Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam

hàng vì việc xử lý tài sản đảm bảo thường mất rất nhiều thời gian và chi phí và bị đọng vốn làm giảm thu nhập của Techcombank.

- Cán bộ tín dụng cần phải quan tâm hơn nữa đến việc kiểm tra tình hình sử dụng vốn vay của khách hàng để phòng ngừa rủi ro và giảm thiểu rủi ro. Trong quá trình đó, cán bộ tín dụng cần phải xem xét khách hàng sử dụng vốn vay có đúng mục đích hay không, tình hình sử dụng vốn vay thực tế so với các chứng từ hóa đơn đã xuất trình có phù hợp hay không, từ đó nêu rõ nguyên nhân gây ra sự sai lệch, cán bộ tín dụng đảm bảo phải quản lý được nguồn thu của khách hàng thông qua tài khoản thanh toán tại Techcombank. Cán bộ tín dụng phải nắm bắt được sự thay đổi trong hoạt động kinh doanh, thành viên quản lý, tình hình tài chính của khách hàng doanh nghiệp hoặc sự thay đổi về tình trạng hôn nhân, nguồn thu nhập của khách hàng cá nhân, từ đó đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố này đến khả năng trả nợ.

Thứ tư, Nâng cao vai trò của công tác kiểm soát nội bộ

- Techcombank cần thực hiện công tác kiểm soát nội bộ trong hoạt động tín dụng một cách thường xuyên định kỳ hàng tháng, hàng quý tại các chi nhánh và phòng giao dịch, từ đó có thể phát hiện sớm, ngăn ngừa và chấn chỉnh những sai sót trong quá trình cấp tín dụng. Để giúp cho việc kiểm soát có hiệu quả thì Techcombank cần phải tăng cường về chuyên môn lẫn số lượng kiểm soát viên để có thể đáp ứng yêu cầu về quy mô hoạt động ngày càng mở rộng của Techcombank.

- Techcombank nên tổ chức nhiều buổi đào tạo nghiệp vụ, pháp luật cho cán bộ phòng kiểm soát, không ngừng hoàn thiện và đổi mới phương pháp kiểm tra như: thành lập tổ kiểm soát nội bộ tại từng chi nhánh giúp cho việc kiểm tra được thường xuyên và phòng ngừa rủi ro tín dụng kịp thời.

Thứ năm, Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

- Để hạn chế nợ xấu cần nâng cao chất lượng chuyên môn cho đội ngũ nhân viên, đặc biệt trách nhiệm của nhân viên làm công tác tín dụng, gắn trách nhiệm với

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 101 trang tài liệu này.

quyền lợi, cần xây dựng được chính sách lương, thưởng, thu nhập phù hợp với tình hình kinh doanh hiện nay cho nhân viên tín dụng.

- Chuẩn hóa nhân viên làm công tác tín dụng: Nhân viên tín dụng có một vai trò rất quan trọng đối với hoạt động của Techcombank, họ là người mang lại phần lớn lợi nhuận cho ngân hàng song cũng có thể đem đến rủi ro cho ngân hàng. Do vậy, để hạn chế rủi ro trong công tác tín dụng, ngay từ khâu tuyển dụng nhân viên làm công tác tín dụng cần phải chặt chẽ và cần phải có một số tiêu chuẩn cơ bản:

+ Phải được đào tạo chính quy, đúng chuyên ngành ở các trường đại học có uy tín. Trong điều kiện quy mô đào tạo chuyên ngành tài chính ngân hàng rất lớn như hiện nay thì phải làm tốt công tác tuyển chọn, sàng lọc từ đầu.

+ Có khả năng ngoại ngữ, tin học, nhanh nhẹn, hoạt bát, có kỹ năng phân tích thị trường và khả năng làm việc độc lập cũng như làm việc theo nhóm. Đây là điều kiện để phục vụ cho việc nghiên cứu tài liệu, giao dịch, sử dụng máy tính trong tính toán, thẩm định dự án, trong thu hút khách hàng và đánh giá khách hàng…

+ Có phẩm chất đạo đức: đây là tiêu chuẩn quan trọng đối với nhân viên tín dụng, quyết định đến vấn đề rủi ro đạo đức trong kinh doanh. Để xem xét vấn đề này, cần nghiên cứu lịch sử công tác và các mối quan hệ xã hội.

