Đóng Góp Của Ngành Kinh Tế Du Lịch Ở Cộng Hòa Dân Chủ Nhân Dân Lào

Với việc mới hội nhập trở lại với khu vực và quốc tế được 2 thập kỷ, nền kinh tế du lịch ở CHDCND Lào có đặc điểm đó là đang trong quá trình phát triển cùng với quá trình phát triển của nền kinh tế - xã hội của đất nước. Do vậy, phát triển kinh tế du lịch ở CHDCND Lào còn mang đậm dấu ấn của tư duy phát triển của người dân trong nước nhưng cũng ngày càng được nghiên cứu, đầu tư và thu hút sự tham gia của các nguồn lực trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, vì đang trong quá trình phát triển do vậy ngành kinh tế du lịch còn chưa thực sự phát triển đồng bộ, chưa thực sự gắn kết chặt chẽ với các ngành kinh tế cũng như những lĩnh vực khác, do vậy vẫn chưa thể đạt được hiệu quả cao nhất trong thời gian qua.

Đồng thời, ngành kinh tế du lịch trong các địa phương của CHDCND Lào vẫn còn rất nhiều tiềm năng vẫn chưa được khai thác hết để có thể đáp ứng được nhu cầu của du khách trong và ngoài nước. Do vậy, cùng với quá trình đổi mới hội nhập quốc tế, trong thời gian tới đây sẽ ngày càng nhiều du khách nước ngoài và các nguồn lực từ nước ngoài đầu tư vào các địa điểm du lịch, các ngành phục vụ trực tiếp, gián tiếp cho ngành kinh tế du lịch. Đặc biệt quá trình hội nhập với ASEAN, các nước trong khu vực với thuận lợi về cơ chế, chính sách, cũng như về giao thông, và với vị trí trung tâm của CHDCND Lào nên thời gian tới ngành kinh tế du lịch của Lào sẽ dần khai thác được những tiềm năng, thế mạnh của mình.

Thứ ba, đặc điểm về đối tượng hướng đến trong phát triển kinh tế du lịch

Trong chiến lược phát triển du lịch đến năm 2030 của Chính phủ, các chiến lược phát triển du lịch, các chính sách nhằm thúc đẩy du lịch cũng như hợp tác du lịch nhằm hướng đến đối tượng chính là người nước ngoài, du khách nước ngoài mà cụ thể là du khách tại các nước gần gũi về địa lý trong khu vực châu Á và một phần Châu Âu. Đặc điểm này xuất phát từ điều kiện riêng biệt của nước CHDCND Lào là đất nước trung bình về diện tích, dân số ít và nhu cầu du lịch trong nước của người dân còn thấp, du khách chủ yếu trong ngành du lịch của nước CHDCND Lào là khách quốc tế. Do đó, phát triển kinh tế du lịch về mọi mặt hướng đến đối tượng chính là đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của các du khách quốc tế, nên các ngành kinh tế du lịch luôn phát triển gắn với du khách nước ngoài. Điều này chúng ta có thể thấy rõ qua thực tiễn phát triển kinh tế du lịch tại Pak Peng, Luang Pha Bang, Vang Viêng.

Tuy nhiên, với ảnh hưởng của dịch Covid-19 trên thế giới đến các ngành kinh tế nói chung, cũng như kinh tế du lịch tại CHDCND Lào nói riêng, nên ngành du lịch không chỉ hướng đến phục vụ du khách nước ngoài, mà bắt đầu hướng đến phục vụ du khách trong nước với chiến dịch “Laos visits Laos”. Do vậy, nền kinh tế

du lịch trong thời gian tới cũng sẽ có những thay đổi nhất định để có thể hướng sự phát triển này vào phục vụ du khách trong nước tốt hơn, để tạo cơ sở vững chắc cho quá trình thực hiện chiến lược phát triển kinh tế du lịch bền vững. Qua đó, thúc đẩy người dân trong nước đi du lịch cũng như kéo theo các ngành kinh tế du lịch phát triển các sản phẩm, dịch vụ phù hợp với nhu cầu của người dân Lào.

