Yêu Cầu Nâng Cao Văn Hóa Chính Trị Của Cán Bộ Chính Trị Cấp Phân Đội Quân

Chăm lo xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện, trọng tâm là bồi dưỡng tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, đạo đức, lối sống và nhân cách. Tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, ý thức tôn trọng pháp luật, mọi người Việt Nam đều hiểu biết sâu sắc, tự hào, tôn vinh lịch sử, văn hóa dân tộc…Đúc kết và xây dựng hệ giá trị chuẩn của con người Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế…Khẳng định, tôn vinh cái đúng, cái tốt đẹp, tích cực, cao thượng; nhân rộng các giá trị cao đẹp, nhân văn [25, tr.49 - 50].

Giá trị văn hóa chính trị cần phát triển là những sáng tạo nhân văn của con người mang ý nghĩa tích cực trong hoạt động chính trị, đời sống chính trị với hành vi, hành động theo tiêu chí chuẩn mực chân, thiện, mỹ. Giá trị văn hóa chính trị ấy là sản phẩm kết tinh từ quá trình lịch sử đấu tranh chính trị của dân tộc, đất nước và quân đội. Hệ giá trị văn hóa chính trị là cái đúng, cái tốt, cái đẹp trở thành khuôn mẫu, chuẩn mực để đánh giá trong hoạt động chính trị, đời sống chính trị hàng ngày và định hướng nhận thức và hành vi của họ. Đối với cán bộ chính trị nói chung, cán bộ chính trị cấp phân đội nói riêng hệ giá trị văn hóa chính trị là nền tảng, cơ sở, có vai trò quyết định đến hoạt động văn hóa trong chính trị của họ. Trong giai đoạn hiện nay, các chủ thể trong quân đội luôn quan tâm, giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện phát triển văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội để đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị. Bên cạnh những kết quả đã đạt được về văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội trong thời gian qua.

Trong khi đó, như Đảng ta khẳng định: “Chưa có giải pháp hữu hiệu để ngăn chặn, đẩy lùi sự xuống cấp nghiêm trọng về một số mặt văn hóa, đạo đức, lối sống, gây bức xúc xã hội” [29, tr.85]. Trong quân đội ta một số năm gần đây cũng có biểu hiện nảy sinh vấn đề “ganh đua lợi ích”, “say sưa quyền lực”, “chạy chức, cậy quyền”, “suy thoái về tư tưởng, chính trị” tất cả những tiêu cực đó ảnh hưởng đến phát triển hệ giá trị văn hóa chính trị trong quân đội. Văn kiện Đảng bộ Quân đội lần thứ XI chỉ rò:

Chất lượng thực hiện các chế độ ở cơ quan, đơn vị có lúc chưa tốt, có biểu hiện thành tích, giấu giếm khuyết điểm. Có cán bộ, đảng viên thiếu gương mẫu, nói chưa đi đôi với làm; cá biệt có cán bộ ý thức tổ chức kỷ luật kém, tham gia tệ nạn xã hội, sống buông thả, vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội [156, tr.37].

Giải quyết mâu thuẫn này đòi hỏi phải có những biện pháp, giải pháp khắc phục hạn chế tiêu cực, phát huy mặt tích cực mà các chủ thể đang phát triển luôn chịu sự tác động của hạn chế tồn tại văn hóa cá nhân và tập thể. Các chủ thể phải có nhận thức đúng về mâu thuẫn cơ bản trên, từ đó có yêu cầu, giải pháp phù hợp trong giáo dục, rèn luyện, nâng cao văn hóa chính trị cho mọi đối tượng, trong đó có cán bộ chính trị cấp phân đội. Nâng cao văn hóa chính trị là phải làm cho cán bộ chính trị cấp phân đội có đủ phẩm chất, năng lực và tác phong làm việc khoa học, hoàn thành nhiệm vụ, chức trách đảm nhiệm.

Ba là, mâu thuẫn yêu cầu cần có giữa điều kiện, môi trường xã hội thuận lợi để nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội với thực trạng bất cập, hạn chế của điều kiện, môi trường xã hội đó.

Văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội Quân đội nhân dân Việt Nam không thể hình thành, nâng cao khi thiếu yếu tố tích cực, lành mạnh của điều kiện, môi trường thuận lợi; chính môi trường đó “nuôi dưỡng, vun trồng” để họ nâng cao, phát triển văn hóa chính trị trên cơ sở đó. Văn kiện Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII khẳng định:

Tạo ra ở các đơn vị cơ sở (gia đình, làng, bản, xã, phường, khu tập thể, cơ quan, xí nghiệp, nông trường, lâm trường, trường học, đơn vị bộ đội..., các vùng dân cư (đô thị, nông thôn, miền núi...) đời sống văn hóa lành mạnh, đáp ứng những nhu cầu văn hóa đa dạng và không ngừng tăng lên của các tầng lớp nhân dân [21, tr.17].

