Nội Dung Quản Lý Hoạt Động Du Lịch Tại Các Di Tích Lịch Sử Văn Hoá

Từ điển tiếng Việt, quản lý là “tổ chức và điều khiển các hoạt động theo những yêu cầu nhất định (Viện ngôn ngữ, 1998). Cùng hướng tiếp cận chức năng, ISO - Tổ chức quốc tế về tiêu chuẩn hoá trong bộ Tiêu chuẩn quốc tế về QLCL ISO 9000: 2000 đã đưa ra khái niệm: “quản lý là hoạt động có phối hợp để định hướng và kiểm soát một tổ chức”.

Còn tác giả Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2012) lại cho rằng: “Hoạt động quản lý là các tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) - trong một tổ chức - nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức. Định nghĩa về quản lý rõ hơn: “quản lý là quá trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng các hoạt động (chức năng) kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo (lãnh đạo) và kiểm tra”.

Từ khái niệm về “quản lý” và “hoạt động du lịch” có thể tổng hợp khái niệm “quản lý hoạt động du lịch” như sau:

Quản lý hoạt động du lịch là xây dựng kế hoạch, tổ chức, điều hành và giám sát các hoạt động du lịch. Kết nối khách du lịch đến với những điểm, khu du lịch thông qua việc cung cấp và đáp ứng những dịch vụ du lịch nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu của khách du lịch đồng thời đảm bảo được giá trị văn hóa, giá trị kinh tế của khu du lịch.

Với đặc trưng của hoạt động du lịch tại các DTLSVH, việc quản lý phải thuộc về nhà nước. Như vậy, chúng ta có thể hình dung trong quản lý hoạt động du lịch tại các DTLSVH có các thành tố sau đây:

- Chủ thể quản lý: Là các cơ quan đại diện của Nhà nước hoặc được Nhà nước trao quyền, ủy quyền, đây là các chủ thể duy nhất trong quản lý nhà nước.

- Đối tượng (khách thể) quản lý: là các hoạt động, quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnh vực du lịch tại các DTLSVH.

- Mục đích quản lý nhà nước đối với hoạt động du lịch tại các DTLSVH: Giữ cho hoạt động du lịch tại các DTLVSH phát triển theo một trật tự chung, nhằm bảo đảm lợi ích mọi cá nhân, tổ chức cũng như lợi ích chung của toàn xã hội. Không những vậy, các giá trị vật chất, tinh thần của các DTLVVH luôn được bảo tồn, gìn

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 137 trang tài liệu này.

giữ, tôn tạo, làm giàu thêm đời sống tinh thần của những khách tham quan, di lịch tới đây.

- Công cụ quản lý: Các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền thực hiện quản lý hoạt động du lịch bằng hệ thống các quy định của pháp luật và các công cụ quản lý khác như chính sách, chiến lược, kế hoạch phát triển du lịch, tổ chức hoạt động du lịch và các chế độ giám sát, kiểm tra theo những tiêu chí đã được xác lập.

Quản lý hoạt động du lịch tại các điểm DTLSVH là để bảo tồn và cải thiện các mặt môi trường, kinh tế, và văn hoá xã hội, và sự cân bằng phù hợp phải thiết lập được giữa ba trụ cột và đảm bảo sự bền vững lâu dài tại các điểm di tích.

Như vậy, chúng ta có thể hiểu quản lý hoạt động du lịch tại các DTLSVH là sự tác động có tổ chức và điều chỉnh liên tục bằng quyền lực công cộng chủ yếu thông qua pháp luật dựa trên nền tảng của thể chế chính trị nhất định đối với các quá trình, các hoạt động du lịch nhằm đạt được hiệu quả và mục tiêu kinh tế - xã hội do nhà nước cũng như chính quyền địa phương đặt ra.

