Kết Quả Sàng Lọc Rlptk Trẻ 18 – 30 Tháng Tuổi Bằng Bảng Kiểm M- Chat

Mẫu sàng lọc n = 42.551

Sàng lọc (M-CHAT) n = 40.243

Dương tính n = 514

Âm tính n = 39.729

Mời (100%) 514 trẻ dương

Mất mẫu 19

Mời 1028 trẻ âm tính

Mất mẫu 241

Chẩn đoán đươc 495 trẻ

Chẩn đoán 787 trẻ

302 RLPTK

193 Không

RLPTK

03 RLPTK

784 không

RLPTK

Khám chẩn đoán (DMS-IV)

Sơ đồ 3. 1. Quy trình sàng lọc và chẩn đoán RLPTK

3.2.1. Kết quả sàng lọc RLPTK trẻ 18 – 30 tháng tuổi bằng bảng kiểm M- CHAT

Bảng 3. 6: Một số thông tin về hoạt động sàng lọc bằng bảng kiểm M-CHAT

Đặc điểm

Số trẻ (n)	Tỷ lệ (%)
Người thực hiện	Cán bộ y tế	25.580	63,6
Người thực hiện	Y tế thôn bản/CTV DS	14.663	36,4
Trình độ của người thực hiện	Bác sỹ	3.294	8,2
	Điều dưỡng/ Y tá	6.024	15,0
	Nữ hộ sinh	6.074	15,1
	Y sỹ	11.261	28,0
	Sơ cấp y tế	13.590	33,8
Người trả lời	Bố /mẹ	33.347	82,8
	Ông /bà	6.234	15,5
	Khác (cô, dì, chú bác, giúp việc)	662	1,7

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 240 trang tài liệu này.

Người thực hiện sàng lọc trẻ bằng M-CHAT phần lớn là cán bộ trạm y tế (63,6%), còn lại là y tế thôn bản hoặc cộng tác viên dân số thự hiện sàng lọc (36,4%). Trình độ chuyên môn của những người thực hiện sàng lọc trẻ có tới 33,8% là sơ cấp y tế, 28% là y sỹ, còn lại nữ hộ sinh 15%; điều dưỡng/y tế 15% và bác sỹ 8%. Người trả lời phỏng vấn đa số là cha hoặc mẹ trẻ chiếm gần 83%.

Bảng 3. 7: Kết quả sàng lọc bằng bảng kiểm M-CHAT

Điểm M-CHAT

Số trẻ (n)	Tỷ lệ (%)
Dương tính	514	1,3
Âm tính	39.729	98,7
Tổng	40.243	100,0

Nghiên cứu đã sàng lọc nguy cơ RLPTK ở trẻ bằng M-CHAT thành công trên

40.243 trẻ. Kết quả có 1,3% trẻ có kết quả dương tính với M-CHAT.

3.2.2. Kết quả chẩn đoán RLPTK ở trẻ 18 – 30 tháng tuổi bằng DSM-IV

Bảng 3. 8: Kết quả chẩn đoán tự kỷ bằng DSM-IV

Tình trạng tự kỷ

Số trẻ (n)	Tỷ lệ (%)
Tự kỷ	305	0,76
Không tự kỷ	39.938	99,24
Tổng	40.243	100,00

Tỷ lệ hiện mắc RLPTK ở trẻ 18-30 tháng tuổi tại 7 tỉnh/thành qua sàng lọc bằng M-CHAT và chẩn đoán bằng DSM-IV là 0,75%.

Bảng 3. 9: Phân tích các dấu hiệu bất thường của trẻ RLPTK qua M-CHAT

Câu

Dấu hiệu của trẻ:	Trẻ RLPTK (n=305)
Dấu hiệu của trẻ:	Số trẻ (n)	Tỷ lệ (%)
1	Không thích đung đưa, nhún nhảy trên đùi	70	23,0
2	Không quan tâm đến trẻ khác	203	66,6
3	Không thích trèo lên các đồ vật	62	20,3
4	Không thích chơi ú òa/trốn tìm	111	36,4
5	Không biết chơi giả vờ	202	66,2
6	Không dùng ngón trỏ để chỉ, yêu cầu đồ vật	188	61,6
7	Không dùng ngón trỏ chỉ vào đồ vật quan tâm	213	69,8

