Đầu Tư Hợp Lý Về Mọi Nguồn Lực Cho Việc Ứng Dụng Và Phát Triển Hợp

doanh nghiệp giao dịch dễ dàng hơn. Để thu hút sự chú ý của các doanh nghiệp cần đặc biệt chú ý đến các kênh truyền hình có sức lan tỏa lớn.

2.2 Đầu tư hợp lý về mọi nguồn lực cho việc ứng dụng và phát triển hợp đồng ngoại hối phái sinh trong bảo hiểm rủi ro tỷ giá

Muốn phát triển mạnh mẽ cần phải có nền tảng vững chắc. Muốn có nền tảng vững chắc cần phải có sự đầu tư phù hợp. Việc việc ứng dụng và phát triển hợp đồng ngoại hối phái sinh trong bảo hiểm rủi ro tỷ giá cho các doanh nghiệp XNK cũng không nằm ngoài quy luật này, cần phải có sự đầu tư đầy đủ về con người và trang thiết bị công nghê.

Về tuyển dụng nhân lực

Như đã phân tích trong phần hạn chế, nguồn lực con người phục vụ cho bảo hiểm rủi ro tỷ giá đang thiếu nghiêm trọng.Vì thế, trước mắt trong ngắn hạn cần bổ sung nhân lực cho lĩnh vực hoạt động này. Mặt khác, do đây là một vấn đề khó nên nguồn nhân lực phải đảm bảo chất lượng, kiến thức nền tảng vững vàng, ham học hỏi. Bên cạnh đó, do đây là mảng hoạt động có nhiều rủi ro nên ngoài yêu cầu về năng lực, nhân lực trong mảng này cần đáp ứng yêu cầu về đạo đức tức là phải có tinh thần trách nhiệm cao, ý thức kỷ luật tốt…

Về chính sách đãi ngộ, đào tạo

Cần xây dựng chế độ lương, thưởng phù hợp, tạo ra sự khuyến khích đối với cán bộ hoạt động trong lĩnh vực bảo hiểm rủi ro tỷ giá. Với đóng góp của nhân lực có trình độ, đem lại lợi nhuận lớn (cho ngân hàng) và tránh được thiệt hại do rủi ro tỷ giá (cho ngân hàng, doanh nghiệp XNK) mà vẫn hưởng một mức lương chung, bằng mọi thành viên khác thì sẽ không tạo được kích thích để phát triển. Phải có cơ chế lương thưởng thích đáng thì mới không bị chảy máu chất

xám, không bị xáo trộn về nhân lực, từ đó mới có thể phát triển ổn định, thông suốt.

Ngoài các kích thích về vật chất. cần xây dựng cơ chế khen thưởng về tinh thần dưới dạng các bằng khen, xếp loại, biểu dương… Đồng thời, cần có chính sách chi cho giáo dục và đào tạo hợp lý để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng mọi yêu cầu phát triển.

Về trang thiết bị công nghệ

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 114 trang tài liệu này.

Cần đầu tư trang thiết bị, máy móc hiện đại nhất phục vụ cho hoạt động bảo hiểm rủi ro tỷ giá. Hệ thống máy tính, máy fax, điện thoại, email, scan, các màn hình tỷ giá… đều phải được trang bị tốt nhất để đảm bảo giao dịch được thông suốt, hạn chế thấp nhất rủi ro, luôn bám sát được tình hình thị trường.

Hoạt động bảo hiểm rủi ro tỷ giá bằng hợp đồng ngoại hối phái sinh cần có các máy móc, thiết bị, dịch vụ cung cấp thông tin tài chính chuyên nghiệp, các chương trình giao dịch theo đúng chuẩn quốc tế để phục vụ giao dịch trong nước cũng như nước ngoài. Hiện tại, sau một thời gian dài sử dụng, Reuters là kênh cung cấp thông tin và giao dịch chính thức, mảng phái sinh đã được cấp dùng thử dịch vụ của Bloomberg nhằm tăng thêm kênh thông tin, giao dịch, tính toán giá cả thị trường của danh mục các hợp đồng ngoại hối phái sinh.

Cần thiết phải xây dựng hoặc mua phần mềm sử dụng cho giao dịch, quản lý, theo dõi, tính toán, lập các loại báo cáo liên quan đến bảo hiểm rủi ro tỷ giá. Hiện tại, sau một thời gian sử dụng phương pháp thủ công, hiện tại việc bảo hiểm rủi ro tỷ giá bằng hợp đồng ngoại hối phái sinh hoán đổi đã có phần mềm do Trung tâm công nghệ thông tin của BIDV viết, phần nào phục vụ được cho việc quản lý, tính toán của cả ngân hàng và doanh nghiệp.

