Đảng bộ Hà Nội lãnh đạo xây dựng hệ thống tổ chức chính quyền từ 1954 đến 1965

- Tăng cường hơn nữa sự chỉ đạo của chính quyền các cấp phát huy tốt hơn nữa chức năng của chính quyền các cấp đối với công tác kinh tế tài chính, công tác văn hoá xã hội, công tác đấu tranh chống các bọn phản cách mạng, giữ vững trật tự trị an [70, 35-36].

Với chủ trương tăng cường sự chỉ đạo của chính quyền các cấp nhằm phát huy tốt hơn nữa chức năng của chính quyền đối với công tác kinh tế tài chính, công tác văn hoá xã hội, công tác đấu tranh chống phản cách mạng, giữ vững trật tự trị an của Đảng bộ Hà Nội, năm 1964 chính quyền thành phố đã tập trung chỉ đạo thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế văn hoá, công tác phân phối, quản lý dân số, công tác trị an quốc phòng. Uỷ ban hành chính khu phố và huyện đã phát huy chức năng chỉ đạo phát triển kinh tế văn hoá và các cuộc vận động lớn. Do những tiến bộ về nhận thức, về lề lối làm việc của các cơ quan chính quyền, những hiện tượng vi phạm quyền tự do dân chủ của nhân dân cũng đã được phê phán khắc phục dần. ý kiến và nguyện vọng của nhân dân đề đạt qua các thư khiếu tố đã được các cơ quan chú ý nghiên cứu giải quyết. Chính quyền khu phố với cách tổ chức có phái viên cơ sở đã sát với dân hơn. Cán bộ, đảng viên tham gia công tác đường phố nhiều hơn và ở nhiều nơi đã phát huy tác dụng tuyên truyền chính sách và giúp đỡ cán bộ cơ sở trong công tác vận động quần chúng. Các cơ quan toà án, Viện kiểm sát đã chú ý thực hiện phương hướng phục vụ phát triển kinh tế, văn hoá, phục vụ nhiệm vụ chính trị, tăng cường chuyên chính trấn áp bọn phản cách mạng, tạo ra một nền chính trị tốt cho thành phố, đã làm cho cán bộ và nhân dân rõ hơn về chuyên chính vô sản và đấu tranh giai cấp, nâng cao được cảnh giác cách mạng.

Năm 1965 tình hình trong nước chuyển biến căn bản, Đế quốc Mỹ mở rộng chiến tranh không quân phá hoại miền Bắc, đặt cả nước trong tình thế

chiến tranh. Trung ương Đảng đã kịp thời đề ra nhiệm vụ chiến lược cách mạng cho cả nước là: vừa sản xuất vừa sẵn sàng chiến đấu.

Năm 1965, năm cuối cùng của kế hoạch 5 năm lần thứ nhất và cũng là năm có nhiều sự kiện quan trọng: kỷ niệm 20 năm ngày thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hoà, 35 năm thành lập Đảng, Hồ Chủ tịch 75 tuổi, cũng là năm chuẩn bị tiến hành Đại hội Đảng toàn quốc và Đại hội Đảng bộ thành phố nên yêu cầu phải có một tinh thần quyết tâm cao để hoàn thành nhiệm vụ năm, kết thúc kế hoạch dài hạn đầu tiên với những thắng lợi có ý nghĩa quyết định trong sự nghiệp phát triển kinh tế văn hoá, xây dựng chủ nghĩa xã hội, ổn định các mặt hoạt động chủ yếu của thành phố để tiến lên phát triển vững chắc và mạnh mẽ hơn, cải thiện đời sống nhân dân thêm một bước, gây không khí tin tưởng, phấn khởi bước sang kế hoạch 5 năm lần thứ hai.

