Kịch bản tuồng Đào Tấn – Một số vấn đề nội dung và nghệ thuật - 31

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

(Ánh chiều lưa chiếc nhạn Lìa bầy kêu không trung)

Biết đâu là hội trùng phùng Lòng son hẹn với non song dễ mòn

Nam quận một đoàn đoạt lộ Nợ tang bồng lao khổ còn xa Ẩn ước hành sinh khai nhật ánh Huy trì sất mã bạn sơn a

Dấu xe mấy dặm dần dà

Non xanh biển thẳm đâu là hương quan?

Đào viên nghĩa xứng ngàn vàng Dẫu phơi tóc trắng há sờn lòng son

Quan Vũ Tôn Kiền Nhị Tẩu Quan Vũ

Nam Nam Nam Nam

Chữ Nôm

STLB

5.

Đăng chúc hộ tùng xa mã Cám nước bèo rời rã hai phương

Chi nài đạp tuyết dày sương Ngày dài đã ruổi, đêm trường lại dong

Hai vai gánh nặng tang bồng

Anh hùng tiết rạng giữa bòng gian nguy

Quan Vũ Nhị Tẩu Tôn Kiền

Đường cô chinh

Nam Nam Nam

Chữ Nôm

Lục bát

550 -

552

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

Mịt mù ngút tỏa sương che

Vó cầu lần lữa đường xe gập ghềnh Xót thân đầy dọa đã đành

Cảm thương vì nỗi sợ tình chia phôi Bao giờ tay bợ giềng trời

Xua tan ngút bạc rạng ngời thức xanh Bước cô chinh linh đinh khứ lộ

Đoái sơn tiền lổ đổ vân yên

Nhị Tẩu Tôn Kiền Quan Vũ

Nam Nam Nam Nam

6.

Xa trượng đồng đoàn trực vãng Đấng anh hung bao quản gian nan Bất bình gươm rửa giữa đường

Vì chia gánh nghĩa nên vương sợi sầu Non tùng song vỗ lao xao

Trần ai gửi dấu anh hào còn xa

Quan Vũ Nhị Tẩu Quan Vũ

Nạp Châu Thương cùng đoàn đi đến Cổ Thành

Nam Nam Nam

Chữ Nôm

Lục bát

561 -

562

7.

Lạc lạc cô tình chỉ tự bi

Hàn châm tiêu tác dạ thanh trì Hốt văn Hồ mã tê phong cấp Không sử anh hung lụy mãn y

Trương Phi

Tại Cổ Thành

Xướng

Chữ Hán

Thất ngôn Đường

luật

564

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

(Quạnh quẽ tình riêng những ủ ê Chày sương rời rạc tiếng dơi khuya Ngựa Hồ hí gió nghe dồn dập

Giọt lệ anh hùng gạt lại đầy)

Nhất nhạn hoành phi vân tế lộ

Cô đăng trường chiếu nguyệt biên thành Anh hùng tự hữu quyền nghi xứ

Khả hận đô vong thủ túc tình

(Len lỏi đường mây một cánh nhạn Bên thành trăng rọi ánh cô đăng Anh hùng cũng có khi quyền biến

Giận bấy quên đành nghĩa đệ huynh)

Xướng rượu

Thất ngôn Cổ phong

565 -

566

Thử nhật ưng phi trùng khảm địa Quân thần huynh đệ khánh đoàn viên Tam quốc diễn ca minh Hán thống Cửu như hiến tụng chúc Nghiêu niên

(Nguy hiểm từ nay thôi đã hết

Anh em tôi chúa mừng cuộc đoàn viên

Trương Phi, Quan Vũ, Nhị Tẩu và các nhân vật

khác

Mừng hội ngộ

Khách

Chữ Hán

Thất ngôn Cổ phong

573 -

574

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

Tam quốc diễn ca chuyện chính thống nhà Hán

Chúc cho có những năm tháng thái bình thịnh trị)

VII

Tân Dã đồn

1.

Thừa dạ độ Nam Giang Trừng ngưng khẩu khí hàn Giang vân diêu bố hộ

Kỳ ảnh diệu ba giang

(Ban đêm qua song phía Nam

Hơi nước sóng mùa gió bấc bốc lạnh Mây bủa trên song dày dặc

Bóng cờ xao theo lượn sóng)

Một màu thủy bích, sơn thanh Ngù sâm gió lướt, hơi kình sóng xao

Huy trạo nhập thương ba Đào thanh tráng viễn hà Hoành giang đồng khoái ẩm Dự tẩu khải hoàn ca

(Ủi mái chèo lao vào lượn sóng

Bả Trạo

Bả Trạo

Tào Nhân hành quân đi Tân Dã đồn đánh Lưu Bị

Bài

Nam Bài

Chữ Hán

Chữ Nôm Chữ Hán

Ngũ ngôn Đường luật

Lục bát

Ngũ ngôn Đường luật

597 -

598

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

Tiếng sóng rền sông xa

Giăng ngang thuyền trên song cùng chè chén Chuẩn bị hát khúc khải hoàn ca)

Khải hoàn ca tiêu ma phân tiết Tân Dã đồn bóng nguyệt xa xa

Tào Nhân

Nam

Chữ Nôm

Lục bát

2.

