Øng Dụng Phân Tích Biến Lượng Trong Tính Toán Kinh Tế Thuỷ Lợi:

iIi. phân tích lãi lỗ

Bất kỳ một đơn vị nhận thầu nào thì vẫn đặt mục tiêu là thu nhiều lợi nhuận. Ví dụ khi thầu một công trình thuỷ lợi nào đó, ở đó có thể thi công bằng thủ công và cũng có thể thi công bằng cơ giới. Thi công thủ công thì kéo dài thời gian, nhưng đầu tư ít, còn thi công cơ giới thì làm nhanh, hiệu suất cao nhưng đầu tư nhiều. Vậy phải phân tích sử dụng cơ giới ở mức độ nào thì

đem lại lãi nhiều nhất.

Đối với đơn vị quản lý khai thác cũng phải tìm biện pháp kỹ thuật nào

để có lợi nhất.

Đó chính là vấn đề phân tích lãi lỗ. Việc đầu tư nghiên cứu phân tích lãi lỗ là giá thành sản phẩm.

1. Khái niệm về giá thành:

a. Giá trị cố định thực hiện sản phẩm F:

Giá trị cố định thực hiện sản phẩm là phần chi phí tính vào giá thành, phần chi phí này đã được quy định, dù sản phẩm làm ra nhiều hay ít thì đơn vị quản lý cũng phải chi ra.

Ví dụ như: - Chi phí khấu hao cơ bản.

- Khấu hao thiết bị máy móc.

- Chi phí hành chính sự nghiệp.

Phần chi phí này là chi phí đã được cố định phải tính vào giá thành sản phẩm, nên phần này gọi là giá thành cố định.

b. Chi phí khả biến thực hiện sản phẩm (Vx)

Giá trị khả biến là phần chi phí có liên quan đến số lượng sản phẩm bao gồm nguyên nhiên liệu, tiền lượng công nhân. Nếu muốn có sản phẩm nhiều thì phải có tiền lương cho công nhân làm nhiều, phải có nhiều nguyên nhiên liệu và ngược lại.

c. Tổng giá trị thực hiện sản phẩm C:

Tổng giá trị C là bao gồm có giá trị cố định và giá trị khả biến.

C = F + Vx C2

Trong công thức trên x là số F

lượng sản phẩm từ công thức trên ta có thể xác định F và C như sau:

Chi phí thực hiện sản phẩm

Vx F

x1 x2 x x Sản phẩm

C C

V =2 1

a + bx + cx2

x C

Giá

F = C1 - Vx1 hoỈc F = C2 - Vx2

Trong nhiều trường hợp quan hệ giữa giá chi phí và sản lượng là quan hệ phi tuyến theo dạng.

C = Cx2 + bx + a

d. Giá thành bình quân:

thành

Sản phẩm

Giỏ thành bình quân xác định theo công thức:

C C

F Vx

e. Giá trị tăng lượng:

Giỏ trị tăng lượng tức là phần gia tăng của tổng chi phí khi sản xuất tăng thêm 1 đơn vị sản phẩm.

- Đối với quan hệ tuyến tính nó chính là V.

- Đối với quan hệ phi tuyến là:

dCd(a bx cx2 ) 

2cx

dx dx

Giá trị tăng lượng là một khái niệm cần thiết để phân tích lãi lỗ trong xây dựng và sản xuất.

VÝ dô:Có 1 đơn vị đến đặt hàng cho xưởng bêtông cấu kiện yêu cầu sản xuất cho họ 2400 sản phẩm với giá 100.000 đồng cho 1 sản phẩm. Sau đó họ đặt mua tiếp thêm 600 sản phẩm nữa, nhưng họ đề nghị với giá 80.000đ/ sản phẩm. Như vậy xưởng bêtông phải hạch toán mới quyết định có bán thêm 600 sản phẩm đó hay không?

Qua hạch toán:

- Nếu chỉ sản xuất 2400 sản phẩm thì giá thành xuất xưởng là 85.000đ/ sản phẩm.

