Bệnh học cơ sở - Trường Cao đẳng Y tế Ninh Bình

GIỚI THIỆU HỌC PHẦN

BỆNH HỌC CƠ SỞ

Đối tượng : Cao đẳng XN, HA, PHCN, Dược

Số tín chỉ : 04 (4/0)

Số tiết: 60 tiết

+ Lý thuyết: 60 tiết( 4 tiết/ 1 tuần)

+ Tự học: 120 giờ

+ Thực hành : 0 tiết

Thời điểm thực hiện: Học kỳ IV

MỤC TIÊU HỌC PHẦN :

1. Trình bày được nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và biến chứng một số bệnh nội khoa, truyền nhiễm, chuyên khoa ngoại khoa, nhi khoa, sản khoa thường gặp.

2. Trình bày được hướng điều trị và tư vấn phòng bệnh một số bệnh nội khoa, truyền nhiễm, chuyên khoa ngoại khoa, nhi khoa, sản khoa thường gặp.

3. Phân biệt được sự giống nhau, khác nhau về triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng của 1 số bệnh nội khoa, truyền nhiễm, chuyên khoa ngoại khoa, nhi khoa, sản khoa thường gặp để có hướng xử trí đúng.

4. Nhận định được các triệu chứng trong một số tình huống lâm sàng cụ thể để có hướng xử trí và dự phòng

5. Tư vấn được cách phát hiện bệnh, điều trị, dự phòng một số bệnh lý chuyên ngành

6. Thực hiện được 1 số các kĩ thuật chuyên nghành để chẩn đoán, chăm sóc, theo dõi người bệnh trong 1 số tình huống cụ thể

7. Nhận thức được tầm quan trọng của việc nhận định các triệu chứng của1 số bệnh để chỉ định kỹ thuật y học phối hợp trong việc phát hiện, chẩn đoán, xử trí và tư vấn sử dụng thuốc đúng, kịp thời, hiệu quả

NỘI DUNG HỌC PHẦN

STT

Nội dung	Trang
	Chương I : Hô hấp
1	Viêm phế quản cấp	5
2	Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)	8
3	Hen Phế Quản	12
4	Viêm phổi thùy	16
5	Tâm phế mạn	20
6	Tràn dịch màng phổi	24
	Chương II: Tim mạch - Nội tiết
7	Suy tim	27
8	Tăng huyết áp	31
9	Nhồi máu cơ tim	35
10	Đái tháo đường	39

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 422 trang tài liệu này.

Bệnh Basedow	43
	Chương III: Tiêu hóa- tiết niệu
12	Xơ gan	47
13	Loét dạ dày - tá tràng	51
14	Viêm ống thận cấp	55
15	Suy thận mạn	58
16	Viêm đài bể thận cấp	63
	Chương IV: Huyết học - Cơ xương khớp- Thần kinh- Cấp cứu
17	Viêm khớp dạng thấp	66
18	Gout	72
19	Đột qụy não	75
20	Bệnh Bạch cầu cấp, bạch cầu kinh	78
21	Shock	82
	Chương V : Đại cương về bệnh truyền nhiễm xã hội, một số bệnh truyền nhiễm lây theo đường hô hấp
22	Đại cương về bệnh truyền nhiễm	86
23	Bệnh cúm	90
24	Bệnh thủy đậu	93
25	Bệnh quai bị	95
26	Bệnh viêm màng não mủ	98
27	Bệnh lao phổi	101
	Chương VI : Bệnh truyền nhiễm lây theo đường tiêu hóa
28	Bệnh lỵ trực khuẩn	107
29	Bệnh lỵ Amip	110
30	Bệnh tả	112
31	Bệnh thương hàn	115
32	Bệnh viêm gan virus	119
	Chương VII : Bệnh truyền nhiễm lây theo đường máu, da niêm mạc
33	Bệnh dịch hạch	123
34	Bệnh Dengue xuất huyết	127
35	Bệnh sốt rét	131
36	Bệnh Leptospirae	136
37	Bệnh dại	139
38	HIV-AIDS	143
	Chương VIII: Bệnh giun sán
39	Bệnh giun đũa	147
40	Bệnh giun móc	149
41	Bệnh giun kim	151
42	Bệnh sán lá nhỏ ở gan	153
43	Bệnh Sán lá ruột	155
44	Bệnh sán dây lợn	157
	Chương IX: Vết thương phần mềm và nhiễm khuẩn ngoại khoa
45	Đại cương cấp cứu ngoại khoa vùng bụng	159
46	Vết thương mạch máu	164
47	Nhiễm khuẩn ngoại khoa	168
48	Chín mé	172

