chính, đang bị khủng hoảng kinh tế có ảnh hưởng đến các tổ chức tài chính, tín dụng, các nước bị Mỹ cấm vận… Eximbank kiên quyết không chiết khấu bộ chứng từ vì rủi ro cao, theo UCP 600, NHPH được miễn trách thanh toán trong những trường hợp này. Ngoài ra cũng cần xem xét uy tín của nhà xuất khẩu, thực trạng hoạt động và khả năng tài trợ nếu bộ chứng từ không được thanh toán.
3.2.2 Các giải pháp đồng bộ nhằm quản lý rủi ro trong TTQT của Eximbank
3.2.2.1 Giải pháp hạn chế rủi ro quốc gia, rủi ro chính trị pháp lý
Rủi ro về chính trị, pháp lý là những rủi ro bất khả kháng nên khó có thể có những giải pháp phòng ngừa và hạn chế hữu hiệu. Tuy nhiên, để phòng ngừa các rủi ro chính trị, pháp lý, Eximbank cần phối hợp với các doanh nghiệp tham gia trong phương thức TDCT nên tìm hiểu kỹ môi trường đầu tư cũng như tình hình kinh tế, chính trị của phía đối tác nhằm hạn chế tối đa rủi ro có thể xảy ra. Đối với rủi ro này, thông tin khách hàng và thị trường vô cùng quan trọng. Ngày nay, với sự phát triển của công nghệ thông tin, nguồn thông tin có thể tìm kiếm được một cách dễ dàng trên mạng Internet nhưng cần phải chọn lọc thông tin phù hợp cho mình. Để giảm thiểu rủi ro chính trị, Eximbank nên hướng dẫn doanh nghiệp tìm hiểu kỹ về luật thương mại của các nước mà họ tham gia giao dịch và cần đa dạng hóa thị trường để phân tán rủi ro.
Cung cấp cho khách hàng bảng đánh giá xếp hạng rủi ro quốc gia cho các nước trên thế giới (nguồn thông tin từ tạp chí: Euromoney, Institutional Investor, …) ; Địa chỉ khách hàng có thể truy cập trên mạng Internet để nắm thông tin : trang Web của OFAC (Văn phòng Quản lý tài sản nước ngoài thuộc Bộ Tài Chính Mỹ) – http://www.treas.gov/offices/enforcement/ofac/sanctions.
Cung cấp cho khách hàng danh sách các nước bị Mỹ cấm vận trong thanh toán : Balkans, Burma (Myanmar – Miến Điện), Iran, Liberia, Libya, North Korea (Bắc Triều tiên), Sudan, Syria, Zimbabwe từng thời kỳ.
3.2.2.2 Giải pháp hạn chế rủi ro ngoại hối bằng cách đa dạng hoá nghiệp vụ kinh doanh ngoại tệ
Giao dịch ngoại hối kỳ hạn (Forward) và hoán đổi (Swap) là những công cụ quan trọng phòng ngừa rủi ro tỷ giá trong kinh doanh ngân hàng. Tại Việt Nam tất cả các Ngân hàng thương mại được phép kinh doanh ngoại tệ đều được thực hiện các giao dịch này. Theo đó tùy từng thời kỳ tỷ giá kỳ hạn và hoán đổi được xác định theo các quy định của Ngân hàng Nhà nước. Tuy nhiên do sự hiểu biết có hạn của doanh nghiệp nên những nghiệp vụ này vẫn được sử dụng với mức độ khiêm tốn. Chỉ có các trụ sở chính hoặc các chi nhánh ngân hàng lớn mới thực hiện nghiệp vụ kỳ hạn và hoán đổi này, còn tại các chi nhánh nhỏ giao dịch ngoại tệ chủ yếu vẫn chỉ là giao ngay.
Có thể bạn quan tâm!
-
Các Nguyên Nhân Gây Ra Rủi Ro Trong Ttqt Tại Eximbank -
Giải Pháp Nhằm Hạn Chế Rủi Ro Trong Ttqt Tại Eximbank -
Định Hướng Phát Triển Hoạt Động Ttqt Của Eximbank Trong Thời Gian -
Giải pháp hạn chế rủi ro trong thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam - 12 -
Giải pháp hạn chế rủi ro trong thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam - 13
Xem toàn bộ 106 trang tài liệu này.