Bước sang năm 1965, Hà Nội có những thuận lợi cơ bản: phương hướng và nhiệm vụ phát triển kinh tế văn hoá ở Thủ đô ngày càng được xác định rõ và đúng, năng lực chỉ đạo, trình độ quản lý của cán bộ các cấp các ngành có nhiều tiến bộ- những cơ sở vật chất kỹ thuật được tăng thêm trong những năm trước sẽ phát huy tác dụng thúc đẩy sản xuất phát triển nhanh hơn. Phong trào thi đua “mỗi người làm việc bằng hai” đang phát triển sôi nổi. Các hội nghị tổng kết chi bộ 4 tốt sẽ phát huy tác dụng nâng cao năng lực lãnh đạo của chi bộ đối với phong trào quần chúng. Cuộc vận động chỉnh huấn mùa xuân sắp tiến hành cũng sẽ phát huy tác dụng chỉ đạo của cán bộ các ngành đối với mọi mặt công tác.

Tuy nhiên, cũng gặp phải không ít khó khăn: nhiệm vụ kế hoạch 5 năm lần thứ nhất còn lại phải phấn đấu thực hiện trong năm 1965 còn rất nặng nhất là về công nghiệp, nông nghiệp. Trình độ quản lý kinh tế tài chính, tổ chức chỉ đạo thực hiện chưa theo kịp yêu cầu, lực lượng cán bộ công nhân kỹ thuật còn thiếu, cơ sở vật chất kỹ thuật còn yếu chưa đảm bảo phát triển kinh tế một

cách vững chắc. Hơn nữa, đế quốc Mỹ lại đang tiến hành mở rộng chiến tranh xâm lược miền Nam và tăng cường âm mưu khiêu khích và phá hoại miền Bắc.

Sau một loạt thất bại nặng nề, đầu năm 1965 chiến tranh đặc biệt của Mỹ ở miền Nam bị phá sản hoàn toàn. Để cứu vãn thất bại, Mỹ đã thay đổi chiến lược chiến tranh xâm lược. Từ chiến tranh đặc biệt chúng chuyển sang chiến tranh cục bộ, đưa quân Mỹ và chư hầu ồ ạt vào miền Nam hòng ngăn chặn sự sụp đổ tan rã của ngụy quân ngụy quyền, tiến công tiêu diệt quân chủ lực giải phóng, quân đội của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, hòng dập tắt phong trào cách mạng của nhân dân ta. Đồng thời, tiếp theo sự kiện “Vịnh Bắc Bộ” (ngày 5-8-1964), ngày 7-2-1965 lấy cớ “trả đũa” cuộc tiến công của quân giải phóng vào sân bay Plây ku, chúng ném bom ồ ạt miền Bắc, chính thức tiến hành cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân đối với miền Bắc Việt Nam. Cả dân tộc Việt Nam bước vào một thời kỳ mới.

Đối với Hà Nội, Đảng bộ thành phố đã quyết định toàn bộ hoạt động của thành phố đều hướng vào mục tiêu: “tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”. Ngày 15-8-1965, Thường vụ Thành uỷ quyết định chuyển hướng xây dựng và phát triển kinh tế sang thời chiến nhằm phục vụ phát triển nông nghiệp, công nghiệp, đời sống và chiến đấu phòng không; bố trí lại lực lượng sản xuất theo phương hướng sơ tán, phân tán; tích cực phát triển công nghiệp địa phương và tăng cường mạng lưới sản xuất, sửa chữa nhỏ ở cơ sở; chuyển bớt một bộ phận công nghiệp của thành phố để tăng cường tiềm lực kinh tế cho vùng trung du và miền núi; lập lại một số xí nghiệp cơ khí ở những nơi an toàn để nghiên cứu và sản xuất một số mặt hàng cần thiết phục vụ cho quốc phòng, sản xuất, sửa chữa vũ khí; đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp theo hướng thâm canh tăng năng suất, ổn định và đảm bảo đời sốn chi viện cho tiền tuyến.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 272 trang tài liệu này.

