Các Sản Phẩm Ẩm Thực Khai Thác Phục Vụ Du Lịch Tại Bến Tre

Hầu hết khách du lịch quốc tế đến Bến Tre đều thích tham gia loại hình du lịch sinh thái, chạy xe đạp vòng quanh các tuyến đường ở nông thôn để tìm hiểu chợ nông thôn xứ dừa, tận mắt nhìn ngắm những cánh đồng lúa, những hàng dừa, hít thở không khí trong lành, ngắm nhìn cảnh sinh hoạt thường nhật của người dân địa phương. Ngoài ra, khách du lịch còn thích thú khi đi tham quan các di tích lịch sử hay đi tham quan cảnh sông nước, cơ sở sản xuất kẹo dừa, các làng nghề truyền thống làm bánh tráng Mỹ Lồng, bánh Phồng Sơn Đốc hay thích thú thưởng thức chiếc bánh xèo…

Chủ một khu du lịch lớn ở Bến Tre và cũng là nơi tổ chức nhiều sự kiện lớn như Ẩm thực chào mừng thị xã Bến Tre lên thành phố Bến Tre, cuộc thi Ẩm thực trong lễ hội dừa lần II… cho biết khu du lịch ngoài việc tổ chức các hoạt động vui chơi giải trí tái hiện lại cuộc sống của người dân địa phương, đã đưa nhiều ẩm thực địa phương vào phục vụ khách du lịch như món cơm dừa, bánh xèo ốc gạo, tép rang dừa, cá lóc nướng trui… Doanh nghiệp rất quan tâm đến chất lượng sản phẩm từ nguồn nguyên liệu, kỹ thuật chế biến cho đến phong cách phục vụ để tạo ra những sản phẩm đặc sắc. Số lượng khách đến khu du lịch ngày một đông, có ngày lên vài ngàn người. Điều đó nói lên dịch vụ của khu du lịch đáp ứng nhu cầu của khách du lịch và khách hài lòng với dịch vụ của khu du lịch.

Chủ một nhà hàng ở Bến Tre cho rằng: Hiện nay tại Bến Tre có khá nhiều thức ăn và đồ uống được phục vụ trong hoạt động du lịch, tuy nhiên, để trở thành quà tặng mang về cũng như đưa vào khai thác trở thành giá trị đặc trưng, đặc sản mang thương hiệu riêng có của Bến Tre là còn nhiều vấn đề phải bàn. Đứng ở góc độ doanh nghiệp, chúng tôi cho rằng địa phương, đặc biệt là các cơ quan quản lý nhà nước cần tạo điều kiện tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn trong cơ chế chính sách, thủ tục hành chính và có những ưu đãi để cho các doanh nghiệp tham gia nhiều hơn vào hoạt động xây dựng chuỗi giá trị về ẩm thực, từ đó xây dựng thương hiệu và phát triển sản phẩm, đưa ẩm thực trở thành một trong những giá trị cốt lõi để phát triển du lịch tại Bến Tre. Thực tế cho thấy, thời gian qua, tỉnh Bến Tre cũng đã cố gắng nỗ lực thực hiện xây dựng và tạo ra những giá trị chuỗi ẩm thực gắn kết với hoạt động sản xuất của người dân, tuy nhiên điều này còn mờ nhạt, chưa thấy được hiệu quả rõ nét. Vì vậy, cần phải chú trọng để thực hiện tốt hơn công tác này trong thời gian tới, đặc biệt, cần phải tạo ra sự tinh tế,

tinh túy trong từng món ăn, đồ uống và cần phải nâng cấp giá trị cho cho ẩm thực, thông qua những chi tiết nhỏ nhất. Điều này cần phải được thực hiện một cách tỉ mẩn, cụ thể, nhất là sản phẩm quà tặng mang về.

Kết quả khảo sát 100 thông tín viên là doanh nghiệp du lịch về các sản phẩm ẩm thực phục vụ khách du lịch cho thấy nhiều doanh nghiệp chọn các món ẩm thực thường có của miền Tây 43.8%, tiếp đến là các món ăn uống truyền thống của địa phương là 34.40% để phục vụ khách du lịch. Đây cũng là một trong những nguyên nhân tạo sản phẩm du lịch Bến Tre trùng lắp với sản phẩm du lịch các tỉnh và thành phố ở đồng bằng sông Cửu Long cụ thể qua Bảng 3.6.

