Đề Xuất Một Số Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Công Tác Thu Hồi, Bồi Thường

mới, từ đó dẫn đến việc chậm bàn giao mặt bằng đất cho dự án. Một số địa phương chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành, chưa làm tốt công tác vận động, giải thích cho người dân hiểu rõ quy định của pháp luật hoặc né tránh, thiếu cương quyết, không giải quyết dứt điểm, làm cho công tác thu hồi đất, giải phóng mặt bằng bị kéo dài. Hồ sơ địa chính trong một thời gian dài chưa được quan tâm đúng mức, công tác cập nhật, chỉnh lý hồ sơ địa chính chưa được coi trọng hoặc không đầy đủ nên việc quy chủ, xác nhận nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất chưa chính xác về đối tượng dẫn đến bồi thường sai, gây thất thoát kinh phí. Một số cán bộ làm công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng còn hạn chế về năng lực và thiếu chuyên nghiệp, thậm chí tiêu cực nên dẫn đến những hệ lụy phải khắc phục sau khi thực hiện. Mặt khác, về phía người có đất bị thu hồi ý thức chấp hành pháp luật chưa cao do tính toán lợi ích cá nhân nên không chấp hành các quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, tự ý lấn chiếm đất đai, xây dựng trái phép để đón đầu dự án nhằm trục lợi. Một số khác lợi dụng chính sách, thực hiện việc chia tách thửa, tách hộ, chuyển nhượng không theo quy định của pháp luật nhằm trục lợi; kích động những người liên quan tham gia khiếu kiện tập thể, gây mất ổn định. Đó là chưa đề cập đến những trường hợp như một số dự án có quy mô lớn về diện tích đất thu hồi và số hộ bị ảnh hưởng nhưng do chủ đầu tư gặp khó khăn về nguồn vốn dẫn đến thời gian thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng bị kéo dài. Có thể nói, những ách tắc trong công tác giải phóng mặt bằng, giao đất và thu hồi đất nói trên vô hình trung đã ảnh hưởng không nhỏ đến phát triển kinh tế của thành phố, đời sống việc làm của người dân trong vùng dự án... mà còn gây lãng phí nguồn lực.

Chương 3. ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC THU HỒI, BỒI THƯỜNG GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NHÀ BÈ, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

3.1. Nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Nhận rõ những hạn chế để khắc phục là yêu cầu bức thiết đặt ra để làm tốt công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư, góp phần tích cực đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn thành phố trong thời gian tới. Thực tế cho thấy, một khi bồi thường, hỗ trợ một cách thoả đáng thì người dân sẽ thoả mãn và tự nguyện di dời, ngược lại nếu chính sách bồi thường, hỗ trợ không hợp lý, không công bằng, không đảm bảo được cuộc sống cho người dân bằng hoặc tốt hơn trước khi có dự án thì sẽ gây nên sự so bì, khiếu kiện cản trở đến việc thực hiện dự án. Để đạt được kết quả tốt trong công tác đã nêu, theo tôi cần quan tâm đến một số giải pháp:

Đầu tiên cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân về vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của các dự án triển khai trên địa bàn đối với sự nghiệp phát triển của quê hương, đất nước. Từ đó, xác định việc hoàn thành công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng bàn giao cho chủ đầu tư và đơn vị thi công đúng kế hoạch là nhiệm vụ quan trọng và cấp bách. Ngoài sự chỉ đạo kiên quyết của Ủy ban nhân dân thành phố, sự vào cuộc của các ngành chức năng, của cả hệ thống chính trị, còn cần có sự linh hoạt và luôn đổi mới phương pháp trong thực hiện nhiệm vụ, sự đồng thuận trong nhân dân. Cần phải quan tâm, đầu tư hơn nữa cho công tác quản lý nhà nước về đất đai, thiết lập hồ sơ địa chính, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đầy đủ, chính xác. Tạo điều kiện để giải quyết những ách tắc trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, giao đất và thu hồi đất. Nâng cao hiệu quả công tác đánh giá và lập phương án tiền khả thi các dự án có giải phóng mặt bằng. Cần công khai hoá và dân chủ hoá các

