Công Tác Quyết Toán Chi Các Chế Độ Bảo Hiểm Xã Hội

Nội dung quản lý chi các chế độ BHXH cho người thụ hưởng gồm: Quản lý quy trình chi các chế độ BHXH và quản lý phương thức chi BHXH.

1.4.3. Công tác quyết toán chi các chế độ bảo hiểm xã hội

Để nghiên cứu và phân tích thực trạng công tác quản lý chi BHXH, đề tài đã sử dụng hệ thống chỉ tiêu đánh giá sau đây: Tổng kết quả chi tất cả các chế độ BHXH: Chỉ tiêu này phản ánh mức độ, quy mô tổng số tiền chi, tổng số người hưởng tất cả các chế độ BHXH qua từng năm.

- Kết quả chi chế độ trợ cấp ngắn hạn: ốm đau, thai sản, nghĩ dưỡng sức phục hồi sức khỏe (số lượt người được hưởng và số tiền chi): Chỉ tiêu này phản ánh mức độ, quy mô tổng số tiền, tổng số lượt người chi BHXH chế độ trợ cấp ốm đau, thai sản, nghĩ dưỡng sức phục hồi sức khỏe qua từng năm.

- Kết quả chi chế độ trợ cấp một lần (số người được hưởng và số tiền chi): Chỉ tiêu này phản ánh mức độ, quy mô tổng số tiền, tổng số người chi BHXH chế độ trợ cấp BHXH một lần, tuất một lần, tai nạn lao động - BNN một lần, mai táng phí qua từng năm.

- Kết quả chi chế độ hưu trí, mất sức lao động, trợ cấp tuất hàng tháng và trợ cấp TNLĐ-BNN hàng tháng (số người được hưởng và số tiền chi): Chỉ tiêu này phản ánh mức độ, quy mô tổng số tiền, tổng số người chi BHXH chế độ hưu trí, mất sức lao động, trợ cấp tuất hàng tháng và trợ cấp TNLĐ-BNN hàng tháng qua từng năm.

- Tốc độ tăng đối tượng hưởng các chế độ BHXH: Chỉ tiêu này phản ánh mức độ tăng, giảm số đối tượng hưởng BHXH năm sau với năm trước.

Cách tính:

Tốc độ tăng đối tượng hưởng năm t = x 100

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 128 trang tài liệu này.

- Tốc độ tăng số tiền chi BHXH: Chỉ tiêu này phản ánh mức độ tăng, giảm số tiền chi BHXH từng nhóm đối tượng năm sau với năm trước.

Cách tính:

Tốc độ tăng số tiền chi BHXH năm t = x 100

- Tốc độ tăng số tiền chi BHXH.

Ngoài những chỉ tiêu định lượng, thì chỉ tiêu định tính như: Sự hài lòng của NLĐ, người SDLĐ, người nghỉ hưởng các chế độ BHXH đối với công tác quản lý chi BHXH cũng là tiêu chí được sử dụng để đánh giá công tác quản lý chi BHXH. Sự hài lòng của người hưởng các chế độ BHXH được đánh giá qua việc có bị khiếu nại trong công tác chi BHXH hay không và cách thức giải quyết các khiếu nại có thỏa mãn được người hưởng không.

1.4.4. Thanh tra, kiểm tra, giám sát công tác chi các chế độ bảo hiểm xã hội

Kiểm tra, kiểm soát là một trong những nội dung quan trọng của công tác quản lý chi BHXH. Hoạt động BHXH là việc thực hiện chế độ chính sách của Nhà nước, vì vậy trong quá trình tổ chức, điều hành hoạt động BHXH cần phải đảm bảo nguyên tắc kiểm tra, nhằm đánh giá và nắm bắt được kết quả thực hiện nghiệp vụ, mặt khác kịp thời phát hiện những sai sót để khắc phục sửa chữa. Định kỳ hoặc đột xuất, cơ quan BHXH và các cơ quan chức năng khác của Nhà nước thực hiện kiểm tra các vấn đề chi BHXH nhằm phát hiện những tình trạng gian lận trong quá trình chi, góp phần đảm bảo an toàn cho nguồn quỹ. Đồng thời, đảm bảo cho việc thực hiện hoạt động chi BHXH theo đúng pháp luật, đảm bảo quyền lợi cho người thụ hưởng các chế độ BHXH và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Nội dung kiểm tra, kiểm soát thực hiện chi BHXH gồm có:

- Kiểm tra việc giải quyết, thanh toán, chi các chế độ BHXH cho người thụ hưởng. Quá trình này liên quan trực tiếp đến người được thụ hưởng, đến cơ quan BHXH và các cơ quan có liên quan như chủ SDLĐ, đại lý chi trả các chế độ BHXH.

