Điều Kiện Phát Triển Sản Phẩm Du Lịch Ẩm Thực Đường Phố Tại Điểm Đến

Ở nhiều quốc gia, thực phẩm đường phố đóng góp quan trọng vào việc làm, doanh thu hộ gia đình và an ninh lương thực, và giúp đáp ứng thách thức của việc nuôi dưỡng dân cư đô thị, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. [35].

Nha Trang là một trong những trung tâm du lịch lớn của cả nước, là điểm đến được nhiều du khách quốc tế lựa chọn, với số lượng vượt trội so với các địa phương ở miền Trung; hệ thống nhà hàng – khách sạn, khu nghỉ dưỡng xây dựng mới liên tục. Điều này tạo ra nhu cầu lớn và ổn định về nhân lực du lịch làm việc trong lĩnh vực ẩm thực.

Ngoài lượng khách du lịch đi theo tour trọn gói, thì lượng khách đi du lịch tự túc khá lớn, đối tượng khách này thường có nhu cầu tự khám phá ẩm thực Nha Trang. Họ tự đi mua sắm dọc theo tuyến đường đi, đến các điểm vui chơi giải trí và tìm đến thưởng thức một số món ăn ngon. Từ đó tạo cơ hội việc làm cho người dân địa phương thông qua hình thức kinh doanh các món bản địa được chế biến giản dị, giá thành phải chăng.

Ẩm thực đường phố là kết tinh của bản sắc văn hóa dân tộc và nét độc đáo của văn hóa bản địa dựa điều kiện tự nhiên, xã hội và lịch sử địa phương. Do đó thông qua các món ăn đường phố, khách du lịch sẽ phần nào thấy được hình ảnh con người, đất nước Việt Nam nói chung và bản sắc văn hóa của người Việt Nam nói riêng.

1.4. Điều kiện phát triển sản phẩm du lịch ẩm thực đường phố tại điểm đến

1.4.1. Điều kiện phát triển du lịch ẩm thực đường phố tại điểm đến

Nhu cầu du lịch ẩm thực đường phố của khách du lịch

Mỗi quốc gia, mỗi vùng miền lãnh thổ đều có các phong tục tập quán khác nhau và có các nhu cầu sử dụng sản phẩm du lịch đường phố khác nhau. Nhu cầu và sở thích của khách du lịch là cơ sở để cung cấp các sản phẩm du lịch đường phố. Thỏa mãn tối đa nhu cầu du khách tại điểm đến du lịch là cơ sở để tăng doanh thu và phát triển du lịch tại điểm đến. Ngày nay, chất lượng cuộc sống con người ngày càng cao nên nhu cầu cũng tăng theo. Khách du lịch đến các điểm đến du lịch có xu hướng sử dụng ngày càng nhiều dịch vụ du lịch như: tham quan, nghỉ ngơi, vui chơi giải trí, thưởng thức đặc sản đường phố địa phương, giao lưu với cộng đồng cư dân

địa phương, mua sắm v.v.. Trong đó, ẩm thực không còn chỉ là một nhu cầu cơ bản của du khách mà đã trở thành mục đích của chuyến đi.

Tài nguyên du lịch

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 129 trang tài liệu này.

Tài nguyên du lịch bao gồm tài nguyên du lịch tự nhiên và tài nguyên du lịch nhân văn tại điểm đến có thể khai thác vào hoạt động du lịch. Những lợi thế để khai thác tài nguyên du lịch tự nhiên bao gồm: vị trí địa lý thuận lợi, khí hậu trong lành, bờ biển dài và đẹp, có nhiều bãi biển, vịnh biển đẹp và nhiều nguồn lợi hải sản tươi ngon, đa dạng. Những lợi thế để khai thác tài nguyên du lịch nhân văn bao gồm: Các công trình kiến trúc, các di tích lịch sử, các làng nghề truyền thống của điểm đến v. v ... Một quốc gia hay vùng miền lãnh thổ với các điều kiện tài nguyên du lịch tự nhiên và tài nguyên du lịch nhân văn đa dạng và phong phú là điều kiện vô cùng thuận lợi để tạo ra các sản phẩm du lịch mang tính đặc trưng của vùng miền

