Động Thái Cấu Trúc Tổ Thành Ở Tầng Cây Nhỏ (Ô Cấp B)

Bảng 4.10: Công thức tổ thành tầng cây cao theo IV%.

ÔĐV

CTTT theo IV%(2008)
1	6,74 Chc + 6,02 Nh + 5,73 Kha + 81,51 LK
2	11,75 Xo + 7,01 Trqt + 81,24 LK
3	7,73 Tru + 92,27 LK
4	5,07 Gion + 94,93 LK
5	5,05 Gion + 94,95 LK
6	8,08 Gion + 91,92 LK
7	7,39 Gion + 6,93 Daum + 6,67 Hoq + 79,01 LK
8	12,38 Gion + 10,41 Cod + 5,45 Daum + 71,76 LK
9	8,06 Gion + 6,71 Detr + 5,39 Trd + 5,27 Cod + 74,57 LK
10	6,73 Detr + 5,21 Cod + 88,06 LK

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 108 trang tài liệu này.

Ghi chú: Tr =Trâm, D=Dẻ, Nh=Nhọc, Tru=Trường, Chc=Chôm chôm, Lk=Loài khác, Xo=Xoan, Kha=Kháo, Go=Gội, sp=Loài chưa biết, Gio=Giổi, Dug=Dung, Gion=Giổi nhung, Hoq=Hoóc quang, Got=Gội tẻ, Cok=Cò ke, Ranr=Ràng ràng, Su=Sữa, Cod=Cóc đá, dd=Dâu da, Trqt=Trâm quả to, Detr=Dẻ trắng. , Leh = Lèo heo, Daum = Dâu móc, Chiv = Chìa vôi, Trd = Trâm đỏ, Choim=Chòi mòi, Laa = Lành anh, Chanc = Chân chim.

4.2.2. Động thái cấu trúc tổ thành ở tầng cây nhỏ (Ô cấp B)

Như đã trình bày ở chương phương pháp nghiên cứu ô cấp B là một ô hình tròn và trong đó đo đếm những cây có 1cm < D1.3 < 10cm.

Bảng 4.11: Công thức tổ thành ÔTC cấp B theo IV%.

ÔTC

cấp B

CTTT Theo IV % (2004)
1	24,80 Tr + 13,08 Nh + 11,71 Chc + 6,20 Ngt + 5,53 sp + 5,53 Xo + 5.50 Dug + 27,65 LK
2	12,20 Kha + 8,14 Ngt + 8,14 Nh + 8,14 D + 8,14 Sp + 8,14 Tru + 6,17 Ranr + 40,93 LK
3	28,61 Sp + 11,09 Ngt + 8,76 Chac + 8,76 Go + 6,57 Dug + 36,21 LK
4	25,88 Dug + 10,48 Tr + 9,81 Re + 9,1 Nh + 44,73 LK
5	14,39 Cod + 12,34 Daum + 10,28 Tr + 9,34 Sp + 8,22 Dug + 6,16 Go + 6,16 Re + 5,23 Ranr + 27,88 LK
6	49,89 Ho + 10,46 Kha + 6,45 Cda + 6,38 Tr + 5,4 Ranr + 21,42 LK
7	16,06 Re + 12,45 D + 10,74 Dug + 9,89 Tr + 5,32 Kha + 45,54 LK
8	16,68 Tr + 12,06 Dug + 8,44 Kha + 7,73 Se + 7,63 Cod + 6,53 Ngt + 5,82 D + 35,11 LK

14,67 Tr + 9,61 D + 8,9 Cod + 5,52 Re + 5,27 Kha + 5,06 Nhon + 50,97 LK
10	19,61 Tr + 7,11 Dug + 5,21 Kha + 5,09 Trd + 5,01 Cod + 57,91 LK

Bảng 4.12: Công thức tổ thành ÔTC cấp B theo IV%.