Giao dịch quyền chọn (Option) cũng được coi là một công cụ hữu hiệu nhằm giảm thiểu rủi ro tỷ giá. Tuy nhiên không giống như nghiệp vụ hối đoái kỳ hạn hoặc hoán đổi, không phải Ngân hàng nào cũng được thực hiện nghiệp vụ hối đoái này. Loại nghiệp vụ này mới được triển khai thí điểm từ tháng 11/2005 tại Eximbank. Qua một thời gian thí điểm đã có một số kết quả bước đầu, tuy nhiên doanh số của quyền chọn giao dịch không cao, có thể nói là thấp so với các giao dịch tiền tệ khác. Tuy nhiên dù là nghiệp vụ nào đi nữa thì nghiệp vụ ngoại hối phái sinh là nghiệp vụ còn rất mới mẻ và xa lạ ở Việt Nam nhất là nghiệp vụ quyền chọn (option), các nhân viên tác nghiệp chưa có nhiều kinh nghiệm. Do đó, các Ngân hàng thương mại muốn tham gia nghiệp vụ này cần phải tăng cường đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu về nghiệp vụ ngoại hối phái sinh cho cán bộ, nâng cao trình độ ngoại ngữ cho nhân viên để tránh những vấn đề hiểu nhầm trong giao dịch.
Đồng thời phải xây dựng và hoàn thiện quy trình nghiệp vụ ngoại hối phái sinh sao cho cụ thể, chặt chẽ tránh những vướng mắc lúng túng khi tác nghiệp. Xây dựng các hạn mức cho cán bộ kinh doanh ngoại hối trực tiếp như hạn mức giao dịch trong ngày (hạn mức này cho phép kiểm tra tổng giá trị giao dịch trong ngày của một giao dịch viên, do đó hạn chế được rủi ro thua lỗ do đầu cơ ngoại tệ), hạn mức giao dịch của khách hàng (để tránh những rủi ro khi khách hàng không thể hay không muốn
thực hiện các nghĩa vụ đã cam kết trong giao dịch mua bán ngoại tệ vào thời điểm phát sinh nghĩa vụ cam kết đó, ngân hàng cần phải đánh giá chất lượng, xác định hạn mức cho mỗi khách hàng và kiểm tra định kỳ thường xuyên hạn mức này), hạn mức điểm dừng lỗ (đầu cơ tỷ giá lên hay xuống đều tìm ẩn những rủi ro, để hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngoại hối là các ngân hàng xây dựng quy trình điểm dừng lỗ và xây dựng điểm cành báo đối với giao dịch của cán bộ thực hiện nghiệp vụ trực tiếp).
Đầu tư thích đáng vào các hoạt động quảng cáo, marketing nghiệp vụ ngoại hối phái sinh còn rất mới mẻ đối với các doanh nghiệp, đặc biệt lá các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Cần phải cho khách hàng thấy rõ rằng khi tham gia vào một hợp đồng phái sinh, hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu của doanh nghiệp sẽ ổn định, không bị rủi ro về tỷ giá, nhất là trong một thị trường kinh tế hội nhập có nhiều biến động liên tục và thất thường như hiện nay.
Hiện nay, trong tình hình lãi suất cho vay nội tệ quá cao, để khuyến khích xuất khẩu và phát triển nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối, Eximbank đang có chính sách cho vay xuất khẩu . Thời gian vay dựa vào chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp nhưng không quá 6 tháng. Đối tượng cho vay là các doanh nghiệp xuất khẩu có nhu cầu vốn để thu mua, chế biến hàng xuất khẩu. Đây là hình thức cho vay bằng Việt Nam đồng với lãi suất ưu đãi của đồng Đôla Mỹ với điều kiện là các doanh nghiệp xuất khẩu phải có hợp đồng xuất khẩu, có nguồn thu ngoại tệ, thanh toán qua Eximbank và ký hợp đồng bán ngoại tệ kỳ hạn cho Eximbank khi nhận được tiền thanh toán từ phía nước ngoài. Trong trường hợp khách hàng có nhu cầu trả nợ trước hạn, Eximbank thực hiện Hợp đồng hoán đổi ngoại tệ với khách hàng (Doanh nghiệp bán giao ngay đồng đôla Mỹ để thu Việt Nam đồng trả nợ trước hạn và mua kỳ hạn đồng đôla Mỹ để tất toán với hợp đồng bán kỳ hạn đôla Mỹ đã ký khi vay với Ngân hàng). Trong trường hợp khách hàng không trả nợ đúng hạn, Eximbank chuyển khoản vay sang nguồn vốn cho vay thông thường và áp dụng lãi suất cho vay thỏa thuận theo quy định tại thời điểm gia hạn nợ (nếu cho gia hạn nợ). Trường hợp chuyển sang nợ quá hạn áp dụng lãi suất phạt bằng150% lãi suất cho vay tại thời điểm chuyển nợ quá hạn. Ngoài ra, trong tình biến động mạnh của giá USD đã tạo nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp nhập khẩu,
Eximbank đã kịp thời đưa ra sản phẩm cho vay USD có bảo hiểm tỷ giá thông qua hợp đồng mua USD kỳ hạn.
