Bảng Kết Quả Đánh Giá Tiêu Chí Vsattp Ở Một Số Cơ Sở Kinh Doanh Thức Ăn

khi chuẩn bị món ăn cho khách, trang thiết bị không đảm bảo vệ sinh, để cống rãnh lộ thiên, ảnh hưởng mỹ quan đô thị.

Theo khoản 4, điều 8 của Quyết định số 1364/QĐ-UBND ngày 21/5/2018 của UBND tỉnh Khánh Hòa quy định về phân công nhiệm vụ quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa, các hoạt động kinh doanh dịch vụ ăn uống, thức ăn đường phố được trực tiếp quản lý bởi cấp xã, phường trên địa bàn theo phân công, phân cấp.

Nằm trong Chương trình mục tiêu quốc gia về an toàn thực phẩm, năm 2013, phường Vạn Thạnh, Nha Trang là địa phương đầu tiên của tỉnh được chọn triển khai thí điểm mô hình quản lý thức ăn đường phố với 180 cơ sở. Tham gia mô hình, các cơ sở đã được hỗ trợ để thực hiện đúng 10 quy định về đảm bảo an toàn thực phẩm thức ăn đường phố của Sở Y tế Khánh Hòa ban hành. Sau 3 năm triển khai, đến năm 2016, mô hình này được triển khai đại trà ở tất cả các xã, phường của thành phố. Tuy nhiên, tùy vào mức độ ưu tiên quan tâm của lãnh đạo xã phường về vấn đề an toàn thực phẩm, nên có khu vực triển khai triệt để dẫn đến có chuyển biến rõ rệt và ngược lại.

Mỗi năm, các phường ở Nha Trang chỉ tổ chức được 1- 2 đợt kiểm tra vừa lồng ghép vừa tuyên truyền. Nhưng thực tế đều không có lực lượng chuyên trách về vấn đề VSATTP mà thường cử một cán bộ y tế kiêm nhiệm nên còn có nhiều bất cập. Kinh phí hỗ trợ cho hoạt động này ở cấp xã, phường không có Việc quản lý chỉ mới dừng lại ở việc tổ chức cho các cơ sở ký cam kết bảo đảm VSATTP là chính và kêu gọi người tiêu dùng cần thông minh trong việc lựa chọn thực phẩm. Ngoài các khó khăn trên, các gánh hàng rong, xe đẩy kinh doanh thức ăn đường phố buôn bán giờ giấc không ổn định, thường xuyên thay đổi địa điểm, nhiều người từ địa phương khác đến buôn bán, chưa kể một số cơ sở còn kinh doanh kiểu mùa vụ nên gây khó khăn cho địa phương trong công tác quản lý, và tuyên truyền. Việc áp dụng các quy định trong kinh doanh thức ăn đường phố vào thực tế còn nhiều bất cập, đặc biệt là quy định về nguồn nước, về khám sức khỏe và xác nhận kiến thức an toàn thực phẩm.

Nghị định số 115/2018/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm có hiệu lực từ 20/10/2018 đã quy định cụ thể các mức xử phạt hành chính. Tuy nhiên, vì vấn đề khó nhất hiện nay là công tác kiểm tra, xử phạt vì các quán kinh doanh thức ăn đường phố buôn bán lưu động, xe đẩy bán hàng rong từ địa phương khác đến. Hơn nữa, đối tượng kinh doanh thức ăn đường phố chủ yếu còn khó khăn, thông thường là những người thuộc diện nghèo tại địa phương, sử dụng phương tiện bán hàng để nuôi gia đình. Do vậy, việc xử lý vi phạm an toàn thực phẩm với các trường hợp vi phạm chỉ dừng lại ở việc nhắc nhở.

