Mô Hình Bệnh Tật, Nhu Cầu Chăm Sóc Sức Khoẻ Và Cách Xử Trí Của Người Dao

- Về phía lãnh đạo cộng đồng cần có cơ chế phù hợp như: Cho thu phí thí điểm một số dịch vụ mà BHYT không chi trả, tăng cường kinh phí cho trạm hoạt động, huy động mạnh mẽ các tổ chức, cá nhân tham gia CSSK nhân dân.

3.3. Mô hình bệnh tật, nhu cầu chăm sóc sức khoẻ và cách xử trí của người Dao khi bị ốm

Bảng 3.13. Tình trạng ốm đau của các hộ gia đình người Dao trong 2 tuần trước điều tra tại 2 xã nghiên cứu

Số lượng

Biến số

(n = 329)

Có ốm đau

Đối tượng bị ốm trong gia đình (n = 99)

99	30,1
Vợ	23	23,23
Chồng	16	16,16
Con	38	38,38
Đối tượng khác	22	22,22

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 125 trang tài liệu này.

Nhận xét:

Trong 2 tuần trước điều tra có gần 1/3 số hộ có người ốm đau (30,1%), đối tượng bị ốm đau chủ yếu là trẻ em (38,38%) và phụ nữ (23,23%).

Bảng 3.14. Số lượt khám và điều trị tại trạm y tế năm 2009 tại 2 xã nghiên cứu

Nhóm bệnh

Dân tộc Dao

(n = 1676)

Dân tộc khác

(n = 3657)

Tổng

(n = 5.333) p

NK hô hấp 710

42,36

1608

43,97

2318

43,47

> 0,05

Tiêu hoá 71 4,24 183 5,00 254 4,76

Nhóm bệnh

Dân tộc Dao

(n = 1676)

Dân tộc khác

(n = 3657)

Tổng

(n = 5.333) p

n % n % n %

Tim mạch	52	3,1	105	2,87	157	2,94
Tiết niệu	26	1,55	67	1,83	93	1,74
Phụ khoa	292	17,42	372	10,17	664	12,45
Cơ xương khớp	124	7,4	430	11,76	554	10,39
Chấn thương	27	1,61	66	1,80	93	1,74
Mắt	33	1,97	53	1,45	86	1,61
Răng miệng	309	18,44	701	19,17	1010	18,94
Da liễu	24	1,43	41	1,12	65	1,22
Bệnh khác	8	0,48	31	0,85	39	0,73
Tổng	1.676	100	3.657	100	5.333	100

> 0,05

< 0,05

> 0,05

Nhận xét:

Số lượt đến khám và điều trị bệnh nhiễm khuẩn hô hấp chiếm tỷ lệ cao nhất 43,47%; tiếp đến là các bệnh về răng miệng (18,94%); bệnh phụ khoa (12,45%); bệnh cơ xương khớp chiếm 10,39%; các bệnh còn lại chiếm tỷ lệ thấp. Không có sự khác biệt về tỷ lệ các loại bệnh giữa dân tộc Dao và dân tộc khác (p > 0,05) ngoại trừ bệnh phụ khoa và bệnh cơ xương khớp. Tỷ lệ đến khám bệnh phụ khoa của phụ nữ người Dao chiếm 17,42% cao hơn so với phụ nữ dân tộc khác (10,17%), sự khác biệt có ý nghĩa với p < 0,05. Trong khi đó, tỷ lệ bị bệnh cơ xương khớp của người Dao (7,4%) thấp hơn người dân tộc khác (11,76%) với p <0,05.

Bảng 3.15. Số lượt khám và điều trị bệnh phụ khoa tại trạm y tế năm 2009 tại 2 xã nghiên cứu

Tháng

Dân tộc Dao

(n = 292)

Dân tộc khác

(n = 372)

Tổng

(n = 664)

n % n % n %

Tháng 1

5	1,71	15	4,03	20	3,01
Tháng 2	9	3,08	10	2,69	19	2,86
Tháng 3	6	2,05	11	2,96	17	2,56
Tháng 4	17	5,82	12	3,23	29	4,37
Tháng 5	6	2,05	14	3,76	20	3,01
Tháng 6	15	5,14	17	4,57	32	4,82
Tháng 7	28	9,59	27	7,26	55	8,28
Tháng 8	45	15,41	42	11,29	87	13,10
Tháng 9	34	11,64	51	13,71	85	12,80
Tháng 10	37	12,67	52	13,98	89	13,40
Tháng 11	44	15,07	63	16,94	107	16,11
Tháng 12	46	15,75	58	15,59	104	15,66
Tổng	292	100	372	100	664	100

Nhận xét:

Năm 2009, có 664 lượt khám và điều trị bệnh phụ khoa tại trạm y tế. Nhìn chung, số lượt khám phụ khoa của phụ nữ người Dao và của dân tộc khác có xu hướng tăng dần, nhất là vào các tháng cuối năm.