+ Hiểu biết về xã hội và khả năng giao tiếp: Yếu tố giúp cho khách hàng và ngân hàng hiểu nhau hơn, làm cho khách hàng có thiện cảm với ngân hàng, gắn bó với ngân hàng. Với khả năng giao tiếp, nhân viên tín dụng tìm hiểu thêm được nhiều thông tin về khách hàng phục vụ cho công tác thẩm định, quản lý khoản vay.

- Do hoạt động tín dụng liên quan đến nhiều lĩnh vực, nhiều ngành nghề, sản phẩm trong khi đó đội ngũ cán bộ làm công tác tín dụng chủ yếu được đào tạo từ các trường kinh tế, kinh nghiệm liên quan đến các lĩnh vực kỹ thuật, xây dựng rất hạn chế, điều này đòi hỏi nhân viên tín dụng không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, thường xuyên tìm hiểu các ngành nghề, lĩnh vực khác để phục vụ cho hoạt động tín dụng. Techcombank cần xây dựng chính sách đào tạo để nâng cao chất lượng cán bộ tín dụng một cách có hiệu quả, cụ thể: khuyến khích những cán bộ

đang công tác tại ngân hàng tiếp tục đi học để nâng cao kiến thức nghiệp vụ và kiến thức thị trường, cử cán bộ tham gia các lớp tập huấn về phòng chống rủi ro, các lớp công nghệ thông tin để ứng dụng khoa học kỹ thuật vào công tác tín dụng đảm bảo cạnh tranh và tránh rủi ro xảy ra.

+ Tăng cường trao đổi kinh nghiệm trong đội ngũ cán bộ tín dụng ở các chi nhánh khác nhau thông qua các khóa tập huấn, hội thảo chuyên đề về hoạt động tín dụng… Bố trí công việc hợp lý cho từng cán bộ tín dụng, tránh tình trạng quá tải, phù hợp với năng lực của từng cán bộ tín dụng, giúp cho cán bộ tín dụng có đủ thời gian nghiên cứu, thẩm định và kiểm tra tình hình sử dụng vốn vay sau khi giải ngân của khách hàng một cách hiệu quả.

+ Khuyến khích lợi ích vật chất đối với cán bộ làm công tác tín dụng: đối với các cán bộ có thành tích xuất sắc thì được biểu dương, khen thưởng về mặt vật chất lẫn tinh thần tương xứng với thành quả của họ hoặc tăng lương trước thời hạn hoặc đề bạc ở vị trí cấp cao hơn… để giữ chân người tài, các cán bộ có trình độ chuyên môn tốt, kinh nghiệm lâu năm, tránh tình trạng chảy chất xám sang các NHTM mới thành lập có chế độ đãi ngộ tốt có chủ đích, từ đó xây dựng bộ khung quản lý nhân sự cao cấp cho Techcombank khi mở rộng quy mô hoạt động kinh doanh. Nên có cơ chế động viên vật chất, cơ chế thưởng đối với cán bộ thu hút được khách hàng lớn, dự án lớn, có uy tín, có hiệu quả, khách hàng kinh doanh xuất khẩu có truyền thống và thị trường ổn định…Xây dựng chế độ đánh giá, khen thưởng, kỷ luật dựa trên một số chỉ tiêu cụ thể về hoạt động tín dụng mà cán bộ đó thực hiện. Các nguyên tắc về khen thưởng và kỷ luật phải được thống nhất trên toàn hệ thống Techcombank và phải được thực hiện một cách nghiêm túc, từ đó nâng cao tính trách nhiệm của từng cán bộ tín dụng trong quá trình cấp tín dụng.