Dựa trên bộ tiêu chí của Sở Y tế Khánh Hòa ban hành để đánh giá điều kiện an toàn vệ sinh thực phẩm của các cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố, tác giả tiến hành điều tra ở 40 cơ sở ở Nha Trang trong phụ lục 4

Bảng 2.7. Bảng kết quả đánh giá tiêu chí VSATTP ở một số cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố Nha Trang

STT

Tiêu chí	Nhận xét
1	Địa điểm, môi trường: địa điểm kinh doanh phải cách biệt các nguồn ô nhiễm; nơi bày bán thực phẩm bảo đảm sạch sẽ, không làm ô nhiễm môi trường xung quanh	Cả 40 cơ sở đều cách biệt các nguồn ô nhiễm, các cơ sở đều bày bán món ăn sạch sẽ và không gây ô nhiễm môi trường xung quanh.
2	Nguồn nước: có đủ nước sạch để rửa nguyên liệu, vệ sinh dụng cụ, rửa tay và chế biến thức ăn, đồ uống;	Cả 40 cơ sở đều đủ nước sạch để rửa nguyên liệu, dụng cụ và chế biến
3	Trang bị, dụng cụ: có đủ trang bị, dụng cụ để chế biến, bảo quản, bày bán riêng biệt thực phẩm sống và thức ăn ngay; có đủ dụng cụ ăn uống, bao gói chứa	Cả 40 cơ sở đều trang bị các dụng cụ để riêng biệt nguyên liệu sống và thức ăn chín; đáp ứng các yêu cầu về giá tủ đựng thực phẩm và bàn ghế ngồi ăn của khách đều cao ít nhất 60 cm. Tuy nhiên dụng

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 129 trang tài liệu này.

đựng thức ăn đảm bảo vệ sinh; bàn ghế, giá tủ để bày bán thức ăn, đồ uống cách mặt đất ít nhất 60 cm.	cụ ăn của khách ở một số quán ăn đường phố lâu đời vẫn sử dụng dụng cụ khá sơ sài và có phần qua loa như quán nem cô Nô, quán nem Bà Sáu, bánh căn mực 227 Võ Thị Sáu, bánh căn Út Năm 127 Nguyễn Bỉnh Khiêm, bánh xèo Hương 87 Hoàng Văn Thụ và cơm gà vỉa hè Tô Vĩnh Diện.
4	Thức ăn ngay, đồ uống được để trong tủ kính hoặc thiết bị bảo quản hợp vệ sinh và chống được bụi bẩn, mưa, nắng, ruồi nhặng, côn trùng xâm nhập	Cả 40 cơ sở đều trang bị dụng cụ để chứa đựng thức ăn chín và đồ uống để bảo quản.
5	Người bán hàng có mặc trang phục sạch sẽ, gọn gàng và sử dụng găng tay khi tiếp xúc trực tiếp với đồ uống, thức ăn ngay.	Ở số đông các quán người tiếp xúc trực tiếp với thức ăn ngay đều có mang găng tay hoặc sử dụng dụng cụ gắp thức ăn khi chuẩn bị món ăn cho khách. Nhưng vẫn còn đó một số quán ăn chưa tuân thủ triệt để vấn đề này như một số quán hải sản vỉa hè như ốc hẻm 34 Nguyễn Thiện Thuật, ốc Mỹ Anh, ốc Long Vũ, bánh xèo Hương, bánh căn 51 Tô Hiến Thành.
6	Nguyên liệu, phụ gia thực phẩm; thực phẩm bao gói, chế biến sẵn phải có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng và bảo đảm an toàn thực phẩm theo quy định.	Các chủ cơ sở được khảo sát cam kết sử dụng thực phẩm có nguồn gốc xuất xứ và được cấp giấy chứng nhận đảm bảo điều kiện VSATTP.
7	Trang bị đầy đủ thùng rác có nắp đậy, túi đựng để thu gom, chứa	Hầu hết các cơ sở được khảo sát đều có thùng rác có nắp đậy để dưới từng bàn