Bảng 3.6. Các sản phẩm ẩm thực khai thác phục vụ du lịch tại Bến Tre

Thực đơn ẩm thực du khách lựa chọn

Tỷ lệ %
Các món ăn/uống truyền thống của địa phương	34.40%
Các món ẩm thực thường có của Miền tây	43.80%
Các món ẩm thực của nước ngoài	3.10%
Phối hợp nhiều loại ẩm thực	18.80%

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 243 trang tài liệu này.

Nguồn: Tổng hợp từ kết quả điều tra khảo sát năm 2020 của NCS

Bánh canh hến nấu nước dừa

78.00%

Hầu hết các doanh nghiệp đều tán đồng với những ẩm thực đặc trưng của Bến Tre và những món liên quan đến dừa được đánh giá cao nhất là nước dừa xiêm 87.0% lựa chọn/100 doanh nghiệp, canh gà lá cách 81.0%, bánh tráng dừa 80,0%, cháo nước dừa 75% (xem Biểu đồ 3.5).

Món ẩm thực đặc trưng của Bến Tre

Nước dừa xiêm		87.00%
Bánh tráng dừa		80.00%
Kẹo dừa		73.00%
Bánh xèo cổ hủ dừa		64.00%
Đuông dừa lăn bột chiên		73.00%
Nấm mối nướng muối ớt		70.00%
Ốc hấp nước dừa		73.00%
Cá bống/kèo kho cốt dừa		67.00%
Canh gà lá Cách		81.00%
Cháo nước dừa		75.00%
Bì cuốn Bến Tre	50.00%

Biểu đồ 3.5. Những món ẩm thực đặc trưng của Bến Tre

Nguồn: Tổng hợp từ kết quả điều tra khảo sát năm 2020 của NCS

Theo ý kiến của một hướng dẫn viên du lịch địa phương: “Không gian thưởng thức ẩm thực của người Việt ở Bến Tre luôn gần gũi với thiên nhiên. Nên các doanh nghiệp du lịch tổ chức các hoạt động tái hiện lại văn hoá người Việt ở Bến Tre trong hoạt động du lịch như tát mương bắt cá, khách du lịch tự tay nướng trui nhưng con cá mình bắt được và thưởng thức. Hay khi ghe chở khách dọc các con sông, rạch, ngoài việc chiêm ngưỡng vẻ đẹp sông nước thì khách có thể mua mớ tép, mớ cá của người dân vừa đánh bắt xong, sau đó cho tấp ghe vào các rặng bần hái những trái bần chính để nấu và thưởng nồi canh chua bần tươi ngon ngay trên ghe… Khách du lịch rất thích thú với các hoạt động trải nghiệm này. Trên nét văn hoá đặc trưng văn hoá địa phương, doanh nghiệp du lịch ưu tiên lựa chọn phong cách phục vụ khách du lịch về ẩm thực theo dân dã”.

Chính vì vậy, các doanh nghiệp lựa chọn phong cách phục vụ ẩm thực theo phong cách tự nhiên dân dã cho khách tham quan Bến Tre. Kết quả khảo sát 100 thông tín viên là doanh nghiệp du lịch cho rằng, ở Bến Tre đa phần ưu tiên chọn phong cách tự nhiên dân dã (70.40%), theo phong cách truyền thống chỉ chiếm (11,1%), điều đó cho thấy việc khai thác văn hoá ẩm thực chưa được phát huy tốt, như Bảng 3.7 sau:

Bảng 3.7. Phong cách phục vụ ẩm thực đối với khách du lịch tại Bến Tre

Cách phục vụ ẩm thực khách du lịch

Tỷ lệ %
Phong cách tự nhiên dân dã	70.40%
Theo văn hóa ẩm thực truyền thống	11.10%
Theo phong cách hiện đại	3.70%
Kết hợp các loại phong cách	14.80%

Nguồn: Tổng hợp từ kết quả điều tra khảo sát năm 2020 của NCS

3.5.1.3. Đánh giá của người dân địa phương

Bến Tre có hệ thống tài nguyên du lịch phong phú, đa dạng và mang tính đặc thù, độc đáo riêng. Phần lớn các tài nguyên du lịch của Bến Tre gắn liền với sông nước, miệt vườn, làng nghề với các hệ sinh thái nước ngọt, nước lợ và nước mặn. Ngoài ra, Bến Tre có hệ thống kênh rạch chằng chịt, có nhiều khu miệt vườn đây cây trái quanh năm tốt tươi trĩu quả… Đây là hình ảnh đặc trưng và là thế mạnh vượt trội, khác biệt so với các vùng du lịch khác để khai thác du lịch. Với giá trị cảnh quan sông nước gắn với đời sống sinh hoạt truyền thống và sinh