Dưới góc độ hành chính - kinh tế, quản lý đối với hoạt động du lịch tại các DTLSVH được hiểu là hoạt động, là quá trình chỉ đạo, điều hành, điều chỉnh các mối quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnh vực kinh doanh du lịch tại các điểm DTLSVH bằng việc thông qua hệ thống pháp luật, các chủ thể quản lý nhà nước (các cơ quan có thẩm quyền) tác động tới các đối tượng quản lý trong quá trình kinh doanh hoạt động du lịch nhằm định hướng cho hoạt động du lịch vận động, phát triển theo mục tiêu kinh tế - xã hội do nhà nước và chính quyền địa phương đặt ra, đồng thời đảm bảo bảo tồn, gìn giữ, tôn tạo những giá trị vật chất và tinh thần mà các DTLSVH đang mang theo.

Ở mỗi điểm DTLSVH sẽ có một cơ quan quản lý được phân quyền chịu trách nhiệm quản lý trực tiếp các hoạt động du lịch được tổ chức ở đây. Cơ quan này sẽ thực hiện các hoạt động quản lý như lập kế hoạch tổ chức du lịch, thực hiện kế hoạch theo quy định của nhà nước, theo chủ trương, chính sách phát triển du lịch chung và đặc thù cũng như kiểm tra, giám sát các hoạt động du lịch diễn ra ở điểm di tích, xử lý các vấn đề nảy sinh trong quá trình quản lý.

Tính cấp thiết của công tác quản lý hoạt động du lịch tại các điểm DTLSVH thể hiện ở một số điểm sau:

Thứ nhất, quản lý hoạt động du lịch là để sử dụng tài nguyên một cách bền vững, bao gồm cả tài nguyên thiên nhiên, xã hội và văn hóa. Việc sử dụng bền vững tài nguyên là nền tảng cơ bản nhất của việc phát triển du lịch lâu dài. Không những vậy, quản lý hoạt động du lịch chặt chẽ còn giúp giảm tiêu thụ quá mức và xả thải, nhằm giảm chi phí không phục các suy thoái môi trường, đồng thời cũng góp phần nâng cao chất lượng du lịch.

Thứ hai, quản lý hoạt động du lịch tạo điều kiện duy trì và phát triển tính đa dạng của tự nhiên, xã hội và văn hóa là rất quan trọng đối với du lịch bền vứng, tạo sức bật cho ngành Du lịch.

Thứ ba, quản lý hoạt động du lịch sẽ giúp mang lại lợi ích cho địa phương. Công tác này khi thực hiện sẽ lồng ghép du lịch vào trong quy hoạch phát triển địa phương và quốc gia. Từ đó, hỗ trợ kinh tế địa phương. Bởi quản lý hoạt động du lịch phải luôn tính đến các nguồn thu nhập cũng như phát triển dịch vụ đi kèm hỗ trợ các hoạt động kinh tế địa phương. Đồng thời, chỉ có quản lý hoạt động du lịch thì những chi phí môi trường mới được tính toán kỹ lưỡng vừa để bảo vệ nền kinh tế bản địa cũng như tránh gây hại cho môi trường.

Thứ tư, quản lý hoạt động du lịch sẽ mang lại lợi ích cho du khách. Khi có sự quản lý chặt chẽ, các hoạt động du lịch được tổ chức theo đúng kế hoạch đã được tính toán trước, tránh sự lộn xộn, gây ảnh hưởng đến việc tham quan của du khách, giảm thiểu những hành vi tiêu cực, tăng cường đáp ứng nhu cầu, thị hiếu du khách.

Thứ năm, quản lý hoạt động du lịch cũng mang lại lợi ích cho các nhà kinh doanh du lịch. Sự hợp tác giữa nhà kinh doanh du lịch và cộng đồng địa phương, các tổ chức và cơ quan là đảm bảo lâu dài cũng như giải quyết các xung đột có thể nảy sinh.

Như vậy, khi thực hiện công tác quản lý hoạt động du lịch tại các điểm DTLSVH, các bên có liên quan đều có lợi ích bởi các hoạt động đều được diễn ra trong tổ chức nhất định, có sự tính toán, có trật tự.

1.3.2. Nội dung quản lý hoạt động du lịch tại các di tích lịch sử văn hoá

1.3.2.1. Xây dựng bộ máy quản lý hoạt động du lịch

Để quản lý hoạt động du lịch tại các điểm DTLSVH hiệu quả, cần phải có một bộ máy tổ chức quản lý được phối hợp một cách chặt chẽ và linh hoạt.