Cơ sở hạ tầng du lịch phục vụ du lịch

Cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch bao gồm các yếu tố hệ thống giao thông, hệ thống điện nước, các cơ sở y tế, các cơ sở giáo dục đào tạo nhân lực v.v... có liên quan đến hoạt động du lịch ẩm thực đường phố tại điểm đến. Trong các yếu tố cơ sở hạ tầng thì hệ thống giao thông có vai trò đặc biệt quan trọng liên quan, giao thông một trong ba nhân tố để tạo nên sản phẩm du lịch và nó liên quan trực tiếp đến khả năng tiếp cận điểm đến của khách du lịch. Một quốc gia hay vùng miền lãnh thổ không có điều kiện cơ sở hạ tầng tốt thì rất khó có khả năng phát triển du lịch. Chính vì vậy, để phát triển sản phẩm du lịch đường phố hệ thống cơ sở hạ tầng phải đi trước một bước để thúc đẩy các hoạt động kinh tế du lịch phát triển.

Nguồn nhân lực phục vụ du lịch

Nguồn nhân lực phục vụ du lịch là toàn bộ hệ thống nhân viên trực tiếp và gián tiếp tham gia vào phục vụ du lịch đường phố . Lao động trực tiếp là số lao động làm việc tại các cơ sở kinh doanh du lịch như: nhân viên quán ăn đường phố, nhân viên hướng dẫn du lịch ẩm thực đường phố, nhân viên tại các khu điểm du lịch, nhân viên tại các điểm mua sắm dành cho khách du lịch v.v.. Lao động gián tiếp là lao động liên quan đến hoạt động du lịch như: Đào tạo viên về du lịch, nhân viên quản lý hành chính sự nghiệp về du lịch, nhân viên trong các viện nghiên cứu

về du lịch, nhân viên trong lĩnh vực báo chí và tuyên truyền về du lịch. Trong các lực lượng nhân viên du lịch trên thì lực lượng nhân viên làm việc tại các cơ sở kinh doanh ẩm thực đường phố và nhân viên hướng dẫn du lịch ẩm thực đường phố đóng vai trò quyết định liên quan trực tiếp tới chất lượng sản phẩm điểm đến du lịch đường phố

1.4.2. Điều kiện phát triển du lịch ẩm thực đường phố tại Nha Trang

Nha Trang là thành phố du lịch nổi tiếng của Việt Nam và là trung tâm tỉnh Khánh Hòa với nhiều đảo lớn nhỏ cùng những bãi biển xinh đẹp và rạn san hô phong phú đa dạng, Nha Trang là nơi lí tưởng cho khách nghỉ ngơi, lánh xa những bộn bề của công việc. Trong sự phát triển chung của kinh tế đất nước, sự phát triển du lịch tại Nha Trang đã mang lại diện mạo ngày càng mới cho nơi đây. Điều này khẳng định vị thế trọng yếu của ngành du lịch trong trong cơ cấu nền kinh tế của tỉnh nhà cũng như đời sống của người dân. Có thể nói, cơ hội việc làm của người dân sinh sống tại Nha Trang phụ thuộc không nhỏ vào sự phát triển du lịch của nơi đây. Bên cạnh mũi nhọn chủ đạo của Nha Trang là du lịch biển đảo thì các loại hình du lịch khác cũng được lãnh đạo thành phố và tỉnh quan tâm tạo điều kiện phát triển đẩy mạnh làm phong phú thêm các loại hình du lịch. Thực tế trong những năm gần đây thì ẩm thực đường phố Nha Trang đang có những nét đổi mới tích cực nhưng chưa được phát triển đúng tầm để phục vụ cho du lịch, từ đó mở thêm nhiều cơ hội thu hút khách du lịch đến với phố biển xinh đẹp.

