X¸c ®Þnh C¬ N¨ng Cđa Vët T¹I Hai Vþ Trý A Vµ C.

- Rèn luyện đức tính, cần cù, chịu khó, cẩn thận, hào hứng, say mê với công việc. Chủ động ,tích cực, tự lực trong học tập.

- Xây dựng tinh thần hợp tác trong học tập. II . CHUẨN BỊ BÀI HỌC.

1. Giáo viên.

- Giáo án, sách GK, sách bài tập, STK. Lựa chọn bài tập để sử dụng.

- Máy chiếu, phiếu học tập.

2. Học sinh.

Các kiến thức về : Công, công suất, động năng, thế năng, định luật bảo toàn cơ năng. Chuẩn bị bài tập trong SGK,SBT và bài tập GV cho thêm.

S¬ ®å l«gic tiÕn tr×nh d¹y häc.

¤n l¹i c¸c kh¸i niÖm, c«ng thøc , ®Þnh luËt.

1. C«ng c¬ häc .

+BiÓu thøc: A = FS cos

+ C«ng cã thÓ d¬ng, ©m hoÆc b»ng kh«ng.

2. §éng n¨ng .

1 mv 2

+ BiÓu thøc: W® = 2

- §é biÕn thiªn ®éng n¨ng.

A = W® 2- W®1

3.ThÕ n¨ng.

i Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.

+ ThÕ n¨ng träng trêng: BiÓu thøc: Wt = mgz

Số hóa bở lrc-tnu.edu.vn

+ §é biÕn thiªn thÕ n¨ng vµ c«ng cđa träng lùc.

AMN= Wt(M) – Wt(N)

T¹i vÞ trÝ lùc ®µn håi cđa lß xo c©n b»ng víi träng lùc th×



ta cã:

F0 + P = 0

P = F0



mg = KΔlo

l

mg

Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http:/

Bài 1. Cho: K=200N/m, m = 400g,

l0  0 v0  0

T×m: a) p F0 l0  ?

b) vC=?

Chän gèc thÕ n¨ng hîp lÝ, ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng cho vËt.

C¬ n¨ng cđa vËt = ®éng n¨ng + thÕ n¨ng träng trêng

+thÕ n¨ng ®µn håi cđa lß xo.

Số hóa bởi

/www.lrc-tnu.edu.vn

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 80 trang tài liệu này.

bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

Chän gèc thÕ n¨ng hîp lÝ. Gèc thÕ n¨ng ë ®iÓm nÐm.

Gäi H lµ ®é cao cùc ®¹i.

h lµ ®é cao ë 4,6 m. Bá qua søc c¶n m«i trêng nªn ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng. W=W® +Wt= const

VËn dông vµo gi¶i bµi tËp.

Bµi 2. Cho: v0= 16m/s, = 600

TÝnh: a) H cùc ®¹i

b) h = 4,6 m th× v=? lÊy g=10m/s2

X¸c ®Þnh c¬ n¨ng cđa vËt t¹i c¸c vÞ trÝ A, B, C .

mv 2 mv 2

0 B

W(A) = 2 : W(B) = mgH + 2

mv 2

W(C) = mgh + 2

Số hóa

http://www.lrc-tnu.edu.vn

IV. TiÕn tr×nh d¹y häc.

Ho¹t ®éng cđa häc sinh

Trî gióp cđa gi¸o viªn

Ho¹t ®éng1. (10 phót)

¤n l¹i c¸c kh¸i niÖm, c«ng thøc ,

®Þnh luËt.

- C«ng c¬ häc .

+BiÓu thøc: A = FS cos

+ §¬n vÞ (J).

+ C«ng cã thÓ d•¬ng, ©m hoÆc b»ng kh«ng.

>0 A > 0 ( c«ng ph¸t

®éng)

< 0 A< 0 (c«ng cđa lùc c¶n)

= 0 A= 0 ( kh«ng sinh c«ng)

- ViÕt biÓu thøc tÝnh c«ng, ®Æc ®iÓm cđa c«ng c¬ häc?

- §éng n¨ng, biÓu thøc, ®¬n vÞ cđa ®éng n¨ng?