Hoạt động du lịch tại các di tích lịch sử văn hóa là hoạt động của khách du lịch, tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch, cộng đồng dân cư và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến du lịch tại các di tích lịch sử văn hóa. Họ cũng là các bên tham gia vào quản lý hoạt động du lịch với các giới hạn chức năng, nhiệm vụ khác nhau.

* Quản lý hoạt động du lịch của các đơn vị kinh doanh du lịch

Chức năng, nhiệm vụ của đơn vị kinh doanh du lịch là nghiên cứu, khảo sát giá trị, sản phẩm của DTSVH để phát triển sản phẩm của đơn vị kinh doanh du lịch (DTLSVH kết hợp với các điểm du lịch khác hình thành tuyến điểm trong chương trình du lịch). Phối hợp với đơn quản lý di tích tổ chức các hoạt động du lịch, cung cấp dịch vụ tại các di tích lịch sử văn hoá là trưng bày hiện vật, cung cấp thông tin, hoạt động biểu diễn nghệ thuật, hoạt động cung cấp hàng lưu niệm, tổ chức lễ hội, hoạt động mô phỏng, cung cấp các dịch vụ du lịch khác. Tham gia đầu tư bảo tồn, phát huy giá trị của DT, xây dựng kết cấu hạ tầng du lịch, cơ sở vật chất - kỹ thuật du lịch tại DTSLVH.

* Quản lý hoạt động du lịch của đơn vị quản lý di tích

Chức năng của đơn vị quản lý di tích là tổ chức các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị của di tích phục vụ du lịch, tạo điều kiện thuận lợi cho khách du lịch đến tham quan, bảo đảm sự tham gia của cộng đồng dân cư vào các hoạt động du lịch; Giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn xã hội; bảo đảm an toàn cho khách du lịch, phối hợp với các đơn vị kinh doanh du lịch phát triển sản phẩm du lịch. Các hoạt động phát huy giá trị của di tích chủ yếu là hoạt động trưng bày hiện vật, hướng dẫn tham quan, tổ chức biểu diễn nghệ thuật, tổ chức lễ hội, tổ chức bán hàng lưu niệm.

Các bộ phận đặc trưng và quan trọng nhất của một bộ máy quản lý hoạt động du lịch bao gồm ba phòng: kinh doanh, marketing và quảng cáo, điều hành hướng dẫn. Các phòng này đảm nhận phần lớn các khâu chủ yếu trong hoạt động kinh doanh một đơn vị làm về du lịch.

Đây là ba bộ phận có mối quan hệ khăng khít, đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ, cơ chế hoạt động rõ ràng, hợp lý. Quy mô của phòng ban phụ thuộc vào quy mô và nội dung tính chất các hoạt động của đơn vị. Tuy nhiên, dù ở quy mô nào thì nội dung và tính chất của công việc của các phòng ban về cơ bản vẫn như trên đây. Điểm khác biệt chủ yếu là phạm vi, quy mô và hình thức tổ chức của các bộ phận này. Vì vậy, khi nói đến đơn vị quản lý hoạt động du lịch là nói đến kinh doanh, Marketing quảng cáo, và điều hành hướng dẫn.

Hình 1.1: Tổ chức bộ máy quản lý hoạt động du lịch của đơn vị quản lý di tích

Nguồn: Nguyễn Xuân Thành (2018)

Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý hoạt động du lịch của một đơn vị thông thường bao gồm: Lãnh đạo cấp trên, lãnh đạo cấp dưới và các phòng ban.

Khối các bộ phận tổng hợp thực hiện các chức năng như đúng tên gọi của chúng bao gồm phòng: hành chính tổng hợp, tài chính - kế toán, nhân sự, quản lý và bảo tồn điểm DTLSVH, kỹ thuật và xử lý môi trường,

* Quản lý hoạt động du lịch của du khách

Các du khách cũng là những người tham gia quản lý hoạt động du lịch bằng ý thức và trách nhiệm của bản thân trong việc thực hiện các quy tắc, quy định về tham quan du lịch. Tại các di tích lịch sử văn hoá, khách du lịch có thể đến tham quan, thể hiện các lễ nghi tôn giáo, tham quan, tìm hiểu thông tin, tham gia các hoạt động như biểu diễn nghệ thuật, tham gia lễ hội, mua sắm hàng lưu niệm.... Tuy

nhiên, họ cần quản lý chính hoạt động du lịch của mình bằng cách thể hiện trách nhiệm về gìn giữ và bảo vệ di tích, với cộng đồng, môi trường..