Viên môn xuất mã biệt Tân thành Thống lãnh tỳ hưu, đoạt đạo thành Tập thủ Phàn thành qui Hán thất Bất giao tặc bối tự tung hoành

(Cửa tướng ra trận tạm biệt thành Tân Dã

Chỉ huy cánh quân mạnh, hành quân nhanh chóng Tập kích chiếm Phàn thành đem về cho nhà Hán Không để cho giặc tào tự ý ngang dọc)

Quan Vũ

Đem quân đánh Phàn thành

Khách

Chữ Hán

Thất ngôn Đường luật

601 -

602

3.

Đề thương xuất trận khí lăng không Đáo thử nam nhi thỉ vị hung

Khiếu nể gian đồ tu khí giáp

Triệu Tử Vân

Nghênh chiến

Tào Nhân tại đồn Tân Dã

Khách

Chữ Hán

Thất ngôn

603

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

Thường sơn Triệu tướng tự thân cân

(Cầm cương ra trận, khí thế bừng bừng

Làm trai có được như vậy mới gọi là bậc anh hùng Bảo lũ gian ham tua bỏ vũ khí

Có tướng Triệu ở Thường Sơn đích thân xuất trận)

Đường luật

4.

Lách ngọn chèo đủng đỉnh sông Tương Gieo tay lưới nghêu ngao dòng bích Dòng bích mụ chèo tôi thả

Nước vừa chừng tăn cá le the Cá mừng đặng nước xo xe

Trăng lau mến thú, ngơ bề lợi danh Yên cảnh vẽ vời văn đại khối

Giang hồ lai láng đất ngư ông Nước lên ròng mặc thế phập phồng Thuyên trôi nổi dầu ta thong thả

Thong thả cười mây cợt nước

Một chữ nhàn nửa phước nửa duyên

Ông Chài

Bà Chài Ông Chài

Trên sông Tương

Nam xuân

Nam xuân Tán

Chữ Nôm

STLB

Thất ngôn Cổ phong

605

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

5.

Rượu tương tư nửa chén nghiêng triền Lời tâm ước vài câu dan díu

Dan díu cạn lời chung thủy

Tạ chúa công, khanh sĩ dời chân

Từ Thứ

Từ Thứ từ giã Lưu Bị

Nam

Chữ Nôm

STLB

621

6.

Thiên nhai hải giác ký tương tư Bích thủy xuân hoa ngâm biệt cú Nhất chướng ly bôi tống tử hành Cô sầu ám ám lụy thùy linh

Kim bôi ngọc dịch hà kham thưởng Bắc nhạn, Nam hồng tối khả liên

(Góc biển chân trời ghi sâu nỗi thương nhớ Nước biêc hoa xuân cùng ngâm bài thơ tiễn biệt Rót chén rượu chia ly tặng người lên đường Nỗi sầu cô đơn nặng nề, nước mắt rơi lã chã Chén vàng, rượu ngọc làm sao uống được nữa

Cánh nhạn phía Bắc, chim hồng phía Nam thật thảm thương)

Thế sự nhân tình khéo khéo

Với hỏi người toàn hiếu, toàn trung?

Lưu, Quan Trương Từ Thứ Lưu quan Trương

Tiễn biệt

Ngâm

Nam

Chữ Hán

Thất ngôn Đường luật

Lục bát

621 -

622

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

Lộ viễn vân thiên lý Hồn tiêu tửu nhất chi

Mẫu tử chi tình quân ý nhiệt Giang sơn cựu ước ngã tâm di

(Ngàn dặm tấm mây xa/Một chén rượu đau lòng Ngài đang nóng lòng về tình mẹ con

Lời thề núi sông giữa chúng ta đã có sự đổi dời)

Ngậm ngùi kẻ ở người đi Tình ly tơ vướng, chén ly lụy dầm

Bớt cơn sầu cúi đầu từ tạ

Giục vó lừa quay quã dời chân

Lưu, Quan, Trương

Từ Thứ

Tán

Nam

Chữ Hán

Chữ Nôm

NNCP

Thất ngôn CP

Lục bát

7.

Lụy lâm ly nửa đi, nửa ở Nặng chút tình vì nợ quân thần

Vạn kim bửu kiếm tang thu thủy Mã mã xuân sầu chức bố yêng Thể phụng tường lân nhân võ tế

Bích vân hương thảo mộng hồn biên

(Gươm báu muôn vàng chứa trong nước mùa thu

Từ Thứ

Quan, Vân, Trương

Tiến cử Khổng Minh

Nam

Đồng khách

Chữ Nôm Chữ Hán

Lục bát

Thất ngôn Cổ phong

623

626