Không chơi đúng cách với các đồ chơi	173	56,7
9	Không biết khoe đồ vật	203	66,6
10	Không nhìn vào mắt bạn trên 1 – 2 giây	178	58,4
11	Quá nhạy cảm với tiếng động	95	31,1
12	Không cười khi nhìn thấy người thân	62	20,3
13	Không bắt chước nét mặt/hành động	181	59,3
14	Không phản ứng khi được gọi tên	218	71,5
15	Không nhìn vào đồ vật mà bạn chỉ tay vào	164	53,8
16	Không đi bình thường	64	21,0
17	Không nhìn theo đồ vật mà bạn đang nhìn	121	39,7
18	Đưa tay lên gần mặt và làm những động tác kỳ lạ	67	22,0
19	Không gây chú ý tới những hoạt động của mình	132	43,3
20	Nghi ngờ trẻ bị điếc	34	11,1
21	Không hiểu điều mọi người nói	171	56,1
22	Nhìn chằm chằm vô cảm/ đi lại vô thức	75	24,6
23	Không nhìn thăm dò phản ứng của bạn	127	41,6

Các dấu hiệu bất thường ở trẻ RLPTK chiếm tỷ lệ cao ở một số dấu hiệu như Trẻ không quan tâm đến trẻ khác (66,6%); Trẻ không biết chơi giả vờ (66,2%); Trẻ không dùng ngón trỏ để chỉ vào đồ vật quan tâm (69,8%); Trẻ không biết khoe đồ vật (66,6%); Trẻ không nhìn vào mắt người đối diện trên 1-2 giây (trẻ không giao tiếp bằng mắt) (58,4%); Trẻ không bắt chước nét mặt/hành động của bạn (59,3%); Trẻ không đáp ứng khi được gọi tên (71,5%).

3.2.3. Đánh giá độ nhạy, độ đặc hiệu của bảng kiểm M-CHAT

Tính độ nhạy và độ đặc hiệu chỉ trên số âm tính và dương tính M-CHAT đã khám chẩn đoán bằng DSM-IV

Tổng số chúng tôi đã khám chẩn đoán bằng DSM-IV là 1282 trẻ, trong đó có 495 trẻ dương tính và 787 trẻ âm tính với M-CHAT hoàn thành khám chẩn đoán.

Bảng 3. 10. Đánh giá tính giá trị của Bảng kiểm M-CHAT với phát hiện RLTK

(chỉ tính dựa trên số đã được khám chẩn đoán DSM-IV 1282 trẻ)

RLTK	Không RLTK	Tổng
M-CHAT (+)	302	193	495
M-CHAT (-)	3	784	787
Tổng	305	977	1282

Từ bảng trên, tính được:

- Độ nhạy (Sn): 302/305=99%

- Độ đặc hiệu (Sp): 784/977= 80,2%

- Giá trị dự đoán dương tính (PPV): 302/495 = 61%

- Giá trị dự đoán âm tính (NPV)= 784/787 =99,6%

Bảng 3. 11. So sánh kết quả sàng lọc và chẩn đoán RLTK

Khám chẩn đoán bằng DSM-IV

RLTK		Không RLTK		Tổng số
n	%	n	%	Tổng số
Nhóm chẩn đoán	M-CHAT23 (+) (n1)	302	61,00	193	39,00	495
Nhóm chẩn đoán	M-CHAT23 (-) (n2)	3	0,38	784	99,62	787
Tổng số trẻ (n khám= 1282)		305		977		1282

Tỷ lệ dương tính thật của Bảng kiểm M-CHAT với RLTK = 302/495=61% Tỷ lệ âm tính giả của Bảng kiểm M-CHAT với RLTK = 3/787= 0,38%

Như vậy chúng tôi ước tính số trẻ RLTK trên tổng số ca âm tính với M-CHAT chưa khám chẩn đoán bằng DSM-IV là:

0,38% * (39729 -787) = 0,38%*38942= 148 trẻ.

Như vậy nếu chúng ta khám hết toàn bộ số ca âm tính với M-CHAT, chúng ta có thêm 148 trẻ RLTK nữa. Vậy tổng số trẻ RLTK ước tính trên toàn mẫu âm tích M- CHAT là 148 +3 =151 trẻ.