phương án đền bù giải phóng mặt bằng để mọi đối tượng liên quan đến đều biết, thống nhất, tránh so bì thắc mắc và tiêu cực. Trong quá trình thực hiện, nếu phát sinh các vướng mắc, lãnh đạo các cấp chính quyền phải trực tiếp đến từng hộ dân có đất bị thu hồi, từng vị trí còn vướng mắc để kiểm tra cụ thể, xác định nguyên nhân và có giải pháp xử lý kịp thời, phù hợp, kiên quyết, dứt điểm, không để xảy ra các vấn đề phức tạp. Quan tâm bố trí nơi tái định cư cho các hộ dân có đất bị thu hồi tuân thủ đúng các điều kiện theo quy định. Việc lập quy hoạch, kế hoạch xây dựng quỹ nhà, quỹ đất tái định cư đảm bảo đủ nhu cầu giải phóng mặt bằng, đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật và xã hội, đảm bảo tiêu chuẩn, tạo việc làm cho người có đất bị thu hồi. Tạo niềm tin của quần chúng đối với chủ trương và chính sách của Nhà nước thông qua giải quyết dứt điểm những khiếu nại của Nhân dân, kiên quyết xử lý nghiêm minh các trường hợp lợi dụng chính sách của Nhà nước để chây ỳ trục lợi. Nâng cao trách nhiệm và phải chịu trách nhiệm của cán bộ cấp xã trong việc xác nhận nguồn gốc đất đai; quản lý chặt chẽ quỹ đất chưa sử dụng, tránh tình trạng lấn, chiếm đất công, xây dựng nhà trái phép để đòi bồi thường khi có Dự án đầu tư...

Cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác giải phóng mặt bằng đến tận cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, tạo sự đồng thuận, tin tưởng, tự giác trong tổ chức thực hiện, nhất là người dân có đất nằm trong dự án. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương nơi có đất thu hồi chỉ đạo quyết liệt ngay từ đầu, thường xuyên bám sát các dự án trọng điểm, các khó khăn về giải phóng mặt bẳng để triển khai thực hiện nhiệm vụ với trách nhiệm cao.

Xây dựng, thực hiện chương trình giám sát việc thực hiện công tác giải phóng mặt bằng và các chủ trương, chính sách hỗ trợ công tác giải phóng mặt bằng đúng quy định pháp luật. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ các cấp, các

ngành liên quan kịp thời giải quyết các kiến nghị, đề xuất, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 111 trang tài liệu này.

Ngoài cơ chế chính sách bồi thường, hỗ trợ thỏa đáng còn phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền cơ sở và đơn vị thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, làm tốt công tác dân vận để “dân hiểu, dân tin” và tự giác chấp hành. Bởi lẽ, tạo sự đồng thuận của nhân dân được xem là điều kiện then chốt để thực hiện công tác giải phóng mặt bằng một cách hiệu quả nhất.

Công tác xây dựng các khu tái định cư phải đi trước một bước. Giải pháp này rất quan trọng vì có khu tái định cư mới tiến hành giải phóng mặt bằng được. Trong thực tế các khu tái định cư thường chậm, thiếu vốn và thủ tục rất rườm rà. Vì vậy, dự án các khu tái định cư cần được ứng trước vốn và được phép đơn giản hoá một số thủ tục về đầu tư xây dựng để triển khai được kịp thời, đáp ứng ược tiến độ giải phóng mặt bằng, nhất là đối với các dự án phải di chuyển nhà ở, đất ở.

Tăng cường hơn nữa công tác phối hợp của Huyện, Thành phố đối với các sở, ban, ngành, các chủ đầu tư, các nhà thầu để kịp thời tháo gỡ những khó khăn vướng mắc xảy ra trong công tác giải phóng mặt bằng; tăng cường công tác quản lý đất đai, đặc biệt là việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân phải nhanh chóng, thuận tiện.

Thành ủy, Ủy ban nhân dân Thành phố có chủ trương xây dựng cơ chế khảo sát thông tin về giá, chủ trương cho phép căn cứ thêm những tài liệu bằng các phiếu khảo sát có sự giám sát và hướng dẫn của các sở, ngành hoặc có sự giám sát của các Đại biểu HĐND, ý kiến của Mặt trận Tổ quốc cấp Huyện để quá trình xây dựng và phê duyệt giá thuận lợi, tạo được sự đồng thuận của các hộ bị giải tỏa (Qua thực tiễn thực hiện công tác bồi thường thì công tác xác định giá bồi thường, hỗ trợ phù hợp là yếu tố quyết định tiến độ công tác bồi thường và sự đồng thuận của người dân).

Xem xét sớm ban hành Quy chế phối hợp giữa các ngành trong thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trên địa bàn Thành phố, trong đó quan tâm phân định trách nhiệm, chức năng và thời gian thực hiện của mỗi ngành nhằm rút ngắn thời gian thực hiện các dự án, giảm rủi ro biến động thị trường làm ảnh hưởng tiến độ thực hiện dự án.

Đối với các dự án có quy mô giải tỏa từ 50 hộ trở lên nếu quy định tổng thời gian để thực hiện chi trả trong vòng 30 ngày kề từ ngày ban hành Quyết định thu hồi đất thì sẽ khó khăn trong quá trình tổ chức thực hiện. Do đó, kiến nghị điều chỉnh nâng thời gian để thực hiện chi trả trong vòng 60 ngày đối với các dự án có số hộ trên 50 hộ bị ảnh hưởng.

