MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Giáo viên chủ nhiệm lớp là người tổ chức, quản lý trực tiếp và sâu
sát nhất về mọi mặt đối với HS và thực hiện GD đạo đức, lối sống, phát
triển nhân cách, tư vấn hướng nghiệp cho từng HS. Vì thế, công tác chủ
nhiệm lớp giữ vai trò quan trọng trong việc xây dựng và duy trì nền nếp, góp phần nâng cao chất lượng GD toàn diện HS. Đồng thời, người GVCN lớp là “cầu nối” giữa nhà trường và gia đình HS, góp phần thực hiện tốt mối quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.
1.2. Để đáp ứng được yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục, từ năm học 2009 – 2010 Bộ GD&ĐT đã có các qui định, hướng dẫn đề cao vị trí, vai trò và nhiệm vụ của người GVCN. Đồng thời trong Qui định chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở, giáo viên trung học phổ thông (Ban hành kèm theo Thông tư số 30 /2009 /TTBGDĐT ngày 22 tháng 10 năm
2009 của Bộ
trưởng Bộ GD&ĐT) có đề
Có thể bạn quan tâm!
-
Biện pháp quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở các trường THPT thành phố Lào Cai tỉnh Lào Cai - 2 -
Khái Niệm Công Tác Chủ Nhiệm Lớp -
Nội Dung Quản Lý Công Tác Chủ Nhiệm Lớp Bao Gồm:
Xem toàn bộ 182 trang tài liệu này.
cập đến
năng lực tìm hiểu đối
tượng và môi trường GD (Tiêu chuẩn 2), năng lực GD (Tiêu chuẩn 4) và năng lực hoạt động chính trị, xã hội (Tiêu chuẩn 5) của ngườiGV, đó cũng là năng lực cần thiết của người GVCN.
Chỉ thị Số 3399 /CTBGDĐT, ngày 16 tháng 8 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT về nhiệm vụ trọng tâm của GD mầm non, GD phổ thông, GD thường xuyên và GD chuyên nghiệp năm học 2010 – 2011 trong phần nhiệm vụ chăm lo, đầu tư phát triển đội ngũ nhà giáo và CBQLGD có nhấn mạnh: “Tổ chức có hiệu quả công tác bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, chú trọng bồidưỡng kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp”.
Công văn số 4718/BGDĐTGDTrH, ngày 11 tháng 8 năm 2010 của Bộ
GD&ĐT về
việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ
GD trung học năm học
20102011 có hướng dẫn nhiệm vụ trọng tâm tập trung chỉ đạo nâng cao chất
lượng, hiệu quả hoạt động GD: “Tiếp tục đổi mới phương thức GD đạo đức, GD ngoài giờ lên lớp, GD hướng nghiệp theo tinh thần lồng ghép và tích hợp; chú trọng GD giá trị, GD kỹ năng sống cho HS”, đây là những nội dung hoạt động có liên quan đến GVCN lớp. Trong phần hướng dẫn triển khai đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng GD trung học, Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo: “Tăng cường vai trò của đội ngũ GVCN lớp trong việc GD đạo đức, GD hướng nghiệp, GD giá trị và kỹ năng sống, tư vấn học đường… cho HS; thiết lập và duy trì có hiệu quả mối quan hệ giữa GVCN lớp với GV bộ môn, các đoàn thể xã hội và gia đình HS trong việc phụ đạo HS yếu kém, bồi dưỡng HS giỏi, nắm chắc tình hình, khắc phục nguyên nhân HS bỏ học; GD toàn diện cho HS... Nghiên cứu xây dựng và
triển khai chương trình bồi dưỡng GV làm công tác chủ
nhiệm lớp”,
Tăng
cường tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hoạt động GD ngoài giờ lên lớp theo nội dung của phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” nhằm đảm bảo tính linh hoạt về hình thức dạy học, hình thức kiểm tra, đánh
giá, rèn luyện kỹ năng sống và kỹ năng hoạt động xã hội cho HS”, Điều này
cho thấy Bộ GD&ĐT đã rất quan tâm đến công tác chủ nhiệm lớp nói chung, đến nhiệm vụ của GV chủ nhiệm lớp nói riêng.