Viêm tấy bàn tay	175
50	Viêm xương tủy	178
51	Hoại thư sinh hơi	182
52	Vết thương ngực	186
53	Vết thương phần mềm	190
	Chương X: Gãy xương và chấn thương sọ não
54	Đại cương gãy xương	194
55	Gãy cột sống	199
56	Gãy thân xương đùi	203
57	Gãy 2 xương cẳng chân	207
58	Gãy xương đòn	210
59	Gãy thân xương cánh tay	212
60	Gãy thân 2 xương cẳng tay	215
61	Gãy đầu dưới xương quay kiểu Pouteau- Colles	218
62	Chấn thương sọ não	221
	Chương XI: Bệnh tiêu hóa
63	Viêm ruột thừa cấp	225
64	Thủng dạ dày	229
65	Tắc ruột	234
66	Lồng ruột cấp ở trẻ em còn bú	238
67	Thoát vị bẹn nghẹt	241
68	Viêm màng bụng	244
69	Hẹp môn vị	247
70	Vết thương bụng	250
71	Chấn thương bụng	253
72	Áp xe gan	256
73	Tắc ống mật chủ do sỏi	260
74	Ung thư dạ dày	263
	Chương XII: Bệnh lý đường tiết niệu, hậu môn, trực tràng và khớp.
75	Sỏi thận	267
76	Sỏi niệu quản	271
77	Sỏi bàng quang	274
78	Chấn thương niệu đạo	277
79	Hẹp bao quy đầu	280
80	U xơ tiền liệt tuyến	282
81	Tràn dịch màng tinh hoàn	284
82	Trĩ	286
	Chương XIII: Sản thường và cấp cứu sản khoa
83	Sự thụ tinh làm tổ và phát triển của trứng	292
84	Chẩn đoán thai nghén, vệ sinh thai nghén	297
85	Chăm sóc sản phụ sau đẻ	302
86	Chăm sóc sơ sinh ngay đẻ	305
87	Chửa ngoài tử cung	308
88	Thai chết trong tử cung	311
89	Rau tiền đạo	314
90	Rau bong non	318

Chương XIV: Tai biến sản khoa, các bệnh phụ khoa và dân số /KHHGĐ
	Chảy máu sau đẻ	321
92	Cao huyết áp thai nghén - Sản giật.	327
93	Vỡ tử cung	334
94	Các bệnh phụ khoa thường gặp	337
95	Viêm âm hộ, âm đạo	341
96	Các biện pháp tránh thai	346
	Chương XV : Đặc điểm sự phát triển ở trẻ em, dinh dưỡng trẻ em và các bệnh dinh dưỡng
97	Các thời kì của trẻ em	353
98	Đặc điểm giải phẫu sinh lý trẻ em	356
99	Dinh dưỡng trẻ em	364
100	Suy dinh dưỡng và chăm sóc	376
101	Bệnh còi xương và chăm sóc	380
102	Thiếu máu do thiếu sắt	383
	Chương XVI: Bệnh lý nhi khoa, các chương trình y tế quốc gia
103	Viêm phế quản phổi	386
104	Hen phế quản	389
105	Nhiễm khuẩn hô hấp cấp (NKHHC) và Chương trình phòng chống nhiễm khuẩn hô hấp cấp ở trẻ em (ARI)	395
106	Bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ em	401
107	Lồng ghép xử trí trẻ bệnh	409
108	Xuất huyết não- màng não trẻ em	414
Tổng		416

ĐÁNH GIÁ:

Hình thức thi: Tự luận Thang điểm: 10

Cách tính điểm:

Điểm thường xuyên: 02 bài kiểm tra tự luận – Hệ số 1 Điểm định kỳ: 01 bài kiểm tra – Hệ số 2

Điểm thi kết thúc học phần: Thi tự luận trọng số 70%

Bài 1

VIÊM PHẾ QUẢN CẤP

MỤC TIÊU

1. Trình bày được nguyên nhân, triệu chứng, của viêm phế quản cấp.

2. Trình bày được hướng điều trị và phòng bệnh viêm phế quản cấp.

NỘI DUNG

Viêm phế quản cấp là tình trạng viêm nhiễm niêm mạc của phế quản lớn và phế quản trung bình. Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ tuổi nào, nhưng gặp nhiều ở trẻ em và người già, thường vào mùa lạnh và đầu mùa xuân. Biểu hiện lâm sàng chính là ho và khạc đờm nhầy mủ, khi khỏi không để lại di chứng, nhưng cũng có thể làm khởi phát cơn hen phế quản nhiễm khuẩn.