- Kiểm tra việc quản lý đối tượng hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH thường xuyên, tình hình biến động tăng giảm đối tượng.

- Kiểm tra việc chấp hành công tác quyết toán, chấp hành công tác kế toán - thống kê.

1.5. Kinh nghiệm quản lý chi bảo hiểm xã hội của một số địa phương và bài học cho Nghệ An

1.5.1. Kinh nghiệm quản lý chi bảo hiểm xã hội của một số địa phương

Kinh nghiệm BHXH Tỉnh Quảng Nam

Phân cấp chi trả được BHXH Việt Nam quy định cụ thể từ việc quản lý

nguồn kinh phí, phân cấp rõ trách nhiệm giữa cơ quan BHXH các cấp trong công tác quản lý chi, cấp phát kịp thời nguồn kinh phí, quy định trách nhiệm rõ ràng trong hợp đồng dịch vụ quản 13 lý người hưởng và chi trả các chế độ BHXH giữa cơ quan BHXH với đại lý bưu điện. Trên cơ sở phân cấp chi trả của BHXH Việt Nam, BHXH tỉnh Quảng Nam tổ chức công tác quản lý chi BHXH theo đúng thẩm quyền được phân cấp và đạt được một số thành tựu đó là:

- Quy trình chi trả hợp lý, áp dụng linh hoạt các phương thức chi trả phù hợp với điều kiện hiện tại của tỉnh và của các đối tượng hưởng chế độ BHXH trên địa bàn tỉnh. - Phân cấp chi trả rõ ràng, quy định cụ thể về việc quản lý nguồn kinh phí, quản lý người hưởng; phân cấp rõ ràng trách nhiệm giữa BHXH tỉnh, huyện trong công tác quản lý chi, quy định trách nhiệm rõ ràng trong hợp đồng quản lý đối tượng hưởng và chi trả giữa BHXH tỉnh với Bưu điện tỉnh.

- Có sự quan tâm, kiểm tra, kiểm soát kịp thời của các cấp trong công tác chi BHXH.

- Các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác quản lý chi BHXH ngày càng được chú trọng và hoàn thiện.

- Việc ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng các phần mềm chuyên ngành thay thế cách quản lý thủ công trước đây vào quản lý hồ sơ, quản lý đối tượng một cách hiệu quả giúp cho việc công tác chi BHXH dễ dàng hơn.

- Hệ thống cơ sở hạ tầng khá hoàn chỉnh, được trang bị phương tiện thiệt bị làm việc đầy đủ.

Bên cạnh những thành tựu mà BHXH Tỉnh Quảng Nam đã đạt được thì còn tồn tại những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong công tác quản lý chi BHXH đó là:

- Đối tượng thụ hưởng các chế độ BHXH ngày càng đông, đa dạng, phức tạp, việc quản lý đối tượng hưởng các chế độ BHXH gặp nhiều khó khăn.

- Mức chi trả BHXH phụ thuộc lớn vào sự biến động của nền kinh tế và các chính sách của Nhà nước. Việc điều chỉnh mức lương tối thiểu nhiều lần gây không ít khó khăn vì phải điều chỉnh mức chi trả hợp lý. Dẫn đến khâu lập kế hoạch, dự toán chi hiện nay vẫn còn nhiều bất cập. Nhiều vướng mắc trong công tác quản lý

chi BHXH tại địa phương vẫn chưa nhận được hướng dẫn, chỉ đạo kịp thời của BHXH Việt Nam.

- Tình trạng làm hồ sơ giả để trục lợi quỹ BHXH, một số cơ sở y tế đã không thực hiện nghiêm túc việc cấp giấy chứng nhận nghỉ việc cho người bệnh, chứng nhận khống cho NLĐ để làm hồ sơ hưởng chế độ BHXH. Do công tác kiểm tra, kiểm soát chi BHXH hiện nay chỉ tập trung tại BHXH tỉnh, còn BHXH huyện vẫn chưa thực hiện kiểm tra thường xuyên.