1.3. Thành phố Lào Cai là trung tâm tỉnh lỵ của tỉnh Lào Cai. Các điều kiện thuận lợi về kinh tế xã hội đã giúp cho sự nghiệp GD thành phố Lào Cai phát triển nhất so với các huyện trong tỉnh. Thành phố Lào Cai có 4 trường THPT đủ đáp ứng nhu cầu học tập của con em cán bộ, công nhân và nhân dân các dân tộc. Được sự chỉ đạo của Sở GD&ĐT, trong những năm học vừa qua các trường THPT ở thành phố Lào Cai đã thực hiện nhiều biện pháp xây dựng và duy trì nền nếp, kỷ cương, nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục toàn diện HS. Một trong các biện pháp đã được triển khai là tăng cường vai trò của đội ngũ GVCN lớp trong việc GD toàn diện cho học sinh trên cơ sở phối hợp với các lực lượng trong và ngoài nhà trường.
1.4. Tuy nhiên, việc thực hiện mục tiêu nâng cao chất lượng GD toàn diện HS, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục vẫn còn nhiều khó khăn, bất cập và tồn tại. Một trong các nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó là nhận thức
chưa đầy đủ
về vai trò, trách nhiệm của đội ngũ
GVCN trong việc GD toàn
diện cho HS ở trường THPT; sự thiết lập và duy trì mối quan hệ giữa GVCN lớp với GV bộ môn, các đoàn thể xã hội và gia đình HS trong việc phụ đạo học sinh yếu kém, bồi dưỡng HS giỏi; nắm chắc tình hình, khắc phục nguyên nhân HS chưa chăm học và công tác nghiên cứu xây dựng và triển khai chương trình bồi dưỡng GV làm công tác chủ nhiệm lớp đã được triển khai thực hiện nhưng chưa thực sự có hiệu quả. Mặt khác, mặt trái của nền kinh tế thị trường và những
tiêu cực ngoài xã hội đã có
ảnh hưởng không tốt đến GD. Do đó, ở
mỗi
trường THPT vẫn còn một bộ
phận HS chưa có động cơ, thái độ
học tập
đúng đắn dẫn đến không tích cực học tập hoặc sa sút về đạo đức, lối sống. Những biểu hiện thường gặp đối với các HS đó là sự chểnh mảng học tập, mải chơi, thậm chí bỏ học để đi chơi game online; nói tục, chửi bậy, thiếu lễ
phép hoặc gây gổ, thiếu kiềm chế
bản thân dẫn đến đánh nhau từ
những
nguyên nhân đơn giản. Mặt khác, các biện pháp quản lý của hiệu trưởng đối với công tác chủ nhiệm và đối với GVCN lớp chưa thật hợp lý trong nền kinh tế thị trường.
1.5. Vấn đề công tác chủ nhiệm lớp và quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT Thành phố Lào Cai chưa được quan tâm đúng mức để nâng cao chất lượng GD toàn diện. Việc nghiên cứu thực trạng công tác chủ nhiệm lớp và quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở các trường THPT thành phố Lào Cai để đưa ra các biện pháp quản lý đồng bộ, phù hợp với thực tế của giáo dục địa phương nhằm tăng cường vai trò của đội ngũ GVCN, góp phần thực hiện mục tiêu nâng cao chất lượng GD toàn diện HS là vấn đề cấp thiết.
Xuất phát từ
những lý do trên, tôi chọn đề
tài:
“Biện pháp quản lý
công tác chủ nhiệm lớp ở các trường THPT thành phố Lào Cai tỉnh Lào Cai” làm vấn đề nghiên cứu của luận văn này.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở
lý luận và thực tiễn công tác chủ
nhiệm lớp, thực
trạng quản lý công tác chủ nhiệm lớp của hiệu trưởng nhằm đề xuất một số biện pháp quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở các trường THPT thành phố Lào Cai tỉnh Lào Cai, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh.
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Các biện pháp quản lý công tác chủ nhiệm lớp của hiệu trưởng ở các trường THPT.
3.2. Khách thể nghiên cứu
Công tác quản lý hoạt động chủ nhiệm lớp ở trường THPT thành phố Lào
Cai.
