Pháp luật về hòa giải tranh chấp đất đai - Thực tiễn tại Ủy ban nhân dân phường Phú Lợi, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Chi tiết đơn tranh chấp đất đai 36

Bảng 2.2: Kết quả tổ chức hòa giải tranh chấp đất phường Phú Lợi 41

Bảng 2.3: Đặc điểm các trường hợp hòa giải không thành 42

TÓM TẮT

Làm tốt công tác hòa giải tranh chấp đất đai sẽ góp phần hạn chế mâu thuẫn về đất đai, tăng cường sự đoàn kết gắn bó trong nội bộ quần chúng nhân dân. Tuy nhiên, vấn đề tranh chấp và giải quyết tranh chấp đất đai ngày nay vô cùng phức tạp, còn nhiều bất cập trong lý luận và thực tiễn áp dụng. Nghiên cứu đã phân tích các vấn đề lý luận tổng quát, thực trạng về tranh chấp đất đai và vai trò giải quyết tranh chấp đất đai của UBND cấp xã để đưa ra những kiến nghị, giải pháp hoàn thiện pháp luật cũng như áp dụng pháp luật về hòa giải tranh chấp đất đai trên địa bàn phường Phú Lợi. Qua đó cho thấy vai trò quan trọng của công tác hòa giải tranh chấp đất đai. Đồng thời, đòi hỏi mỗi người dân phải nâng cao nhận thức về pháp luật, phát huy truyền thống yêu thương, đoàn kết của người Việt Nam. Hội đồng hòa giải cũng phải phát huy vai trò, trách nhiệm của mình trên cơ sở những quy định của pháp luật về hòa giải tranh chấp đất đai, các kỹ năng được trang bị, tập huấn, bồi dưỡng… Ngoài ra, chính sách pháp luật về đất đai cũng cần được hoàn thiện hơn.

Từ khóa: Hòa giải, Tranh chấp, Tranh chấp đất đai, Hòa giải tranh chấp đất đai, Pháp luật hòa giải tranh chấp đất đai.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 80 trang tài liệu này.

ABSTRACT

Doing well the conciliation of land disputes will contribute to limit land conflicts, strengthen solidarity among the people. However, the issue of dispute and settlement of land disputes today is extremely complex, with many shortcomings in theory and practice. The study analyzed the general theoretical issues, the current situation of land disputes and the role of land dispute resolution of the communal People's Committee to make recommendations, solutions to improve the law as well as apply. Law on land dispute resolution in Phu Loi ward. This shows the important role of land dispute conciliation. At the same time, it requires each citizen to raise awareness about the law, promote the tradition of love and solidarity of the Vietnamese people. The conciliation council must also promote its role and responsibility on the basis of the provisions of law on land dispute conciliation, equipped skills, training and retraining... In addition, policies Land legislation also needs to be improved.

Keywords: Conciliation, Dispute, Land dispute, Land dispute conciliation, Law on land dispute conciliation

LỜI NÓI ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Việc nghiên cứu, tìm hiểu những mâu thuẫn, tranh chấp về đất đai nói chung và tranh chấp về hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất trong kinh doanh bất động sản nói riêng luôn là vấn đề cấp thiết hiện nay. Xuất phát từ những hậu quả nặng nề mà tranh chấp đất đai mang lại: Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất trong kinh doanh bất động sản trong những năm trở lại đây đã để lại rất nhiều hệ lụy, hậu quả nặng nề cho cá nhân, tập thể có liên quan và quan trọng hơn là ảnh hưởng đến kinh tế nước ta trong nền kinh tế thị trường. Bên cạnh đó, thực tế cho thấy, khi tranh chấp bắt đầu phát sinh nếu không được can thiệp kịp thời và giải quyết nhanh chóng sẽ dẫn tới những hậu quả vô cùng nghiêm trọng.

Thành phố Thủ Dầu Một là thành phố trực thuộc tỉnh Bình Dương, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, có vị trí tương đối thuận lợi cho việc giao lưu với các huyện, thị trong tỉnh và cả nước qua Quốc lộ 13, cách thành phố Hồ Chí Minh 30 km về phía bắc. Hiện thành phố Thủ Dầu Một là đơn vị có số dân đông thứ ba, sau thành phố Thuận An và thành phố Dĩ An thuộc tỉnh Bình Dương. Dân số 321.607 người (số liệu 01/4/2019)1. Đến nay thành phố Thủ Dầu Một là một trong những địa phương có mức độ đô thị hóa bậc nhất ở tỉnh Bình Dương. Chính vì thế mà các vấn đề tranh chấp về đất đai trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một nói chung và phường Phú Lợi nói riêng hiện nay vẫn diễn ra phức tạp. Việc phân tích pháp luật đất đai liên quan trở nên bức thiết hơn.