- §éng n¨ng .

+ §Þnh nghÜa:...............

+ BiÓu thøc: W = 1 mv 2

® 2

+ §¬n vÞ: (J).

- §é biÕn thiªn ®éng n¨ng.

A = W®2- W®1

A > 0 th× ®éng n¨ng t¨ng. A < 0 th× ®éng n¨ng gi¶m.

§éng n¨ng cđa vËt biÕn thiªn khi c¸c lùc t¸c dông lªn vËt sinh c«ng.

-ThÕ n¨ng.

+ ThÕ n¨ng träng tr•êng

- §Þnh nghÜa:.......

- BiÓu thøc: Wt = mgz

- §¬n vÞ (J)

+ §é biÕn thiªn thÕ n¨ng vµ c«ng cđa träng lùc. AMN= Wt(M) – Wt(N)

+ ThÕ n¨ng ®µn håi.

W 1 k(l)2

- §Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng.

+ VËt chuyÓn ®éng trong träng tr•êng.

¦ W 1mv2 mgz = h»ng sè

+VËt chÞu t¸c dông cđa lùc ®µn håi.

- §é biÕn thiªn ®éng n¨ng?

-ThÕ n¨ng cđa träng tr•êng, ®Þnh nghÜa, biÓu thøc vµ ®¬n vÞ?

- Mèi quan hÖ gi÷a ®é biÕn thiªn thÕ n¨ng vµ c«ng cđa träng lùc?

- BiÓu thøc tÝnh thÕ n¨ng ®µn håi?

- §Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng: Néi dung, biÓu thøc vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông ®Þnh luËt?

- §iÒu kiÖn ¸p dông ®Þnh luËt

§Ò:

W 1 mv2 1 k(l)2 = h»ng sè

2 2

- §iÒu kiÖn ¸p dông ®Þnh luËt:

§Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng chØ nghiÖm ®óng khi vËt chØ chÞu t¸c dông cđa träng lùc vµ lùc ®µn håi. Ho¹t ®éng 2. Bµi tËp 1 (10 phót)

Tãm t¾t ®Ò bµi.

Cho: B

k = 200 N/m m = 400g

l0  0 v0=0

TÝnh:

a) l0  ?

b) vc=?

Chän C lµ vÞ trÝ c©n b»ng lµm gèc thÕ n¨ng träng tr•êng.

- Chän vÞ trÝ lß xo kh«ng

biÕn d¹ng A lµm gèc thÕ n¨ng

®µn håi.

- Chän trôc to¹ ®é th¼ng

®øng chiÒu tõ trªn xuèng lµ d•¬ng.

a ) x¸c ®Þnh ®é gi·n cđa lß xo khi vËt ë vÞ trÝ c©n b»ng.

Mét lß xo ®µn håi cã ®é cøng 200 N/m, khèi l•îng kh«ng ®¸ng kÓ, ®•îc treo th¼ng ®øng. §»u d•íi cđa lß xo g¾n vµo mét vËt nhá khèi l•îng m=400g. VËt

®•îc giò t¹i vÞ trÝ lß xo kh«ng biÕn d¹ng, sau ®ã ®•îc th¶ nhÑ cho vËt chuyÓn ®éng.

a ) X¸c ®Þnh ®é gi·n cđa lß xo khi vËt ë vÞ trÝ c©n b»ng?

b ) TÝnh vËn tèc cđa vËt khi chuyÓn

®éng qua vÞ trÝ c©n b»ng? ( LÊy g = 10 m/s2).

§Þnh h•íng t• duy häc sinh.

0. Chän c¸c mèc thÕ n¨ng sao cho hîp lÝ.

0.T¹i vÞ trÝ c©n b»ng C vËt chÞu t¸c dông cđa nh÷ng lùc nµo, hai lùc nµy cã

®Æc ®iÓm g×?

-ViÕt ph•¬ng tr×nh hîp lùc t¸c dông lªn

- T¹i vÞ trÝ c©n b»ng C vËt chÞu t¸c

dông cđa hai lùc ®ã lµ lùc ®µn håi



cđa lß xo F0 vµ träng lùc P .