III. Một số kiến nghị nhằm ứng dụng và phát triển hợp đồng ngoại hối phái sinh trong bảo hiểm rủi ro tỷ giá cho các doanh nghiệp XNK Việt Nam‌

1. Đối với NHNN và các Bộ ngành liên quan

Nếu sử dụng sai mục đích và không được giám sát chặt chẽ, các hợp đồng ngoại hối phái sinh - từ chỗ là công cụ phòng chống rủi ro, sẽ mang đến những mầm hoạ khôn lường cho nền kinh tế. Do vậy, để tránh điều đó, chúng ta cần xây dựng những trụ cột cơ bản, đảm bảo việc triển khai các công cụ này được bền vững. Các cơ quan Nhà nước, đặc biệt là NHNN, giữ vai trò tạo ra môi trường, khung pháp lý cho hoạt động của các ngân hàng và doanh nghiệp. Bên cạnh việc duy trì một chế độ tỷ giá linh hoạt, NHNN cần tiến hành những việc như sau nhằm hỗ trợ các NHTM phát triển thị trường bảo hiểm rủi ro tỷ giá và các doanh nghiệp XNK ứng dụng các hợp đồng ngoại hối phái sinh vào việc bảo hiểm rủi ro tỷ giá.

Trong hệ thống kinh tế - xã hội Việt Nam, ý kiến phát ngôn từ những cơ quan quản lý đầu ngành luôn là tín hiệu quan trọng bậc nhất đối với thị trường. Nếu NHNN không thực sự khuyến khích thì thị trường bảo hiểm rủi ro tỷ giá ở Việt Nam sẽ phát triển rất khó khăn.

Thứ nhất, NHNN cần tạo điều kiện cho tất cả các NHTM và các doanh nghiệp XNK tham gia thị trường bảo hiểm rủi ro tỷ giá; đồng thời, công khai khuyến khích các ngân hàng và các doanh nghiệp có ý thức học tập, tìm hiểu thị trường bảo hiểm rủi ro tỷ giá của Việt Nam để tránh trường hợp họ rơi vào vòng luẩn quẩn: không hiểu biết nên không sử dụng, không sử dụng thực tế nên càng thiếu hiểu biết.

Thứ hai, hình thành sàn giao dịch công cụ phái sinh là nhu cầu bức thiết của thị trường bảo hiểm rủi ro tỷ giá. Hiện nay, các doanh nghiệp XNK chỉ có

thể thực hiện giao dịch qua thị trường OTC do một số ngân hàng cung cấp. Điều đó gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp khi rơi vào thế bị động, đồng thời giá phí giao dịch rất cao. Hơn thế nữa, các ngân hàng sẽ không thể phát triển thành công sản phẩm này bởi sự độc quyền của chính họ. Vì vậy, sàn giao dịch cần được thành lập nhằm thúc đẩy sự phát triển của các công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá, tăng tính thanh khoản cho các công cụ và mở rộng thị trường hơn nữa.

Thứ ba, NHNN cần hỗ trợ các NHTM phát triển thị trường ngoại tệ liên ngân hàng, cho phép thành lập các công ty môi giới ngoại hối, mở rộng cho phép nhiều doanh nghiệp, các TCTD tham gia vào thị trường ngoại hối… để thúc đẩy thị trường ngoại hối phát triển, làm nền tảng cho thị trường bảo hiểm rủi ro tỷ giá. Mặt khác, NHNN cũng cần tăng cường hơn nữa vai trò trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng. Thị trường ngoại tệ liên ngân hàng do NHNN tổ chức, giám sát và điều hành nhằm hình thành một thị trường mua bán ngoại tệ có tổ chức giữa các tổ chức tín dụng là thành viên thị trường. NHNN tham gia thị trường với tư cách là người mua, người bán cuối cùng, thực hiện can thiệp khi cần thiết vì mục tiêu chính sách tiền tệ quốc gia.

2. Đối với các NHTM

Dịch vụ bảo hiểm rủi ro tỷ giá là một bộ phận trong hoạt động kinh doanh tiền tệ của các ngân hàng. Các NHTM tham gia vào thị trường bảo hiểm rủi ro tỷ giá với vai trò là người cung cấp sản phẩm. Chính vì thế, các NHTM cần phải nỗ lực trong việc đưa bảo hiểm rủi ro tỷ giá bằng hợp đồng ngoại hối phái sinh đến gần doanh nghiệp XNK hơn.