Bên cạnh đó, sau nhiều năm đi vào thực tiễn cuộc sống Luật Kinh doanh Bất động sản, Luật Đất đai và pháp luật liên quan đến giải quyết tranh chấp đã bộc lộ nhiều hạn chế và tồn tại. Chính vì thế, hiện nay Quốc hội vẫn đang xem xét thông qua Luật Kinh doanh Bất động sản và Luật Đất đai sửa đổi trong thời gian tới. Chính vì lý do đó, việc phân tích, đánh giá pháp luật về giải quyết tranh chấp đất đai nói chung vào thời điểm hiện tại là rất cần thiết. Dựa trên tầm quan trọng đó, học viên quyết định thực hiện đề tài: “Pháp luật về hòa giải tranh chấp đất đai - thực tiễn tại Ủy ban nhân dân phường Phú Lợi, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương”.

1 Cổng thông tin Thành phố Thủ Dầu Một (2020), “Giới thiệu chung về Thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương”. < http://thudaumot.binhduong.gov.vn/web/Default.aspx?tabid=848> [Ngày truy cập: 03/01/2020]

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1 Mục tiêu chung

Mục tiêu chung của luận văn là làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn áp dụng pháp luật trong giải quyết tranh chấp đất đai, nêu ra thực trạng và đánh giá tổng quát việc thực hiện trên địa bàn. Từ đó, luận văn đề xuất các quan điểm cơ bản, đề xuất các giải pháp mang tính đặc thù nhằm bảo đảm hệ thống pháp luật về giải quyết tranh chấp đất đai cũng như thực hiện pháp luật trên địa bàn được hoàn thiện hơn trong thời gian tới.

2.2 Mục tiêu cụ thể

- Làm sáng tỏ cơ sở lý luận hệ thống pháp luật hiện hành trong lĩnh vực đất đai nói chung và trong việc giải quyết tranh chấp nói riêng. Trong đó, phân tích các khái niệm, đặc điểm, hình thức, vai trò và các điều kiện bảo đảm hệ thống pháp luật về giải quyết trong lĩnh vực đất đai.

- Phân tích được những yếu tố tác động tới hệ thống pháp luật về giải quyết tranh chấp đất đai; khảo sát, đánh giá đúng thực trạng hệ thống pháp luật và việc áp dụng hệ thống pháp luật về giải quyết tranh chấp hiện nay.

- Phân tích thực trạng giải quyết tranh chấp đất đai trên cơ sở của pháp luật tại địa bàn phường Phú Lợi, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương từ đó nêu ra điểm mạnh, điểm yếu cần khắc phục trong thời gian tới.

- Đưa ra được các giải pháp mang tính định hướng nhằm giải quyết tranh chấp đất đai trong thời gian tới nhanh chóng, thuận lợi hơn. Đáp ứng được nhu cầu của người dân trong vấn đề giải quyết tranh chấp và đảm bảo tính thực thi pháp luật tốt hơn.

3. Câu hỏi nghiên cứu

Một là, cơ sở lý luận và quy định của pháp về pháp luật trong việc giải quyết tranh chấp đất đai hiện nay được quy định hiểu như thế nào?

Hai là, UBND cấp xã có vai trò như thế nào trong quá trình giải quyết tranh chấp đất đai?

Ba là, thực trạng áp dụng pháp luật về giải quyết tranh chấp đất đai trên địa bàn phường Phú Lợi, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương và những vấn đề tồn tại, hạn chế, nguyên nhân là gì?

4. Phương pháp nghiên cứu:

Trên nền tảng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Triết học Mác - Lênin, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: phương pháp hệ thống; phương pháp lôgic; phương pháp lịch sử; phương pháp phân tích, tổng hợp; phương pháp thống kê, điều tra xã hội học; phương pháp kết hợp lý luận với thực tiễn; phương pháp so sánh,... để giải quyết các vấn đề đặt ra trong nghiên cứu nội dung của luận văn.

Các phương pháp được sử dụng nhằm làm rõ nội dung cơ bản của luận văn, đảm bảo tính khoa học và lôgic giữa các vấn đề của đề tài trong các chương.

5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:

5.1 Đối tượng nghiên cứu:

Luận văn nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn thực hiện pháp luật về giải quyết tranh chấp trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn phường Phú Lợi, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương dưới góc độ pháp lý.

5.2 Phạm vi nghiên cứu:

- Về không gian: Đề tài nghiên cứu được thực hiện tại phường Phú Lợi, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương.