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu đề tài
4.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu
Một số biện pháp quản lý hoạt động chủ nhiệm lớp của hiệu trưởng
trường THPT tỉnh Lào Cai.
4.2. Khách thể nghiên cứu: họat động quản lý công tác chủ nhiệm lớp của Hiệu trưởng trường THPT
4.3. Giới hạn địa bàn nghiên cứu
Tại 4 trường THPT ở thành phố Lào Cai.
5. Giả thuyết khoa học
Hiệu quả của công tác chủ nhiệm lớp và chất lượng giáo dục toàn diện học sinh các trường THPT ở thành phố Lào Cai sẽ được nâng cao nếu Hiệu
trưởng có những biện pháp quản lý công tác chủ nhiệm lớp một cách khoa
học và phù hợp với thực tế giáo dục của địa phương.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1 Nghiên cứu cơ
sở lý luận về
biện pháp quản lý công tác chủ
nhiệm lớp của Hiệu trưởng.
6.2 Tìm hiểu thực trạng công tác chủ nhiệm lớp và thực trạng các biện pháp quản lý của hiệu trưởng đối với công tác chủ nhiệm lớp ở các trường THPT thành phố Lào Cai hiện nay.
6.3 Đề
xuất một số
biện pháp quản lý công tác chủ
nhiệm lớp
nhằm nâng cao chất lượng GD toàn diện HS.
6.4. Khảo nghiệm các biện pháp quản lý của hiệu trưởng đối với công tác chủ nhiệm lớp trường THPT đã nghiên cứu đề xuất.
7. Các cách tiếp cận nghiên cứu
7.1. Tiếp cận chuẩn hóa. Tiếp cận chuẩn nghề nghiệp GV THPT để xem xét một số năng lực của GVCN, bởi GVCN cũng chính là người GV thực hiện nhiệm vụ giảng dạy môn học, đồng thời cũng là người làm công tác chủ nhiệm, quản lí một tập thể HS.
7.2. Tiếp cận hoạt động. Công tác chủ nhiệm lớp là một họat động
trong quá trình người GV thực hiện nhiệm vụ GD, trong đó mục đích là GD toàn diện cho HS do lớp mình phụ trách. Tiếp cận họat động giúp cho người nghiên cứu họat động chủ nhiệm lớp theo cấu trúc họat động, đồng thời xem xét công tác quản lí của người hiệu trưởng cũng theo quan điểm cấu trúc họat động.
7.3. Tiếp cận thực tiễn. Họat động chủ nhiệm lớp và quản lí công tác chủ nhiệm lớp gắn với thực tiễn ở trường phổ thông, cụ thể là trường THPT. Việc nghiên cứu theo tiếp cận thực tiễn giúp cho người nghiên cứu xem xét
mọi vấn đề, mọi họat động xuất phát từ
HS, GVCN lớp, phụ
huynh HS,
CBQL GD... những người có liên quan trực tiếp đến quá trình GD học sinh.
8. Phương pháp nghiên cứu
8.1 Phương pháp nghiên cứu lý luận
Thu thập và đọc các tài liệu lý luận, các văn bản pháp qui, các công trình nghiên cứu khoa học về QLGD, QL công tác chủ nhiệm lớp. Từ đó phân tích và tổng hợp các vấn đề lý luận liên quan đến luận văn.
Phân tích và tổng hợp các quan niệm về QLGD, quản lý công tác chủ nhiệm lớp; công tác quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động chủ nhiệm lớp ở trường THPT; công tác chủ nhiệm lớp của GV.
8.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi:
+ Bảng hỏi cha mẹ học sinh về sự phối kết hợp giữa giáo viên chủ nhịêm
lớp
với cha mẹ học sinh, cộng đồng trong quá trình giáo dục học sinh.
+ Bảng hỏi giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp về những công việc của giáo viên chủ nhiệm lớp; những biện pháp quản lý lớp và làm việc với học sinh
+ Bảng hỏi hiệu trưởng, phó hiệu trưởng về công tác quản lý họat
động chủ nhiệm lớp và những biện pháp quản lý có hiệu quả động chủ nhiệm lớp của giáo viên trong trường.