ÔTC

cấp B

CTTT Theo IV % ( 2008)
1	22,69 Dug + 12,07 Tr + 7,58 Re + 6,19 Gion + 5,67 Ngt + 45,8 LK
2	16,56 Leh + 14,01 Dug + 10,21 Re + 6,08 Bas + 6,08 Go + 47,06 LK
3	14,53 Dng + 10,87 Ngt + 10,33 Cok + 8,29 Tr + 8,29 Ranr + 7,25 Tr + 7,25 Xo + 6,21 D + 5,16 Leh + 5,16 Dum + 16,66 LK
4	24,21 Dug + 11,13 Tr + 8,26 Sp + 7,89 Laa + 48,51 LK
5	33,2 Dug + 10,08 Tr + 7,81 Go + 7,49 Cod + 6,2 Ranr + 5,53 Nha + 29,69 LK
6	17,65 Tr + 13,72 Kha + 12,55 Dug + 7,45 Sp + 5,1 Cod + 5,1 Leh + 5,1 Se + 33,33 LK
7	28,94 Dug + 12,0 Tr + 7,83 Re + 5,76 Ngt + 45,47 LK
8	17,85 Tr + 13,51 Se + 9,76 Chiv + 9,7 Kha + 6,02 Choim + 43,16 LK
9	9,64 Dug + 8,93 Tr + 8,22 Go + 8,22 Dd + 6,52 Cod + 58,47 LK
10	27,93 Tr + 8,52 Dug + 7,5 Cod + 5,43 Trd + 5,43 kha + 45,19 LK

So với năm 2004 thì tổ thành ÔTC năm 2008 đã có sự thay đổi ở một số OTC như ÔTC 1, ÔTC2, ÔTC 3 và ÔTC 6… Như vậy tổ thành ÔTC cấp B không có tính ổn định sau các chu kỳ theo dõi mà có sự biến động rất lớn ở hầu hết các ÔTC. Qua bảng 4.11 và bảng 4.12 sự thay đổi thể hiện khá rõ ở các ÔTC như: 1, 2, 3 và 6 có sự thay đổi một số nhóm loài ưu thế. Đây là một thành phần quan trọng sẽ tham gia vào quá trình hình thành tầng cây cao, chính vì thế việc tác động vào quá trình này sẽ có ảnh hưởng lớn đến sự hình thành và phát triển tầng cây cao trong tương lai, từ đó có những điều chỉnh hợp lý cho quá trình kinh doanh rừng.

4.2.3. Động thái cấu trúc tổ thành ở lớp cây tái sinh

Không giống như tổ thành tầng cây cao, tổ thành cây tái sinh biến đổi rất lớn trong các ÔTC, một số loài ưu thế liên tục thay đổi trong các ÔTC bảng 4.13 và bảng 4.14 dưới đây thể hiện sự biến đổi đó.

Bảng 4.13: Tổ thành cây tái sinh.

ÔĐV

CTTT cây tái sinh theo IV% (2004)
1	8,5 Nh + 6,8 Chc + 6,3 Kha +5,8 Gion +5,3tr +67,3 LK
2	6,5 Trqt +5,5 leh + 5,1 Cod + 82,9 LK
3	5,8 Dug +5,4 tru + 5,2 Cod + 83,6 LK
4	7,6 laa + 5,5 tr + 86,9 LK
5	11,9 Dug + 9,2 Cod + 5,9 Tr + 5,4 Ranr + 67,6 LK

7,7 Chac + 6,8 Kha + 6,1 Cod + 5,8 Gion + 73,6 LK
7	6,1 Gion + 5,7 Cod + 5,2 Nho + 5,1 chiv + 77,9 LK
8	5,8 Dd + 5,6 Cod + 5,3 tr + 83,3 LK
9	6,9 De + 5,9 Cod + 5,2 Gion +82,0 LK
10	8,3 Chc + 5,9 Cod + 5,5 Leh + 5,0 Daum + 75,3 LK

Bảng 4.14: Tổ thành cây tái sinh.