Để thực hiện tốt công tác phát triển kinh tế xã hội, Đảng bộ Hà Nội đã đề ra nhiệm vụ công tác chính quyền năm 1965: tăng cường hơn nữa sự chỉ đạo của chính quyền các cấp đối với công tác kinh tế tài chính, trật tự trị an, quốc phòng… Cần phát huy tác dụng của Hội đồng nhân dân các cấp, giúp đỡ cho các cơ quan nắm được sát hơn ý kiến và nguyện vọng của nhân dân. Tăng cường công tác thanh tra của chính quyền, tích cực đào tạo bồi dưỡng cán bộ ở khối dân phố và xã về chính sách về tư tưởng và tác phong [74, 121].

Từ hoà bình chuyển sang chiến tranh, công tác tổ chức có sự chuyển biến lớn, nhưng về vấn đề tổ chức, phải phụ thuộc chủ yếu vào vấn đề chuyển hướng kinh tế, đồng thời lại là vấn đề mới, do chưa có kinh nghiệm nên nửa 6 tháng đầu năm có nhiều lúng túng. Sau đó Thường vụ Thành uỷ và Thường trực Uỷ ban hành chính chỉ đạo cụ thể từng việc cấp thiết, đến cuối năm 1965 đã giải quyết được nhiều vấn đề quan trọng về tổ chức.

Đầu năm 1965, chính quyền thành phố tiếp tục được củng cố nhằm thực hiện khẩn trương các mặt công tác: phát triển kinh tế, hoàn thành kế hoạch, tiếp tục cải tạo xã hội chủ nghĩa, phát triển sự nghiệp giáo dục văn hoá, y tế, bảo vệ trị an, phòng không nhân dân, tăng cường lực lượng quốc phòng, chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu. Các cơ quan chính quyền từ thành tới cơ sở bước đầu cải tiến tổ chức và lề lối làm việc theo yêu cầu của nhiệm vụ mới. Các ngành toà án, kiểm sát đã chú ý giáo dục nhân dân tôn trọng luật pháp Nhà nước và đã góp phần tích cực trong việc giữ gìn trật tự an ninh, thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế trong tình hình mới. Công tác bảo vệ trị an có nhiều cố gắng trong tình hình diễn biến phức tạp. Về tình hình phạm pháp và trật tự trị an cũng còn nhiều vấn đề lớn, tham ô đã phát hiện 264 vụ gây thiệt hại cho Nhà nước 220.000 đồng. Ngành công an đã có nhiều cố gắng giữ gìn trật tự trị an thường xuyên cũng như trong khi có báo động.

Hơn nữa, hệ thống tổ chức chính quyền Hà Nội trong năm 1965 đã có sự chuyển hướng để phù hợp với tình hình mới. Các cơ quan trực tiếp phục vụ chiến đấu được chấn chỉnh lại:

- Cơ quan Thành đội Hà Nội được tổ chức lại thành Bộ Tư lệnh Thủ đô cán bộ lãnh đạo từ Bộ Tư lệnh đến các cơ sở tổ chức chiến đấu được kiện toàn hàng loạt. Các Ban chuyên môn của Bộ Tư lệnh và biên chế cán bộ của Khu đội, Huyện đội đều được tăng cường. Tuy vậy bộ máy của Khu đội, Huyện đội còn yếu so với nhiệm vụ phân cấp mới.

- Bộ máy chỉ đạo phòng không nhân dân từ thành đến khu - huyện được thành lập và thành lập Ban Sơ tán nhân dân của thành phố giúp cho việc chuẩn bị mọi mặt được đẩy mạnh. Chuẩn bị xong kế hoạch sơ tán các cơ quan của thành phố khi cần thiết.

- Hệ thống tổ chức giao thông vận tải từ thành đến huyện, xã được tổ chức lại:

+ Thành phố đã thành lập Ban Đảm bảo giao thông vận tải.

+ Chuyển nhiệm vụ quản lý cầu đường ngoại thành sang Sở Vận tải phục vụ và đổi tên là sở giao thông vận tải.

+ Thành lập Ban chỉ huy các bến phà trực thuộc Sở giao thông vận tải.