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 225 trang tài liệu này.

Quan điểm trên khẳng định xây dựng đồng bộ môi trường văn hóa, trong đó chú trọng vai trò cộng đồng và cá nhân. Song vấn đề đặt ra hiện nay, là đang tồn tại mâu thuẫn giữa điều kiện, môi trường xã hội bảo đảm cho nâng cao văn hóa chính trị, nhưng vẫn có thành tố cấu thành điều kiện, môi trường xã hội còn bất

cập cản trở đến phát triển văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội. Đây là vấn đề phản ánh tính chất của hai mặt nội dung chưa tương xứng với nhau, giữa một bên là yêu cầu cao về văn hóa chính trị với một bên là điều kiện, môi trường bảo đảm cho cán bộ chính trị cấp phân đội phát triển, nâng cao văn hóa chính trị vẫn còn những yếu tố cản trở chưa tạo ra động lực phát triển.

Mặt thuận lợi của điều kiện, môi trường xã hội và mặt bất cập, hạn chế của điều kiện, môi trường, hợp thành một vấn đề có tính mâu thuẫn trong một sự vật hiện tượng là điều kiện, môi trường xã hội. Nó vừa tạo thuận lợi rất quan trọng, vừa gây nên những khó khăn không nhỏ đối với quá trình phát triển, nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội, cũng như quá trình rèn luyện, tu dưỡng của từng cán bộ. Nhận thức đúng đắn và giải quyết tốt mâu thuẫn này là yêu cầu quan trọng đối với các chủ thể trong quá trình nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội hiện nay. Việc tạo lập điều kiện, môi trường xã hội thuận lợi của các chủ thể cho cán bộ chính trị cấp phân đội là vấn đề có ý nghĩa hết sức quan trọng để nâng cao văn hóa chính trị của cá nhân và cộng đồng, của cán bộ chính trị cấp phân đội.

Trong giai đoạn cách mạng mới, mặt thuận lợi cơ bản của môi trường xã hội là: Đảng, Nhà nước tiếp tục quan tâm xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của quân đội. Quân đội được Đảng, Nhà nước ta quan tâm đầu tư phù hợp với tính chất phức tạp; sự phát triển của đất nước; sự trưởng thành của quân đội; đặc điểm hoạt động quân sự; sự phát triển của đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội, họ được đảm bảo về lợi ích tinh thần được đánh giá cao… Đây là điều kiện và môi trường thuận lợi đối với cán bộ, sĩ quan, đối với việc nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội.

Mặt hạn chế, bất cập chính của điều kiện, môi trường là: những khó khăn của tình hình đất nước, quân đội; sự chống phá của các thế lực thù địch; những hạn chế trong đánh giá, bố trí, sử dụng cán bộ; đời sống của

cán bộ chính trị còn nhiều khó khăn, trong khi đó lao động của cán bộ chính trị cấp phân đội là dạng lao động đặc biệt, cường độ lao động cao, thời gian lao động kéo dài…. động lực thúc đẩy họ hoạt động chính trị chủ yếu vẫn thuộc về chính trị - tinh thần; điều kiện sinh hoạt, làm việc còn nhiều khó khăn, thiếu thốn; lãnh đạo, chỉ huy ở một số đơn vị chưa thật quan tâm tốt đến cán bộ chính trị cấp phân đội; cơ sở vật chất, trang bị, phương tiện để chủ trì về chính trị ở một số đơn vị còn thiếu thốn… Đây là sự hạn chế và bất cập về điều kiện, môi trường, tác động không thuận đến việc nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội, đòi hỏi các chủ thể phải có giải pháp phù hợp khắc phục, hạn chế những tác động tiêu cực của điều kiện, môi trường trong quá trình nâng cao văn hóa chính trị cho cán bộ chính trị cấp phân đội hiện nay. Cán bộ chính trị cấp phân đội chỉ có thể hoàn thiện, phát triển văn hóa chính trị trong môi trường thuận lợi. Ngược lại, điều kiện, môi trường không thuận lợi sẽ kìm hãm, cản trở quá trình nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội.