+ Luân chuyển nhân viên tín dụng: Cần có cơ chế luân chuyển cán bộ tín dụng giữa các chi nhánh, các phòng giao dịch, hay cán bộ tín dụng phụ trách các nhóm khách hàng, phụ trách địa bàn. Định kỳ khoản 1 năm hay 2 năm luân chuyển một lần. Việc luân chuyển tránh được trường hợp nhân viên tín dụng thông đồng

với khách hàng cố ý làm trái, che dấu những việc làm sai trái, hoặc những vi phạm khác, làm rõ hơn thực chất của chất lượng tín dụng.

+ Ngoài ra, cần liên kết với một số cơ quan như: Hiệp hội ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước, các trường đại học,…để mời các chuyên gia tài chính, các chuyên gia pháp lý đến giảng, trao đổi kinh nghiệm trong các tình huống, vụ án liên quan đến lĩnh vực ngân hàng để cán bộ tín dụng có thêm kinh nghiệm, hiểu thêm về pháp luật, kỹ năng thẩm định, phân tích rủi ro, quyết định cho vay được an toàn

Thứ sáu, Thành lập bộ phận kiểm soát tín dụng và tuân thủ

Ngoài việc thực hiện kiểm soát sau vay theo quy trình cấp tín dụng, Techcombank cần thành lập bộ phận kiểm soát tín dụng và tuân thủ trực thuộc các đơn vị kinh doanh nhằm mục đích sát sao hơn trong công tác kiểm soát sau vay đến từng đơn vị kinh doanh.

Bộ phận kiểm soát tín dụng và tuân thủ được chia theo nhóm nhằm giám sát việc các đơn vị kinh doanh theo từng vùng nhằm thực hiện tuân thủ các quy định của ngân hàng và pháp luật trong suốt quy trình nghiệp vụ của Ngân hàng. Tổng hợp và đôn đốc các đơn vị phát hiện rủi ro thông qua việc giám sát hoạt động tín dụng và tuân thủ tại vùng. Thực hiện kiểm tra từng khoản tín dụng cụ thể, kiểm tra định kỳ hàng tháng về tuân thủ quy trình cấp tín dụng, cụ thể:

-Kiếm tra chứng từ

+ Kiểm tra hình thức, nội dung của chứng từ trong 1 bộ hồ sơ có khớp nhau không, đảm bảo tính logic, Đối chiếu bản photo với bản gốc và các chứng từ khác liên quan, Kiểm tra chữ ký người có thẩm quyền giao dịch với Techcombankc, kiểm tra con dấu

-Kiếm tra thực tế

+ Đi trực tiếp thăm KH để kiểm tra thực tế tình hình hoạt động kinh doanh

+ Nghiêm cấm lập chứng từ kiểm tra khống, nội dung kiểm tra lệch lạc, không phù hợp với thực tế Khách hàng

+ Đi trực tiếp kiểm tra tình trạng tài sản đảm bảo

+ Kiểm tra đảm bảo KH tuân thủ các điều kiện phê duyệt

+ Thu thập báo cáo định kỳ của KH theo tháng/theo quý: báo cáo tài chính, chi tiết phải thu, phải trả, hàng tồn kho…

Phối hợp với các Khối hỗ trợ nhằm sát sao hơn trong việc kiểm tra tính tuân thủ của các hồ sơ tín dụng, bao gồm:

-Khối Quản trị rủi ro: rà soát nghiệp vụ cấp tín dụng (bao gồm bảo lãnh và nghiệp vụ liên quan)

- Khối Pháp lý & Tuân thủ: Tuân thủ tất cả các quy định của Pháp luật và của Techcombank

Thứ bảy, Triển khai hệ thống quản lý hạn mức tín dụng

Một yếu tố quan trọng trong hạn chế rủi ro tín dụng là thiết lập hạn mức tín dụng cho khách hàng riêng lẻ hay nhóm khách hàng. Những hạn mức này dựa trên tỷ suất rủi ro nội bộ được phân bổ cho khách hàng vay riêng lẻ hay nhóm khách hàng vay liên kết. Các hạn mức được thành lập theo ngành công nghiệp, theo phân khúc thị trường, vùng địa lý. Những hạn mức này đảm bảo hoạt động tín dụng của ngân hàng là đủ tính đa dạng và đa danh mục