2.1 Đào tạo nhân lực và xây dựng phòng kinh doanh ngoại tệ theo đúng chuẩn quốc tế

Nhóm khách hàng của dịch vụ bảo hiểm rủi ro tỷ giá còn tương đối ít; tuy nhiên, trong tương lai, nếu muốn tham gia vào thị trường tài chính toàn cầu thì mọi ngân hàng đều phải triển khai dịch vụ này. Mặt khác, khách hàng là các doanh nghiệp XNK cũng ngày càng tăng lên khi mà độ giao thương của nước ta ngày càng mở rộng, kim ngạch xuất nhập khẩu tăng lên không ngừng. Nhìn về tương lai, mọi doanh nghiệp đều muốn được bảo hiểm rủi ro tỷ giá, mọi ngân hàng đều phát triển dịch vụ bảo hiểm rủi ro tỷ giá thì các ngân hàng phải có sự chuẩn bị ngay từ bây giờ. Không chỉ mở rộng về mở rộng về số lượng, các ngân hàng cần tăng cường đào tạo cho đội ngũ cán bộ chuyên trách trong bộ phận kinh doanh tiền tệ . Bên cạnh đào tạo kiến thức về chuyên môn, nghiệp vụ, sản phẩm, các NHTM cũng cần ý thức được tầm quan trọng của việc nâng cao cho cán bộ những kỹ năng nghề nghiệp như giao dịch, quản lý, quan hệ khách hàng, đàm phán… Tất cả đều nhằm mục đích chăm sóc khách hàng tốt hơn. Một dịch vụ muốn phát triển cần một đội ngũ những người thực hiện giỏi về chuyên môn, nhiệt tình trong công việc và có thái độ phục vụ tốt.

Phòng kinh doanh tiền tệ của ngân hàng theo tiêu chuẩn quốc tế bao gồm các bộ phận28:

(1) Bộ phận kinh doanh (Front Office): thông thường gồm hai nhóm nhân viên kinh doanh là nhóm phụ trách khách hàng (dealer ) và nhóm chịu trách nhiệm hoàn toàn về mọi vị thế hối đoái của ngân hàng (trader) .

(2) Bộ phận thanh toán (Back Office): chịu trách nhiệm về việc thanh toán cho mỗi giao dịch đã được thực hiện tại bộ phận kinh doanh, hạch toán các bút toán cần thiết.

28 Hoàng Ly, 2007, "Cuộc cách mạng" tại các ngân hàng thương mại. (http://vietbao.vn/Kinh-te/Cuoc-cach-mang-tai-cac-ngan-hang-thuong-mai/45253232/87/)

(3) Bộ phận trung gian (Middle Office): chịu hoàn toàn trách nhiệm theo dõi hạn mức tín dụng, hạn mức giao dịch, lãi lỗ trong kinh doanh tiền tệ; chịu trách nhiệm phối hợp với hai bộ phận kiểm tra nội bộ và kiểm toán để theo dõi và quản lý rủi ro trong kinh doanh ngoại hối; tránh không để cán bộ kinh doanh vượt quá thẩm quyền và quá mạo hiểm trong kinh doanh.

Có một thực tế là, các NHTM Việt Nam, ngay cả với những ngân hàng mạnh về nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối, vẫn chưa áp dụng đúng chuẩn mô hình. Nếu phòng kinh doanh ngoại tệ có đủ ba bộ phận trên thì bộ phận kinh doanh cũng vẫn luôn trong tình trạng quá tải khi vừa thực hiện nhiệm vụ của mình, chịu các sức ép kinh doanh, nghiên cứu phát triển sản phẩm mới, đồng thời lại thực hiện cả một công việc của bộ phận thanh toán như quản lý số liệu, lập các loại báo cáo, hoàn thiện hồ sơ giấy tờ. Bộ phận thanh toán hầu như chỉ có duy nhất nhiệm vụ hạch toán kế toán cho các giao dịch ngoại hối phái sinh. Do đó, cần phải phân chia lại nhiệm vụ cho hợp lý và công bằng, quy định rõ ràng trong quy trình giao dịch ngoại hối phái sinh của ngân hàng. Cán bộ thuộc bộ phận thực hiện đúng nhiệm vụ của bộ phận đấy, tương tự như mô hình của các ngân hàng nước ngoài. Có như vậy mới tận dụng hết hiệu quả nguồn nhân lực.

Các ngân hàng cần thường xuyên đánh giá hoạt động của bộ phận kinh doanh ngoại tệ - nơi triển khai dịch vụ bảo hiểm rủi ro tỷ giá, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ phận này.