ÔĐV

CTTT cây tái sinh theo IV% (2008)
1	6,5 Kha +5,4 Chc + 5,2 Nho + 5,1 Gion + 77,8 Lk
2	6,8 Cod + 5,9 Dug + 5,0 Leh + 82,3 LK
3	7,1 Tru + 6,2 Cod + 5,7 Leh + 81,0 LK
4	6,2 Gion + 5,8 Tr + 5,1 Cod + 82,9 LK
5	7,1 Tr + 5,9 Cod + 5,4 Gion + 5,1 Dug + 76,5 LK
6	6,2 Gion + 5,6 Cod + 5,1 Leh + 5,1 Tr + 78,0 LK
7	6,0 Cod + 5,7 Gion + 5,2 Daum + 83,1 LK
8	5,3 Daum + 5,2 Gion + 89,5 LK
9	7,1 De + 6,0 Gion + 5,5 Cod + 5,2 Trd + 76,2 LK
10	6,3 Cod + 5,7 Chc + 5,5 Daum + 5,0 Leh + 77,5 LK

Qua bảng 4.13 và bảng 4.14 cho ta thấy quá trình thay đổi một số loài hay nhóm loài ưu thế trong các ÔTC là sự biến đổi rất lớn ở hầu hết các ÔTC. Sự ổn định là không có và sự cạnh tranh không gian dinh dưỡng ở lớp cây tái sinh đang diễn ra rất quyết liệt.

4.2.4. Tổng hợp

Động thái thay đổi của các loài quan sát được trong các ô tiêu chuẩn định vị tại Kon Hà Nừng từ năm 2004 đến 2008 được tổng hợp ở biểu 4.15 và 4.16 như sau:

Bảng 4.15: Biểu tổng hợp cấu trúc tổ thành loài năm 2004

ÔĐV

	N1	N2	S1	S2	HL1	HL2
1	D>10	385	156	79	5	1/5	1/31
	D<10	1620	1060	20	6	1/81	1/177
	Chung	2005	1216	61	8	1/33	1/152
2	D>10	545	145	98	3	1/6	1/48
	D<10	540	300	19	7	1/28	1/43
	Chung	1085	445	82	9	1/13	1/49
3	D>10	392	196	93	8	1/4	1/25
	D<10	960	620	17	5	1/56	1/124
	Chung	1352	816	58	10	1/23	1/82
4	D>10	521	198	112	4	1/5	1/50
	D<10	1660	880	26	4	1/64	1/220
	Chung	2181	1078	71	6	1/31	1/180
5	D>10	642	177	102	3	1/6	1/59
	D<10	1000	720	19	8	1/53	1/90
	Chung	1642	897	60	9	1/27	1/100
6	D>10	409	150	86	4	1/5	1/38
	D<10	1500	1120	21	5	1/71	1/224
	Chung	1909	1270	67	8	1/28	1/159
7	D>10	657	285	87	4	1/8	1/71
	D<10	1360	740	27	5	1/50	1/148
	Chung	2017	1025	56	8	1/36	1/128
8	D>10	519	294	87	8	1/6	1/37
	D<10	1940	1220	30	7	1/65	1/174
	Chung	2459	1514	68	12	1/36	1/126
9	D>10	535	267	80	5	1/7	1/53
	D<10	1680	840	31	6	1/54	1/140
	Chung	2215	1107	66	8	1/34	1/138
10	D>10	609	339	96	6	1/6	1/57
	D<10	1558	645	27	5	1/58	1/129
	Chung	2167	984	123	11	1/18	1/89

Bảng 4.16: Biểu tổng hợp cấu trúc tổ thành loài năm 2008

ÔĐV

	N1	N2	S1	S2	HL1	HL2
1	D<10	5208	1230	83	21	1/63	1/59
	D>10	394	99	77	7	1/5	1/14
	Chung	5602	1329	160	28	1/35	1/47
2	D<10	6250	1457	94	15	1/66	1/97
	D>10	514	60	90	5	1/6	1/12
	Chung	6764	1517	184	20	1/37	1/76
3	D<10	9291	2117	95	17	1/98	1/125
	D>10	383	98	89	9	1/4	1/11
	Chung	9674	2215	184	26	1/53	1/85
4	D<10	9583	3114	106	14	1/90	1/222
	D>10	559	70	114	5	1/5	1/14
	Chung	10142	3184	220	19	1/46	1/168
5	D<10	5708	1521	100	21	1/57	1/72
	D>10	633	39	101	5	1/6	1/8
	Chung	6341	1560	201	26	1/32	1/60
6	D<10	7417	907	90	19	1/82	1/48
	D>10	404	22	86	4	1/5	1/6
	Chung	7821	929	176	23	1/44	1/40
7	D<10	6834	879	86	13	1/79	1/68
	D>10	633	101	85	3	1/7	1/34
	Chung	7467	980	171	16	1/44	1/61
8	D<10	9167	2315	84	15	1/109	1/154
	D>10	490	148	84	5	1/6	1/30
	Chung	9657	2463	168	20	1/57	1/123
9	D<10	7958	1138	80	10	1/99	1/114
	D>10	535	95	81	5	1/7	1/19
	Chung	8493	1233	161	15	1/53	1/82
10	D<10	8708	779	93	14	1/94	1/56
	D>10	589	71	96	6	1/6	1/12
	Chung	9297	850	189	20	1/49	1/43