Để nói về tiềm năng phát triển ẩm thực đường phố ở Nha Trang, trước tiên, có thể nói vô cùng may mắn là thiên nhiên đã ban tặng cho nơi đây một trong các vịnh biển đẹp nhất thế giới, tạo cho Nha Trang một thương hiệu du lịch với đường bờ biển dài, nước biển trong xanh cùng nhiều bãi tắm sạch đẹp.

Nha Trang còn được biết đến rộng rãi bởi khí hậu và thời tiết ổn định. Với vị trí đắc địa cùng địa thế an toàn, Nha Trang được thiên nhiên ưu đãi với khí hậu ôn hòa quanh năm, gần như không có bão, số lượng ngày mưa trong năm ngắn, nhiệt độ ổn định cùng với đó là lượng mưa thấp nhất. Ban ngày nắng ấm, buổi tối mát mẻ, dễ chịu.

Từ lâu Nha Trang đã là một điểm đến có thương hiệu du lịch biển đảo mang tầm vóc quốc gia. Hầu hết người dân ở các tỉnh thành khác ở Việt Nam luôn có một

ấn tượng nhất định về du lịch biển đảo ở Nha Trang nên thường thấy rằng lượng khách nội địa đến Nha Trang luôn đông đúc qua các năm. Với nền kinh tế ngày càng phát triển, giao thông đi lại giữa các tỉnh thành cũng trở nên dễ dàng và thuận tiện hơn. Để đặt chân tới Nha Trang, Khánh Hòa du khách có thể di chuyển bằng nhiều phương tiện như: Hàng không, đường bộ, đường sắt, đường thủy. Cảng Nha Trang vì đặc điểm cảng nước sâu của khu vực nên có thể tiếp đón các tàu lớn từ các nước khác vào đến Việt Nam. Đặc biệt là với việc khai trương ngày càng nhiều chuyến bay thẳng từ quốc tế đến Nha Trang đã mang lại rất nhiều cơ hội kinh doanh du lịch cho người dân địa phương và giúp khách du lịch quốc tế tiếp cận dễ dàng hơn với Nha Trang, kể đến như du khách các nước Nga, Trung Quốc, Ukraine, Đài Loan, Ma Cao, Thái Lan, Hàn Quốc và Malaysia. Họ luôn cảm thấy thích thú với các hoạt động trên vùng biển nhiệt đới, thưởng thức ẩm thực Nha Trang, ngắm nhìn thành phố và lối sinh hoạt của người dân bản địa.

Tiếp theo, ngay trong thành phố Nha Trang, chỉ cách trung tâm vài cây số, du khách có thể dễ dàng tham quan các địa điểm có tài nguyên du lịch văn hóa đa dạng như danh thắng cấp quốc gia Hòn Chồng, di sản phi vật thể cấp quốc gia Tháp Bà Ponagar, danh thắng cấp tỉnh chùa Long Sơn để chiêm ngưỡng tượng Phật ngoài trời lớn nhất Việt Nam hay viện Hải dương học Nha Trang – nơi lưu trữ các mẫu sinh vật biển lớn nhất cả nước.

Bên cạnh đó, từ năm 2003 đến hiện tại, Nha Trang đã 9 lần tổ chức thành công Festival Biển Nha Trang như một sự kiện quan trọng bậc nhất của tỉnh Khánh Hòa vào các năm lẻ. Là một trong những nơi tổ chức Festival Biển được đầu tư nhất của Việt Nam, trình diễn các hoạt động trong khuôn khổ lễ hội du lịch biển đảo, là lễ hội mà mọi người dân trong nước hay khách du lịch quốc tế muốn tìm hiểu về phố biển Nha Trang ngóng chờ. Đây cũng là một hình thức quảng bá du lịch Nha Trang khá hiệu quả.

Ngoài ra, hệ thống các loại hình cơ sở kinh doanh lưu trú tăng cao. Hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch được đầu tư phát triển tương đối hiện đại, đồng bộ đáp ứng tốt mọi nhu cầu của đủ các thành phần khách du lịch tham quan.