- Một số BHXH huyện thực hiện chưa tốt công tác quản lý chi BHXH cho đối tượng, buông lỏng công tác quản lý. Bên cạnh đó, nhân viên đại lý bưu điện không nắm vững chuyên môn, nghiệp vụ, chính sách BHXH nên để xảy ra sai sót trong công tác chi BHXH. Nguyên nhân là do cán bộ, nhân viên của BHXH ở các huyện kiêm nhiệm nhiều công việc nên chưa chú trọng trong công tác quản lý chi BHXH cũng như nâng cao trình độ nghiệp vụ trong giải quyết công việc. Trong những năm vừa qua, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức chưa được BHXH tỉnh Quảng Nam quan tâm, chú trọng cả nội dung chương trình lẫn phương thức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức.

- Quy chế quản lý chi BHXH thường xuyên thay đổi do vậy việc thay đổi phương thức, quy trình thực hiện tại nhiều huyện gặp nhiều khó khăn. Cho nên một số BHXH huyện quyết toán kinh phí chi BHXH thực hiện còn chưa được chặt chẽ, còn mang tính hình thức, thủ tục chi trả có nhiều nơi còn sơ sài.

- Hiện nay, các chế độ BHXH hàng tháng được quy định chi trả tại nơi có hộ khẩu thường trú. Tuy nhiên, đối với những người làm việc hoặc sinh sống xa nơi đăng ký hộ khẩu thường trú nên khó khăn cho đối tượng trong việc nhận trợ cấp đồng thời cơ quan BHXH cũng khó khăn trong việc theo dõi, quản lý, chi BHXH cho các đối tượng. Lý do là địa hình Tỉnh Quảng Nam rộng, trải dài từ miền núi đến đồng bằng nên ảnh hưởng tới công tác quản lý chi, gây khó khăn trong 18 việc quản lý đối tượng và chi trả cho các đối tượng.

Kinh nghiệm BHXH Thành phố Thái Nguyên

Hệ thống BHXH được tổ chức theo nhiều cấp từ Trung ương xuống địa

phương. Trong đó mỗi cấp vừa chịu sự ràng buộc bởi các chế độ, thể lệ chung, vừa có tính chất tự chủ. Phân cấp chi BHXH được hiểu là sự phân định phạm vi, trách nhiệm, quyền hạn và các chế độ BHXH của các cấp cơ quan BHXH trong việc tổ chức thực hiện chi trả chế độ BHXH. Thái Nguyên những năm gần đây có sự phát triển cả về kinh tế, xã hội, một phần nhờ đóng góp của các thành phần kinh tế trên địa bàn. BHXH TP. Thái Nguyên được phân cấp quản lý chi BHXH đối với các đối tượng hưởng chế độ theo quy định tại Quyết định số 828/QĐ-BHXH ngày 27/5/2016 của BHXH Việt Nam; quy trình tiếp nhận hồ sơ và giải quyết chế độ tại Quyết định số 636/QĐ-BHXH ngày 22/4/2016 của BHXH Việt Nam. Công tác quản lý chi BHXH có thể coi là một khâu trọng yếu trong việc thực hiện các chế độ, chính sách BHXH của tỉnh.

- Lập dự toán chi BHXH: BHXH Việt Nam chịu trách nhiệm cấp nguồn kinh phí để BHXH tỉnh Thái Nguyên thực hiện chi trả. Để có nguồn kinh phí, định kỳ hằng năm, căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ được giao, BHXH tỉnh Thái Nguyên lập báo cáo về số đối tượng tăng, giảm, số đối tượng hưởng trợ cấp BHXH trong kỳ và dự toán khoản phải chi để chuyển lên BHXH Việt Nam xét duyệt, sau đó cấp phát nguồn kinh phí cho các đơn vị. Tuy nhiên công tác lập dự toán chi các chế độ BHXH tại TP. Thái Nguyên luôn có sự chênh lệch với thực tế phát sinh chi trả cả từ nguồn NSNN và quỹ BHXH.

- Xét duyệt dự toán chi BHXH: Căn cứ vào dự toán chi của BHXH TP. Thái Nguyên và kế hoạch chi trực tiếp tại văn phòng BHXH tỉnh, tháng 9 hàng năm BHXH tỉnh Thái Nguyên lập dự toán chi BHXH theo hai nguồn NSNN và Quỹ gửi BHXH Việt Nam để được xem xét và cấp kinh phí.

