Kịch bản tuồng Đào Tấn – Một số vấn đề nội dung và nghệ thuật - 30

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

Bụi lấp đài gương

Tu mi nam tử?

5.

Nội lục xung xăng nhẹ trổi Chí hằng mong giúp hội hồng mây

Thịt đi thây chạy bời bời Lộc vua ăn uổng cột trời để xiêu

Bước nhặt biêu lên cao xuống thấp

Cánh hộc hồng lưới rập mà chi

Phương Cơ

Khi biết tin Hoàng hậu bị gian tà bắt vu vạ

Nam

Chữ Nôm

STLB

482

6.

- Trúc tự mau mau trực chỉ Quyết ra tài khử ngụy phò chơn

- Chen vai gánh vác kiền khôn Miếu đường cật đỡ, giang sơn tay bồng

- Dặm ngàn gai góc lướt xông

Cánh hồng thuận gió, cửa rồng vén mây

Ngọc Lân

Phương Cơ

Ngọc Lân

Hai cha con gặp lại nhau bàn nhau tìm Tư Cung cứu Hoàng hậu

Nam

Chữ Nôm

Lục bát

485

7.

- Song phũ cứu lai Chánh hậu Ngửa vái trời xin thấu lòng ngay Xét thân hổ với cao dầy

Phơi gan giúp chúa chau mày phụ cha

Tưởng oan gia càng sa nước mắt

Tư Cung

Tư Cung và Ngọc Lân bàn kế đến thành Trường An

cứu Hoàng hậu

Nam

Chữ Nôm

STLB

490 -

491

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

Gan anh hung trổ mặt từ bi

- Khai vân lộ lộ tốc bôn hành Thống giả hoàng phi áo não tình Trực hướng quan đầu tang bửu kỵ Phò nguy tế hiểm ủy bình sinh

(Mở đường mây vội vã đưa chân

Đau long vì tình cảnh ảo não của Hoàng phi Thẳng tới nơi đầu ải cất giấu ngựa tốt

Phò nguy giúp nạn là việc làm an ủi đời ta)

Ngọc Lân

Khách

Chữ Hán

Thất ngôn Đường luật

8.

Đãn ước lương gian thùy tiểu yến Thùy tri khái hạ xuất linh kỳ

(Những mong con én nhỏ rủ cánh trên rường nhà

Ai ngờ dưới chuồng xuất hiện con ngựa bay)

Khắc Minh

Chọn người giả làm Hoàng hậu

Thán

Chữ Hán

Thất ngôn cổ phong

495

9.

- Phủ dục ơn sâu dốc báo Giữ một long ngay thảo nào sai

- Hạt sầu lợt đợt cành mai

Bơ vơ chiếc nhạn lạc loài kêu sương

- Thủy khứ hoa lưu trường ảo não

Bích Hà

Xuân Hương

Từ biệt Bích Hà giả làm Hoàng hậu chịu tội

Nam

Nam Tán

Chữ Nôm

Chữ Hán

Lục bát

497

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

Sinh ly tử biệt trọng quan hoài

Thông thông thượng mã biệt quân khứ Cô nhạn nhất thanh thiên ngoại lai

(Nước chảy hoa trôi ảo não triền miên Nặng nỗi long sống lìa chết biệt

Mau mau lên ngựa từ giã ra đi

Tiếng nhạn lẻ loi từ phương trời vọng lại)

Dư sinh còn đội ơn người

Đài mây dốc tạc muôn đời rạng danh

- Khuyên con nhẹ bước trường chinh Vuốt gan ai oán mở vành gian nguy Nỗi biệt ly, kẻ đi người ở

Dứt ân tình lên ngựa, lui chân

Chánh cung

Khắc Minh

Nam Nam

Chữ Nôm

Thất ngôn cổ phong

Lục bát STLB

10.

Phúc bồn đã lờ gương nhật nguyệt U cốc đành khuất bóng dương quang Khéo trầm trồ lời quan dã tràng Thêm réo rắt tiếng ve Tây lục

Tây lục ve kêu réo rắt

Gẫm oan tình ruột cắt đòi cơn

Bích Hà (trong vai chánh cung)

Tú Hà giả làm Chánh cung bị bắt tống ngục

Thán

Nam

Chữ Nôm

Thất ngôn cổ phong Lục bát

500

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

Nghìn năm uống oán ăn hờn

Chung lo nghiệp chúa, riêng than nỗi mình

11.

- Viễn tỵ thoát vòng hoạn nạn Nhẹ cánh hồng bao quản xông sương

- Gái hay đền nợ quân vương

Nực cười những kẻ miếu đường khoanh tay

- Một nhà con thảo tôi ngay Phơi gan trải đất, xăn tay đỡ trời

- Vóc ngọc ngùi thương nỗi chúa Bước ghập ghềnh lối cũ đường xưa

- Nhạn chiều chen đám mây thưa Loi thoi chiếc bóng bơ thờ tiếng kêu

- Gian nan chút phận đã liều

Cô đăng gió tạt bảng kiều sương rơi

- Bước đường mai phong ai bao sá Đoái quê nhà phút đã gần nơi

Xuân Hương Chánh hậu Khương Hoàn Xuân Hương Chánh hậu Khương Hoàn

Cả ba nhân vật

Đưa Chánh hậu đi trốn

Nam

Chữ Nôm

Lục bát

501 -

502

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

12.