Hiệu chỉnh độ nhạy và độ đặc hiệu chỉ trên toàn mẫu đã sàng lọc M-CHAT Bảng 3. 12. Đánh giá tính giá trị của Bảng kiểm M-CHAT dựa trên số ước tính

khám toàn bộ 40.243 trẻ

RLTK	Không RLTK	Tổng
M-CHAT (+)	302	193	495
M-CHAT (-)	3+148= 151	39.697	39.748
Tổng	453	39.890	40.243

- Độ nhạy (Sn): 302/453=67%

- Độ đặc hiệu (Sp): 39.697/39.890= 99,5%

- Giá trị dự đoán dương tính (PPV): 302/495 = 61%

- Giá trị dự đoán âm tính (NPV)= 39697/39748 =99,8%

3.3. Phân tích một số yếu tố liên quan (cá nhân, gia đình, yếu tố trước, trong và sau sinh) với RLPTK ở trẻ em 18-30 tháng tuổi

Trong phần phân tích một số yếu tố liên quan với RLPTK ở trẻ em, chúng tôi phân tích theo tình trạng trẻ đã được chẩn đoán là có RLPTK (305 trẻ) và không có RLPTK (39.938 trẻ).

3.3.1. Mối liên quan giữa một số đặc điểm cá nhân và gia đình với RLPTK ở trẻ 18 – 30 tháng tuổi

Bảng 3. 13. Phân tích hồi quy đơn biến về mối liên quan giữa một số yếu tố cá nhân với RLPTK ở trẻ em

Yếu tố

RLPTK		OR	KTC 95%
Số lượng (n)	Tỷ lệ (%)	OR	Cận dưới	Cận trên
Tỉnh/thành
Hà Nội	46	0,84	1,18	0,77	1,79
Thái Bình	41	0,70	0,98	0,64	1,51
Hòa Bình	43	0,73	1,03	0,67	1,57
Quảng Nam	45	0,81	1,14	0,75	1,74
Đồng Tháp	38	0,68	0,95	0,61	1,48

Yếu tố

RLPTK		OR	KTC 95%
Số lượng (n)	Tỷ lệ (%)	OR	Cận dưới	Cận trên
Đồng Nai	50	0,84	1,19	0,79	1,79
Đắk Lắk	42	0,71	1
Nhóm tuổi trẻ
18-23 tháng	119	0,69	0,86	0,68	1,08
24-30 tháng	186	0,81	1
Giới tính trẻ
Nam	245	1,15	3,65***	2,75	4,84
Nữ	60	0,32	1
Khu vực sống
Thành thị	142	1,42	2,67***	2,13	3,34
Nông thôn	163	0,54	1
Thứ tự con
Thứ nhất	140	0,82	1,20	0,84	1,71
Thứ hai	126	0,72	1,06	0,74	1,52
Thứ ba trở lên	39	0,68	1

Chú thích: (***) = p<0,001

Tỷ lệ RLPTK ở trẻ 18-30 tháng ở 7 tỉnh/thành phố dao động từ 0,68% đến 0,84%. Tỷ lệ RLPTK ở trẻ cao nhất ở Hà Nội (0,84%) và Đồng Nai (0,84%), thấp nhất là ở tỉnh Thái Bình (0,70%) và Đồng Tháp (0,68%). Chưa tìm thấy mối liên quan có ý nghĩa thống kê về nguy cơ RLPTK ở trẻ em theo các tỉnh/thành phố, theo nhóm tuổi trẻ em và thứ tự con.

Trẻ em trai có tỷ lệ mắc RLPTK cao gấp 3,65 lần so với trẻ em gái (KTC95%: 2,75 – 4,48); trẻ sống ở khu vực thành thị có nguy cơ mắc RLPTK cao gấp 2,67 lần so với trẻ sống ở khu vực nông thôn (KTC95%: 2,13 – 3,34).