1. Nguyên nhân

- Nhiễm khuẩn dường hô hấp trên do vi khuẩn và vi rút: viêm mũi, viêm xoang, viêm amidan. Thường do Staphylococus, hoặc do Streptococuspneumonia (68,5% theo Nguyễn Văn Thành). Adenovirus, Hemophylus

- Do bệnh truyền nhiễm: cúm, sởi, ho gà

- Hít phải hơi độc: Chlore, amoniac, khói thuốc lá, dung môi công nghiệp

- Yếu tố dị ứng: Cơ địa dị ứng

- Yếu tố thuận lơị: Cơ thể suy yếu, suy tim, ẩm, lạnh, khói bụi

2. Triệu chứng

2.1. Triệu chứng lâm sàng

Bệnh bắt đầu bằng viêm long đường hô hấp trên, sổ mũi, hắt hơi, rát họng ho khan. Khi viêm nhiễm lan xuống đường hô hấp dưới là bệnh toàn phát, gồm 2 giai đoạn:

* Giai đoạn khô:

Bệnh nhân cảm thấy cảm giác rát bỏng sau xương ức, tăng khi ho. Ho khan hoặc ông ổng, ho từng cơn, khản tiếng.

Triệu chứng toàn thân: sốt có thể sốt cao 39 - 40oC, nhức đầu, mệt mỏi, biếng ăn. Khám phổi có rải rác ran rít và ran ẩm to hoặc vừa hạt.

* Giai đoạn ướt:

Cảm giác rát bỏng sau xương ức giảm và hết, khó thở nhẹ, ho khạc đờm nhầy, đờm vàng mủ. Nghe phổi có ran rít , ran ngáy, ran ẩm to và vừa hạt. Diễn biến 4 - 10 ngày thì khỏi hẳn. Có trường hợp ho khan kéo dài vài tuần.

Có thể bệnh bắt đầu rầm rộ biểu hiện sốt cao, ho nhiều, ho ra máu

2.2. Triệu chứng cận lâm sàng

- Xquang phổi: rốn phổi đậm.

- Xét nghiệm máu: số lượng bạch cầu tăng, tốc độ máu lắng tăng.

3. Chẩn đoán

3.1. Chẩn đoán xác định: Dựa vào:

- Triệu chứng của viêm đường hô hấp trên:

+ Nhẹ: viêm họng đỏ, chảy nước mũi.

+ Nặng: viêm mũi mủ, viêm xoang, viêm amiđan, viêm tai giữa.

- Triệu chứng của viêm đường hô hấp dưới:

+ Nhẹ: ho, khản tiếng, thở khò khè và dấu hiệu của viêm đường hô hấp trên, nghe phổi có ran rít.

+ Nặng: ngoài những triệu chứng trên, khó thở rõ rệt, co kéo lồng ngực, tím, nhịp thở nhanh trên 50 lần/ phút. Nghe phổi thấy có ran rít ran ẩm ở vùng đáy phổi phía sau lưng.

3.2. Chẩn đoán phân biệt

- Hen phế quản tăng tiết dịch: sau cơn hen thì hết các triệu chứng.

- Ứ đọng phổi trong suy tim: có biểu hiện suy tim.

- Một số bệnh phổi có biểu hiện viêm phế quản: lao phổi, bệnh bụi phổi, ung thư phổi: không nghĩ đến viêm phế quản nếu triệu chứng nghe phổi chỉ ở một bên.

4. Điều trị và phòng bệnh

4.1. Điều trị và phòng bệnh viêm phế quản cấp

* Thể nhẹ: nghỉ ngơi tại giường. Uống đủ nước

Cho Codein

Không cần dùng kháng sinh

* Thể nặng: có viêm mũi mủ, viêm amiđan, viêm VA, viêm tai giữa, viêm phế

quản:

- Cho kháng sinh:

Nhóm Macrolid:

Erythromycin uống 2g/ngày

Azythromycin 0.5 g/ngày đầu sau đó 250mg x 4 ngày hoặc dựng Biseptol 0,48g x 4viên/ngày cho 10 ngày.

Nhóm Quinolon

Ciprofloxacin uống 200 - 400mg/ ngày

- Nên cho kháng histamin khi có dấu hiệu co thắt phế quản.

- Hạ sốt, giảm đau.