Phân cấp xét duyệt tín dụng và hạn mức phán quyết tín dụng cho từng cấp một cách hợp lý, kiểm tra việc phê duyệt hạn mức phán quyết đã được quy định

Techcombank cần xây dựng hệ thống phân quyền và hạn mức phán quyết tín dụng dựa trên:

- Quy mô hoạt động, năng lực quản lý của từng đơn vị

- Chiến lược tăng trưởng và phát triển tín dụng của đơn vị đó

- Cải tiến hệ thống kiểm soát tín dụng

Hệ thống kiểm soát tín dụng tại Techcombank chưa theo dõi sát sau các điều kiện sau phê duyệt. Techcombank cần nhanh chóng xây dựng phần mềm chuyên trách để hỗ trợ hệ thống kiểm soát tín dụng, giúp đơn giản hóa việc theo dõi, phát hiện việc thực hiện không dầy đủ các điều kiện phê duyệt một cách kịp thời.

Thứ tám, Tăng cường giám sát sau khi cấp tín dụng

Để kiểm soát việc thực hiện giám sát sau khi cấp tín dụng của cán bộ tín dụng. Techcombank đề ra yêu cầu các cán bộ tín dụng cần phải có báo cáo chi tiết về nội dung và kết quả giám sát sau vay, cụ thể:

- Việc sử dụng vốn vay của khách hàng có đúng theo mục đích ban đầu khi cấp tín dụng không, nêu rõ nguyên nhân gây ra sự sai lệch

- Mô tả thực tế sử dụng vốn vay so với các chứng từ xuất trình ban đầu

- Những thay đổi trong hoạt động kinh doanh của khách hàng: bộ máy quản lý, tình hình tài chính. Đánh giá sự ảnh hưởng của những thay đổi này đến khả năng trả nợ của khách hàng.

- Tình hình yếu tố đầu vào, đầu ra

- Tình trạng tài sản đảm bảo

Thứ chín, Xây dựng hệ thống cảnh báo sớm về các khoản tín dụng có vấn đề sau khi cấp tín dụng

Định kỳ hàng tháng, hàng quý đánh giá lại chất lượng tín dụng của các đơn vị từ đó Techcombank thực hiện điều chỉnh chính sách tín dụng và thay đổi cách thức giám sát cho từng đơn vị

Techcombank cần thành lập một phòng chuyên phân tích và dự báo các thông tin kinh tế của các ngành để đo lường sự biến động của môi trường kinh doanh. Chuyên viên phân tích phải khai thác thông tin mang tính chất thị trường về sản phẩm khách hàng kinh doanh như: tình hình cung cầu, giá cả, cạnh tranh, đặc biệt là thị trường bất động sản, thị trường các mặt hàng xuất nhập khẩu có kim ngạch lớn… Thông tin này bao gồm cả thị trường quốc tế và thị trường trong nước, sự ổn định hay những thay đổi về chính sách xuất nhập khẩu nói chung trong đó có thuế xuất nhập khẩu, những vụ kiện về thương mại quốc tế,…Việc phân tích và dự báo các thông tin trên nhằm cảnh báo rủi ro cho các đơn vị từ đó đưa ra phương án hạn chế cho vay, ngưng cho vay đối với lĩnh vực có xu hướng kém an toàn.

Thứ mười, Nâng cao chất lượng hệ thống báo cáo tín dụng và hiệu quả phân tích hoạt động tín dụng

Việc chiết xuất các số liệu trong báo cáo tín dụng nhằm giúp Ban lãnh đạo cập nhật kịp thời tình hình chất lượng nợ của khách hàng từ đó có phương án xử lý kịp thời hạn chế tối thiểu do rủi ro tín dụng gây ra.