Giải quyết tốt mâu thuẫn này đòi hỏi phải làm cho các chủ thể nhận thức sâu sắc vấn đề đó, để có chủ trương, biện pháp triệt tiêu thành tố tiêu cực của điều kiện, môi trường xã hội trong quá trình phát triển; phát huy mặt thuận lợi, tích cực của điều kiện, môi trường. Nghĩa là, phải tạo ra và phát huy được môi trường thuận lợi để cán bộ chính trị cấp phân đội phát huy, hạn chế yếu tố khó khăn cho họ trong thực hiện nhiệm vụ, chức trách. Nói cách khác, tạo ra và phát huy được điều kiện đảm bảo vật chất, tinh thần và môi trường văn hóa lành mạnh để điều kiện khách quan - chủ quan, bên ngoài - bên trong, có mối liên hệ mật thiết với nhau; không làm ảnh hưởng tiêu cực trực tiếp hay gián tiếp đến việc nâng cao văn hóa chính trị của họ. Điều kiện, môi trường thuận lợi được coi là bệ phóng, là điểm tựa vững chắc cho sự phát triển văn hóa nói chung và văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội nói riêng. Không thể đạt chất lượng, hiệu quả cao trong quá trình nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ này, nếu không thực hiện được nội dung, biện pháp phù hợp, hiệu quả để phát huy mặt thuận lợi, tích cực và khắc phục, hạn chế mặt không thuận lợi, tiêu cực của điều kiện, môi trường.

Kết luận chương 3

Trong những năm qua, văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội Quân đội nhân dân Việt Nam cơ bản đã thể hiện đầy đủ, rò nét trong thực hiện nhiệm vụ chính trị và đời sống sinh hoạt của tập thể, cá nhân. Họ đã từng bước khẳng định những giá trị về tri thức, tình cảm, niềm tin, hành vi chính trị và trở thành bản lĩnh văn hóa chính trị cá nhân, không ngừng được củng cố từng bước tạo nền tảng vững chắc thực hiện thắng lợi Nghị quyết 51-NQ/TW của Bộ Chính trị về thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính uỷ, chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội giúp họ thể hiện đúng phẩm chất, tiêu chuẩn người cán bộ chính trị, chủ trì chính trị và trực tiếp tiến hành công tác đảng, công tác chính trị trong đơn vị phản ánh bản chất của văn hóa giá trị - hoạt động - nhân cách, góp phần vào xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị.

Những ưu điểm đạt được về văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội là do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó, thành tựu của công cuộc đổi mới đất nước; sự quan tâm lãnh đạo của các tổ chức, các lực lượng; chất lượng giáo dục ở nhà trường, bồi dưỡng ở đơn vị; yếu tố chủ quan của cán bộ chính trị cấp phân đội. Bên cạnh những ưu điểm, vẫn tồn tại nhiều hạn chế về văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội. Nguyên nhân trước hết là vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của các chủ thể, sự phối hợp kết hợp giữa các chủ thể, các lực lượng tham gia vào nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội; tính tích cực tự giác học tập, rèn luyện và nêu gương của cán bộ chính trị cấp phân đội về văn hóa chính trị.

Thực trạng văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay đã và đang đặt ra nhiều vấn đề bất cập cần phải giải quyết tồn tại dưới dạng mâu thuẫn nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội trước những biến động của thực tiễn. Đây là cơ sở để xác định những yêu cầu và giải pháp nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay, ngày càng toàn diện, vững chắc và đi vào chiều sâu, đáp ứng với yêu cầu xây quân đội vững mạnh về chính trị trong điều kiện mới.

Chương 4

YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NÂNG CAO VĂN HÓA CHÍNH TRỊ CỦA CÁN BỘ CHÍNH TRỊ CẤP PHÂN ĐỘI QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM HIỆN NAY

4.1. Yêu cầu nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay

4.1.1. Nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội phải quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, Quân ủy Trung ương về xây dựng, phát triển văn hóa, con người Việt Nam, xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị trong quân đội thời kỳ mới

Đây là yêu cầu có tính nguyên tắc, thể hiện quan điểm chỉ đạo và định hướng cơ bản nâng cao văn hóa chính trị cho cán bộ chính trị cấp phân đội thời kỳ mới. Trong Văn kiện Hội nghị lần thứ 4, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII xác định:

“Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp có lý tưởng cách mạng, có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức trong sáng, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, có năng lực, trình độ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Cán bộ dù ở vị trí nào cũng phải luôn ý thức đầy đủ về trách nhiệm, “đúng vai, thuộc bài”, thật sự chuyên nghiệp, làm tốt nhiệm vụ được giao, phải gắn bó mật thiết với nhân dân, được nhân dân tín nhiệm” [31, tr.96 - 97].