3.1.2. Đóng góp của ngành kinh tế du lịch ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào

Phát triển ngành kinh tế du lịch của nước CHDCND Lào trong thời gian qua đã đặc biệt được chú ý đến vì đây là một trong những ngành chủ chốt đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội. Cụ thể ngành kinh tế du lịch đã đóng góp ở một số lĩnh vực sau:

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 193 trang tài liệu này.

Thứ nhất, đóng góp của ngành kinh tế du lịch về phát triển kinh tế, tài chính

Thời gian qua nước CHDCND Lào đã đạt được sự phát triển ngày càng mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng kinh tế khoảng 7% mỗi năm trong giai đoạn 2011-2019. Đặc biệt, ngành du lịch đã đóng góp đáng kể cho tăng trưởng kinh tế và là nền tảng chính cho sự phát triển bền vững của CHDCND Lào trong quá trình hội nhập và mở cửa nền kinh tế. Điều này đặc biệt thể hiện ở việc “tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước CHDCND Lào tăng trưởng khoảng 6,5% với GDP bình quân đầu người đạt 2.599 đô la Mỹ” [100, tr.9]. Những chỉ số tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ đó được thúc đẩy đáng kể nhờ triển khai các hoạt động kinh tế du lịch.

Ngoài ra, đóng góp của ngành du lịch được thấy rõ qua doanh thu từ ngành du lịch đóng góp vào nền kinh tế so với các lĩnh vực khác (biểu đồ 3.1).

Qua biểu đồ nêu trên chúng ta có thể thấy doanh thu từ ngành du lịch đóng góp vào nền kinh tế luôn tăng lên, từ năm 2011 đến 2019 doanh thu tăng gần 230,12%, từ 406,2 triệu USD lên 934,7 triệu USD. Mặt khác, với doanh thu của ngành du lịch từ năm 2011 đến năm 2014 luôn là ngành đóng góp vào thu nhập trong kinh tế chỉ sau lĩnh vực khai thác tài nguyên và từ năm 2015 đến 2019 cũng xếp thứ 3, thứ 4 trong việc đóng góp vào thu nhập của đất nước chỉ sau nhóm các ngành công nghiệp nhẹ, khai thác tài nguyên, điện. Đặc biệt, những tháng đầu năm 2020 tuy bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 nhưng ngành kinh tế du lịch cũng đem lại 213,3 triệu USD và vẫn xếp thứ 5 trong các ngành đem lại doanh thu cho đất nước. Nhờ sự phát triển đó, số ngày lưu trú của khác du lịch về cơ bản không có nhiều biến động, biểu hiện “số tiền trung bình mà mỗi du khách chi tiêu mỗi ngày đều có xu hướng tăng, điều này thể hiện rõ nhất trong năm 2018 là 780.000 kip

(90,7 USD), trong khi chi tiêu trung bình hàng ngày trong năm 2017 là 660.000 kip (76,6 USD)” [71, tr.5].

Thứ hai, đóng góp của ngành kinh tế du lịch vào đầu tư liên quan đến các hoạt động kinh doanh đi kèm du lịch như khách sạn, nhà hàng, khu vui chơi

Việc thúc đẩy ngành du lịch phát triển trên cả nước cũng gián tiếp góp phần thúc đẩy sự gia tăng về số lượng cũng như tạo công ăn việc làm, tăng cường năng lực quản lý và dịch vụ trong các hoạt động kinh doanh đi kèm du lịch như khách sạn, nhà hàng, khu vui chơi. Trong giai đoạn vừa qua, với sự gia tăng của du khách trong và ngoài nước đã thúc đẩy sự phát triển với tỷ lệ 146,4% của các khách sạn trên cả nước khi tăng từ 435 khách sạn năm 2011 lên 695 khách sạn năm 2020; nhà nghỉ cũng tăng 170,4% từ 1.491 nhà nghỉ năm 2011 lên 2542 nhà nghỉ năm 2020; nhà hàng phục vụ du khách có sự phát triển nhanh nhất với tốc độ tăng 182,2%, tăng từ 1380 nhà hàng năm 2011 lên 2515 nhà hàng năm 2020 và các khu vui chơi giải trí cũng được xác nhập, mở rộng quy mô hơn. Cùng với đó, tính trung bình các loại hình này cho thấy sự gia tăng 182,86% từ 3589 cơ sở lên 5845 cơ sở phục vụ các hoạt động đi kèm. Điều này cho thấy ở biểu đồ sau:

Ngoài ra, quá trình phát triển kinh tế du lịch cũng dẫn đến việc cải thiện dịch vụ và kết cấu hạ tầng, trong đó có việc sửa chữa đường sá, xây dựng khách sạn, nhà hàng, sân bay và các tiện ích khác, qua đó đã phần nào thúc đẩy nền kinh tế ngày càng phát triển hơn.