- Long đờm: Acemux, Mucomys 200 mg x 4 gói/ ngày

- Điều trị nguyên nhân.

- Phòng bệnh:

+ Loại bỏ các yếu tố kích thích: tránh khói bụi, môi trường ô nhiễm.

+ Giữ gìn sức khoẻ, giữ ấm trong mùa lạnh.

+ Tiêm vaccin chống virus, vi khuẩn.

4.2. Phòng bệnh

- Bỏ, hạn chế các yếu tố kích thích: thuốc lá thuốc lào.

- Bảo hộ lao động cho những người tiếp xúc với môi trường có nhiều bụi như công nhân làm việc ở hầm mỏ.

- Xây dựng các xí nghiệp xa vùng dân cư và ngược chiều gió.

- Tiêm phòng cúm vào mùa thu - đông.

- Điều trị tốt các ổ nhiễm trùng đường hô hấp trên.

LƯỢNG GIÁ

1. Anh (chị) hãy kể những nguyên nhân chính của viêm phế quản cấp.

2. Anh (chị) trình bày hướng xử trí bệnh nhân viêm phế quản cấp?

Anh (chị) hãy chọn câu trả lời tốt nhất cho các câu sau:

3. Triệu chứng có giá trị nhất để chẩn đoán viêm phế quản cấp là:

A. Ho, khạc đờm

B. Sốt

C. Nghe phổi có ran ẩm to vừa hạt

D. Khó thở

E. X quang có hình ảnh rốn phổi đậm

Bài 2

BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH

MỤC TIÊU

1. Trình bày được nguyên nhân thường gặp và triệu chứng của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.

2. Trình bày được phác đồ điều bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính bằng các thuốc thông thường.

3. Trình bày được cách hướng dẫn người bệnh phòng các biến chứng của

NỘI DUNG

1. Định nghĩa:

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (BPTNMT) là một bệnh biểu hiện bởi sự giới hạn lưu lượng khí, sự giới hạn này không hồi phục hoàn toàn. Sự giới hạn lưu lượng khí thường xảy ra từ từ và phối hợp với một sự đáp ứng viêm bất thường của phổi đối với các hạt độc hay khí. BPTNMT bao gồm viêm phế quản mạn và khí phế thũng.

Bao gồm viêm phế quản mạn, khí phế thũng và hen phế quản không hồi phục.

2. Dịch tễ học

BPTNMT là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ 4 sau bệnh tim, ung thư, bệnh mạch máu não. Theo báo cáo kết quả họp nhóm tư vấn của Châu Á Thái Bình Dương về BPTNMT lần thứ VI 1 - 2/6/2002 tại Hồng Kông thì tại các nước Châu Á Thái Bình Dương, tỉ lệ mắc BPTNMT khoảng 3,8%, nhưng gần đây qua một số mẫu nghiên cứu cho thấy tỉ lệ lên đến 6,3% ở người trên 30 tuổi.

Tỉ lệ mắc bệnh cao nhất ở các nước đang hút thuốc lá nhiều và ngược lại.

3. Những yếu tố nguy cơ

Hút thuốc lá: liên hệ rất chặt chẽ với BPTNMT, điều này xảy ra có lẽ là do những yếu tố di truyền. Không phải tất cả người hút thuốc lá đều bị BPTNMT, khoảng 15-20% người hút thuốc lá bị BPTNMT, 85-90% bệnh nhân bị BPTNMT là do thuốc lá.

Hút thuốc lá > 20 gói/năm có nguy cơ cao dẫn đến BPTNMT. Tiếp xúc thụ động với thuốc lá cũng có thể góp phần gây nên BPTNMT. Hút thuốc lá trong thời kỳ mang thai cũng là một yếu tố nguy cơ cho bào thai, do ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển phổi trong tử cung.

Bụi và chất hoá học nghề nghiệp: những bụi và chất hoá học nghề nghiệp (hơi nước, chất kích thích, khói) có thể gây nên BPTNMT độc lập với hút thuốc lá.

Ô nhiễm môi trường trong và ngoài nhà: Vai trò của ô nhiễm không khí ngoài nhà gây BPTNMT không rõ. Ô nhiễm môi trường trong nhà như chất đốt, chất đốt cháy từ nấu ăn và hơi nóng là những yếu tố gây nên BPTNMT.

Nhiễm khuẩn: nhiễm trùng hô hấp ở thời kỳ thiếu niên có thể gây BPTNMT ở thời kỳ trưởng thành.