+ Thành lập trạm vận chuyển thống nhất bằng cơ giới và các trạm vận chuyển khu vực bằng phương tiện thô sơ để thống nhất 3 quân trong việc vậnc huyển hàng hoá Trung ương lên Bộ Giao thông vận tải.

+ Sát nhập Sở Xe điện và Đoàn xe chở khách thành Công ty Vận tải hành khách.

+ Thành lập xí nghiệp công nông, xí nghiệp đóng vỏ sắt ca nô, sà lan, xí nghiệp đóng thuyền.

+ Chấn chỉnh lại các phòng nghiệp vụ của Sở và thành lập Trường Kỹ thuật+ Nghiệp vụ vận tải.

+ Thành lập Phòng giao thông vận tải huyện và Ban giao thông vận tải xã.

- Chấn chỉnh tổ chức Sở Bưu điện: Thành lập Phòng Bưu điện đặc biệt phục vụ sự chỉ đạo của các Cơ quan đầu não của thành phố, chia nhỏ phòng Bưu chính thành 4 trạm liên tịch để đảm bảo chuyển công văn, thư từ trong hoàn cảnh giao thông gặp khó khăn; tăng cường các đội xây dựng đường dây; chuyển phần quản lý kỹ thuật và xây dựng đường dây truyền thanh sang Sở Bưu điện phụ trách và đổi tên là Sở Bưu điện + Truyền thanh.

- Ngành y tế cũng đã chuyển hướng tổ chức nhằm phục vụ yêu cầu chỉnh đốn, phòng không kết hợp với phục vụ yêu cầu chiến đấu.

+ Bệnh viện thành phố đã phân tán một vài bộ phận. Các phòng khám chuyên khoa ngoài nhiệm vụ thường xuyên đã tổ chức các Tổ lưu động phục vụ nhân dân sơ tán. Các tổ chức này làm nhiệm vụ cấp cứu phòng tuyến 4.

+ Thành lập các Bệnh viện khu phố, huyện giúp cho việc điều trị cho nhân dân được thuận tiện hơn, đồng thời làm nhiệm vụ cấp cứu phòng tuyến 3.

+ Sắp xếp lại các trạm y tế theo tiểu khu, làm nhiệm vụ cấp cứu phòng tuyến

+ Tổ chức và huấn luyện các tổ cứu thương ở các cơ quan, xí nghiệp,

khối dân phố, hợp tác xãm làm nhiệm vụ cấp cứu phòng tuyến 1 (sơ cứu).

Ngoài ra Uỷ ban hành chính thành phố cũng đã quyết định cho 2 khối dân phố 1 y tá làm nhiệm vụ vệ sinh phòng bệnh ở gia đình và đường phố, bỏ chế độ y tá dân lập khối dân phố.

Các cơ quan phục vụ đời sống nhân dân: ngành thương nghiệp Hà Nội, tổ chức ngành giáo dục, sở văn hoá; các cơ quan quản lý sản xuất; các xí nghịêp ở địa phương, tổ chức hợp tác xã thủ công nghiệp, các cơ quan làm

nhiệm vụ kiến thiết cơ bản, tổ chức hệ thống trong nông nghiệp cũng được chấn chỉnh lại.

Trong tình hình mới, một vấn đề quan trọng đặt ra là phải phát huy tính chủ động của cấp chính quyền khu, huyện, do đó vấn đề phân cấp quản lý và tổ chức khu huyện được thực hiện.

Đối với Khu phố, trong năm 1965, chưa giải quyết gì về phân cấp mà mới chỉ dừng lại ở quy định nhiệm vụ chỉ đạo công tác phòng không cho cụ thể, và việc này cũng giải quyết chậm, đến cuối năm mới hoàn thành dự thảo kế hoạch toàn diện.