- VËt c©n b»ng nªn: F0 + P = 0

mg = kl l mg

0 0 k

Thay sè vµo:

l 0,4.10  2.10-2 m

0200

b ) TÝnh vËn tèc cđa vËt khi vËt chuyÓn ®éng qua vÞ trÝ c©n b»ng.

- C¬ n¨ng cđa vËt gåm: ®éng n¨ng, thÕ n¨ng träng tr•êng, thÕ n¨ng ®µn håi.

vËt t¹i vÞ trÝ C?

0. X¸c ®Þnh c¬ n¨ng cđa vËt?

- C¬ n¨ng cđa vËt t¹i vÞ trÝ lß xo kh«ng biÕn d¹ng A:

W(A) = W® +Wtt +Wt®

= 0 + mgz + 0

( ë ®©y Z chÝnh lµ kho¶ng c¸ch tõ vÞ trÝ lß xo kh«ng biÕn d¹ng A ®Õn vÞ trÝ

0. X¸c ®Þnh c¬ n¨ng cđa vËt t¹i hai vÞ trÝ A vµ C.

c©n b»ng C, nªn Z =

l0

W(A) = mg l0

C¬ n¨ng t¹i vÞ trÝ c©n b»ng C:

hái

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐạiAhọc T Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

W(C) = 1 mv 2 + 0 + 1 k(l)2

2 2

W = W(A) = W(C)

W = mg l = 1 mv 2 + 1 k(l)2

0 2 2

v = 2g l - m (l)

Thay sè:

200 -2 2

v2 = 2.10.2.10-2- 0,4 (2.10 )  0,2

v= 0,44m/s

Ho¹t ®éng 3 (15 phót) Bµi 2

Tãm t¾t ®Ò bµi.

Cho: v0 = 16 m/s  60 .

g = 10 m/s2 (bá qua søc c¶n)

0. ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng viÕt cho hai vÞ trÝ A vµ C, tÝnh vËn tèc cđa vËt khi ®i qua vÞ trÝ c©n b»ng?

VËn tèc cđa vËt khi ®i qua vÞ trÝ c©n b»ng cã gi¸ trÞ lín nhÊt.

§Ò: Tõ mÆt ®Êt mét vËt ®•îc nÐm lªn víi vËn tèc v0= 16m/s theo ph•¬ng lµm víi

®•êng n»m ngang mét gãc  600 .

a ) H =?

b ) h= 4,6 m v = ?  ?

HS: Do kh«ng cã søc c¶n cđa m«i tr•êng nªn quÜ ®¹o cã d¹ng lµ mét

parabol,

B v1

C vo H h

A

a) TÝnh ®é cao cùc ®¹i mµ vËt ®ã ®¹t

®•îc?

b) X¸c ®Þnh vËn tèc cđa vËt khi ë ®é cao h = 4,6 m.

( Bá qua søc c¶n m«i tr•êng, lÊy g=10m/s2)

0. Cã nhËn xÐt g× vÒ d¹ng quÜ ®¹o chuyÓn ®éng cđa vËt? vÏ h×nh?

HS:

Chän gèc thÕ n¨ng lµ mÆt ®Êt.

- Gäi H lµ ®é cao cđa ®Ønh B.

- Gäi h lµ ®é cao cđa ®iÓm C.

- C¬ n¨ng cđa vËt t¹i A lµ:

mv 2

W(A) =0

- C¬ n¨ng cđa vËt t¹i B lµ:

mv 2

W(B) = mgH + 2

Víi : vB = v0cos= 8 m/s

- C¬ n¨ng cđa vËt t¹i C lµ:

mv 2

W(C) = mgh + 2

a) TÝnh ®é cao cùc ®¹i mµ vËt ®¹t ®•îc.

- §Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng cho: W(A) = W(B)

mv 2 mv 2

0 B

2 = mgH + 2

2gH= v2 -v2

0 B

v2 -v2192

H 0 B  9,6m 2g 20

VËy ®é cao cùc ®¹i mµ vËt ®ã ®¹t ®•îc lµ H = 9,6 m.

b) TÝnh vËn tèc cđa vËt t¹i ®é cao h =4,6 m ( ®iÓm C).