Ghi chú:

N1: Tổng số cây cá thể trên ha.

N2: Là tổng số cây của các loài có độ nhiều tương đối trên 5% ( tức là Ni/N

> 5%).

S1: Tổng số loài.

S2: Tổng số loài có Ni/N > 5%. HL1: (hệ số hỗn loài) = S1/N1.

HL2: (Hệ số hỗn loài nhóm cây ưu thế) = S2/N2.

Qua bảng 4.15 và bảng 4.16 trên chúng ta thấy sự thay đổi về thành phần loài

trong hệ sinh thái rừng diễn ra khá phức tạp. Sự tăng giảm không đồng nhất giữa các ÔĐV giữa hai chu kỳ theo dõi dẫn đến hệ số hỗn loài cũng thay đổi. Sự thay đổi trong thành phần loài này thể hiện các giai đoạn diễn thế khác nhau của rừng.

Nhìn chung, rừng tự nhiên lá rộng thường xanh ở Tây Nguyên có số loài biến động từ 50 đến trên dưới 100 loài. Hệ số biến động không lớn giữa các ÔTC cho thấy cấu trúc thực vật ở khu vực nghiên cứu tương đối đồng nhất.

Tổng hợp các chỉ tiêu đo đếm ở các ÔTC định vị ở Kon Hà Nừng 2004 và 2008:

Bảng 4.17: Tổng hợp các chỉ tiêu đo đếm năm 2004.

ÔĐV

N/ha	D1.3	Hvn	Hdc	Dt	G	M	Shannon- Wiener H’	số loài
1	385	25.9	16.5	10.7	6.5	30.3	302.7	3,899	79
2	545	25.4	20.0	11.4	7.5	38.4	428.7	4,008	98
3	392	24.9	13.0	10.4	4.7	24.6	223.3	3,934	93
4	521	22.4	12.7	10.2	5.9	27.1	244.6	4,228	112
5	642	22.6	15.5	11.8	5.0	32.9	303.4	4,167	102
6	409	26.0	16.6	11.2	5.4	24.8	236.5	4,092	86
7	657	24.0	17.2	11.5	5.9	32.3	302.6	3,907	87
8	519	24.5	20.5	12.8	6.6	30.4	315.3	3,880	87
9	535	23.2	19.1	12.5	4.9	31.1	306.3	3,938	80
10	609	22.9	16.1	12.5	5.1	30.5	304.1	4,069	96

Bảng 4.18: Tổng hợp các chỉ tiêu đo đếm năm 2008.

ÔĐV

N/ha	D1.3	Hvn	Hdc	Dt	G	M	Shannon- Wiener H’	số loài
1	394	25.6	20.0	14.5	6.7	32.9	341.4	3,930	77
2	514	27.4	23.8	13.5	7.7	40.3	517.4	3,967	90
3	383	26.5	18.0	12.5	4.9	29.6	265.3	3,921	89
4	559	23.8	19.0	14.1	6.1	29.1	262.5	4,217	114
5	633	23.7	20.5	12.8	6.0	34.7	345.6	4,141	101
6	404	27.3	19.4	13.7	6.8	30.0	276.1	4,084	86
7	633	25.5	19.3	14.2	6.4	34.6	366.3	3,898	85
8	490	26.8	23.6	15.1	6.9	33.5	345.5	3,856	84
9	535	24.9	24.1	13.3	5.8	33.8	341.1	3,950	81
10	589	24.0	19.6	15.0	5.9	31.6	336.3	4,062	96

