BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM
PHẠM QUANG TIỆP
DẠY HỌC DỰA VÀO TƯƠNG TÁC TRONG ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC TRÌNH ĐỘ ĐẠI HỌC
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2013
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM
PHẠM QUANG TIỆP
DẠY HỌC DỰA VÀO TƯƠNG TÁC TRONG ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC TRÌNH ĐỘ ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Lý luận và Lịch sử giáo dục Mã số: 62.14.01.02
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. TRẦN KIỂM
2. PGS.TS. NGUYỄN ĐỨC MINH
HÀ NỘI - 2013
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Tất cả các nguồn số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận án này là trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các thông tin trích dẫn trong luận án đều đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Tác giả luận án
Phạm Quang Tiệp
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 1
1. Tính cấp thiết của đề tài 1
2. Mục đích nghiên cứu 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3
4. Giả thuyết khoa học 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu 4
6. Phạm vi nghiên cứu 4
7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 4
8. Những luận điểm bảo vệ 5
9. Đóng góp của luận án 6
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA DẠY HỌC DỰA VÀO TƯƠNG TÁC TRONG ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC TRÌNH ĐỘ ĐẠI HỌC 7
1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề 7
1.2. Những khái niệm cơ bản 14
1.2.1. Tương tác trong dạy học 14
1.2.2. Dạy học dựa vào tương tác 16
1.2.3. Mô hình dạy học 18
1.3. Bản chất và các dạng tương tác trong dạy học 19
1.3.1. Bản chất của tương tác trong dạy học 19
1.3.2. Các dạng tương tác trong dạy học 30
1.4. Bản chất và đặc trưng của dạy học dựa vào tương tác 38
1.4.1. Bản chất của dạy học dựa vào tương tác 38
1.4.2. Đặc trưng của dạy học dựa vào tương tác 40
1.4.3. Điều kiện tiến hành dạy học dựa vào tương tác 42
1.5. Thực trạng dạy học dựa vào tương tác trong đào tạo giáo viên tiểu học trình độ đại học 43
1.5.1. Đặc điểm quá trình đào tạo giáo viên tiểu học trình độ đại học 43
1.5.2. Thực trạng dạy học dựa vào tương tác trong đào tạo giáo viên tiểu học trình
độ đại học 45
CHƯƠNG 2 MÔ HÌNH DẠY HỌC DỰA VÀO TƯƠNG TÁC TRONG ĐÀO
TẠO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC TRÌNH ĐỘ ĐẠI HỌC 64
2.1. Nguyên tắc đề xuất mô hình dạy học dựa vào tương tác trong đào tạo giáo viên tiểu học trình độ đại học 64
2.1.1. Đảm bảo sự ảnh hưởng tích cực từ môi trường dạy học 64
2.1.2. Đảm bảo sự tương tác tích cực giữa người dạy, người học và môi trường.65
2.1.3. Đảm bảo vai trò tích cực, chủ động, sáng tạo của người học trong quá trình
tham gia các tương tác sư phạm để tạo dựng kiến thức 65
2.1.4. Đảm bảo vai trò chủ đạo của người dạy trong việc tổ chức, điều khiển các
tương tác sư phạm 66
2.1.5. Đảm bảo tính thực tiễn hoạt động đào tạo giáo viên tiểu học tại khoa Giáo
dục tiểu học ở các trường Đại học Sư phạm 67
2.2. Thiết kế mô hình dạy học dựa vào tương tác trong đào tạo giáo viên tiểu học trình độ đại học 68
2.2.1. Mô hình dạy học dựa vào tương tác theo kiểu thông báo - thu nhận 71
2.2.2. Mô hình dạy học dựa vào tương tác theo kiểu làm mẫu - luyện tập 83
2.2.3. Mô hình dạy học dựa vào tương tác theo kiểu kiến tạo - tìm tòi 95
2.2.4. Mô hình dạy học dựa vào tương tác theo kiểu khuyến khích - tham gia 106
2.2.5. Mô hình dạy học dựa vào tương tác theo kiểu tình huống - nghiên cứu...119
CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 130
3.1. Khái quát quá trình thực nghiệm 130
3.1.1. Mục đích thực nghiệm 130
3.1.2. Đối tượng thực nghiệm 130
3.1.3. Nội dung thực nghiệm 130
3.1.4. Tiến trình thực nghiệm 132
3.1.5. Tiêu chuẩn và thang đo trong thực nghiệm 134
3.2. Kết quả thực nghiệm 141
3.2.1. Kết quả thực nghiệm vòng 1 141
3.2.2. Kết quả thực nghiệm vòng 2 147
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 154
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ 158
TÀI LIỆU THAM KHẢO 159
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN
Viết tắt Viết đầy đủ
ĐC Đối chứng
ĐCđr Đối chứng đầu ra
ĐCđv Đối chứng đầu vào
ĐCgk Đối chứng giữa kì
ĐH Đại học
ĐHSP Đại học Sư phạm
GDTH Giáo dục tiểu học
GVTH Giáo viên tiểu học
HSTH Học sinh tiểu học
LA Luận án
PL Phụ lục
PPDH Phương pháp dạy học
SL Số lượng
SPTT Sư phạm tương tác
SV Sinh viên
TN Thực nghiệm
TNđr Thực nghiệm đầu ra
TNđv Thực nghiệm đầu vào
TNgk Thực nghiệm giữa kì
TT Tương tác
XT Xem thêm
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Tên sơ đồ, biểu đồ | Trang | |
Hình 1.1 | Sơ đồ bộ máy học | 22 |
Hình 1.2 | Mô hình tương tác theo hướng tiếp cận khoa học thần kinh | 25 |
Hình 1.3 | Các mối quan hệ tương tác chính trong dạy học | 32 |
Hình 2.1 | Sơ đồ khái quát hoạt động dạy học dựa vào tương tác | 68 |
Có thể bạn quan tâm!
