toàn thư chép: "Mùa thu tháng 8, làm Văn Miếu, đắp tượng, Khổng Tử, Chu Công và Tứ phối, vẽ tượng Thất thập nhị hiền, bốn mùa cúng tế. Hoàng thái tử đến đấy học". Năm 1156, Lý Anh Tông cho sửa lại Văn Miếu và chỉ thờ Khổng Tử.

Quốc Tử Giám nằm sau khu Văn Miếu là khu Quốc Tử Giám. Toàn bộ khu vực này trải rộng trên diện tích 1530m2, gồm nhà Tiền đường, Hậu đường, Tả vu, Hữu vu, nhà chuông, nhà trống hai bên. Đây là nơi xưa kia dựng trường Quốc Tử Giám, trường đại học cao cấp đầu tiên của Việt Nam, nơi đào tạo hàng ngàn nhân tài cho đất nước. Đến khi nhà Nguyễn lên ngôi, triều đình cho xây dựng Quốc Tử Giám ở Huế thì khu này trở thành học đường của phủ Hoài Đức, sau này Triều Nguyễn cho xây đền Khải Thánh để thờ cha mẹ của Khổng Tử. Đến năm 1946 khu vực này bị đốt phá hoàn toàn, chỉ còn lại con đường lát gạch chính giữa từ cổng Thái học dẫn đến nền điện Khải Thánh. Toàn bộ khu Thái Học ngày nay được xây dựng lại năm 1999, là công trình chào mừng kỷ niệm 990 năm Thăng Long Hà Nội. Nhà Tiền Đường phía trước gồm 9 gian với 40 cột gỗ lim chống mái, hai đầu hồi xây gạch Bát Tràng. Hiện nay nhà Tiền Đường là nơi tổ chức các buổi lễ tuyên dương khen thưởng học sinh giỏi, giáo viên giỏi, các hội thảo khoa học, các buổi lễ quan trọng của Thành phố, của Nhà nước như: Khen thưởng các Thủ khoa tốt nghiệp Đại Học xuất sắc trên địa bàn thành phố, Lễ phong hàm Giáo sư, Phó Giáo sư và nhiều buổi lễ quan trọng khác…

Văn Miếu – Quốc Tử Giám là quần thể di tích đa dạng và phong phú, có giá trị nhiều mặt của Hà Nội. Văn Miếu – Quốc Tử Giám Hà Nội hiện nay là Văn Miếu

lớn nhất trong cả nước, được bảo tồn tương đối hoàn chỉnh và đã thu hút đông đảo khách tham quan trong và ngoài nước, trở thành điểm du lịch quan trọng của Thủ đô. Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám được công nhận là di tích quốc gia 28 tháng 4 năm 1962.

3.1.2. Các giá trị của Văn Miếu – Quốc Tử Giám

3.1.2.1. Giá trị lịch sử

Trong những giá trị tiêu biểu của di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám, giá trị lịch sử được đánh giá cao. Văn Miếu – Quốc Tử Giám nằm ở phía Nam thành Thăng Long, xưa thuộc thôn Minh Giám, tổng Hữu Nghiêm, huyện Thọ Xương, nay thuộc quận Đống Đa, thành phố Hà Nội. Văn Miếu được khởi dựng vào tháng tám năm Canh Tuất niên hiệu Thần Vũ thứ 2 (1070) với chức năng thờ các bậc Tiên thánh, Tiên sư của đạo Nho. Sáu năm sau đó vào tháng tư năm Bính Thìn niên hiệu Anh Vũ Chiêu Thắng thứ nhất (1076) vua Lý Nhân Tông cho lập Quốc Tử Giám, là trường học Hoàng Gia. Trong suốt thời kỳ phong kiến Việt Nam, Văn Miếu – Quốc Tử Giám vẫn giữ vị trí là nơi tôn nghiêm bậc nhất, là trung tâm bồi dưỡng và đào tạo nhân tài cho đất nước.

3.1.1.2. Giá trị kiến trúc

Văn Miếu – Quốc Tử Giám được đánh giá là một quần thế kiến trúc tiêu biểu cho kiến trúc truyền thống Việt Nam. Quần thể kiến trúc Văn Miếu – Quốc Tử Giám tọa lạc trên diện tích rộng lớn là 54.331m2 bao gồm: hồ Văn, khu Văn Miếu – Quốc Tử Giám và vườn Giám mà kiến trúc chủ thể là Văn Miếu, nơi thờ Khổng Tử và Quốc Tử Giám, trường đại học cao cấp đầu tiên của Việt Nam.

Khu tiền án là khoảng không gian mở ra phía trước tạo cho Văn Miếu dáng vẻ bề thế, uy nghiêm. Khu này được bắt đầu bằng tứ trụ, bia hạ mã đối diện với Hồ Văn. Khu nội tự của Văn Miếu – Quốc Tử Giám tôn nghiêm được ngăn cách với không gian ồn ào bên ngoài bằng tường gạch vồ xung quanh và chia làm năm lớp không gian khác nhau, mỗi lớp được giới hạn bởi các tường gạch và có các cửa thông nhau: một cửa chính giữa và hai cửa phụ hai bên với các kiến trúc chủ thể là:

cổng Văn Miếu, cổng Đại Trung, Khuê văn Các, cổng Đại Thành, khu điện thờ, cổng Thái Học và kết thúc là khu Thái Học.