Bộ phận phụ trách công nghệ cần phải kiểm tra thường xuyên tính ổn định của hệ thống để chiết xuất dữ liệu một cách chính xác.

Trên cơ sở các báo cáo tín dụng, Ban lãnh đạo Techcombank cần yêu cầu các chi nhánh, phòng giao dịch thực hiện phân tích tốc độ tăng giảm, chỉ ra nguyên nhân biến động và đánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng nhằm thấy được bức tranh tổng thể về hoạt động tín dụng của ngân hàng

3.3. Một số kiến nghị với các cấp quản lý vĩ mô và NHNN

Thứ nhất, Thay đổi cơ chế, chính sách và môi trường pháp lý

Nhà nước phải không ngừng hoàn thiện hệ thống phải luật, coi đây là một đòi hỏi cấp bách, cụ thể:

Cần tạo hành lang pháp lý có tình bình đẳng, minh bạch để khuyến khích các NHTM cạnh tranh lành mạnh, đảm bảo hoạt động được an toàn, hiệu quả đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế

Cần thiết lập và duy trình chính sách phát triển kinh tế theo hướng ổn định, tránh thay đổi bất ngờ, thường xuyên làm cho các ngân hàng, doanh nghiệp không kịp thay đổi theo, gây khó khăn thậm chí thua lỗ dẫn đến phá sản.

Trong việc ban hành và thực hiện các chính sách, luật pháp cần có sự thống nhất từ trên xuống dưới, tránh trường hợp đã có nghị định hướng dẫn như luật chưa cho phép. Cụ thể như Nghị định về giao dịch đảm bảo hướng dẫn việc xử lý tài sản đối với các khoản tín dụng quá hạn như với Luật thì chưa có quy định.

Ngân hàng nhà nước cần phối hợp với các bộ ngành liên quan hướng dẫn cụ thể và tháo gỡ những vướng mắc cụ thể, trình tự, thủ tục, trách nhiệm của TCTD, của cơ quan công an, của sở tài nguyên môi trường làm cơ sở pháp lý để cùng ban hành văn bản hướng dẫn thêm nhằm nâng cao hiệu quả của công tác phối hợp đẩy nhanh tiến độ trong thủ tục phát mãi, xử lý tài sản, khau thi hành án,..

Thứ hai, Tăng cường công tác thanh tra của NHNN đối với hoạt động tín dụng của các NHTM

NHNN cần nâng cao chất lượng công tác thanh tra thông qua việc nắm bắt kịp thời các nghiệp vụ kinh doanh, dịch vụ ngân hàng hiện đai, sử dụng nhiều biện pháp như thanh tra trực tiếp và giám sát từ xa thường xuyên, liên tục nhằm phát hiện, đưa ra cảnh bảo kịp thời giúp các NHTM có biện pháp hạn chế rủi ro từ hoạt động tín dụng.

Quan tâm hơn nữa về việc đào tạo, trau dồi nghiệp vụ chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp cho các cán bộ Thanh tra, giám sát ngân hàng, đồng thời cần luân chuyển cán bộ Thanh tra giữa các chi nhánh NHNN để hạn chế tiêu cực và nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng. Cuối cùng là cần phải có chế độ đãi ngộ xứng đáng cho đội ngũ Thanh tra viên nhằm hạn chế tiêu cực về đạo đức nghề nghiệp trong quá trình thanh tra các TCTD.

Thứ ba, Nâng cao chất lượng của hệ thống NHTM

Chính Phủ cần phối hợp với Bộ Tài Chính ban hành các chuẩn mực kế toán Việt Nam phù hợp với chuẩn mực kế toán quốc tế IAS như: cách hạch toán kế toán, trình bày báo cáo tài chính, ghi nhận, đo lường các công cụ tài chính...

Thực hiện phân loại nợ, trích lập dự phòng, quản lý chất lượng tín dụng theo chuẩn mực quốc tế, từ đó có thể đánh giá chính xác tình hình nợ xấu và đưa ra biện pháp kiểm soát nó một cách hữu hiệu.