Qua bảng 4.17 và bảng 4.18 xin đưa ra một số nhận xét sau:

- Số lượng cây trong các ÔĐV biến động không đáng kể một số ÔĐV có số cây tăng lên như: ÔĐV số 1 còn lại là số cây giảm đi ở hầu hết các ÔĐV và ÔĐV số 9 số cây vẫn giữ nguyên so với chu kỳ theo dõi năm 2004. Như vậy số cây không có quá nhiều thay đổi giữa chu kỳ theo dõi 5 năm, do đó cấu trúc rừng khu vực nghiên cứu phát triển một cách rất ổn định.

- Các chỉ tiêu đo đếm như: Dt, Hdc, Hvn, D1.3 đều đạt kết quả tăng trưởng

tốt, đặc biệt là trữ lượng tăng trưởng rất ổn định, hình 4.6 dưới đây là một ví dụ:

Biể u đồ s o s ánh trữ lượng

600

500

400

300

2008

2004

200

100

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ÔĐV

Hình 4.6: So sánh tăng trưởng về trữ lượng 2004-2008.

Hình 4.6 cho ta thấy lượng tăng trưởng về trữ lượng giữa các ÔĐV rất ổn định và đồng đều nhau. Khoảng cách giữa hai đường biểu thị tăng trưởng về trữ lượng giữa các ÔĐV rất đều nhau. Nhưng mức độ tăng trưởng thì tương đối chậm.

4.3. Động thái tăng trưởng đường kính và sự chuyển cấp kính

4.3.1. Tăng trưởng

Khi nghiên cứu tăng trưởng đối với rừng tự nhiên hỗn loài khác tuổi gặp rất nhiều khó khăn trong việc xác định tuổi của rừng, đây là một nhân tố rất khó xác định. Hầu hết các công trình nghiên cứu nhằm xác định tuổi của rừng tự nhiên đều không thu được kết quả mà ta mong muốn. Đối với rừng trồng thì đó là cơ sở cho việc ra các quyết định quản lý. Nhưng đối với rừng tự nhiên hỗn loài khác tuổi thì các kiến thức này không có mấy ý nghĩa, mà nên phân tích quá trình tăng trưởng dựa vào một nhân tố kích thước nào đó (chẳng hạn như đường kính) vì tuổi của rừng và cây rừng rất khó xác định. Trong rừng tự nhiên có mùa sinh trưởng xác định, việc nghiên cứu tăng trưởng cũng có thể thực hiện được thông qua phân tích vòng năm sinh trưởng. Tuy nhiên, việc phân tích này cũng không có ý nghĩa nhiều đến các quyết định điều chế rừng rừng hỗn loài nhiều tuổi vì tuổi của cây chặt giải tích không thể dùng để xác định tuổi cây đang đứng trong lâm phần. Do đó các số liệu tăng trưởng của rừng tự nhiên chỉ nên dựa vào tương quan với đường kính cây. Chỉ có như vậy, chúng ta mới có khả năng xác định được ở đường kính nào thì cây đạt được điểm tối đa về tăng trưởng đường kính / hoặc thể tích; đó là các chỉ tiêu quan trọng để xác định đường kính khai thác tối thiểu hợp lý. Việc phân nhóm các loài có cùng hành vi sinh trưởng tương tự nhau là rất cần thiết. Do đó, việc phân tích các số liệu điều tra tăng trưởng (bằng phương pháp giải tích, hay tốt hơn bằng ô tiêu chuẩn định vị) để phát hiện các kiểu sinh trưởng của loài và dựa vào đó để phân nhóm loài, ít nhất là đối với các loài ưu thế trong từng kiểu rừng là hết sức quan trọng.

Tuy nhiên, phần lớn các cây trong rừng tự nhiên có vòng năm không rõ ràng, rất khó xác định và cũng chưa xác định được một năm sinh trưởng có bao nhiêu vòng năm và cần được bổ sung bằng theo dõi sinh trưởng của cây trong ô định vị.