- Về thời gian: Thời gian nghiên cứu từ năm 2016 - 2019.

6. Những đóng góp mới của đề tài:

Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ có một số đóng góp nhất định sau:

- Luận văn là công trình nghiên cứu đầu tiên và tương đối hệ thống thực hiện pháp luật về giải quyết tranh chấp trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn phường Phú Lợi, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương.

- Luận văn phân tích và khái quát thực trạng chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, thực trạng xây dựng, thực hiện pháp luật liên quan đến giải quyết tranh chấp đất đai trên địa bàn phường Phú Lợi nói riêng và thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh

Bình Dương nói chung. Học viên dựa vào đó chỉ ra được những nguyên nhân ưu điểm và hạn chế của thực trạng này; qua đó rút ra bài học kinh nghiệm về giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định pháp luật trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn phường Phú Lợi. Từ đó giúp các đơn vị liên quan trên địa bàn đánh giá được hoạt động của mình trong thời gian qua.

- Luận văn đưa ra được một số giải pháp bao gồm nhóm giải pháp chung và nhóm giải pháp riêng mang tính đặc thù cho địa bàn phường Phú Lợi để hoàn thiện, nâng cao hiệu quả giải quyết tranh chấp đất đai, đây là một nguồn tham khảo cho phường Phú Lợi nói riêng và thành phố Thủ Dầu Một nói riêng để hoàn thiện hơn trong thời gian tới.

7. Bố cục của luận văn:

Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục các tài liệu tham khảo, luận văn được xây dựng thành 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận về giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành.

Chương 2: Thực trạng pháp luật về giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành trên địa bàn phường Phú Lợi, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương.

Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong việc áp dụng pháp luật giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định của pháp luật Việt Nam trên địa bàn phường Phú Lợi, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương.

CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI VÀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI

1.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI

1.1.1. Khái niệm tranh chấp đất đai

Tranh chấp đất đai là một hiện tượng xã hội xảy ra trong bất kỳ hình thái kinh tế - xã hội nào. Trong xã hội tồn tại lợi ích giai cấp đối kháng thì tranh chấp đất đai mang màu sắc chính trị, đất đai luôn là đối tượng tranh chấp giữa giai cấp bóc lột và giai cấp bị bóc lột. Việc giải quyết triệt để các tranh chấp đất đai ở các xã hội phải được thực hiện bằng một cuộc cách mạng xã hội. Ở xã hội không tồn tại mâu thuẫn về lợi ích giai cấp đối kháng, tranh chấp đất thường là mâu thuẫn về lợi ích kinh tế, quyền và nghĩa vụ của các bên. Việc giải quyết tranh chấp đất đai do các bên tự tiến hành thông qua con đường thương lượng, hòa giải hoặc do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện dựa trên việc áp dụng các quy định của pháp luật. Hiện nay vẫn chưa có một khái niệm chính thống về tranh chấp đất đai. Tuy nhiên, ta có thể hiểu tranh chấp đất đai theo một số nghĩa như sau:

Tranh chấp đất đai, hiểu theo nghĩa rộng là biểu hiện sự mâu thuẫn, bất đồng trong việc xác định quyền quản lý, quyền chiếm hữu, quyền sử dụng đối với đất đai, phát sinh trực tiếp hoặc gián tiếp trong lĩnh vực quản lý và sử dụng đất đai.

Theo nghĩa hẹp, tranh chấp đất đai là tranh chấp phát sinh giữa các chủ thể tham gia quan hệ pháp luật đất đai về quyền và nghĩa vụ trong quá trình quản lý và sử dụng đất đai.

Theo Khoản 24, Điều 3, Luật Đất đai năm 2013 quy định “Tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai”.

Có thể thấy khái niệm tranh chấp đất đai được nêu trong Luật Đất đai là một khái niệm bao hàm cả tranh chấp về quyền sử dụng đất, tranh chấp về tài sản gắn liền với đất, tranh chấp về địa giới hành chính. Đất đang có tranh chấp được hiểu là loại đất mà giữa người sử dụng hợp pháp đất đó với cá nhân khác, với Nhà nước (về vấn đề bồi thường đất) hoặc giữa những người sử dụng chung mảnh đất đó với nhau đang có tranh chấp về quyền sử dụng đất, về tài sản gắn liền với đất, về ranh giới, về mục đích sử dụng đất hoặc về quyền, nghĩa vụ phát sinh trong quá trình sử dụng

Xem tất cả 80 trang.

Ngày đăng: 03/10/2023