- Tổ chức quản lý chi trả BHXH: Công tác quản lý đối tượng hưởng BHXH thực hiện tuân thủ theo quy trình chi trả tại Quyết định 828/QĐ-BHXH và thông qua hợp đồng với Bưu điện, BHXH TP. Thái Nguyên thực hiện vừa quản lý trực tiếp vừa gián tiếp. Công tác quản lý đối tượng hưởng BHXH cho thấy, đối tượng hưởng chế độ BHXH tại TP. Thái Nguyên rất đa dạng, biến động thường xuyên do rất nhiều nguyên nhân. Vì vậy, BHXH thành phố luôn thực hiện việc phân loại đối

tượng, thường xuyên kiểm tra đối chiếu giữa danh sách chi trả và hồ sơ hưởng BHXH được lưu về các chỉ tiêu: họ tên, địa chỉ, mức trợ cấp của đối tượng.

- Quản lý chi các chế độ BHXH cho người thụ hưởng: BHXH TP. Thái Nguyên phân công 04 cán bộ thực hiện giải quyết chế độ chính sách gồm xét duyệt các chế độ: trợ cấp ốm đau, thai sản… Hàng ngày, bộ phận một cửa thực hiện tiếp nhận hồ sơ do đơn vị SDLĐ và đối tượng đề nghị. Các chế độ như hưu trí, tử tuất, mai táng phí đều do BHXH tỉnh xét duyệt, BHXH TP. Thái Nguyên chỉ thực hiện tiếp nhận đối tượng đã được xét duyệt để quản lý đối tượng theo quy định. Về chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng Cơ quan BHXH TP. Thái Nguyên thực hiện chi trả cho người hưởng thông qua ký hợp đồng với dịch vụ Bưu điện. Hàng tháng, BHXH Thành phố chuyển tiền về tại trụ sở UBND phường, xã để tiến hành chi trả các đối tượng hưởng trợ cấp BHXH. Sau mỗi kỳ chi trả, đại lý bưu điện chi trả có trách nhiện thanh, quyết toán với cơ quan BHXH.

- Chi trả các chế độ ngắn hạn: BHXH TP. Thái Nguyên thực hiện xét duyệt và tổ chức chi trả trực tiếp cho NLĐ và thông qua đơn vị SDLĐ bằng các hình thức tiền mặt hoặc chuyển khoản. Việc chi trả trợ cấp BHXH ngắn hạn được cơ quan BHXH Thành phố thực hiện theo đúng quy định. Lao động tại các DN chủ yếu là lao động nữ, trong độ tuổi sinh đẻ nên số lượng lượt chi trả cho các đối tượng hưởng tăng lên.

Tuy nhiên, công tác quản lý chi BHXH tại TP.Thái Nguyên trong những năm qua còn nhiều bất cập, hạn chế như: mục tiêu, nguyên tắc quản lý chi chưa thực sự đáp ứng yêu cầu; quản lý giải quyết chế độ chính sách còn chưa kịp thời, hay bị trễ hẹn, thủ tục còn rườm rà, mất nhiều thời gian. Bên cạnh đó, vẫn còn nhiều tổ chức, doanh nghiệp chưa thực hiện nghiêm túc các quy định về chi trả các chế độ BHXH…

Kinh nghiệm BHXH Thành phố Kom Tum, Tỉnh Kom Tum

Trong những năm qua, cùng với sự phát triển kinh tế của đất nước, Tỉnh Kon Tum, Thành phố Kon Tum với vai trò là tỉnh lỵ của tỉnh Kon Tum đã từng bước phát triển trên mọi lĩnh vực. Trong quản lý chi trả các chế độ BHXH trên địa bàn thành phố Kon Tum có những thuận lợi đó là sự quan tâm của cấp ủy và chính

quyền, nhận thức của NSDLĐ và NLĐ ngày càng ngày càng rõ hơn về quyền lợi và trách nhiệm của mình trong việc thực hiện các chế độ, kinh tế tuy phát chậm nhưng đã tạo nhiều chỗ làm mới và số lao động tăng lên,... Tuy nhiên, do địa bàn rộng, trình độ dân trí thấp, giao thông khó khăn, tốc độ tăng trương chưa cao,... ảnh hưởng đến việc chi trả các chế độ BHXH. Dưới đây là một số thành tựu mà BHXH Thành phố Kon Tum đạt được trong công tác quản lý chi BHXH:

- Lập dự toán kinh phí các chế độ gửi BHXH tỉnh Kon Tum kịp thời để được duyệt cấp kinh phí để chi trả các chế độ.

- Bộ máy tổ chức thực hiện chính sách ngày càng được tăng cường về số lượng và chất lượng.