- §Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng cho:

0.Chän gèc thÕ n¨ng cho hîp lÝ, vËn dông ®Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng viÕt cho c¸c vÞ trÝ A, B, C?

- C¬ n¨ng cđa vËt t¹i A?

- C¬ n¨ng cđa vËt t¹i B lµ?

- C¬ n¨ng cđa vËt t¹i C lµ?

0. ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng cđa vËt ë hai ®iÓm A vµ B tÝnh ®é cao cùc ®¹i mµ vËt ®¹t ®•îc?

- TÝnh H tõ biÓu thøc bªn?

0. ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng cđa vËt ë hai ®iÓm A vµ C tÝnh vËn tèc vËt t¹i ®é cao h = 4,6 m ?

W(A) = W(C)

mv 2 mv 2

0 C

2 = mgh + 2

v2 v2 - 2gh  164

C 0

vC = 12,8 m/s.

HS: T¹i hai ®iÓm trªn quÜ ®¹o cã cïng

®é cao h th× chóng cã cïng ®é lín vËn tèc, nh•ng cã h•íng kh¸c nhau

0. Em cã nhËn xÐt g× vÒ vËn tèc cđa vËt t¹i hai ®iÓm trªn quÜ ®¹o cã cïng ®é cao h ?

0. H·y gi¶i bµi to¸n trªn b»ng ph•¬ng ph¸p ®éng lùc häc.

Kết luận chương II

Trong chương này chúng tôi đã vận dụng cơ sở lý luận đã trình bày ở chương I về định hướng tìm tòi giải quyết vấn đề cho học sinh nhằm phát huy tính tích cực, tự lực của học sinh trong quá trình học tập môn Vật lí.

Dựa trên cơ sở đó đó chúng tôi tiến hành soạn 3 bài trong chương các định luật bảo toàn lớp 10 ban cơ bản.

Trong hệ thống các bài giảng trên chúng tôi đã xây dựng liên tiếp các vấn đề học tập theo cơ sở của chương I. Những ý đồ của bài soạn đã viết cho thấy tính khả thi của lý thuyết đã trình bày ở trên. Chúng tôi hy vọng khi đã vào thực nghiệm ph- ương pháp dạy học đã nêu ở trên sẽ mang lại hiệu quả, nâng cao được chất lượng

kiến thức và khả năng giải quyết vấn đề cho học sinh. Kết quả thực nghiệm sư phạm sẽ được chúng tôi trình bày ở chương III.

Chương 3

THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

3.1- MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

3.1.1 – Mục đích thực nghiệm

- Kiểm tra, đánh giá tính hiệu quả của giải pháp định hướng tìm tòi giải quyết vấn đề nhằm phát huy tính tự lực học tập của học sinh dân tộc nội trú.

- Phân tích kết quả thực nghiệm sư phạm, xử lí các số liệu từ đó đánh giá tính khả thi của đề tài .

3.1.2 – Nhiệm vụ

- Khảo sát, điều tra cơ bản để lựa chọn các lớp thực nghiệm (TN) và đối chứng (ĐC)

- Chuẩn bị các điều kiện cần thiết để tiến hành thực nghiệm.

- Thống nhất với giáo viên dạy TN về phương pháp và nội dung thực nghiệm.

- Tổ chức, triển khai các bài TN đã chuẩn bị.

- Đánh giá kết quả thực nghiệm, rút ra kết luận.

3.2- ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP THỰC NGHIẾM SƯ PHẠM

3.2.1- Đối tượng thực nghiệm

Đối tượng TNSP là HS lớp 10 ban cơ bản thuộc các trường dân tộc nội trú. Các lớp mà chúng tôi lựa chọn có sĩ số và năng lực học tập tương đương nhau, điều này cho phép đánh giá khách quan những kết quả thu được, sau khi thực nghiệm.

* các lớp tiến hành thực nghiệm.

+ Trường PT Vùng Cao Việt Bắc.

- Lớp thực nghiệm : 10 A3 , 10 A4

- Lớp đối chứng : 10 A5 , 10 A6

+ Trường DTNT Tỉnh Hà Giang.

- Lớp thực nghiệm : 10 A1