Để đáp ứng nhu cầu phát triển trong tương lai thì vấn đề đào tạo nhân lực là hết sức quan trọng. Kinh doanh tiền tệ và sử dụng các công cụ phái sinh là một lĩnh vực khó, hết sức nhạy cảm và thường được gọi là lĩnh vực của các chuyên gia bởi bộ phận này không chỉ cung cấp dịch vụ bảo hiểm cho khách hàng mà còn thực hiện giao dịch ngoại tệ với các ngân hàng, TCTD khác trong và ngoài

nước, đồng thời phải tự bảo hiểm rủi ro tỷ giá cho chính mình. Với bộ phận nhân viên yếu kém, ngân hàng chắc chắn không thể phát triển dịch vụ bảo hiểm rủi ro tỷ giá, thậm chí có thể dẫn đến sự thua lỗ, phá sản của chính ngân hàng. Chính vì vậy, bộ phận này đòi hỏi đội ngũ nhân viên có chuyên môn sâu, linh hoạt, nhạy bén, có kiến thức lý thuyết lẫn thực tiễn, hoạt động có nguyên tắc… Ngân hàng cần có kế hoạch đào tạo nhân viên một cách bài bản, chuẩn hóa nội dung đào tạo theo từng chức danh, nhóm chức danh để các nhân viên có thể nắm bắt công việc, phát huy khả năng của bản thân. Các ngân hàng có thể tiếp xúc và đặt hàng một số trung tâm đào tạo thiết kế, xây dựng các chương trình đào tạo phù hợp, đặc biệt nên tranh thủ sự cố vấn của các ngân hàng nước ngoài có kinh nghiệm thực hiện nghiệp vụ phái sinh tiền tệ, đã cung cấp dịch vụ bảo hiểm rủi ro tỷ giá từ lâu. Những nhân viên được đào tạo tại các ngân hàng về bảo hiểm rủi ro tỷ giá hiện nay sẽ là những hạt nhân đầu tiên của thị trường rủi ro tỷ giá sơ khai ở Việt Nam.

2.2 Nâng cao chất lượng công nghệ, kỹ thuật trong bảo hiểm rủi ro tỷ giá

Hiện nay, trong lĩnh vực kinh doanh ngoại tệ, các NHTM Việt Nam hầu hết vẫn chỉ đóng vai trò là trung gian giao dịch. Để thực hiện tốt tất cả các vai trò của mình – một nhà tạo lập thị trường, một nhà cung cấp dịch vụ bảo hiểm rủi ro tỷ giá, một nhà đầu cơ, một nhà môi giới trong một môi trường tài chính hiện đại, các ngân hàng cần biết nắm lấy chìa khóa công nghệ và kỹ thuật để nâng cao hiệu quả hoạt động. Công nghệ thông tin hiện đại chính là nền tảng gia tăng giá trị dịch vụ.

Các ngân hàng nên đầu tư cho bộ phận phân tích và dự báo tỷ giá bởi lẽ: ngân hàng cần tư vấn cho các doanh nghiệp về việc nên sử dụng đồng tiền nào trong thanh toán, nên mua vào bán ra ngoại tệ trong thời điểm nào, nên sử dụng

công cụ nào để bảo hiểm rủi ro tỷ giá trong từng trường hợp cụ thể; tư vấn cho khách hàng chiến lược bảo hiểm rủi ro tỷ giá khi tiến vào thị trường thế giới…

Song hành cùng sự tăng trưởng mạnh mẽ của hệ thống các NHTM chính là sự phát triển và ứng dụng các sản phẩm công nghệ ngân hàng trực tiếp phục vụ các yêu cầu về quản trị, kinh doanh và hệ thống thông tin của ngân hàng. Trong việc phát triển một sản phẩm dịch vụ mới, công nghệ phải chuẩn bị để đáp ứng, thậm chí phải đi tiên phong trong chiến lược phát triển đó. Cụ thể trong phát triển dịch vụ bảo hiểm rủi ro tỷ giá tại các NHTM cần lưu ý một số điểm như sau:

Các sản phẩm công nghệ được sử dụng gồm có: các phần mềm Reuters, Bloomberg, hệ thống môi giới yết giá điện tử EBS, phần mềm ngân hàng lõi (Core Banking)…

(1) Phần mềm ngân hàng lõi (Core Banking): nền tảng công nghệ hiện đại giúp đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ, có khả năng đáp ứng nhu cầu giao dịch tài chính hiện đại quy mô lớn…; đặc biệt là trong vấn đề quản lý rủi ro và kiểm soát an toàn ở tầm vĩ mô.

(2) Reuters: là một trong những hãng thông tấn lớn nhất thế giới. Reuters cung cấp dịch vụ truyền tải dữ liệu rộng khắp toàn cầu của thị trường tài chính điện tử (tỷ giá hối đoái tiền tệ, giá cổ phiếu, giá hàng hóa…) tới những ngân hàng, thương gia, người môi giới, nhà đầu tư và những doanh nghiệp khắp

nơi trên thế giới. Dữ liệu liên tục được cập nhật khi các thị trường tài chính thay đổi29.

29Website hãng Reuters. (http://www.reuters.com/)