* Hoạt động của cộng đồng địa phương

Cộng đồng địa phương tham gia bảo tồn và phát huy giá trị của di tích. Cộng đồng dân cư tham gia và hưởng lợi ích hợp pháp từ hoạt động du lịch; có trách nhiệm bảo vệ tài nguyên du lịch, bản sắc văn hoá địa phương; giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn xã hội, vệ sinh môi trường để tạo sự hấp dẫn du lịch; khôi phục và phát huy các loại hình văn hoá, nghệ thuật dân gian, ngành, nghề thủ công truyền thống; sản xuất hàng hoá của địa phương phục vụ khách du lịch, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân địa phương.

1.3.2.2. Xây dựng quy hoạch, kế hoạch

* Xây dựng kế hoạch hoạt động

Xây dựng kế hoạch hoạt động là một trong những nội dung quan trọng có tính quyết định đối với quản lý hoạt động của một tổ chức. Đối với vấn đề xây dựng quy hoạch, kế hoạch trong bối cảnh hiện nay ở nước ta, cần thay đổi từ tư duy đến hành động, trong đó, cần thực hiện quan điểm thị trường, hướng tới thỏa mãn nhu cầu và mong đợi của khách, lấy sự hài lòng của khách làm mục tiêu phát triển. Sau đó, xác định vòng đời sản phẩm với tầm nhìn dài hạn trong quy hoạch; luôn luôn khởi đầu bằng sản phẩm có chất lượng, chuyên biệt dành cho thị trường phân biệt ở quy mô hẹp và từng bước mở rộng; ưu tiên phát triển sản phẩm có giá trị gia tăng cao, có thương hiệu mạnh.

Xây dựng kế hoạch hoạt động tại một tổ chức quản lý cần phải được phân cấp rõ ràng, xây dựng từ quy hoạch tổng thể cho đến quy hoạch chi tiết cho từng hạng mục của tổ chức quản lý.

Ngoài ra, điểm đến du lịch cững cần có các chính sách phát triển phù hợp về sản phẩm du lịch, xúc tiến du lịch, về năng lực đầu tư, về thuế của doanh nghiệp,...

Trên cơ sở quy hoạch, kế hoạch chính sách đã được xây dựng, tổ chức quản lý phải hết sức quan tâm đến việc công khai kịp thời các quy hoạch, kế hoạch của đơn vị. Các mục tiêu, chỉ tiêu trong quy hoạch, kế hoạch phải phù hợp với quy

hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển chung của cả nước. Đáp ứng những yêu cầu của quá trình hội nhập ngày càng sâu, rộng vào nền kinh tế thế giới gắn với tiến trình đẩy mạnh thực hiện CNH-HĐH đất nước

* Xây dựng chiến lược phát triển

Mỗi tổ chức quản lý đều có giấc mơ về một tương lai bền vững và phát triển. Trong từng giai đoạn, tổ chức đều phải đứng trước những lựa chọn về con đường phát triển nhằm đưa đơn vị tiến nhanh nhất đến giấc mơ tương lai.

Xây dựng chiến lược phát triển bao gồm việc phân tích các cơ hội, điều kiện phát triển các sản phẩm, dịch vụ mới trong bối cảnh đặc thù của một tổ chức quản lý, các phương án về mô hình tổ chức hoạt động và phân bổ nguồn lực dài hạn. Xác định được các yếu tố trên sẽ giúp các nhà lãnh đạo đưa ra những lựa chọn định hướng phát triển tổ chức phù hợp với điều kiện môi trường kinh doanh, tầm nhìn và bối cảnh cụ thể của tổ chức đó.