+ Bảng hỏi học sinh về công tác chủ nhiệm của giáo viên
đối với họat
Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động chủ nhiệm lớp của các
GVCN và công tác quản lý của các hiệu trưởng đối với hoạt động chủ nhiệm lớp của GV.
Phương pháp phỏng vấn:
lớp
+ Phỏng vấn HS, cha mẹ HS để làm rõ thực trạng công tác chủ nhiệm
+ Phỏng vấn GV để làm rõ thực trạng công tác QL chủ nhiệm lớp của
hiệu trưởng
8.3. Phương pháp chuyên gia:
xin tư
vấn thêm từ
các chuyên gia có
kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm lớp, và CBQL có kinh nghiệm QL công tác chủ nhiệm lớp.
8.4. Nghiên cứu sản phẩm: phân tích những sáng kiến về công tác chủ nhiệm và kế hoạch công tác chủ nhiệm của một số GV.
8.5 Phương pháp toán thống kê
Sử dụng phương pháp toán thống kê để xử lý và phân tích các số liệu từ các bảng hỏi thu thập được
9. Cấu trúc luận văn
Cấu trúc luận văn được chia làm ba phần như sau:
Phần 1. Phần mở đầu
Phần 2. Kết quả nghiên cứu bao gồm có ba chương
Chương 1: Cơ sở lý luận có liên quan đến vấn đề nghiên cứu
Chương 2: Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động chủ nhiệm lớp của hiệu trưởng trường THPT phố Lào Cai.
Chương 3: Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động chủ nhiệm lớp của hiệu trưởng trường THPT thành phố Lào Cai.
Phần 3. Kết luận và khuyến nghị
Ngoài phần chính văn còn có phần danh mục tài liệu tham khảo và phần phụ
lục.
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Vài nét sơ lược về lịch sử vấn đề nghiên cứu
Trong hệ thống tổ chức của các trường phổ thông, đơn vị cơ bản được tổ chức để giảng dạy và giáo dục HS là lớp học. Hình thức tổ chức dạy học, GD theo lớp được hình thành từ thế kỉ XVI do nhà giáo dục Tiệp Khắc JA. Cômenxki đề xướng. Mô hình lớp học được duy trì và ngày càng phát triển mạnh mẽ ở khắp các nước trên thế giới. Không những vậy, mô hình lớp học
được phát triển và mở rộng, tùy thuộc vào điều kiện thực tế, song bao giờ
một lớp học vẫn cần người quản lý. Để QL lớp học, nhà trường cử ra một
trong những GV đang giảng dạy làm chủ nhiệm lớp. GVCN được hiệu
trưởng nhà trường lựa chọn từ những GV ưu tú có kinh nghiệm GD, có uy tín trong HS, được hội đồng nhà trường nhất trí phân công chủ nhiệm lớp học xác định để thực hiện mục tiêu. Như vậy, khi nói đến GVCN lớp là nói đến mặt quản lý và mặt lãnh đạo học sinh của một lớp.
Từ khi xã hội phát triển và từ sự phân công lao động đã hình thành hoạt động đặc biệt đó là sự chỉ huy, chỉ đạo, điều khiển/ điều hành, kiểm tra, điều chỉnh giành cho những người đứng đầu của một tổ chức hay một nhóm. Hoạt động đặc biệt đó chính là hoạt động quản lý. Và cũng từ lúc đó mọi người đi tìm hiểu bản chất khái niệm QL và đưa ra những định nghĩa khác nhau từ những góc nhìn riêng. Theo quan điểm kinh tế học thì F.W Taylor cho rằng: "Quản lý là nghệ thuật biết rõ ràng, chính xác cái gì cần làm và làm cái đó thế nào bằng phương pháp tốt nhất và rẻ tiền nhất"; hoặc A. Fayon lại cho rằng: "Quản lý là đưa xí nghiệp tới đích, cố gắng sử dụng các nguồn lực (nhân, tài, vật, lực) của nó". Còn ông H.Koontz thì khẳng định: "Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo phối hợp những nỗ lực hoạt động cá nhân nhằm đạt được các mục đích của nhóm (tổ chức) với thời gian, tiền bạc, vật chất