Đây là những sản phẩm mang lại hiệu quả cao của Eximbank nhằm hỗ trợ tài chính, hạn chế rủi ro về tỷ giá cho khách hàng xuất nhập khẩu.
3.2.2.3 Giải pháp hạn chế rủi ro do các đối tác
Giải pháp hạn chế rủi ro do các nhà xuất nhập khẩu
Yếu tố tiên quyết để phòng ngừa rủi ro đạo đức là tìm hiểu kỹ đối tác giao dịch. Vấn đề rủi ro đạo đức liên quan chặt chẽ đến văn hóa doanh nghiệp. Khi tiến hành giao dịch với một đối tác, trước tiên Eximbank phải tìm hiểu tư cách pháp nhân, năng lực tài chính và mức độ uy tín của đối tác đó. Đối với những đối tác chưa thực sự hiểu rõ, cần áp dụng các giải pháp, các phương thức thanh toán đảm bảo an toàn. Đối với các ngân hàng, khi thực hiện các giao dịch thanh toán quốc tế, đặc biệt là giao dịch theo phương thức TDCT cần lựa chọn những ngân hàng đáng tin cậy và có uy tín cao trên trường quốc tế.
Để phục vụ cho yêu cầu đó, có nhiều tổ chức đánh giá ngân hàng quốc tế ra đời, thực hiện việc nghiên cứu và đánh giá các ngân hàng trên thế giới về xếp loại tín dụng, xếp loại uy tín, năng lực tài chính, mức độ tín nhiệm… như tổ chức Standard and Poor, Fitch Raiting.
Đối với khách hàng thực hiện giao dịch thanh toán theo phương thức TDCT, Eximbank cần phải xây dựng chính sách khách hàng riêng cho từng đối tượng, áp dụng chính sách ưu đãi đối với khách hàng truyền thống, có quan hệ tốt, uy tín. Ngược lại, đối với khách hàng mới, khách hàng tiềm ẩn nhiều rủi ro phải có quy định chặt chẽ đảm bảo an toàn cho ngân hàng. Thường xuyên theo dõi, đánh giá tình hình kinh doanh của khách hàng để phát hiện kịp thời những vấn đề phát sinh của khách hàng để có giải pháp xử lý kịp thời.
Ngoài ra, nhân viên Eximbank cũng nên chú ý tư vấn và vận dụng các phương thức thích hợp nhất cho từng nhóm sản phẩm và từng loại khách hàng:
a. Phân loại nhóm sản phẩm:
Đối với những sản phẩm hàng hóa khó tiêu thụ, hàng mới lần đầu cần tìm kiếm thị trường mới thì nên áp dụng các phương thức thanh toán tạo điều kiện ưu đãi cho người nhập, để thu hút hấp dẫn cho mua hàng nhiều như phương thức trả chậm, phương thức chuyển tiền hay nhờ thu dựa trên chấp nhận trao chứng từ.
Đối với hàng gia công, hàng đổi hàng hay hàng được giao thường xuyên theo chu kỳ nên áp dụng phương thức tín dụng chứng từ đặc biệt như: thư tín dụng tuần hoàn, đối ứng;
Đối với hàng hóa được kinh doanh qua trung gian, chuyển khẩu…nên áp dụng loại thanh toán phù hợp như thư tín dụng giáp lưng, thư tín dụng chuyển nhượng.
Đối với những sản phẩm hàng hóa là thực phẩm nông sản mau hư hỏng nên áp dụng tín dụng thư dự phòng để bảo đảm việc thực hiện hợp đồng của cả hai bên xuất và nhập.
b. Phân loại khách hàng:
Đối với những khách hàng có quan hệ thường xuyên; giao hàng theo chu kỳ nên áp dụng phương thức tín dụng thư tuần hoàn, để tiết kiệm chi phí và thời gian.
Đối với khách hàng có sự hiểu biết và tin cậy cao thì nên áp dụng các phương thức thanh toán đơn giản, tiết kiệm chi phí và rút ngắn thời gian như phương thức chuyển tiền hay nhờ thu.