Bảng 3.16. Số lượt khám và điều trị bệnh răng miệng tại trạm y tế năm 2009 tại 2 xã nghiên cứu

Tháng

Dân tộc Dao

(n = 309)

Dân tộc khác

(n = 701)

Tổng

(n = 1010)

n	%	n	%	n	%
Tháng 1	5	1,62	18	2,57	23	2,28
Tháng 2	5	1,62	16	2,28	21	2,08
Tháng 3	10	3,24	19	2,71	29	2,87
Tháng 4	8	2,59	25	3,57	33	3,27
Tháng 5	19	6,15	21	3	40	3,96
Tháng 6	8	2,59	34	4,85	42	4,16
Tháng 7	32	10,36	73	10,41	105	10,40
Tháng 8	37	11,97	83	11,84	120	11,88
Tháng 9	44	14,24	92	13,12	136	13,47
Tháng 10	49	15,86	108	15,41	157	15,54
Tháng 11	44	14,24	105	14,98	149	14,75
Tháng 12	48	15,53	107	15,26	155	15,35
Tổng	309	100	701	100	1.010	100

Nhận xét:

Năm 2009, có 1010 lượt khám và điều trị bệnh răng miệng tại trạm y tế. Số lượt khám bệnh răng miệng của người Dao và của dân tộc khác có xu hướng tăng dần vào các tháng cuối năm.

Bảng 3.17. Sử dụng dịch vụ chăm sóc trước sinh của phụ nữ người Dao tại 2 xã nghiên cứu năm 2009

Không khám thai lần nào	18	22,5
Chỉ 1 lần trước sinh	59	73,75
Chỉ 2 lần trước sinh	2	2,5
Ít nhất 3 lần trước sinh	19	23,75
Số lần tiêm phòng uốn ván Không tiêm lần nào	7	8,8
1 lần	30	37,5
≥ 2 lần	43	53,8

Biến số Số lượng (n = 80) % Số lần khám thai

Nhận xét:

Nhìn chung, tình trạng sử dụng dịch vụ chăm sóc trước sinh của phụ nữ người Dao chưa tốt: Có 22,5% không đi khám thai lần nào và 8,8% không tiêm phòng uốn ván. Phần lớn, họ chỉ đi khám thai 1 lần trong thai kỳ (73,75%); tỷ lệ phụ nữ được khám thai từ 3 lần trở lên thấp (23,75%) và chỉ có hơn một nửa được tiêm đầy đủ vắc xin phòng uốn ván (53,8%).

Bảng 3.18. Sử dụng dịch vụ chăm sóc trong và sau sinh của phụ nữ người Dao tại 2 xã nghiên cứu năm 2009

Biến số Số lượng %

(n = 80)

Nơi sinh con


Trạm y tế	13	16,25
Bệnh viện	51	63,75
Tại nhà có y tế giúp	10	12,5
Tại nhà không y tế giúp	6	7,5

Biến số		%
	(n = 80)
Nơi khám chữa khi có biểu hiện bất thường sau đẻ Tự chữa	14	17,5
Trạm y tế	18	22,5
Bệnh viện	5	6,25
Không được khám trong vòng 42 ngày sau đẻ	73	91,25

Số lượng

Nhận xét:

Phần lớn, phụ nữ người Dao chọn nơi sinh con là bệnh viện (63,75%). Tuy nhiên, có 20% thai phụ đẻ con tại nhà, trong đó có 7,5% đẻ tại nhà không có y tế giúp. Số phụ nữ lựa chọn nơi đẻ là trạm y tế chiếm tỷ lệ thấp (16,25%) và thấp hơn đẻ tại nhà (20%). Hầu hết sản phụ không được khám trong vòng 42 ngày sau đẻ (91,25%). Có 17,5% sản phụ tự chữa cho bản thân khi có các dấu hiệu bất thường sau đẻ.