-
Dạy học dựa vào tương tác trong đào tạo giáo viên tiểu học trình độ Đại học - 2 -
Dạy học dựa vào tương tác trong đào tạo giáo viên tiểu học trình độ Đại học - 3 -
Bản Chất V À Các Dạn G Tương Tác Trong Dạy Học
Xem toàn bộ 217 trang tài liệu này.
Hình 3.1 Đường biểu diễn kết quả nhận thức cuối kì thực nghiệm tác động môn Cơ sở Tự nhiên và Xã hội
Hình 3.2 Đường biểu diễn kết quả nhận thức cuối kì thực nghiệm tác động môn PPDH Tự nhiên và Xã hội
Hình 3.3 Đường biểu diễn kết quả nhận thức cuối kì thực nghiệm tác
động môn Giáo dục Kĩ năng sống cho HSTH
DANH MỤC CÁC BẢNG
142
148
150
Tên sơ đồ, biểu đồ Trang
Bảng 1.1 Nhận thức của giảng viên về bản chất của tương tác trong dạy 46 học
Bảng 1.2 Đánh giá tầm quan trọng của mối quan hệ tương tác trong dạy 47 học
Bảng 1.3 Mức độ sử dụng các phương pháp dạy học 47
Bảng 1.4 Các biện pháp, kĩ thuật thường sử dụng đối với kiểu PPDH 49 thông báo - thu nhận
Bảng 1.5 Các biện pháp, kĩ thuật thường sử dụng đối với kiểu PPDH 50 làm mẫu - thực hành
Bảng 1.6 Các biện pháp, kĩ thuật thường sử dụng đối với kiểu PPDH 50
kiến tạo - tìm tòi
Bảng 1.7 Các biện pháp, kĩ thuật thường sử dụng đối với kiểu PPDH 51 khuyến khích - tham gia
Bảng 1.8 Các biện pháp, kĩ thuật thường sử dụng đối với kiểu PPDH 52
tình huống - nghiên cứu | ||
Bảng 1.9 | Tiến hành các hoạt động trong quá trình thiết kế dạy học | 53 |
Bảng 1.10 | Căn cứ để thiết kế PPDH | 53 |
Bảng 1.11 | Các kiểu học tập của sinh viên | 54 |
Bảng 1.12 | Các yếu tố, kĩ thuật dạy học giúp sinh viên học tập hiệu quả | 57 |
Bảng 1.13 | Các yếu tố, kĩ thuật dạy học giúp sinh viên học tập hiệu quả | 57 |
theo phương thức bắt chước mẫu hành vi, kĩ năng | ||
Bảng 1.14 | Các yếu tố, kĩ thuật dạy học giúp sinh viên học tập hiệu quả | 58 |
theo phương thức tìm tòi, khám phá | ||
Bảng 1.15 | Các yếu tố, kĩ thuật dạy học giúp sinh viên học tập hiệu quả | 58 |
theo phương thức tham gia chia sẻ và trải nghiệm các mối | ||
quan hệ | ||
Bảng 1.16 | Các yếu tố, kĩ thuật dạy học giúp sinh viên học tập hiệu quả | 59 |
theo phương thức nghiên cứu | ||
Bảng 1.17 | Đánh giá sự ảnh hưởng của yếu tố môi trường tới hiệu quả học | 60 |
tập | ||
Bảng 3.1 | Phân phối tần suất điểm kiểm tra kết quả nhận thức trong quá | 141 |
trình thực nghiệm môn Cơ sở Tự nhiên và Xã hội | ||
Bảng 3.2 | Kết quả xếp loại tổng hợp nhận thức môn Cơ sở Tự nhiên và | 141 |
Xã hội | ||
Bảng 3.3 | Tham số thống kê kết quả thực nghiệm môn Cơ sở Tự nhiên và | 143 |
Xã hội | ||
Bảng 3.4 | Phân phối tần suất điểm kiểm tra kết quả nhận thức trong quá | 147 |
trình thực nghiệm môn PPDH Tự nhiên và Xã hội | ||
Bảng 3.5 | Kết quả xếp loại tổng hợp nhận thức môn PPDH Tự nhiên và | 147 |
Xã hội | ||
Bảng 3.6 | Tham số thống kê kết quả thực nghiệm môn PPDH Tự nhiên | 148 |
và Xã hội | ||
Bảng 3.7 | Phân phối tần suất điểm kiểm tra kết quả nhận thức trong quá | 149 |
trình thực nghiệm môn Giáo dục Kĩ năng sống | ||
Bảng 3.8 | Kết quả xếp loại tổng hợp nhận thức môn Giáo dục Kĩ năng | 149 |
Bảng 3.9 | sống Tham số thống kê kết quả t hực nghiệm môn Giáo dục Kĩ năng | 150 |
sống |