Nét nổi bật nhất trong kiến trúc Văn Miếu – Quốc Tử Giám thể hiện ở Khuê Văn Các, một công trình kiến trúc tuy không đồ sộ song tỉ lệ hài hòa, đẹp mắt, kết hợp giữa kiến trúc các trụ gạch bên dưới đỡ tầng gác phía trên bằng kết cấu gỗ khéo léo. Xung quanh gác có diềm gỗ, trạm trổ tinh vi, xung quanh là lan can con tiện. Bốn mặt gác trổ bốn cửa sổ tròn xung quanh có những thanh gỗ con tiện tỏa ra bốn phía tượng trưng cho các tia của sao Khuê tỏa sáng.

Quốc Tử Giám Thăng Long còn là trường đại học đầu tiên của nước ta, với cấp học cao nhất của hệ thống giáo dục thời phong kiến, do triều đình trực tiếp điều hành từ việc xác định chức năng nhiệm vụ của nhà trường, bổ nhiệm quan chức, cấp kinh phí đến việc giảng dạy, học tập của giám sinh. Bởi vậy, nơi đây luôn được coi là trung tâm giáo dục và bồi dưỡng nhân tài, giáo dục truyền thống hiếu học của đất nước ta từ xưa tới nay.

Khi mới thành lập năm 1076, nhà trường có tên là Quốc Tử Giám. Năm 1236 gọi là Quốc Tử Viện, sau lại gọi là Quốc Học Viện. Đến thời Lê sau khi mở mang thêm đặt tên là Thái Học Viện. Bên cạnh nhiệm vụ “Rèn tập sỹ tử, gây dựng nhân tài” Quốc Tử Giám còn có nhiệm vụ: Bảo cử các Giám sinh của nhà trường với triều đình để bổ dụng làm quan. Quốc Tử Giám là nơi học tập của các Giám sinh, Cử nhân nên dễ có điều kiện phát hiện người tài giỏi để tuyển dụng. Mặt khác Giám sinh Quốc Tử Giám nếu thi đỗ Tiến sĩ sẽ được bổ nhiệm cho các chức vụ cao hơn. Cho nên nhiệm vụ đào tạo nhân tài cho bộ máy cai trị của Quốc Tử Giám hết sức quan trọng.

Ở trung tâm của di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám, nơi có Khuê Văn Các và Giếng Thiên Quang còn lưu giữ 82 tấm bia tiến sỹ, những di vật vô giá đã được UNESCO vinh danh là di sản tư liệu của thế giới vào ngày 9/3/2010.

Bia Tiến sĩ là những “pho sử đá” đồ sộ, qua đó có thể thấy được quan điểm về giáo dục thời phong kiến, cho biết chế độ học hành thi cử, họ tên của các bậc danh nho và các địa phương, các dòng họ có truyền thống khoa bảng.

3.1.2.3. Giá trị văn hoá

Ngoài giá trị về mặt lịch sử, bia tiến sĩ còn thể hiện giá trị mỹ thuật độc đáo. 82 tấm bia Tiến sĩ là 82 phong cách điêu khắc, nghệ thuật trang trí tiêu biểu, là những sản phẩm văn hóa quí giá nhất trong kho tàng sản phẩm văn hóa còn lại ngày nay ở Văn Miếu. Đây còn là những tư liệu có hệ thống liên tục, ít nhất trong vòng 3 thế kỷ (từ 1484 tới 1780) về kỹ thuật điêu khắc đá. Nhà nghiên cứu mỹ thuật và các nghệ sĩ tạo hình có thể từ những hình dáng bia, rùa, hoa văn và các mô típ chạm khắc trên bia mà tìm ra tinh hoa của nghệ thuật dân tộc để phát huy, áp dụng vào những sáng tạo hiện đại.

3.1.2.4. Giá trị khoa học

Với bề dày lịch sử, hiện hữu của những di vật quí giá, Văn Miếu – Quốc Tử Giám còn chứa đựng nhiều giá trị về khoa học xã hội và nhân văn. Các nhà khoa học có thể dựa vào hệ thống văn tự Hán Nôm để nghiên cứu về lịch sử phát triển Nho giáo của đất nước, chế độ học hành thi cử thời phong kiến, các danh nho, nhân vật lịch sử...

Xưa kia Văn Miếu – Quốc Tử Giám là chốn “Cửa Khổng, sân Trình”, là thánh đường của Nho học, là nơi đào tạo và biểu dương nhân tài của đất nước.

Ngày nay, Văn Miếu – Quốc Tử Giám là khu di tích lịch sử mang ý nghĩa biểu trưng cho tiến trình văn hóa Việt Nam, là một bằng chứng của sự đóng góp của Việt Nam cho nền văn minh Nho giáo của khu vực, là nơi tôn vinh nhân tài của đất nước.

3.1.3. Kết quả hoạt động du lịch tại di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám

3.1.3.1. Hình thức thiết kế du lịch

Di tích lịch sử văn hoá Văn Miếu – Quốc Tử Giám là một điểm đến trong tuyến du lịch đến với Hà Nội. Thông thường, du khách không chỉ đi tham quan mỗi di tích này mà kết hợp với nhiều điểm đến khác tạo thành tour tham quan di tích lịch sử văn hóa. Có hai hình thức thiết kế du lịch cho di tích là:

- Nằm trong tour du lịch Hà Nội. Du khách sẽ đến Văn Miếu – Quốc Tử Giám để tham quan và đây là một trong những điểm tham quan trong hành trình tour. Họ sẽ được đến và tự do tìm hiểu di tích trong một khoảng thời gian nhất định. Với hình thức thiết thế du lịch như vậy, khách tham quan có thể đến được nhiều