Những quan điểm, nguyên tắc của Đảng về công tác cán bộ, về văn hóa và chủ trương của Quân ủy Trung ương về xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ nói chung, cán bộ chính trị nói riêng phải được quán triệt trong quá trình nâng cao văn hóa chính trị cho cán bộ chính trị cấp phân đội hiện nay. Yêu cầu này, chỉ đạo mọi hoạt động của các chủ thể, quy định nội dung, hình thức, biện pháp nhằm bồi dưỡng văn hóa chính trị cho cán bộ chính trị cấp phân đội phải hướng tới mục tiêu. Xây dựng đội ngũ cán bộ có chất lượng cao, số

lượng và cơ cấu hợp lý, đáp ứng yêu cầu xây dựng và chiến đấu của quân đội cả trước mắt và lâu dài. Quân uỷ Trung ương yêu cầu: “Xây dựng cơ quan chính trị và đội ngũ cán bộ chính trị, nhất chính uỷ, chính trị viên (bí thư cấp uỷ, chi bộ) các cấp có phẩm chất và năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao” [128, tr.16]. Văn hóa chính trị của họ phải truyền tải tính chân, thiện, mỹ trong tiến hành công tác đảng, công tác chính trị trong các nhiệm vụ, trọng tâm là nhiệm vụ: “Chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện; xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật; phòng, chống chiến lược “diễn biến hòa bình”; duy trì, thực thi pháp luật, phòng chống tội phạm, vi phạm, khủng bố, thiên tai, thảm hoạ, cứu hộ, cứu nạn và công tác quân sự, quốc phòng, biên phòng ở địa phương” [128, tr.16]. Những đường lối, chủ trương của Đảng, Nghị quyết của Quân uỷ Trung ương có ý nghĩa sâu sắc và quyết định đến năng lực, phẩm chất bảo đảm cho họ có văn hóa chính trị đáp ứng yêu cầu đặt ra.

Văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội luôn được hình thành, phát triển trên cơ sở nhận thức đúng về đường lối, chủ trương của Đảng, của Quân ủy Trung ương, nhiệm vụ quân đội. Đồng thời, quán triệt sâu sắc quan điểm chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Cương lĩnh Chính trị, Nghị quyết của Đảng, Điều lệ công tác đảng, công tác chính trị trong Quân đội nhân dân Việt Nam… Đây là cái gốc văn hóa chính trị của Đảng cầm quyền, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Chính trị là vận mệnh của quân đội cách mạng” [115, tr.55]; “Chính trị viên là người giữ vững phương hướng chính trị mọi hoạt động của đơn vị và trực tiếp góp phần xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị” [115, tr.27]. Nên nâng cao văn hóa chính trị cho cán bộ chính trị cấp phân đội các chủ thể phải nắm vững nguyên tắc này.

Thực hiện yêu cầu này, đòi hỏi trong mọi hoạt động nâng cao văn hóa chính trị phải thực hiện đúng mục tiêu, phương hướng, quan điểm của Đảng về xây dựng đội ngũ cán bộ thể hiện trong Nghị quyết Trung ương ba (khóa VIII); Nghị quyết Đại hội XI, Nghị quyết Đại hội XII, Nghị quyết Đại hội XIII của

Đảng; Nghị quyết 94 - NQ/ĐUQSTƯ của Quân ủy Trung ương; nâng cao văn hóa chính trị cho cán bộ chính trị cấp phân đội phải quán triệt sâu sắc Nghị quyết 51- NQ/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Trên cơ sở nhận thức đúng, nâng cao khả năng vận dụng các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, kế hoạch, hướng dẫn của trên về công tác cán bộ: “phải có văn hóa làm gốc” [103, tr.388]; mới giải quyết đúng đắn và hiệu quả các quan hệ phức tạp trong cuộc sống. Cán bộ không có văn hóa không thể có một sức mạnh, một định hướng đúng, bản lĩnh vững vàng. Xa rời điều đó, hoạt động nâng cao văn hóa chính trị cho cán bộ chính trị cấp phân đội không thể đạt kết quả mong muốn. Đồng thời, đấu tranh những hành vi chính trị một cách gượng ép, áp đặt hành vi chính trị, thực dụng, tùy tiện không đứng trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng, Pháp luật Nhà nước và quy định của quân đội.

4.1.2. Nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội hiện nay phải gắn kết chặt chẽ với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, xây dựng môi trường văn hóa ở đơn vị cơ sở lành mạnh, nhân văn

Đây là yêu cầu mang tính mục đích, định hướng, nội dung, hình thức, phương pháp nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội luôn gắn với xây dựng tổ chức đảng, đơn vị vững mạnh toàn diện, xây dựng môi trường văn hóa quân sự; chứ không phải là quá trình độc lập, riêng lẻ mà phải nhằm xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị. Theo đó đòi hỏi, trong quá trình nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội cần thực hiện đầy đủ Chỉ thị số 917/199/CT - QP của Bộ Quốc phòng “Về xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện”, với mục tiêu: xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị; nâng cao chất lượng chiến đấu; tăng cường rèn luyện kỷ luật, xây dựng chính quy; bảo đảm hậu cần, tài chính và đời sống bộ đội; bảo đảm tốt