- Nếu sản xuất (2400 + 600) = 3000 sản phẩm thì giá thành xuất xưởng là 81.000đ/cái.

Nếu phán đoán đơn thuần thì thấy giá 80.000đ/sản phẩm là không thể bán được. Nhưng nếu phân tích về tăng lượng thì thấy rằng việc bán thêm 600 sản phẩm là có lợi, bởi vì:

- Nếu chỉ bán 2400 sản phẩm thì chi phí thực hiện là: 2400 x 85000 = 204 triệu đồng

- Nếu bán 3000 sản phẩm thì chi phí thực hiện là: 3000 x 81000 = 243 triệu đồng

- Do tăng thêm 600 sản phẩm nên chi phí phải tăng là: 243 - 204 = 39 triệu đồng

- Như vật giá trị tăng lượng là:

= 39000000= 65000 đ/sp

600

- Phần lợi nhuận của một sản phẩm là:

80000 - 65000 = 15000 đ/sản phẩm

Phần lợi nhuận này cũng bằng phần lợi nhuận bán 2400 sản phẩm tức

là:

100000 - 85000 = 15.000đ/sản phẩm

Do đó việc phân tích tăng lượng là một việc làm rất cần thiết trong phân tích hạch toán kinh tế.

2. Phân tích lãi lỗ:

Trong một đơn vị sản xuất (hoặc quản lý), nếu số thu nhiều hơn chi thì có lãi. Số thu ít hơn số thu thì bị lỗ.

Gọi P là lợi nhuận của xí nghiệp

R : Hiệu ích hạch toán thu về C : Chi phí sản xuất

P = R - C

Hiệu ích thu về R được tính theo giá thành bán sản phẩm:

R = r . x

r : Giá bán sản phẩm x : Số lượng sản phẩm

R = r x

C = F + Vx

Phần tổng chi phí sản xuất

C = F + Vx R'

Biểu diễn C = f(x)

Và R = f(x) là trục toạ độ sẽ tìm

được điểm A tại vị trí x = x0, ở đó P = 0

(tức chi phí bằng hiệu ích) x0x

Điểm x = x0 là điểm cân bằng lãi lỗ. Qua đó ta thấy:

- Quy mô của xí nghiệp phải đủ lớn thì số sản phẩm sản xuất vượt quá x0 thì mới có lãi.

- Nhưng nếu xí nghiệp quá lớn do sản xuất nhiều sản phẩm cần nguồn nhiên liệu lớn, hoặc thời gian làm việc trong ngày của công nhân cũng phải tăng, hoặc sản phẩm quá nhiều sẽ đưa đến mất cân bằng giá bán sẽ bị hạ... Do

R = f(x)

C = f(x)

đó cần phải xem xét một cách cẩn thận. C

Quy mô sản xuất của 1 xí nghiệp

nó chỉ nằm ở một vùng hợp lý nhất định.

Trường hợp theo hình vẽ bên thì quy mô hợp lý là:

x0 < x < x'0

x0 x'0x

Vùng quy mô sản xuất hợp lý

Iv. phân tích biến lượng (marginal analyis)

1. Khái niệm:

Phân tích biến lượng là một phương pháp phân tích kinh tế thường dùng

để đưa vào xem xét quyết sách kinh tế. Biến lượng chi phí sản xuất chính là độ dốc của đường cong tổng chi phí, nó biểu thị sự gia tăng của chi phí khi sản xuất thêm 1 đơn vị sản phẩm. Biến lượng hiệu ích là sự gia tăng của hiệu ích kinh tế khi đầu tư thêm 1 đơn vị.

Như vậy biến lượng chính là đạo hàm của hàm số tổng chi phí hoặc hiệu ích biến lượng được biểu thị như sau:

MC =

yhoỈc M = dy

x C dx

y = f(x) là hàm số chi phí hoặc hàm số hiệu ích

Chi phÝ

a. Biến lượng chi phí:

Ví dụ: Ta lập được quan hệ giữa dung tích hồ (tính theo triệu m3) và vốn

(triệu

đồng)

Đường cong tổng chi phí