1.3.2.3. Tổ chức thực hiện

* Quản lý đầu tư xây dựng cơ sở vật chất

Căn cứ vào chiến lược phát triển để xây dựng chiến lược và thực hiện đầu tư cơ sở vật chất để phục vụ cho hoạt động du lịch nhằm duy trì và giữ vững lợi thế cạnh tranh. Các hạng mục được xây dựng trong chiến lược đầu tư cho một tổ chức quản lý du lịch: cơ sở hạ tầng, dự án tôn tạo và tu bổ các điểm du lịch, khu du lịch... tất cả các dự án đó cần phải được bám sát vào chiến lược phát triển do chính tổ chức quản lý đưa ra. Trên cơ sở chiến lược đầu tư được xây dựng rõ ràng, tổ chức quản lý du lịch có thể huy động vốn từ các nhà đầu tư và chỉ cho họ thấy được những lợi ích có thể nhận được.

Thông thường, việc xây dựng kế hoạch đầu tư của tổ chức quản lý du lịch được, chia làm 03 giai đoạn: Ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Mỗi giai đoạn đi liền với nhiệm vụ tương ứng rõ ràng. Từ việc xây dựng kế hoạch đầu tư giúp tổ chức quản lý hoạt động du lịch có thể xác định rõ mục tiêu phát triển của doanh nghiệp trong thời gian hiện tại và tương lai.

* Quản lý hoạt động kinh doanh dịch vụ

Cũng căn cứ theo Luật du lịch do Quốc Hội nước CHXHCN Việt Nam khóa XI, kỳ họp lần thứ 7 thông qua ngày 14/6/2005, tại mục 6, điều 69 về Kinh doanh dịch vụ du lịch trong khu du lịch, điểm đến du lịch, đô thị du lịch đã nêu rõ: “Kinh doanh dịch vụ du lịch trong khu du lịch, điểm du lịch, đô thị du lịch bao gồm kinh doanh lữ hành, lưu trú du lịch, vận chuyển khách du lịch, ăn uống, mua sắm, thể thao, giải trí, thông tin và các dịch vụ khác phục vụ khách du lịch.”

Quản lý hoạt động kinh doanh dịch vụ lữ hành bao gồm quá trình quản lý và điều hành du lịch, chịu trách nhiệm phân công công việc cho các hướng dẫn viên du lịch; nhận thông tin để phối hợp với các bộ phận, cơ quan chức năng giải quyết những phát sinh, thiết kế các chương trình du lịch, sự kiện liên quan đến du lịch...

Cung cấp đầy đủ, kịp thời những thông tin cần thiết cho khách du lịch. Bên cạnh đó, tổ chức, sắp xếp, bố trí một cách hợp lý nhất cho khách du lịch về hoạt động dịch vụ ăn uống,mua sắm, thể thao, giải trí...

1.3.2.4. Kiểm tra giám sát hoạt động du lịch

Để đảm bảo các nội dung về quản lý hoạt động du lịch được thực hiện một cách hiệu quả, đơn vị quản lý du lịch cần phải có lực lượng chức năng thường xuyên kiểm tra, giám sát một cách nghiêm túc và khách quan để từ đó chỉ ra những việc đã làm được và hạn chế tồn đọng, căn cứ trên cơ sở đó tìm ra nguyên nhân khắc phục và hoàn thiện hơn nữa các nội dung trong quản lý hoạt động du lịch.

Ngoài ra, đơn vị quản lý cần thực hiện đúng các quy định của pháp luật có liên quan như: luật về văn hóa, kinh tế xã hội.

Ban Lãnh đạo cơ quan có trách nhiệm nắm rõ các quy định về pháp luật có liên quan từ đó điều hành cơ chế hoạt động của cơ quan mà chịu trách nhiệm quản lý theo đúng pháp luật, chính sách của nhà nước, của địa phương nơi có điểm du lịch.

Phòng tổng hợp hành chính của cơ quan quản lý hoạt động du lịch có nhiệm vụ tiếp nhận công văn chỉ thị từ cơ quan quản lý công quyền của nhà nước cũng như của địa phương, của ban Lãnh đạo và thông báo cho toàn thể nhân viên thực hiện. Đồng thời, là nơi tiếp nhận những phản hồi từ khách du lịch cũng như của những người tham gia và hoạt động kinh doanh và hoạt động du lịch tại khu du lịch