Đối với khách hàng quan hệ lần đầu chưa hiểu rõ về nhau thì hãy áp dụng các phương thức thanh toán tín dụng chứng từ kèm theo đó là loại tín dụng thư đặc biệt để đảm bảo quyền lợi của mình cho dù khi áp dụng các loại tín dụng thư đặc biệt thì lệ phí sẽ cao hơn.
Ngoài ra cũng cần dựa vào vị thế của nhà nhập khẩu và nhà xuất khẩu trên thương trường để có những quyết định đúng và giảm thiểu rủi ro.
* Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng
Trước hết, chúng ta cần phải thẩm định khách hàng thật tốt và bài bản theo đúng các quy trình thẩm định của Eximbank. Từ đó dựa vào kết quả thẩm định và phương án kinh doanh của khách hàng, Ngân hàng xây dựng hạn mức tín dụng cần thiết cho khách hàng, đề ra mức ký quỹ phù hợp và yêu cầu áp dụng các biện pháp đảm bảo tài sản hợp lý (đảm bảo bằng tài sản thế chấp, cầm cố chứng từ có giá, đảm bảo bằng chính lô hàng nhập khẩu, đảm bảo bằng bảo lãnh của một ngân hàng có uy tín,…) để đảm bảo khả năng thanh toán của khách hàng, nhằm kiểm soát và hạn chế các rủi ro có thể xảy ra. Phòng tín dụng và phòng thanh toán quốc tế phải kết hợp chặt chẽ với nhau trong việc thanh toán và tài trợ tín dụng xuất nhập khẩu:
a. Đối với tài trợ xuất khẩu
Phòng thanh toán quốc tế nhận được L/C từ ngân hàng phát hành, thông báo cho khách hàng đồng thời cũng thông báo cho Phòng tín dụng (nếu khách hàng có yêu cầu tài trợ vốn lưu động chuẩn bị hàng xuất).
Dựa vào L/C nhận được và hạn mức đã cấp cho khách hàng, phòng tín dụng giải ngân tiền làm hàng xuất khẩu cho các doanh nghiệp xuất khẩu, CBTD giám sát chặt chẽ tình hình thu mua nguyên vật liệu và lượng hàng tập kết trong kho của khách hàng tương ứng với số tiền đã giải ngân. Trong trường hợp này phòng tín dụng yêu cầu rõ phòng TTQT không giao bản chính L/C cho khách hàng xuất khẩu, để đảm bảo nhà xuất khẩu xuất trình chứng từ qua ngân hàng tài trợ vốn, kiểm soát được nguồn tiền thu được từ việc bán hàng trong thương vụ có sự tài trợ của Ngân hàng. Khi khách hàng có yêu cầu chiết khấu, Phòng TTQT gửi tờ trình lên phòng tín dụng và Ban giám đốc xin ý kiến, tránh tình trạng cùng một thương vụ nhưng lại cho vay hai lần (một là tài trợ vốn lưu động chuẩn bị hàng xuất, một là chiết khấu ứng trước tiền). Đến hạn thanh toán, Phòng TTQT nhận được báo có của Ngân hàng phát hành (hoặc ngân hàng hoàn trả) thanh toán tiền hàng cho nhà xuất khẩu, phòng TTQT hạch toán vào tài khoản khách hàng đồng thời phối hợp với phòng tín dụng thu nợ gốc và lãi (đối với tài trợ vốn lưu động chuẩn bị hàng xuất) hoặc thanh toán nợ vay chiết khấu (nếu có).
b. Đối với tài trợ nhập khẩu:
Dựa vào yêu cầu của khách hàng và hạn mức tín dụng đã được cấp, phòng TTQT và Phòng tín dụng đề xuất mức ký quỹ, xem xét khả năng thực hiện phương án kinh doanh của nhà nhập khẩu ra quyết định có mở L/C hay không. Trong trường hợp đồng mở L/C, phòng tín dụng phải dự trù sẵn một hạn mức tín dụng cho khách hàng. Hơn nữa, để phòng ngừa rủi ro trong quá trình vận chuyển (đối với khách hàng nhập hàng theo giá FOB), ngân hàng có thể yêu cầu nhà nhập khẩu mua bảo hiểm cho lô hàng trên Khi hàng hóa về đến cảng, phòng TTQT nhận được bộ chứng từ từ Ngân hàng chiết khấu, kiểm tra chứng từ và thông báo cho khách hàng đồng thời cũng thông báo cho phòng tín dụng. Phòng tín dụng dựa vào thông báo thanh toán của phòng TTQT, giải ngân nợ vay cho nhà nhập khẩu để thanh toán tiền hàng. Trong trường hợp tài sản đảm bảo chính là lô hàng nhập khẩu thì CBTD cần giám sát chặt chẽ, chọn kho dự trữ hàng hóa đáng tin cậy (do ngân hàng thuê bên thứ 3). Và chỉ giải tỏa hàng tương ứng với lượng tiền khách hàng nộp vào Ngân hàng trả nợ vay.