Đối với huyện, năm 1965 đã phân nhiệm quản lý đương sự trong chiến tranh, quản lý các hợp tác xã thủ công sơ tán, các trường học sơ tán (cấp 2 trở xuống) và quản lý đồng bào sơ tán. ở mỗi huyện đều có trạm thu mua nông sản thực phẩm, trạm thu mua rau hoa quả, trạm ty liên sản xuất nông nghiệp và một số cửa hàng bách hoá có liên quan rất nhiều tới sự chỉ đạo của chính quyền địa phương, nhưng lại tổ chức theo mối quan hệ phối hợp vì vậy nó hạn chế trách nhiệm của chính quyền cấp huyện và ảnh hưởng đến việc đẩy mạnh công tác thương nghiệp vùng nông thôn. Hơn nữa vấn đề nghiên cứu phân cấp cơ sở thương nghiệp chưa được chú trọng.

Về tổ chức khu phố dù trong hoàn cảnh nào chức năng chủ yếu của chính quyền khu phố vẫn là quản lý nhân dân, tổ chức đời sống nhân dân mà nội dung cụ thể là làm nhiệm vụ giáo dục tư tưởng, trật tự trị an, văn hoá, xã hội, cải tạo kinh tế cá thể và tham gia quản lý sản xuất thủ công nghiệp. Tuy nhiên thực tế lại cho thấy việc tổ chức nắm tình hình nhân dân và các bộ máy trực tiếp phục vụ nhân dân rất khó khăn cho chính quyền khu phố, đã phải dồn nhiều việc xuống Ban đại diện dân phố, sử dụng Ban đại diện chưa thực đúng với tính chất của nó. Năm 1964 Uỷ ban hành chính thành phố đã quyết định bố trí cán bộ phái viên (mỗi cán bộ phụ trách 5 khối dân phố), năm 1965

Uỷ ban hành chính thành phố lại cho tăng phái viên gấp 2 lần nhưng vẫn chưa giải quyết được về căn bản vì các cơ quan lãnh đạo của khu phố vẫn phải đảm nhiệm khối lượng công tác rất nặng nề.

Về tổ chức cấp huyện, xuất hiện mâu thuẫn rõ rệt là nhiệm vụ tăng lên nhiều nhưng bộ máy lại hơi giản đơn và biên chế ít, không đủ đảm bảo thực hiện nhiệm vụ. Tháng 11-1965, Ban tổ chức chính quyền đã chủ trì phối hợp với các ngành lấy huyện Từ Liêm làm nghiên cứu thí điểm nhằm giải quyết vấn đề một cách toàn diện.

Trước tình hình mọi mặt công tác đòi hỏi rất khẩn trương và thấy một số hiện tượng thiếu sót về lề lối làm việc, có ảnh hưởng đến sự chấp hành chỉ thị Nghị quyết của cấp trên, Ban tổ chức đã phối hợp với văn phòng giúp Uỷ ban hành chính chuẩn bị nội dung tổ chức một hội nghị thủ trưởng các ngành bàn chuyên đề về lề lối làm việc. Hội nghị này giải quyết những khuyết điểm trong quan hệ giữa Uỷ ban hành chính thành phố với các ngành các cấp, quan hệ giữa các ngành với nhau, và quan hệ giữa các ngành với Uỷ ban hành chính khu - huyện nhằm: Đề cao nguyên tắc làm việc tập trung thống nhất, tập thể dân chủ, đề cao ý thức tổ chức kỷ kuật trong việc chấp hành chỉ thị nghị quyết, đề cao tinh thần hợp tác xã hội chủ nghĩa. Sau đó, Uỷ ban hành chính thành phố đã ra nghị quyết chính thức làm cơ sở thuận lợi cho việc cải tiến lề lối làm việc.

Đối với công tác lãnh đạo bầu cử Hội đồng nhân dân và Uỷ ban hành chính các cấp thành phố, khu phố, huyện, thị trấn, thực hiện sự chỉ đạo của Đảng bộ Hà Nội, và Thông tư về việc thi hành luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban hành chính các cấp của Bộ Nội vụ năm 1965, từ đầu năm cho đến hết tháng 5-1965, Uỷ ban hành chính thành phố đã tổ chức bầu cử Hội đồng nhân dân và Uỷ ban hành chính các cấp.