kế của cộng đồng người dân, Bến Tre có thể khai thác các sản phẩm du lịch như trải nghiệm cảnh quan sông nước; tìm hiểu, trải nghiệm sinh hoạt truyền thống của cộng đồng qua tham quan hoạt động, đời sống thường ngày người dân ở các làng quê ven sông, trên các cù lao, trên ghe, thuyền; canh tác nông nghiệp theo mùa nước; tìm hiểu, trải nghiệm các giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể qua các lễ hội truyền thống, diễn xuất đờn ca tài tử, hát sắc bùa, hát hò đối đáp…; tìm hiểu, thưởng thức các giá trị văn hoá ẩm thực gắn với sông nước Bến Tre.

Theo ông Nguyễn Văn Sáu ở huyện Châu Thành cho biết: Người dân chúng tôi bao đời làm nông nghiệp và sáng tạo, xây dựng, cung ứng các sản phẩm, dịch vụ từ nông nghiệp. Hiện nhiều hộ gia đình cũng tham gia vào hoạt động du lịch, đặc biệt là là cung cấp dịch vụ ăn uống, xây dựng và phát triển các bộ quà tặng ẩm thực mang về cho khách… Tuy nhiên, viêc thực hiện thời gian qua đã cho thấy bộc lộ nhiều vấn đề từ việc cung cấp dịch vụ ăn uống này. Theo đánh giá của khách du lịch khi họ trải nghiệm dịch vụ ăn uống tại điểm của chúng tôi thì món ăn đã tạo được sự riêng biệt về hương vị trong ẩm thực. Ví dụ như món gỏi gà hay cá tai tượng chiên giòn hay gỏi củ hũ dừa… ăn tại khu vực của chúng tôi hoàn toàn khác biệt so với những địa phương khác ở khu vực ĐBSCL hay một số tỉnh lân cận. Tuy nhiên, để nâng tầm giá trị của những món ăn này, chúng tôi vẫn chưa làm được, đặc biệt là trong cách bài trí, chế biến và nâng cao giá trị dinh dưỡng khi kết hợp với các loại nguyên liệu khác để tạo ra những món ăn hấp dẫn hơn. Điều này cho thấy để phát triển ẩm thực trong hoạt động du lịch, trong đó có xây dựng những sản phẩm quà tặng mang về lại càng khó khăn phức tạp hơn bao giờ hết. Để thực hiện được điều này, chúng tôi cho rằng, ngoài sự liên doanh - liên kết giữa người nông dân tham gia cung ứng dịch vụ ăn uống tại địa phương thì cần có sự vào cuộc của chính quyền địa phương, các ban ngành đoàn thể cũng như các cơ sở đào tạo để tập huấn, hướng dẫn cho người nông dân, nhằm phát huy những giá trị tiềm năng hiện có trong ẩm thực. Từ đó, có thể khai thác tốt hơn trong hoạt động du lịch, nhất là khi khi khách du lịch đến và sử dụng các dịch vụ ăn uống tại địa phương và mua các sản phẩm quà tặng mang về sẽ nâng cao được giá trị của ẩm thực. Đồng thời hoạt động này sẽ tạo ra được rất nhiều hiệu quả về kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống của người dân, từ đó phát triển nông nghiệp cũng như du lịch bền vững hơn.

Trong bối cảnh hiện nay, sản xuất nông nghiệp phải cơ cấu lại, diện tích đất nông nghiệp thu hẹp, hạn hán, ngập mặn hoạt động sản xuất nông nghiệp khó đạt được giá trị gia tăng cao, khu vực nông thôn phải đối mặt với những vấn đề phát triển bền vững. Có rất nhiều hộ dân trên địa bàn huyện Châu thành và thành phố Bến Tre đang tận dụng các vườn cây trái, ao hồ… để vừa phát triển nông nghiệp vừa làm du lịch. Việc kết hợp này cho khách du lịch tham quan, trải nghiệm, đồng thời xây dựng các ngôi nhà truyền thống Bến Tre để đón khách lưu trú. Khách du lịch tham gia các hoạt động cùng với gia đình như ăn uống, ngủ nghỉ, trải nghiệm các hoạt động, tìm hiểu văn hoá, phong tục tập quán của địa phương… Việc phát triển du lịch, du lịch ẩm thực tạo ra nhiều giá trị trong chuỗi cung ứng sản phẩm, dịch vụ. Mặt khác, cũng góp phần giải quyết việc làm cho lao động sở tại, tạo sinh kế cho người dân địa phương. Kết quả khảo sát 100 thông tin viên là người dân khi hỏi về lý do khách du lịch đến Bến Tre, người dân trả lời khách quan tâm đến phong cảnh thiên nhiên chiếm 77,60%, ẩm thực đặc sản chiếm 56,50% và khí hậu, môi trường chiếm 42,40% thể hiện qua các biểu đồ sau:

Khách tới Bến tre thường quan tâm

77.60%

42.40%

56.50%

14.10%

20.00%

2.40%

Nghề truyền thống

7.10% 1.20%

Khí hậu, môi

trường

Phong

cảnh thiên nhiên

Chùa Văn hóa,

chiền, di tập tục tích lịch

sử

các đặc văn hóa Khác

sản, ẩm ẩm thực thực

Biều đồ 3.6. Những điều khách du lịch quan tâm khi đến Bến Tre

Nguồn: Tổng hợp từ kết quả điều tra khảo sát năm 2020 của NCS

Người dân Bến Tre với tính cách hào sảng, thật thà, chất phát, hiếu khách và với phong cách phục vụ tự nhiên, dân dã cũng như văn hoá đặc trưng của địa phương làm hài lòng khách du lịch khi đến Bến Tre. Kết quả khảo sát 100 thông tín viên là người dân đánh giá khách hài lòng 63%, rất hài lòng 28%, tổng hài lòng và rất hài lòng 91%, qua Biểu đồ sau:

Rất hài lòng

28%

Ít hài lòng

Chấp nhận được 8%

Hài lòng

63%

Biểu đồ 3.7. Người dân đánh giá sự hài lòng của khách về ẩm thực, phong cách phục vụ

Nguồn: Tổng hợp từ kết quả điều tra khảo sát năm 2020 của NCS

Người dân Bến Tre, gắn bó với cây dừa khá lâu, hiểu rõ giá trị của nó, đặc biệt là cách sử dụng dừa trong việc chế biến đồ ăn, thức uống đã tạo nên một nét độc đáo cho ẩm thực địa phương. Người dân cho rằng đặc sản Bến Tre chủ yếu là các món từ dừa chiếm 52%, các món miệt vườn chiếm 18%, và món vùng sông nước ven biển chiếm 21% được thể hiện qua biểu đồ như sau:

Các món vùng sông nước ven biển

21%

Món khác

Các món chế

từ dừa 52%

Các món miệt vườn 18%

Biểu đồ 3.8. Các món ăn đặc sản của Bến Tre

Nguồn: Tổng hợp từ kết quả điều tra khảo sát năm 2020 của NCS

3.5.1.4. Đánh giá của khách du lịch

Một khách du lịch đến từ TP.HCM cho rằng: Hiện nay Bến Tre đã có một nền văn hóa ẩm thực tương đối đa dạng và phong phú, đặc biệt là gắn với cây dừa. Từ cây dừa, người dân sáng tạo ra hàng trăm món ăn, thức uống với nhiều nguyên liệu được khai thác từ gốc rễ cho tới ngọn của cây dừa. Bên cạnh đó là nhiều món ăn gắn với đời sống, lao động, sản xuất của tỉnh Bến Tre. Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng, tỉnh Bến Tre cần phải khai thác để tạo ra những giá trị mang tính riêng biệt trong văn hóa ẩm thực, từ đó xây dựng nên những bộ quà tặng ẩm thực đa dạng, phong phú (ngoài là các sản phẩm về từ dừa, như: kẹo dừa, mứt dừa, dầu dừa…). Trong đó, cần phải tính đến các sản phẩm từ nông thủy sản khác để để tạo ra những bộ quà tặng riêng có và phải nâng cấp bộ quà tặng này lên những tầm giá trị mới, trở thành những bộ quà tặng sang trọng được sử dụng trong các dịp lễ Tết hay quà của lãnh đạo Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân và các cấp chính quyền địa phương cũng như cơ quan quản lý nhà nước… Từ đó, giới thiệu sản phẩm ẩm thực của tỉnh Bến Tre đến với du khách cũng như bạn bè trong và ngoài nước. Hiện địa phương có nhiều tài nguyên để khai thác nền văn hóa ẩm thực, vì vậy, đứng ở góc độ du khách, chúng tôi mong muốn nhận được nhiều hơn những bộ quà tặng về ẩm thực thật sự ý nghĩa và độc đáo gắn với những điều kiện tài nguyên về văn hóa ẩm thực mà Bến Tre đang có.

