Kịch bản tuồng Đào Tấn – Một số vấn đề nội dung và nghệ thuật - 29

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

Trốn như chuột, chui như chồn rồi cũng chết

Chỉ trong nửa buổi thì hát khúc ca khải hoàn)

2.

Xạ thính huỳnh ly chuyển dạ thiên Nhàn khan lục liễu nhứ sinh yên Chỉnh hài thoát hoán hông la đới Diêu hướng trì đường dạ bất miêu

(Vẳng nghe oanh báo tin hè đã sang Xa trông tơ liễu như khói tỏa

Xa ngắm ao hoa hàng đêm không ngủ được

Sửa lại đôi giày, thay lại sợi dây lưng điều)

Kiều Quang

Tâm sự trong phòng khuê

Xướng

Chữ Hán

Thất ngôn cổ phong

386

3.

Khâm thừa ngọc sắc phấn vu chinh Vạn đội can qua sát khí hoành Khiếu nhĩ gian đồ hưu tị tử

Kim triêu nhất cổ kiến công thành

(Kính vâng chiếu chỉ xông ra chiến trường Muôn đội quân bừng bừng sát khí

Bảo cho bọn gian chúng bay chớ lẫn tội chết

Chỉ một tiếng trống sang nay là ta thành công thôi)

Bàng Hồng

Đưa quân đi bắt Triệu Khánh Sanh

Khách

Chữ Hán

Thất ngôn Đường luật

411

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

Thống lãnh tỳ hưu thập vạn binh Kim triêu thệ triễn ngã bình sinh Hoàng đồ chỉ nhật thanh phân ế Tam tiển Thiên Sơn hiển tánh danh

(Dẫn quân mười vạn

Quyết tỏ tài của ta sang ngày hôm nay

Chỉ trong hôm nay sẽ quét sạch mây mù trên đất vua Có ba mũi tên ở Thiên Sơn đã nổi tiếng tăm)

Trịnh Giải

Khách

Chữ Hán

Thất ngôn Đường luật

411

4.

Lộ thượng thoát vòng hoạn nạn Gan anh hung cát đoạn khuê ly Dứt tình kẻ ở người đi

E khi mưa nắng ngại bề chông gai

Thôi đừng thở ngắn than dài Khuyên con lui gót khuyên người lên yêng

Kỳ mãn địa, pháo huyên thuyên Dứt tình ân ái tách miền sơn khê

Khánh Sanh Kiều quang Vương Quý

Ba nhân vật

Chia tay Triệu Khánh Sanh lên đường đi trốn sự truy sát của Bàng Hồng

Nam

Nam

Cùng Nam

Chữ Nôm

Chữ Nôm Chữ Nôm

Lục bát

Lục bát Lục bát

414

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

5.

Tiền lộ du du miến vọng tần

Hồi đầu phong hạc bán khi nhân Nam nhi tự hữu kỳ phùng xứ Khẳng ba ly sầu nhận tác chân

(Nhìn về nẻo trước đường xa thẳm Gió thổi, chim kêu, cảnh ghẹo người Kỳ ngộ thân trai rồi sẽ gặp

Nỗi sầy ly biệt dễ gì nguôi)

Khánh Sanh

Khánh Sanh trên đường trốn chạy khỏi sự truy bắt của Bàng Hồng

Tẩu

Chữ Hán

Thất ngôn cổ phong

417

Sách mã hoàng hoàng tuấn bộ khinh Khiếu tha tặc tử mạc đào sinh

Sơn hà chấn động quân thanh hưởng Thử nhật cầm cừ hiểm ngã danh

(Nhẹ nhàng giục ngựa phi tới đây Bảo cho tên giặc mày đừng chạy trốn Non sông vang dội tiếng quân reo

Hôm nay bắt nó cho nổi danh ta)

Tẩu

Chữ Hán

Thất ngôn Đường luật

417

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

6.

Khai huyệt trung mai tang hàm râu Lên tuấn mã trông chừng Sơn Hậu Sơn Hậu tới đâu ngủ đó

Thương ông này chưa có hàm râu

Hề

Bàng Hồng bị Triệu phu nhân nhổ mất râu.

Nam

Chữ Nôm

STLB

422 -

423

7.

Xăn tay lần gỡ sợi sầu

Tóc lo đã trổ trên đầu hung anh Khôn lau nước mắt thương tình

Nỗi ai ngơ ngác nỗi mình bâng khuâng

Triệu Khánh Sanh

Trên đường tha hương chốn chạy

Nam

Chữ Nôm

Lục bát

423

Cô hồng thiên viễn, cận Sất mã lộ tây, đông

Kíp lần dò điểu tích, hồ tung Mau lánh trốn long đàm hổ huyệt

(Cánh chim hồng lẻ loi ở ven trời lúc xa lúc gần Thớt ngựa ruổi rong trên đường lúc xuôi lức ngược Lần theo dấu chân chim chân cáo

Nhanh chốn khỏi ao rồng hang cọp)

Lánh trốn long đàm hổ huyệt Bước lạc loài sương tuyết nài bao

Tán Nam

Chữ Hán Chữ Nôm

Ngũ ngôn CP STLB

427 -

428

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

Giọt ly dầm dã chinh bào Rừng thu gió rét ào ào biết đâu

Thê thê thu sắc mộ Lạc lạc lữ hoài cô

Chinh chiến kỷ nhân hồi

Túy ngọa sa trường quân mạc tiếu Hương quan hà xứ thị?