Mặt khác, môi trường du lịch ở Nha Trang luôn được duy trì sạch sẽ, không khí trong lành, thoáng đãng và nhiều nơi vẫn còn giữ nét đẹp hoang sơ hấp dẫn du

khách. Năm 2018, bãi biển Trần Phú –Nha Trang lọt top 50 bãi biển đẹp nhất thế giới theo xếp hạng của tạp chí Du lịch uy tín US News đứng bên cạnh nhiều bãi biển đẹp khác trên thế giới. [32]

Cuối cùng, văn hóa ẩm thực từ lâu đã là một bộ phận quan trọng trong đời sống của người dân nơi đây. Đã qua bao năm hình thành và phát triển, ẩm thực Nha Trang vẫn mang cho mình những nét riêng mà không phải vùng miền nào ở Việt Nam cũng có được. Chính những nét đặc trưng ấy của ẩm thực đã khiến nó trở thành một điểm độc đáo riêng thu hút khách du lịch trong và ngoài nước đến với phố biển. Trong những năm trở lại đây, lãnh đạo thành phố và tỉnh đang chủ trương đẩy mạnh du lịch ẩm thực đến gần hơn với du khách. Đây là một trong những bước phát triển đúng đắn giúp phát huy những lợi thế du lịch biển đảo cũng như bảo lưu được những tinh hoa ẩm thực biển nơi đây. Có thể khẳng định rằng ẩm thực Nha Trang đang đóng một vai trò to lớn trong sự phát triển kinh tế địa phương cũng như sự phát triển chung của ngành kinh doanh du lịch.

Với việc tập trung được một số điều kiện lý tưởng trên, Nha Trang có cơ hội trở thành một điểm đến hấp dẫn cho những du khách có niềm đam mê ẩm thực, nhất là ẩm thực đường phố. Phát triển sản phẩm du lịch ẩm thực đường phố tại Nha Trang là khả thi. Đây sẽ là giải pháp hữu hiệu giúp làm phong phú thêm các loại hình du lịch của Nha Trang đồng thời mở thêm nhiều cơ hội cho sự phát triển của ngành du lịch nơi đây.

1.5. Kinh nghiệm về phát triển sản phẩm du lịch ẩm thực đường phố

Trong nước

Hiện nay ở thành phố Hồ Chí Minh có hàng trăm công ty, đại lý lữ hành kinh doanh sản phẩm du lịch ẩm thực đường phố, cung cấp các tour ẩm thực đường phố trong ngày, rất thu hút du khách trong và ngoài nước. Tuy nhiên nổi bật hơn cả, là 3 công ty XO tours, Vespa Adventure tours và Back of the bike tours.

XO tours được thành lập vào năm 2010 và năm 2017 được tạp chí Forbes bình chọn trong 1 trong top 9 tour ẩm thực của thế giới [30]

Điểm dễ nhận ra của công ty này là tất cả hướng dẫn viên của họ đều là nữ với trang phục là tà áo dài trắng truyền thống làm tài xế chở du khách trên những

chiếc xe. Với vốn tiếng Anh lưu loát cùng thái độ phục vụ chuyên nghiệp, nhiệt tình khiến cho du khách quốc tế cảm thấy họ không phải đang ở trong một tour du lịch có tổ chức mà đang bên cạnh những người bạn Việt Nam thân thiện và dễ mến. Hiện nay XO tours mới chỉ hoạt động chính thức ở 2 thành phố là Hội An và thành phố Hồ Chí Minh. Chỉ phục vụ 1 khung giờ duy nhất từ 17h30 đến 22h00 với mức giá 75 $ cho 1 du khách. Đồ ăn thức uống, việc di chuyển giữa các địa điểm ăn uống và phí bảo hiểm đã bao gồm trong mức giá ấy. Lượng khách tối đa trong một hành trình ẩm thực đường phố như vậy trong nội thành là 16 du khách, nhằm đảm bảo chất lượng phục vụ của công ty. Các cô gái trong tà áo dài duyên dáng sẽ chở du khách đi qua 5 quận khác nhau của thành phố Hồ Chí Minh để du khách ngoài việc thưởng thức các món ăn ngon ra còn được thấy người Việt Nam thực sự sống, làm việc và ăn uống như thế nào. Bên cạnh đó, trong mỗi chuyến đi luôn có nhân viên nam đi cùng để đảm bảo sự an toàn cũng như để quay phim chụp ảnh miễn phí cho du khách