đựng rác thải	ăn chỗ ngồi của khách. Tất cả các quán ốc và bánh căn trong 40 cơ sở khảo sát đều không để thùng rác dưới bàn ăn của khách. Nhân viên quán phải thường xuyên dọn kể cả lúc khách đang ăn. Và cơm gà vỉa hè Tô Vĩnh Diện không có thùng rác dưới chân khách, chỗ ngồi nhiều rác, giấy ăn.
8	Có đủ dụng cụ chứa đựng nước thải, có nắp đậy và bảo đảm không gây ô nhiễm môi trường nơi kinh doanh	Cả 40 cơ sở đều có các dụng cụ chứa đựng nước thải và có nắp đậy không gây mùi
9	Người kinh doanh thức ăn đường phố được tập huấn và được cấp Giấy xác nhận kiến thức an toàn thực phẩm theo quy định.	Tất cả chủ quán của 40 cơ sở đều được cấp Giấy xác nhận kiến thức an toàn thực phẩm theo quy định
10	Người trực tiếp chế biến, phục vụ thức ăn đường phố phải được khám sức khỏe và có Giấy xác nhận đủ sức khỏe do các cơ quan y tế từ cấp huyện và tương đương trở lên thực hiện	Người trực tiếp chế biến thức ăn tại các cơ sở đều được khám sức khỏe và có Giấy xác nhận đủ sức khỏe do phòng khám và trung tâm y tế của thành phố Nha Trang cấp.

Nguồn: Sở Y tế Khánh Hòa và kết quả điều tra quan sát của tác giả trong tháng 9/2019

Hiện nay ở Nha Trang, có một khu chợ đêm nổi tiếng với du khách nhất là con đường nối giữa đường Trần Phú với đường Hùng Vương, ngay sát quảng trường 2/4 Nha Trang, đi vào hoạt động từ năm 2010 như một điểm đến khi về đêm đối với du khách đến Nha Trang du lịch. Được người dân địa phương và du khách

gọi là chợ đêm nhưng thực ra là một con phố đi bộ hoạt động từ 18h đến 23h hàng tối trong tuần. Chợ đêm Nha Trang được chia thành các khu nhỏ: như khu gian hàng thời trang quần áo giày dép mũ nón phụ kiện trang sức, khu quà lưu niệm các vỏ ốc vỏ sò và các gian hàng ẩm thực chuyên bán các món ăn vặt như xiên que hải sản, các món ăn vặt ngon của 3 miền Bắc Trung Nam. Vì con đường chợ đêm nằm ở vị trí trung tâm thành phố nên khách phải mua với mức giá các sản phẩm cao hơn ở những chỗ khác khiến du khách chưa thực sự hài lòng, chưa kể chất lượng sản phẩm chưa thực sự tương xứng với mức giá đó. Bên cạnh đó, khi khảo sát du khách về chất lượng món ăn của chợ đêm đều nhận những phản hồi không tích cực bằng các quán ăn đường phố khác. Có thể thấy rằng với một nền ẩm thực giàu bản sắc như ở Nha Trang thì gian hàng ẩm thực trong tuyến phố đi bộ chưa được đầu tư đúng tầm.

Một phần nữa thì tình trạng chen chúc, chật chội làm tiềm ẩn nhiều tệ nạn móc túi trộm vặt, gây ra ít nhiều rắc rối cho du khách thưởng ngoạn chợ đêm. Ban quản lý chợ đêm dù vẫn có hoạt động tuy nhiên đội ngũ này làm chưa đủ quyết liệt nên chưa đủ sức ngăn chặn.

Các quán ăn trong phụ lục 4, tác giả đã khảo sát thì đều hoạt động muộn nhất là chỉ tới 23h hàng ngày. Đại đa số các quán ăn đều hoạt động tới 21h. Rất ít các quán như dãy quán cơm gà vỉa hè Tô Vĩnh Diện tới 22h hay các quán hải sản vỉa hè là 23h hoặc quán bánh canh đêm là hoạt động tới 2h sáng hôm sau. Người dân bản xứ và du khách nếu muốn đi ăn uống hoặc giải trí thì khá ít. Nhiều du khách phỏng vấn than phiền sau 22h có quá ít quán ăn đường phố để họ lựa chọn. Đây cũng là vấn đề đau đầu đối với UBND tỉnh, Sở Du lịch và Hiệp hội Du lịch tỉnh Khánh Hòa. Đa số các thành phố nổi tiếng du lịch biển phát triển đều có hoạt động giải trí ăn uống ban đêm rất đa dạng và phong phú đáp ứng được nhiều nhu cầu của du khách, trong khi Nha Trang (Khánh Hòa) thì chưa làm hài lòng du khách về các dịch vụ giải trí ban đêm dù tiềm năng nơi đây là rất lớn.