Cơ cấu lại khai thác, đầu tư, sử dụng nguồn kinh phí của Quỹ phát triển đất để bố trí vốn thực hiện các dự án tái định cư trên địa bàn huyện.

Thiết nghĩ, thực hiện đồng bộ các giải pháp đã nêu sẽ tạo động lực mới để đẩy nhanh tiến độ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo Luật Đất đai năm 2013 trong thời gian tới, hạn chế xảy ra vướng mắc, khiếu kiện của người dân, góp phần quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội của thành phố

3.2. Nhóm giải pháp về tổ chức triểm khai thực hiện

1. Về chính sách chung:

ngành liên quan kịp thời giải quyết các kiến nghị, đề xuất, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện.

Cơ cấu lại khai thác, đầu tư, sử dụng nguồn kinh phí của Quỹ phát triển đất để bố trí vốn thực hiện các dự án tái định cư trên địa bàn huyện.

2. Công tác khảo sát và phê duyệt đơn giá bồi thường:

Do công tác khảo sát giá, thu thập thông tin để trình duyệt đơn giá bồi thường, hỗ trợ trong thời gian qua đã được thực hiện đúng theo Thông tư số 37/2014/TT-BTNMT ngày 30/6/2014 của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Tuy nhiên, qua thực tế triển khai vẫn gặp nhiều vướng mắc, khó khăn.

Kiến nghị Ủy ban nhân dân Thành phố có văn bản kiến nghị bộ, ngành về cơ chế đặc thù đối với Thành phố Hồ Chí Minh trong việc xây dựng bảng giá, phê duyệt giá để đảm bảo tiến độ và phù hợp với sự biến động giá (đảm bảo tương đồng theo giá thị trường) nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn đối với Ủy ban nhân dân các quận, huyện khi vận động nhân dân bàn giao mặt bằng thực hiện các dự án thu hồi đất.

3. Về chính sách tái định cư:

Kiến nghị Ủy ban nhân dân Thành phố ưu tiên bố trí vốn để triển khai chính sách nhà ở xã hội trên địa bàn Huyện, cũng như ưu tiên vốn để đầu tư thực hiện các dự án tái định cư (việc phê duyệt xây dựng đa dạng các quỹ nền, diện tích lô đất phù hợp). Đồng thời, có chính sách hỗ trợ thêm đối với nhóm

đối tượng không đủ điều kiện tái định cư để có thể ổn định cuộc sống, có nơi ở mới tái định cư bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.

Trước mắt, chấp thuận chủ trương cho phép Ủy ban nhân dân huyện Nhà Bè chủ động rà soát quỹ đất công và phân cấp quyết định để khai thác có hiệu quả, thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội đối với các hộ giải tỏa các dự án.

Chủ trương giải quyết tháo gỡ các khó khăn kiến nghị và chỉ đạo Công ty IPC, HIPC sớm hoàn chỉnh đầu tư dự án tái định cư, chuẩn bị vốn trước khi tổ chức triển khai công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng các giai đoạn tiếp theo của dự án Khu công nghiệp Hiệp Phước và dự án Đô thị cảng Hiệp Phước.

Đề nghị Công ty Đông Mê Kông đẩy nhanh tiến độ thực hiện các căn hộ chung cư, chỉ đạo các ngành và chủ đầu tư sớm xây dựng, trình duyệt cũng như công khai đơn giá căn hộ Đông Mê Kông làm cơ sở để mời các hộ đủ điều kiện (287 hộ) bố trí.

Đối với các quỹ đất nền do huyện quản lý thì phân cấp cho Ủy ban nhân dân Huyện quyết định phê duyệt giá và xem xét cân đối bố trí cho các dự án trên địa bàn (hiện nay phải thông qua xin ý kiến các sở, ngành, Ủy ban nhân dân thành phố thì rất chậm và không linh hoạt).

4. Công tác giải quyết khiếu nại, khiếu kiện:

Kiến nghị Thành Ủy, Ủy ban nhân dân Thành phố có ý kiến với Tòa Hành chính Thành phố đối với việc xem xét giải quyết các vụ án đã kéo dài nhiều năm trong áp dụng quy định giải quyết có “cân nhắc” vì sẽ “dắt dây” nhiều trường hợp và nhiều dự án (hiện nay Ủy ban nhân dân Huyện đã kiến nghị giám đốc thẩm 2 vụ án) tạo ra các “điểm nóng” về khiếu nại.

Chỉ đạo các ngành sớm xem xét có kết luận cuối cùng về các kiến nghị, khiếu nại của người dân, đồng thời xem xét cơ chế bố trí kinh phí để chi trả kèm theo nếu kết quả giải quyết khiếu nại làm phát sinh thêm kinh phí (vì để