Thực hiện được quy trình thanh toán và tài trợ tín dụng xuất nhập khẩu khép kín như trên, sẽ giúp cho phòng tín dụng kiểm soát được món vay, mục đích vay, khách hàng sử dụng tiền vay đúng mục đích hay không và thu nợ kịp thời, đối với phòng thanh toán quốc tế sẽ chủ động được nguồn tiền khi khách hàng đến hạn phải thanh toán, giúp ngân hàng tăng thu nhập bằng việc cung cấp các dịch vụ liên quan đến nghiệp vụ thanh toán quốc tế và quan trọng hơn hết là ngân hàng kiểm soát và hạn chế được rủi ro tín dụng.
* Giải pháp hạn chế rủi ro ngân hàng đại lý
Để hạn chế rủi ro ngân hàng đại lý, phòng quan hệ quốc tế của Eximbank cần tăng cường hợp tác quốc tế, thường xuyên cập nhật thông tin từ các nguồn thông tin quốc tế đáng tin cậy như tổ chức Standard and Poor, Moody đánh giá và xếp hạng các Ngân hàng trên thế giới, lưu trữ và cập nhật thông tin về các khách hàng trong và ngoài nước, hình thành cơ sở dữ liệu thông tin về khách hàng và các Ngân hàng đại lý nhằm cung cấp cho các chi nhánh trong các trường hợp cần thiết.
Eximbank cần thường xuyên củng cố, mở rộng quan hệ đại lý với các ngân hàng trên thế giới, định hướng lựa chọn các ngân hàng đại lý, các đối tác nước ngoài có uy tín, phù hợp trong từng lĩnh vực để xây dựng các mối quan hệ ngân hàng đại lý chặt chẽ. Thông qua các mối quan hệ này Eximbank sẽ giảm được chi phí thâm nhập thị trường, tận dụng được các hạn mức tín dụng, hạn mức xác nhận L/C…
* Giải pháp trích quỹ dự phòng rủi ro trong TTQT
Bất cứ hoạt động sinh lợi nào đều tiềm ẩn các rủi ro, không thể nói rằng không thể phát sinh rủi ro trong quá trình hoạt động. Tuy việc nhận biết và phòng ngừa rủi ro là yếu tố quan tâm hàng đầu trong hoạt động thanh toán quốc tế nhưng đồng thời phải có các biện pháp khắc phục trong trường hợp rủi ro xảy ra.Thành lập quỹ dự phòng rủi ro TTQT là một trong những biện pháp khả thi để có thể giúp các chi nhánh khắc phục rủi ro trong hoạt động thanh toán quốc tế. Quỹ phòng ngừa rủi ro TTQT nên được trích lập tại các chi nhánh.. Khi có những rủi ro phát sinh, chi nhánh có thể trích quỹ phòng ngừa rủi ro để bù đắp các thiệt hại phát sinh. Eximbank cần xây dựng quy trình trích lập, tỷ lệ trích lập cụ thể của từng nhóm phân loại L/C và quy trình hoạt động của quỹ phòng ngừa rủi ro TTQT để đảm bảo quỹ phòng ngừa rủi ro phát huy tác dụng, hỗ trợ chi nhánh một cách tốt nhất khi gặp phải các rủi ro TTQT.
3.2.2.4 Giải pháp nâng cao chất lượng nhân sự TTQT
TTQT là hoạt động phức tạp, nhiều rủi ro, mà nguyên nhân rủi ro lại phần lớn do con người trực tiếp hoặc gián tiếp gây ra. Do vậy, biện pháp tốt nhất là tăng cường đầu tư, đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho TTQT, thể hiện ở một số mặt sau đây:
Kích thích nhân viên chủ động tham gia đào tạo, mở rộng đào tạo là biện pháp quan trọng và là con đường cơ bản để nâng cao tố chất cho nhân viên. Việc nhân viên chủ động tham gia đào tạo có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả đào tạo, từ đó hình thành tính chủ động và tự giác trong việc tham gia đào tạo. Điều đó tác động trực tiếp đến nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, mở rộng tri thức, khả năng sáng tạo, phát minh óc tưởng tượng và các kỹ năng thực hành nghể nghiệp của từng nhân viên.