Thêm một vấn đề nữa là tình trạng lấn chiếm, tận dụng vỉa hè ở một số điểm quán ăn đường phố trong thành phố và kể cả để khách lấn chiếm lòng đường khi

dừng đỗ đợi mua hàng khiến cho người đi bộ đi xuống dưới lòng đường, dẫn đến vừa không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm vừa không đảm bảo an toàn tính mạng cho cả thực khách và cả người đi bộ hay các phương tiện thô sơ lưu thông trên đường. Có thể đến một số điểm nóng về thực trạng này như khu vực Tháp Bà, Tô Hiến Thành hay đường Huỳnh Thúc Kháng. Thực trạng này cần sự ra tay quyết liệt hơn từ các cơ quan ban ngành chức năng, từ cấp phường xã đến thành phố để đảm bảo cuộc sống đi lại của người dân và du khách được an toàn. Một vấn đề về nước thải xả ra từ các quán ăn đường phố, nước rửa dụng cụ, đồ ăn thừa ở một số quán ăn chưa thực sự chú trọng vừa gây ô nhiễm môi trường xung quanh vừa ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị một cách nghiêm trọng.

Nghị định 34/2010/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ nêu rõ mức xử phạt vi phạm hành chính đối với các trường hợp xả nước thải ra đường phố thấp nhất là 500.000 đồng. Mặc dù có những trường hợp quán ăn trên địa bàn thành phố Nha Trang bị cơ quan chức năng xử phạt nhiều lần nhưng tình trạng xả thải trên đường phố vẫn thường xuyên tái diễn. Một phần nguyên nhân do các biện pháp xử phạt thiếu kiên quyết, chủ yếu nhắc nhở và yêu cầu viết cam kết không tái phạm. Có không ít trường hợp bị người dân thường xuyên phản ánh nhưng chưa có trường hợp nào bị đình chỉ kinh doanh khiến chủ quán không nghiêm túc chấp hành đúng những nội dung đã cam kết.

UBND tỉnh, Sở Du lịch và Hiệp hội Du lịch tỉnh Khánh Hòa đang dự thảo xây dựng khu du lịch đêm cho thành phố Nha Trang để kiểm soát công tác quản lý hoạt động của các sản phẩm du lịch giải trí vào ban đêm một cách khoa học và hợp lý hơn, đồng thời đáp ứng được thêm nhu cầu của khách trong đó có cả sản phẩm du lịch ẩm thực đường phố Nha Trang (Khánh Hòa).

2.2.5. Hoạt động truyền thông quảng bá phục vụ du lịch ẩm thực đường phố tại Nha Trang

Sau khi tiến hành khảo sát thực tế về việc các du khách biết đến các địa điểm kinh doanh ẩm thực đường phố Nha Trang qua các kênh thông tin nào thì kết quả thu được như sau:

Bảng 2.8. Bảng khảo sát kênh thông tin về ẩm thực đường phố Nha Trang của du khách

Biến quan sát

Tần suất	Tỷ lệ %
Website du lịch	110	36,7%
Bạn bè, người thân	78	26%
Nguồn khác: Ngẫu nhiên thấy	56	18,7%
Hướng dẫn viên, nhân viên cơ sở lưu trú	31	10,3%
Lái xe taxi, xe thồ	25	8,3%

Nguồn: Tác giả điều tra từ 20/8 đến 15/9/2019

Khảo sát 300 khách du lịch trong và ngoài nước về các kênh thông tin mà nhờ đó du khách biết đến các món ăn, quán ăn đường phố chuyên bán các món ăn đặc sản của Nha Trang thì nhận thấy rằng có tới 110 du khách tương đương với 36,7% trong tổng số trả lời rằng nhờ có các website du lịch như Địa điểm ăn uống hay Foody hoặc TripAdvisor có những review thực tế du khách đã từng thưởng thức thức ăn đường phố. Những nơi có nhiều đánh giá tích cực từ các khách hàng từng đến thưởng thức sẽ là sự lựa chọn cho các thực khách đang tìm kiếm một quán ăn đường phố

Một kênh thông tin tiếp theo mà theo 78 du khách chiếm 26% tổng số là họ thấy tin cậy qua bạn bè, người thân đang sinh sống và làm việc tại Nha Trang, hoặc đã từng ăn qua món ăn đường phổ Nha Trang. Họ tin vào kinh nghiệm của người quen của họ để tránh tình trạng gặp phải những món ăn không ngon, giá mắc mà theo họ rất phí thời gian cho một chuyến du lịch ngắn ngày.