Thứ ba, đóng góp của ngành kinh tế du lịch trong đời sống xã hội

Theo Bộ Thông tin, Văn hóa và Du lịch, ngành du lịch không chỉ đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy kinh tế, mà còn tạo lượng lớn công ăn việc làm cho người dân trên cả nước, thúc đẩy sản xuất hàng hóa đối với các ngành nghề thủ công truyền thống. Sự tăng trưởng và đa dạng hóa liên tục đã giúp ngành lịch đóng một vai trò quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế của nước CHDCND Lào. Điều đó khiến du lịch trở thành lĩnh vực được ưu tiên phát triển ở nước CHDCND Lào bắt nguồn từ những lợi ích kinh tế của ngành du lịch đem lại rất đa dạng, cụ thể là: thông qua việc tạo ra các khoản thu nước ngoài, lợi nhuận tài chính đầu tư, thuế đối với khách du lịch và các sản phẩm du lịch, tạo điều kiện cho các ngành công nghiệp địa phương, nông nghiệp và đặc biệt là tạo việc làm cho người dân, giúp giảm nghèo bền vững tại các tỉnh trong cả nước, qua việc tạo cơ sở cho việc phân phối lại thu nhập cho các vùng nông thôn xa xôi.

Thông qua thúc đẩy ngành du lịch phát triển đã góp phần tạo việc làm, ở cả việc làm có tay nghề và không có tay nghề, nhất là đối với phụ nữ, thanh niên và các nhóm dân tộc thiểu số. Đặc biệt, với việc Nhà nước có chính sách thúc đẩy đầu

tư vào du lịch sinh thái và nâng cao trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong lĩnh vực dịch vụ du lịch, đầu tư khu vực tư nhân và sự tham gia của cộng đồng đối với sự phát triển bền vững đã góp phần quan trọng trong việc xây dựng năng lực của cộng đồng nông thôn trong phát triển du lịch và cải thiện sinh kế của người dân trên cả nước, từ đó có khả năng cải thiện đáng kể kinh tế ở các tỉnh, cũng như thay đổi cuộc sống của nhiều dân tộc ở các bản và cụm bản. Đồng thời, “du lịch cung cấp cho cộng đồng địa phương những nguồn thu nhập mới và cơ hội phát triển và nó cũng khuyến khích người dân chăm sóc môi trường tốt hơn vì nhiều khách du lịch sẵn sàng trả thêm tiền để tham quan các điểm du lịch được duy trì và bảo tồn bền vững” [65].

Đặc biệt, du lịch là hoạt động có ý nghĩa quan trọng, ngoài ý nghĩa thúc đẩy kinh tế du lịch phát triển, còn thể hiện tinh thần, nếp sống văn hóa truyền thống của người dân Lào, kích thích, tạo động lực phát triển kinh tế-xã hội. Hiện nay, các hoạt động du lịch được triển khai cả trong và ngoài nước, các lễ hội truyền thống được quảng bá rộng khắp các tỉnh thành trên toàn quốc để thu hút khách du lịch đến thăm và nghỉ dưỡng. Bên cạnh đó, đối với nước CHDCND Lào thông qua khuôn khổ hợp tác của Tổ chức Du lịch Thế giới LHQ - UN World Tourism Organisation, đã góp phần cung cấp hướng dẫn các chính sách về phát triển du lịch bền vững, cũng như các lựa chọn phát triển kinh tế bền vững và khả thi nhất với những tác động tích cực trong việc đào tạo tay nghề đối với các ngành nghề nhằm góp phần giảm nghèo thông qua các hoạt động để giúp cải thiện sinh kế địa phương. Một số ngân hàng đã cung cấp cho người dân địa phương một loạt các khóa đào tạo về cách làm quà lưu niệm tốt hơn cho du khách và cung cấp dịch vụ lưu trú tại nhà tốt hơn cho khách du lịch.