Vespa Adventure tours được thành lập vào năm 2007 bởi Steve Mueller, một người yêu du lịch khám phá trải nghiệm, đã đi rất nhiều quốc gia trên thế giới và đã chọn Việt Nam làm điểm dừng chân cuối cùng. Ông cùng với vợ mình – một phụ nữ Việt Nam thành lập Vespa Adventure tours, sử dụng những chiếc vespa cũ của Ý làm phương tiện chuyên chở du khách giữa các điểm đến. Đây được xem là đặc điểm nhận dạng của tour ẩm thực đường phố này. Đội ngũ nhân viên là nam, có ngoại hình, có vốn tiếng Anh và có phong cách làm việc chuyên nghiệp nhằm tạo ấn tượng. Hiện tại công ty đã mở rộng trên các điểm đến hấp dẫn như Hà Nội, Hội An, Huế, thành phố Hồ Chí Minh và Campuchia. Công ty đến nay đã xây dựng sản phẩm du lịch ẩm thực đường phố với mức thời gian đa dạng từ vài tiếng trong ngày cho đến vài ngày, cùng mức giá dao động từ 70$ đến 2000$.

Back of the bike tours được thành lập vào năm 2011, chủ yếu xoay quanh hành trình khám phá ẩm thực tại thành phố Hồ Chí Minh. Sản phẩm được du khách quốc tế ưa chuộng nhất là Big Eats & Small Seat tours, trải dài 4 tiếng trên chiếc xe máy mà tài xế đồng thời là hướng dẫn viên của du khách trên suốt hành trình nội thành. Giờ giấc vô cùng linh hoạt để du khách có nhiều sự lựa chọn với khung giờ

ẩm thực chiều từ 13h00 đến 17h00 và buổi tối từ 18h00 đến 22h00. Trong từng chuyến đi thì luôn có một quản lý đi theo để quản lý chung và vài nhân viên hỗ trợ tour như xếp xe, đặt bàn ăn. Với khách đã đi tour nhiều lần, khi trở lại cùng bạn bè, công ty còn có chế độ đặc biệt như mua riêng các món ăn khác để tránh trùng với đợt trước. Tuy việc ấy rất nhỏ nhưng cho thấy dịch vụ chu đáo và là động lực để khách hàng muốn quay lại trong các lần sau cũng như giới thiệu bạn bè đến công ty này hơn.

Ngoài Hà Nội, có thể kể đến có công ty lữ hành Vietnam Awesome Travel tổ chức các tour du lịch ẩm thực đường phố. Chỉ với 20$, du khách đã có ngay một hành trình khám phá ẩm thực đường phố khụ vực phố cổ 36 phố phường. Du khách sẽ đi bộ hoặc được chở trên xích lô khoảng 4km, nếm 6 – 8 món ăn ở các hộ gia đình có truyền thống kinh doanh ẩm thực truyền qua mấy thế hệ, được trực tiếp thấy cách người dân địa phương chế biến và được nghe các hướng dẫn viên giới thiệu lịch sử các món ăn được lưu giữ hương vị tới ngày nay.

Các công ty làm sản phẩm du lịch ẩm thực đường phố trên được Tripadvisor

- một trong những website du lịch lớn nhất thế giới, có lượng khách từng trải nghiệm đánh giá rất tốt. Đây thực sự là một cách quảng bá kinh doanh của doanh nghiệp lữ hành cực kỳ hiệu quả nhưng hơn tất thảy là tạo dựng được ấn tượng tốt trong lòng du khách trong và ngoài nước về một nền ẩm thực, một bản sắc văn hóa của một thành phố, một dân tộc.