Yên ba giang thượng sử nhân sầu

(Trời thu chiều ảm đạm/ Đất lạ khách bơ vơ

Chinh chiến mấy ai về, ra trận dẫu say xin chớ trách Quê hương đâu đó tá, trên sông khói song giục cơn sầu)

Chút thân liều gửi cung dâu Đố con lương mã biết đâu là nhà

Tán

Nam

Chữ Hán

Chữ Nôm

Ngũ ngôn cổ phong

Lục bát

V

Khuê các anh hùng

1.

Khách lộ giả người điên dại Gẫm sự tình lụy sái san san Thương vì chút phận hồng nhan

Gỡ cơn bí nước vượt đàng chông gai

Cha già tựa cửa hôm mai

Phương Cơ

Ngọc Lân

Phương Cơ từ giã cha lên kinh cứu Hoàng hậu

Nam

Chữ Nôm

STLB

456 -

457

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

Nữa ai dâng ngọt, nữa ai quạt nồng Đã lòng hẹn với non sông

Gió càng thổi mạnh cánh hồng càng cao Kinh địa phăm phăm lướt dặm

Đoái thung đường đoạn thẳm khôn ngăn Mịt mù khói tỏa non xuân

Bơ vơ gót ngọc ngập ngừng giọt châu Biết về đâu mây sầu nước chảy

Vọi vọi nhìn cách mấy sơn khê

Phương Cơ

Ngọc Lân

Phương Cơ

2.

- Khi đầu thiếp tính đi về Bây giờ thiếp đã liệu bề đi qua

Khi đầu thiếp tính đi ra

Bây giờ thiếp phải về nhà cho yên

- Con cu bay bổng qua song Hỏi thăm em bậu có chồng hay chưa

- Có chồng năm ngoái ngày xưa Năm nay chồng chết như chưa có chồng

- Có chồng không nói qua hay

Phương Cơ

Quân lính

Phương Cơ

Phương Cơ giả điên qua ải

Lý

Chữ Nôm

Lục bát

460 -

462

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

Qua cho thúng nếp cho khay trầu nguồn

- Khen ai tấc lưỡi kéo dài

Cắt lìa trung ái như mài lưỡi gươm Trách ai đặng cá quên nôm

Hổ riêng với nước tủi thầm cùng trăng Thương ai công nghiệp nửa chừng Cây im khi gió, lửa hừng khi mưa

Sầu ai, ai biết hay chưa

Trăm năm đới lệ một giờ thương tang…

- Ta nay trở lại thiên đàng

Đem oan ồn uổng tử, phát hoàn cho nhân gian Hồn này hồn Lý Văn An

Năm xưa đi thú trên ngàn bị chông Hồn này hồn ở bên sông

Con gái chưa chồng gánh nước, nghén ra Hồn này hồn ở phương xa

Bởi đi buôn thượng mắc ma trên Lào

Hồn này, hồn lũ tầm phào

Quân lính

Phương Cơ

Phương Cơ

Thơ

Nhân vật

Bối cảnh

Điệu hát

Ngôn ngữ

Thể loại

Trang

Một đoàn ngất ngưởng khi tao với mày Hồn ơi hồn ở lại đây

Trèo lên trượt xuống trôi thây xuống đồng

3.

Viễn khứ trông chừng viễn lộ Đố ai tường long mỗ thực hư Sao tàn đôi đốm lưa thưa

Bóng tiều lướt song, tiếng ngư vang rừng Kiểng dạ tuần mỉa mai quan tái

Cơ hội này phải dại mới khôn

Phương Cơ

Bỏ chạy khỏi ải

Nam

Chữ Nôm

STLB

463 -

464

4.

Vâng lệnh bà hỏa Đi bắt thầy tu Mày cười tao ngu Tao chê mày dại Ông bùa lại cái

Thằng phỗng ra đời Ta hát ta chơi

Ai hay ai biết

Mây che bóng nguyệt

Lục nguyệt phi sương Tam niên bất võ Nực cười khỉ nọ Thảm bấy rồng kia

Kêu khóc đêm khuya Thở than ngày vắng Nhân tâm tư Hán Thiên ý vong Tần

Cân quắc phu nhân

Phương Cơ

Phương cơ giả dại tại kinh thành

Lý

Chữ Nôm

Vè

468 -

469