Kết quả khảo sát với 100 thông tín viên là khách du lịch khi hỏi về những điều khách du lịch quan tâm cho rằng chủ yếu là du ngoạn thiên nhiên chiếm 71.10%, kế đến là thưởng thức văn hoá ẩm thực 55.40%, người chọn khám phá điều mới mẻ 38.60%, như biểu đồ 3.9.

71.10%

38.60%

55.40%

12.00%

15.70%

19.30%

Khám phá

những

điều mới

mẻ

Du ngoạn

thiên nhiên

Phục hồi

nâng cao sức khỏe

Du lịch Thưởng

1.20%

Khác

tâm linh

thức văn hóa âm thực

Đi theo

bạn bè/gia đình

Biểu đồ 3.9. Lý do thu hút khách du lịch Bến Tre

Nguồn: Tổng hợp từ kết quả điều tra khảo sát năm 2020 của NCS

Đến Bến Tre, du khách sẽ được hướng dẫn viên hướng dẫn đi tham quan các cơ sở sản xuất kẹo dừa truyền thống trên địa bàn huyện Châu Thành, tham

quan các công đoạn làm kẹo dừa, từ khâu lột dừa, nạo dừa, đến khâu gói kẹo và đóng gói. Đặc biệt, du khách sẽ được thưởng thức những viên kẹo dừa còn nóng hổi vừa mới ra lò với hương vị ngọt, béo ngậy của nước cốt dừa, du khách cũng có thể trải nghiệm thử gói những kẹo dừa qua sự hướng dẫn chân tình của những người thợ lành nghề. Bến Tre không những thu hút du khách bằng phong cảnh hữu tình, làng nghề thủ công truyền thống mà còn bằng tiếng đàn, giọng hát ngọt ngào của người Bến Tre trong hoạt hình nghệ thuật dân gian độc đáo như đờn ca tài tử. Một du khách đến từ Hà Nội thích thú nói: Đây là lần thứ hai tôi đến Bến Tre, lúc trước tôi đến Bến Tre cũng hơn 10 năm rồi. Lần này trở lại tôi thấy Bến Tre phát triển nhiều nhưng cảnh đẹp sông nước Bến Tre với tôi vẫn rất tuyệt. Tôi thích vẻ đẹp hoang sơ và cảnh sông nước nơi đây. Ấn tượng nhất đối với tôi đó là những bài ca ở làng quê của các bạn. Những lời ca tiếng hát rất ngọt ngào, điệu nhạc cuốn hút, làm cho tôi có chút gì đó vấn vương, lắng đọng trong tâm hồn.

Ở Bến Tre đã xây dựng, tái tạo loại hình xe ngựa, tạo được ấn tượng sâu sắc với khách du lịch. Ngoài ngồi trên xe ngựa chạy dọc theo con đường làng quê, gia đình của một du khách đến từ Ninh Bình hào hứng cho biết: chúng tôi biết đến Bến Tre từ lâu nhưng chỉ qua phim ảnh, truyền hình. Hôm nay, lần đầu tiên đến với quê hương xứ dừa, chúng tôi thật sự bất ngờ về phong cảnh thiên nhiên nơi đây, rất hữu tình và thơ mộng. Chúng tôi cảm thấy thật thú vị, vừa được chiêm ngưỡng một vùng đấy cây lành trái ngọt, vừa được thưởng thức những trái cây đặc sản thơm ngon, người dân ở đây thì rất hiếu khách. Đặc biệt, hình ảnh những cô gái Bến Tre trong trang phục chiếc áo bà ba với nón lá nghiêng nghiêng chèo xuồng nhỏ đưa chúng tôi len lỏi trong những con rạch dừa nước đã gây ấn tượng sâu sắc trong lòng mỗi người chúng tôi.

Đến Bến Tre du khách được trải nghiệm thực tế cuộc sống của người dân địa phương, tự mình chế biến món ăn, tự khám phá những nét đẹp dân dã của vùng nông thôn. Một bạn trẻ đến từ Hà Nội cho biết: Tôi du lịch đến Bến Tre và trải nghiệm du lịch homestay này, được sinh hoạt, làm vườn cùng với người dân địa phương thật là thú vị. Đi chợ nông thôn Bến Tre, tôi cảm nhận được cuộc sống yên bình, con người nơi đây thì thân thiện và hiếu khách. Đặc biệt, chúng tôi được cùng tham gia với mọi người trong gia đình nấu các món ăn dân dã cho bữa cơm gia đình, thưởng thức các món ăn đặc sản của vùng đất Bến Tre thật