Bảng 3. 14. Phân tích hồi quy đơn biến mối liên quan giữa một số yếu tố gia đình với RLPTK ở trẻ em

Yếu tố

RLPTK		OR	KTC 95%
Số lượng (n)	Tỷ lệ (%)	OR	Cận dưới	Cận trên
Tuổi của mẹ khi sinh
Dưới 20 tuổi	17	0,63	0,90	0,54	1,48
20-29 tuổi	178	0,70	1
30-34 tuổi	60	0,72	1,02	0,76	1,37
Từ 35 tuổi trở lên	50	1,36	1,94***	1,42	2,67
Tuổi của bố khi sinh
Dưới 20 tuổi	4	0,60	0,84	0,31	2,26
20-34 tuổi	222	0,72	1
35-45 tuổi	69	0,93	1,29	0,99	1,70
Từ 46 tuổi trở lên	10	1,87	2,64**	1,39	5,00
Học vấn của mẹ
Tiểu học/ THCS	99	0,70	1
THPT	103	0,73	1,05	0,79	1,38
Trung cấp/ Cao đẳng	58	0,90	1,30	0,94	1,80
Đại học/ Sau đại học	44	0,81	1,17	0,82	1,67
Học vấn của bố
Tiểu học/ THCS	102	0,71	1
THPT	111	0,77	1,09	0,83	1,42
Trung cấp/ Cao đẳng	52	0,97	1,37	0,98	1,91
Đại học/ Sau đại học	35	0,65	0,92	0,63	1,35
Nghề nghiệp của mẹ
Làm nông	64	0,74	1
CNV nhà nước	36	0,68	0,91	0,60	1,37
CNV tư nhân	74	0,72	0,97	0,70	1,36
Tự do	84	0,74	1	0,72	1,39
Khác	47	0,98	1,33	0,91	1,94
Nghề nghiệp của bố
Làm nông	72	0,77	1
CNV nhà nước	25	0,52	0,68	0,43	1,07
CNV tư nhân	62	0,72	0,94	0,67	1,32
Tự do	142	0,88	1,15	0,87	1,53
Khác	4	0,64	0,83	0,30	2,28
Tiền sử GĐ có người RLTK/RLTT/KTBS
Có	53	2,20	3,37***	2,50	4,50
Không	252	0,70	1

Chú thích: (**) = p<0,01; (***) = p<0,001

Tỷ lệ RLPTK ở trẻ cao nhất ở nhóm bà mẹ sinh trẻ ở độ tuổi từ 35 tuổi trở lên hay bố sinh trẻ ở độ tuổi từ 46 tuổi trở lên và sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê. Trẻ được sinh ở nhóm bà mẹ 35 tuổi trở lên có nguy cơ RLPTK cao gấp 1,94 lần so với nhóm trẻ có mẹ 20-29 tuổi (KTC 95%: 1,42 – 2,67). Trẻ có nguy cơ RLPTK cao gấp 2,64 lần khi tuổi bố sinh trẻ từ 46 tuổi trở lên so với nhóm có bố 20-34 tuổi (KTC95%: 1,39 – 5,00).

Chưa tìm thấy mối liên quan có ý nghĩa thống kê giữa RLPTK ở trẻ theo trình độ học vấn của mẹ, của bố, theo nghề nghiệp của mẹ, của bố.

Tỷ lệ RLPTK ở trẻ khi có tiền sử người thân trong gia đình (gồm ông bà nội/ngoại; bố me, cô dì chú bác ruột, anh chị em ruột của trẻ) mắc rối loạn thần kinh hoặc rối loạn tâm thần hay khuyết tật bẩm sinh cao gấp 3,4 lần so với nhóm trẻ không có người thân mắc các rối loạn hay khuyết tật trên (KTC 95%: 2,5 - 4,5).

3.3.2. Mối liên quan giữa một số yếu tố trước sinh với RLPTK ở trẻ 18 – 30 tháng tuổi

Bảng 3. 15. Phân tích hồi quy đơn biến mối liên quan giữa một số yếu tố trước sinh với RLPTK trẻ em

Yếu tố trước sinh

RLPTK		OR	KTC 95%
Số lượng (n)	Tỷ lệ (%)	OR	Cận dưới	Cận trên
Tiền sử mẹ sảy/chết lưu/phá thai
Có	118	3,20	6,48***	5,13	8,18
Không	187	0,50	1
Hỗ trợ thụ thai
Hỗ trợ sinh sản	12	5,77	8,28***	4,57	14,99
Mang thai tự nhiên	293	0,73	1
Cúm hay nhiễm vi rút khác khi mang thai
Có	45	2,50	3,68***	2,67	5,07
Không	260	0,69	1
Thường xuyên tiếp xúc hóa chất khi mang thai
Có	9	3,52	4,87***	2,48	9,56
Không	296	0,74	1