- Công tác giải quyết và thực hiện chi trả các chế độ cho người thụ hưởng kịp thời, đầy đủ theo đúng quy định của pháp luật, hạn chế được tình trạng chi sai do giải quyết sai chế độ.

- Công tác lập dự toán và quyết toán chi luôn được BHXH tỉnh Kon Tum đánh giá cao, không có điều chỉnh số liệu nhiều.

- Công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHXH đã được chú trọng hơn. Hạn chế - Hệ thống văn bản pháp luật chưa được cung cấp và hướng dẫn một cách có hiệu quả, đồng bộ đến những đối tượng tham gia và thụ hưởng ở địa phương.

- Công tác quản lý đối tượng bảo hiểm tại thành phố Kon Tum vẫn chưa được chính xác cao và vẫn còn bỏ sót đối tượng được bảo hiểm.

Việc tổ chức chi trả qua ĐDCT vẫn còn một số vướng mắc như:

- Hệ thống văn bản quản lý, quy định về BHXH hiện nay chưa có sự đồng bộ và thống nhất cao, nhiều văn bản chồng chéo. Hơn nữa, thủ tục quy trình hiện nay khá nhiều, ngoài ra người được hưởng quyền lợi chưa có sự hiểu biết đầy đủ về những thủ tục đó gây ra sự khó khăn trong quá trình giả quyết.

- Hiện nay, việc quản lý chi trả bảo hiểm được thực hiện tại từng địa phương cư trú, cụ thể là tại khu vực xã, phường vì vậy việc phối hợp giữa BHXH và chính quyền địa phương phải được thực hiện tốt.

- Thực tế hiện nay, đội ngũ nhân viên BHXH thành phố Kon Tum là rất mỏng, mức thu nhập của các nhân viên còn thấp so với lượng công việc quản lý và hoạt động chi trả. Trong khi đó, lượng người được chi trả đông, cơ sở hạ tầng chật hẹp...dẫn đến những sự không tập trung hoàn toàn cho công việc. Bên cạnh đó, công tác lập kế hoạch, triển khai kế hoạch chi tại thành phố Kon Tum còn nhiều hạn chế về vấn đề liên kết giữa các bộ phận, phòng ban trong nội bộ cũng như với chính quyền địa phương

- Công tác kiểm tra chưa được thực hiện một cách thường xuyên, chưa thật sự đi sâu, đi sát để kịp thời chấn chỉnh những tồn tại trong công tác chi trả.

1.5.2. Một số bài học kinh nghiệm đối với Nghệ An

Công tác quản lý chi BHXH nói chung và quản lý người hưởng các chế độ BHXH, BHTN nói riêng luôn được BHXH Việt Nam, BHXH các tỉnh, thành phố đặc biệt quan tâm. Do đó, đã có nhiều biện pháp quản lý được tăng cường nhằm tổ chức thực hiện tốt công tác chi trả các chế độ BHXH kịp thời, đến đúng người thụ hưởng chế độ, quản lý chặt chẽ quỹ BHXH; các quy trình, thủ tục chi trả, quản lý người hưởng được đơn giản hóa theo hướng tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân. Từ đó, góp phần bảo đảm ASXH, ổn định tình hình chính trị - xã hội ở các địa phương cũng như trong phạm vi cả nước, hướng đến sự hài lòng của người dân và DN. Sau đây là một số kinh nghiệm rút ra cho BHXH Tỉnh Nghệ An:

Thứ nhất, củng cố và hoàn thiện các mô hình chi trả đang được thực hiện. Mô hình chi trả trực tiếp tại nơi tập trung đông dân cư, có nhiều đối tượng chi giúp cơ quan BHXH quản lý chặt chẽ được sự biến động tăng, giảm đối tượng hưởng BHXH, thông qua các tổ trưởng tổ hưu trí và sự quản lý chi trả trực tiếp của cán bộ công chức viên chức cơ quan BHXH, giúp cơ quan BHXH tổ chức chi trả trực tiếp đến tận tay đối tượng hưởng BHXH. Với mô hình chi trả thông qua các đại lý chi trả, việc ở chính quyền địa phương lựa chọn giới thiệu người để cơ quan BHXH ký hợp đồng đại lý chi trả phải luôn đảm bảo các điều kiện: Có phẩm chất đạo đức tốt; có tinh thần trách nhiệm cao… Bên cạnh đó, cần quan tâm đến công tác chi trả trực tiếp tại trụ sở cơ quan BHXH đối với các chế độ như: Trợ cấp BHXH một lần, trợ