Qua một cách tiếp theo mà họ biết được các món ăn đường phố ngon ở Nha Trang mà tác giả khảo sát được đó là họ tìm thấy các quán ăn đường phố mà vô tình họ gặp trên đường đi. Họ thấy đông khách vào ăn trong quán hoặc có nhiều người dừng xe đợi để mua hàng và chính vì thế họ muốn thử trải nghiệm xem hương vị, nguyên liệu và cách ăn như thế nào. Số lượng du khách tình cờ thấy các quán ăn đường phố trên đường họ thăm quan là 56 người tương đương 18,7% trong tổng số.

Còn một số nguồn thông tin khác như hướng dẫn viên, nhân viên cơ sở lưu trú thì được 31 du khách chiếm 10,3% trong tổng số nhờ đến để biết các quán ăn

đường phố hấp dẫn ở Nha Trang. Họ nói rằng họ được nghe lời giới thiệu từ các nhân viên làm việc trong cơ sở lưu trú họ đang nghỉ hoặc người hướng dẫn viên trong đoàn.

Và cuối cùng, thông qua các tài xế lái xe taxi, các du khách biết đến các quán ăn ngon ở Nha Trang, với số lượng 25 người tương đương 8,3% trong tổng số. Đây là kênh thông tin có ít du khách tìm đến nhất để biết đến các quán ăn thức ăn đường phố ngon ở Nha Trang.

Dựa vào các kết quả trên, có thể thấy rằng kênh thông tin qua internet là với các website của các công ty du lịch, các trang web chuyên về đặt phòng nghỉ dưỡng là được nhiều du khách tìm đến nhất hay các trang blog yêu thích du lịch và khám phá. Tuy nhiên các trang web đa phần đều không chuyên về ẩm thực Nha Trang mà chỉ là một bài viết đơn giản của các công ty, đại lý du lịch như một cách quảng cáo để du khách tìm đến các công ty này. Hiện nay trên mạng internet có một trang web chuyên giới thiệu về ẩm thực đường phố Nha Trang là nhatrangstreetfoodtour.com. Trong bối cảnh bây giờ, có thể nói website này được xem là hữu ích đối với các du khách có nhu cầu muốn khám phá ẩm thực đường phố Nha Trang. Trang web đăng tải đầy đủ tất cả nội dung các bài viết về chương trình tour, thời gian, giá cả và đi kèm là các bài review trên trang TripAdvisor của du khách đã từng đi tour, các dòng giới thiệu, tựa đề đều bằng ngôn ngữ tiếng Anh. Trang youtube có các video clip của các du khách người nước ngoài quay một cách tự phát kể về trải nghiệm cá nhân đối với chuyến khám phá ẩm thực đường phố khi đến Nha Trang. Nên chăng ẩm thực đường phố Nha Trang cần có sự đầu tư của các cơ quan chức năng để dựng phim quảng bá rộng rãi hơn.

Thực tế nhiều du khách thường có xu hướng thích tự đi khám phá ẩm thực đường phố Nha Trang với số lượng 249 du khách tương đương 83% du khách được hỏi, so với việc lựa chọn hình thức mua tour ẩm thực đường phố này. Cũng bởi vì một phần có quá ít sự chú trọng phát triển sản phẩm du lịch ẩm thực đường phố từ các công ty lữ hành, đại lý du lịch. Họ không mặn mà với tài nguyên du lịch này, nên các hình thức quảng bá cho ẩm thực đường phố Nha Trang chưa đạt hiệu quả cao. Các lượng thông tin đăng tải trên internet hay trên các phương tiện truyền

Xem toàn bộ nội dung bài viết ᛨ