Thứ tư, đóng góp của ngành kinh tế du lịch trong vấn đề môi trường

Hiện nay, nước CHDCND Lào đang sử dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên thiếu bền vững, hiệu quả không cao; việc chặt phá rừng, khai thác tài nguyên khoáng sản, sử dụng đất đai nông nghiệp, tài nguyên nước không bài bản, thiếu ổn định. Điều đó, đã và đang gây hậu quả nghiêm trọng đến hệ sinh thái, tác động xấu đến môi trường, thời tiết và khí hậu, gây nắng nóng kéo dài, mưa ít đi; thiên tai, lũ lụt xảy ra nặng nề, đã tác động không nhỏ đến việc đảm bảo an ninh lương thực, gây ra nhiều khó khăn làm ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân. Do vậy, việc chú trọng tới việc phát triển du lịch sẽ góp phần vào việc bảo vệ môi trường, điều này thể hiện ở các nội dung sau:

Việc thực thi chính sách phát triển du lịch dựa vào tự nhiên và văn hóa ở trong nước CHDCND Lào đã giúp bảo vệ các nguồn tài nguyên thiên nhiên của quốc gia qua việc các doanh nghiệp liên quan đến du lịch được khuyến khích sử dụng năng lượng một cách có hiệu quả, phát triển các sản phẩm thân thiện với môi trường nhằm đảm bảo cho việc phát triển kinh tế du lịch được liên tục, bền vững, ổn định, lâu dài; nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên thiên, đất đai và các tài nguyên khác; giảm thiểu tác động đến môi trường sinh thái.

Việc phát triển du lịch ở nước CHDCND Lào đã giúp bảo vệ các công viên quốc gia và các điểm văn hóa qua việc cam kết của Chính phủ đưa du lịch trở thành là ngành then chốt trong việc thúc đẩy phát triển xanh và bền vững, thông qua việc ngành du lịch đã chú trọng nhiều hơn tới phát triển du lịch sinh thái. Đồng thời, việc phát triển du lịch cũng đã chú trọng gắn với công tác bảo vệ và bảo tồn các địa danh lịch sử và văn hóa để hấp dẫn khách du lịch.

3.2. MỘT SỐ THÀNH TỰU CƠ BẢN VỀ PHÁT HUY NHÂN TỐ CON NGƯỜI TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ DU LỊCH Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY VÀ NGUYÊN NHÂN

3.2.1. Một số thành tựu cơ bản

3.2.1.1. Thành tựu về đào tạo, bồi dưỡng nhân tố con người trong phát triển kinh tế du lịch ở Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào hiện nay

Những thành tựu về phát huy nhân tố con người trong phát triển kinh tế du lịch thể hiện trước hết qua công tác đào tạo, bồi dưỡng nhân tố con người trong phát triển kinh tế du lịch ở CHDCND Lào. Cụ thể đó là:

Thứ nhất, về đào tạo nhân tố con người phục vụ phát triển kinh tế du lịch ở CHDCND Lào

Về đào tạo nghề du lịch: sự phát triển của ngành kinh tế du lịch và nguồn nhân lực thời gian qua đã xuất phát từ nhu cầu, cũng như tầm nhìn và mục tiêu phát triển kinh tế du lịch của đất nước, từ Kế hoạch phát triển kinh tế xã hội quốc gia lần thứ 8 giai đoạn 2016-2020 và Chiến lược du lịch Lào giai đoạn 2006-2020. Từ đó, đào tạo nghề trực tiếp, gián tiếp phục vụ ngành kinh tế du lịch đã được Chính phủ, Bộ Văn hóa thể thao và du lịch, Bộ Giáo dục coi trọng thúc đẩy truyền thông, khuyến khích học sinh hết cấp 3 và thanh niên tham gia vào các trường dạy nghề ở trung ương và địa phương. Nhờ đó, “trung bình hàng năm nước CHDCND Lào có thêm gần 20.000 nguồn nhân lực tốt nghiệp các chương trình dạy nghề mà chủ yếu là từ các chương trình đào tạo nghề nghiệp trong ba lĩnh vực - du lịch, dịch vụ

khách sạn và nấu ăn” [63, tr.2.]. Các chương trình đào tạo này sẽ cung cấp cho các sinh viên kiến thức, kỹ năng và thực hành thực tế nhằm nâng cao khả năng của bản thân khi tham gia vào nền kinh tế du lịch. Điều này được thể hiện qua biểu đồ sau:

Về đào tạo hướng dẫn viên du lịch quốc gia: Những năm qua, Chính phủ nước CHDCND Lào đã tiếp tục tạo mọi điều kiện để Viện Truyền thông, Văn hóa và Du lịch, Đại học Quốc gia Lào, các Bộ cùng với sự phối hợp với các nước để thực hiện Chương trình đào tạo hướng dẫn viên du lịch quốc gia ngắn hạn diễn ra trong 3 tháng với 6 chủ đề về kiến thức chung, 5 khía cạnh cơ bản của hướng dẫn du lịch và 13 lĩnh vực kiến thức cụ thể trong 400h bao gồm 248h lý thuyết và 152h làm việc thực tế. Nhờ đó, những năm qua đã có “1.366 người đã hoàn thành chương trình chương trình đào tạo này theo tiêu chuẩn khung mà ASEAN đề ra” [104, tr.2]. Nội dung chương trình đào tạo này được xây dựng phù hợp với bối cảnh của du lịch tại các tỉnh cũng như Chiến lược 3 xây – samsang: xây dựng tỉnh thành đơn vị chiến lược, xây dựng huyện thành đơn vị phát triển và xây dựng bản thành đơn vị vững mạnh toàn diện, cũng như tập trung vào việc làm rõ: đạo đức nghề nghiệp, khơi dậy đam mê, tình yêu với công việc trong ngành kinh tế du lịch và tìm hiểu thêm về văn hóa và truyền thống của Lào; nhấn mạnh tầm quan trọng của nghề hướng dẫn viên du lịch trong việc phục vụ khách du lịch, cung cấp thông tin nhằm đem lại cho du khách ấn tượng mạnh mẽ và lâu dài về đất nước và con người.

Về đào tạo nguồn lực cho các doanh nghiệp: xuất phát từ sự gia tăng số lượng du khách quốc tế đến thăm Lào những năm gần đây, thời gian qua Bộ Thông tin, Văn hóa và Du lịch phối hợp với Viện Truyền thông đại chúng, Văn hóa và Du lịch - The Institute of Mass Media, Culture and Tourism, đã phát động chương trình đào tạo nguồn nhân lực cho các doanh nghiệp du lịch nhằm mục đích bổ sung kiến thức, nâng cao trình độ, khả năng cho nguồn nhân lực chất lượng của các doanh nghiệp để qua đó, giúp các doanh nghiệp xây dựng được kế hoạch tiếp cận thị trường du lịch quốc tế tốt hơn và cách điều chỉnh các sản phẩm, dịch vụ để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách du lịch quốc tế. Trong đó, bao gồm 4 nội dung chính như “phát triển kinh tế du lịch phục vụ du khách nước ngoài gắn với khu vực sông Mê Kông, kỹ năng phục vụ trong ngành du lịch, sáng tạo trong sản xuất sản phẩm phục vụ du lịch và quảng bá du lịch trên phương tiện truyền thông xã hội và cách kết nối với các đối tác nước ngoài” [115, tr.2].

Về đào tạo cán bộ trong lĩnh vực du lịch: để giúp ngành kinh tế du lịch của đất nước ngày càng phát triển đòi hỏi các cán bộ quản lý cũng cần phải có trình độ, năng lực phù hợp với thực tế. Do vậy, giai đoạn vừa qua Bộ Thông tin, Văn hóa và Du lịch hàng năm đều cử cán bộ đi đào tạo chuyên môn trong và ngoài nước để nâng cao trình độ, cập nhật kiến thức về ngành kinh tế du lịch để sau khi tốt nghiệp sẽ là những cán bộ chủ chốt ở Trung ương và địa phương, lãnh đạo các cơ quan quản lý du lịch. Do vậy, từ năm 2016 đến nay đã có “327 cán bộ được cử đi đào tạo, trong đó có 213 người được