Quốc tế

Ở khu vực châu Á, Thái Lan, Singapore, Malaysia, khá thành công trong việc khai thác các giá trị văn hóa ẩm thực đường phố để thu hút du khách. Thiết nghĩ, Việt Nam có thể tham khảo một số bài học kinh nghiệm của nước bạn về vấn đề này.

Đầu tiên, Thái Lan sở hữu một nền ẩm thực nổi tiếng thế giới, đặc biệt là ẩm thực đường phố từ lâu đã là một thỏi nam châm thu hút một lượng lớn khách du lịch quốc tế đến Thái Lan khám phá. Tại thủ đô Bangkok, nơi hoạt động ẩm thực đường phố náo nhiệt nhất, tràn đầy những quán ăn, xe đẩy hay quầy hàng rong nhưng vẫn tuân theo các quy định của Thái Lan. Năm 2017, Bangkok được

tạp chí CNN bình chọn là điếm đến tuyệt vời nhất thế giới về ẩm thực đường phố trong 2 năm liên tiếp [34]

Theo Giám đốc bộ phận quản lý vệ sinh thực phẩm Sở Y tế Bangkok, cho biết thức ăn đường phố ở Bangkok được tổ chức theo tuyến quận, huyện và mỗi quận, huyện chọn trên 100 khu vực dành riêng cho thức ăn đường phố, chủ yếu tập trung xung quanh khu vực các trung tâm thương mại, đường phố, bờ sông, chợ và khu dân cư. Các điểm chỉ được bán trong phạm vi quy định. Tất cả người làm việc trong khu thức ăn đường phố đều được tập huấn kiến thức vệ sinh thực phẩm, được cấp chứng chỉ hành nghề để người dân giám sát và rất dễ quản lý nên số thanh tra an toàn thực phẩm không nhiều, số vụ ngộ độc thực phẩm ít. [19]

Bộ Thể thao và Du lịch Thái Lan mới đây đã xúc tiến chiến dịch “Pracharatch” kéo dài 3 tháng với danh sách khoảng 11 chiến lược “quick-win” để thúc đẩy sự phát triển ngành du lịch đất nước này. Một trong những biện pháp mà ngành du lịch Thái Lan hướng tới đó là tập trung quảng bá du lịch Thái Lan bằng ẩm thực. Cụ thể, thay vì mong đợi con số 32 triệu du khách nước ngoài, Thái Lan sẽ hướng tới mục tiêu thu hút 120 triệu hành khách mua những sản phẩm đồ ăn và hoa quả Thái Lan khi quá cảnh qua các sân bay nước này. Để hiện thực hóa chiến dịch đó, ngành du lịch Thái Lan đã làm việc với các hàng không lớn như Thai Airways, Bangkok Airways và Thai Smile Airways để cho phát những đoạn video về ẩm thực trên các chuyến bay. Tất nhiên không chỉ bằng hình ảnh, du khách còn được thưởng thức những món ăn từ các nữ tiếp viên xinh đẹp của xứ sở Chùa Vàng. Từ lâu nay, ngành ngoại giao nước này phối hợp với các cơ quan du lịch Thái Lan đều đặn tổ chức các Tuần lễ ẩm thực Thái ở nước ngoài. Những món ăn đặc sắc của người Thái như Pad Thai (mỳ Thái), Tom Yam Kung (súp tôm chua cay), Som Tam (salad Thái)… đã thành công trong việc lôi kéo lượng lớn du khách đến Thái Lan. Văn phòng Ủy ban Quốc gia về văn hóa Thái Lan còn nhanh chóng điều tra và đưa ra danh sách 12 món ăn du khách không thể bỏ qua khi lần đầu đặt chân đến xứ sở Chùa Vàng. Khẩu hiệu “Thailand: Kitchen of the World” chỉ là một trong rất nhiều những ý tưởng khai thác du lịch từ ẩm thực mà ngành du lịch Thái Lan đã thực hiện. [1] Bên cạnh đó, nắm bắt được tâm lý quan ngại về vấn đề VSATTP thì, trong