Yên tỏa Hàn sơn sương ỉu ỉu

Lộ ngưng Tương thủy tuyết ai ai Ẩm hận trường thiên tư Bắc khuyết Hàm sầu bạch nhật khấp Tây đài

(Khói lửa non Hà sương mịt mịt Móc đọng sông Tương tuyết rơi rơi

Uống hận đêm dài nhớ mong nơi cửa khuyết phía Bắc/Ngậm sầu ngày trắng khóc Tây đài)

Tuyết ai ai tuyền đài ẩn tước Vọi vọi nhìn kìa nọ nước trăng Mơ màng ngút giải mây giăng

Tang thương phút đỗi lệ hàng khôn thay

Tú Hà (trong vai Chánh hậu)

Tú Hà trong ngục

Thán

Nam

Chữ Hán

Chữ Nôm

Thất ngôn cổ phong

STLB

502 -

503

13.

- Đoạt lộ trông chừng sơn tự Gẫm cha lành con dữ phải mang

- Nuốt hờn nhà giận cười khan Binh thua nhóm mạnh cờ tàn nước cao

- Non Tùng sóng vỗ lao xao

Chung mừng riêng hổ biết bao nhiêu tình

Ngọc Lân Bích Hà Tư Cung

Ngọc Lân, Tư Cung cứu được Bích Hà đưa về quê

Nam

Chữ Nôm

Lục bát

511 -

512

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

VI

Cổ Thành

1.

Mạc nại phong sương phi sất mã Bất phân trú dại đáo quan thành Tiết phong mộc võ thiên sơn lộ Đới nguyệt phi tinh vạn lý trình

(Chẳng nài gió bụi lao thân ngựa Không quản ngày đêm tới ải quan Dầm dãi gió mưa ngàn đỉnh núi

Mang sao đội nguyệt vượt muôn trùng)

Bài Quân

Phụng mệnh Tào Tháo mang cờ lệnh tới các cửa ải

Khách

Chữ Hán

Thất ngôn Cổ phong

534

2.

Cái thế anh hùng mạc dữ kinh Phong sương vạn lý triển bằng trình Ngũ quan trực quá phò xa trượng Sơn hải gian nguy nhược lý bình

(Dưới thế anh hùng dễ mấy ai

Gió sương muôn dặm cánh chim trời Xông pha năm ải phò hai chị

Đạp núi san bằng mọi hiểm nguy)

Dao sơn viễn thủy thân như diệp

Quan Vũ

Quan Vũ

Quá quan

Bạch

Khách

Chữ Hán

Chữ Hán

Thất ngôn Đường luật

535 -

537

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

Bắc thụ nam vân lụy thâm bào

(Nước non xa thẳm thân như lá Mây khói mịt mù lụy thấm bâu)

Đòi phen đội nguyệt mang sao Ân tình dốc vẹn gian lao dễ nài

Thế sự hung suy vô định cuộc Nhân sinh tán tụ trọng quan hoài

(Suy thịnh sự đời ai đoán được Hợp tan cuộc sống cứ đeo hoài)

Lướt xông giữa cuộc trần ai Mắt xa thắm thoát dặm dài bơ vơ

Phong võ mỗi lao hồ điệp mộng Quan hà dao trướng nhận ngư thư

(Hồn bướm gió mưa vờn giấc mộng Cánh hồng song nước ngóng tin thư) Nhạn chiều chen đám mây thưa

Loi thoi chiếc bóng, bơ thờ giọng kêu

Nhị tẩu Tôn Kiền

Nhị Tẩu Quan Vũ

Nhị tẩu

Nam Khách

Nam Khách

Nam

Chữ Nôm Chữ Hán

Chữ Nôm

Thất ngôn Cổ phong

Lục bát

Thất ngôn Cổ phong

Lục bát

Thất ngôn Cổ phong

Lục bát

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

3.

Ngang ngang khí khái dục lăng tiêu Khả hiệp thái sơn bắc hải siêu

(Khí khái hiên ngang muốn vượt lên trời thẳm

Cắp nách hòn Thái Sơn vượt qua biển bắc)

Hạ Hầu đôn

Ải Hạ Hầu đôn Hạ Hầu Đôn tự giới thiệu

Bạch

Chữ Hán

Thất ngôn Đường

luật

537 -

538

4.

Cung trần bạc chước Hạnh ấp quang nghi

Chén tương phùng cũng chén tương ly Người viễn khứ nhớ người viễn vọng

(Kính bày bữa rượu xoàng

May lại gặp được người anh tuấn Chén gặp nhau cũng là chén chia ly

Anh ra đi nhớ người ở nhà trông ngóng)

Viễn vọng tình nan cát xả Giọt ly sầu dầm dã chinh y Xót xa thay lúc lâm kỳ

Tình kia nghĩa nọ xin ghi tấc long Tịch đương độ cô nhạn

Ly quần thanh bán không

Trương Liêu

Quan Vũ

Trương Liêu

Chia tay Trương Liêu vượt ải Hạ Hầu Đôn

Tán

Nam Nam Tán

Chữ Hán

Chữ Nôm Chữ Nôm Chữ Hán

NNCP

Thất ngôn Cổ phong

Lục bát

Ngũ ngôn CP

547 -

549