Bảng 3.19. Nhận xét của phụ nữ người Dao về hoạt động của trạm y tế xã (n=329)

Hài lòng Không hài lòng

n		%	n	%
Chờ khám bệnh	249	75,7	80	24,3
Thủ tục khám bệnh	208	63,2	121	36,8
Trình độ chuyên môn	169	51,4	160	48,6
Thuốc	53	16,1	276	83,9
Thái độ của thầy thuốc	134	40,73	195	59,27
Giá cả	248	75,4	81	24,6
Trang thiết bị	62	18,8	267	81,2
Giờ mở cửa	285	86,6	44	13,4

Hoạt động của trạm y tế xã

Nhận xét:

Phần lớn phụ nữ người Dao hài lòng về thủ tục chờ khám ở trạm y tế, về giá cả và giờ mở cửa. Tuy nhiên, họ lại rất không hài lòng về thuốc (83,9%) và trang thiết bị (81,2%). Có 59,27% phụ nữ người Dao không hài lòng về thái độ của thầy thuốc và 48,6% không hài lòng về trình độ chuyên môn của cán bộ y tế.

Bảng 3.20. Nguồn thông tin y tế nhiều nhất mà phụ nữ người Dao nhận được

Số lượng

	(n=329)
Cán bộ y tế	169	51,4
Bạn bè, gia đình	10	3,0
Loa đài	8	2,4
Ti vi	82	24,9
Sách báo, tạp chí	4	1,2
Tổ chức quần chúng	14	4,3
Không biết	42	12,8

Nguồn thông tin y tế nhiều nhất %

Nhận xét:

Phụ nữ người Dao nhận được nguồn thông tin y tế nhiều nhất là từ cán bộ y tế (51,4%). Nguồn thông tin nhận được do xem tivi chiếm 24,9%. Nguồn thông tin từ sách, báo, tạp chí và các tổ chức quần chúng chiếm tỷ lệ rất thấp. Tuy nhiên vẫn có 12,8% không nhận được thông tin y tế.

Bảng 3.21. Cách xử trí ban đầu của phụ nữ người Dao khi bị ốm trong 2 tuần trước điều tra

	(n = 99)
Không dùng gì (hoặc phù phép)	37	37,37
Tự chữa bằng thuốc nam	29	29,29
Tự mua thuốc Tây	13	13,13
Tới cơ sở y tế	9	9,09
Cúng bái ở nhà	7	7,07
Phòng khám tư nhân	0	0
Cách xử trí khác	4	4,04

Cách xử trí ban đầu khi bị ốm Số lượng %

Nhận xét:

Xử trí ban đầu của phụ nữ người Dao khi bị ốm là không dùng gì hoặc chỉ niệm thần chú và phù phép chiếm tỷ lệ cao nhất (37,37%), tự chữa bằng thuốc nam (29,29%), tự mua thuốc Tây (13,13%), tới cơ sở y tế chiếm 9,09%; cúng bái ở nhà chiếm 7,07%. Không có phụ nữ người Dao nào đến cơ sở y tế tư nhân để khám chữa bệnh.

Bảng 3.22. Lý do không đi khám bệnh của phụ nữ người Dao khi bị ốm trong 2 tuần trước điều tra

Số lượng

	(n = 99)
Bệnh nhẹ	72	72,73
Không đủ tiền	69	69,7
Cơ sở y tế quá xa	53	53,54
Thái độ thầy thuốc không tốt	50	50,51
Không tin thầy thuốc	37	37,37
Bệnh chữa nhiều lần không khỏi	19	19,19
Không có thời gian (Bận mùa vụ)	11	11,11
Bệnh không chữa được	3	3,03
Khác	15	15,15
Nhận xét:

Lý do không đi khám bệnh %

Lý do không đi khám chữa bệnh của phụ nữ Dao chủ yếu là do quan niệm bệnh nhẹ (72,73%), không đủ tiền (69,7%). Có 53,54% phụ nữ người Dao không đi khám vì cơ sở y tế quá xa. Có 50,51% cho rằng thái độ của thầy thuốc không tốt và 37,37% không tin thầy thuốc. Lý do bận mùa vụ không có thời gian chiếm 11,11%.