Xây Dựng Môi Trường Văn Hóa Chính Trị Lành Mạnh, Dân Chủ Ở Đơn Vị Cơ Sở

Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao nhận thức trong toàn Đảng về ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng và sự cần thiết của việc học tập, nghiên cứu, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Có kế hoạch học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận bắt buộc hàng năm đối với cán bộ, đảng viên… [27, tr.63].

Hai là, tăng cường giáo dục, bồi dưỡng niềm tin cộng sản, hành vi chính trị chuẩn mực cho cán bộ chính trị cấp phân đội hiện nay

Cán bộ chính trị cấp phân đội chủ trì về chính trị ở đơn vị, yếu tố đầu tiên phải vững vàng về tư tưởng, chính trị và kiên định với mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; chủ động đấu tranh trên mặt trận chính trị, tư tưởng, lý luận, văn hóa, làm thất bại âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch và ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Đây là một trong những chuẩn mực cơ bản của cán bộ chính trị cấp phân đội. Với đặc điểm tính chất đặc thù quân sự là sự dũng cảm và chịu đựng gian khổ, đòi hỏi niềm tin tuyệt đối vào đường lối quân sự của Đảng. Nhưng niềm tin ở cán bộ chính trị cấp phân đội cao hơn cán bộ thông thường, niềm tin sắt đá vào tất yếu thắng lợi cách mạng do Đảng lãnh đạo, tin vào sự thành công công cuộc đổi mới đất nước thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội; tin vào yếu tố tinh thần đó là “người trước, súng sau”, tin vào chiến thuật, cách đánh của quân đội. Khi bàn về vai trò của cán bộ chính trị đối với vận mệnh của đội quân cách mạng Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: chính trị viên là người giữ kim chỉ nam cho đơn vị mình đi đúng hướng của Đảng, bảo đảm bộ đội thực hiện đúng đường lối chính trị, quân sự của Đảng, Hiến pháp và pháp luật Nhà nước, quy định của quân đội.

Kết quả niềm tin không chỉ ở người cán bộ chính trị mà phải lan tỏa trở thành động lực xây dựng trận địa chính trị tinh thần vững chắc của bộ đội; nó trở thành môi trường văn hóa trong đơn vị từ tự giác đến hành vi của cán bộ, chiến sĩ qua kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị. Nếu niềm tin ấy nếu chỉ dừng

lại ở cán bộ chính trị cấp phân đội thì chưa phải là mục tiêu cuối văn hóa chính trị, mà phải lan toả, nhập thân văn hóa tới trận địa chính trị - tư tưởng của cán bộ, chiến sĩ. Do vậy, cần phải thường xuyên nắm vững: “Tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta là phải kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đường lối đổi mới của Đảng, kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng” [29, tr.33]. Đây là điểm mấu chốt không chỉ nhằm bồi dưỡng lập trường, quan điểm, tư tưởng mà còn thiết thực nâng cao tư tưởng chính trị, mục tiêu, lý tưởng tính chiến đấu cho bộ đội.

Hành vi chính trị và bản lĩnh chính trị có quan hệ mật thiết với tri thức chính trị của cán bộ chính trị; người có tri thức thì tất yếu biểu hiện bản lĩnh và hành vi tốt, ngược lại nếu hành vi, bản lĩnh chính trị lệch lạc tất yếu có liên quan đến quá trình nhận thức của chủ thể về chính trị. Cán bộ chính trị cấp phân đội chủ trì chính trị ở đơn vị phải chuẩn mực về hành vi và bản lĩnh chính trị. Trong hoạt động chính trị ở đơn vị hàng ngày từ ý thức và hành vi của cán bộ chính trị cấp phân đội đều có tác động ảnh hưởng trực tiếp đến cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị. Do đó, cần phải: “Nâng cao ý thức tu dưỡng, rèn luyện và thực hành đạo đức cách mạng. Tăng cường đấu tranh chống các quan điểm, hành vi phản đạo đức, phi đạo đức” [29, tr.184]. Tập trung đẩy mạnh giáo dục làm cho mỗi cán bộ chính trị cấp phân đội thấy rò bổn phận và trách nhiệm của mình, luôn vững vàng trước khó khăn, thử thách và không bị cám dỗ bởi vật chất, tiền tài, danh vọng; phê phán thái độ chính trị, hoạt động chính trị “lệch chuẩn”; cổ vũ, biểu dương các gương sáng về hành vi chính trị trong sáng, tạo ảnh hưởng sâu rộng ở đơn vị.

Ba là, tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống xã hội chủ nghĩa cho cán bộ chính trị cấp phân đội hiện nay.

Đây là nội dung cốt lòi trong văn hóa chính trị cán bộ chính trị cấp phân đội. Nghị quyết Trung ương 4, khóa XIII xác định: “Chú trọng xây dựng

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 225 trang tài liệu này.

Đảng về đạo đức, ý thức tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý và người đứng đầu các cấp” [31, tr.95]. Yêu cầu cốt lòi của phẩm chất người cán bộ nói chung và cán bộ chính trị trong quân đội cần phải có phẩm chất chính trị phát triển hơn mới đáp ứng trong bối cảnh mới. Văn kiện Đảng bộ Quân đội lần thứ XI xác định đột phá xây dựng: “Đảng bộ Quân đội và đội ngũ cán bộ, đảng viên trong toàn quân, trước hết là cán bộ lãnh đạo, chỉ huy các cấp phải mẫu mực về phẩm chất đạo đức, lối sống”[156, tr.68]. Đạo đức là cái gốc của người cách mạng, là cơ sở quan trọng trong cán bộ quân đội nói chung, càng quan trọng với người chủ trì đơn vị về chính trị. Thực tế đã chứng minh, nhờ có đạo đức cách mạng, đạo đức “Bộ đội Cụ Hồ” mà suốt trong quá trình chiến đấu và trưởng thành của quân đội, cán bộ, chiến sĩ ta đã xây dựng nên truyền thống vẻ vang trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội.

Trong điều kiện hiện nay, sự nghiệp cách mạng càng đặt ra việc chăm lo giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ về truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ” nhằm làm cho mỗi quân nhân kế thừa, phát huy truyền thống tốt đẹp đó. Đặc biệt trước tác động thời kỳ kinh tế thị trường, vấn đề kẻ thù đang tấn công người cán bộ ngay từ cái gốc phẩm chất đạo đức, thì việc giáo dục, nâng có đạo đức đối với người cán bộ chính trị quân đội là yếu tố không thể thiếu; chỉ có trên nền tảng đạo đức mới làm nên uy tín, sức sống, lôi cuốn họ đối với quần chúng. Đạo đức và lối sống của cán bộ chính trị cấp phân đội cũng là yếu tố cơ bản tạo nên năng lực giáo dục cảm hóa, quy tụ quần chúng và phát huy sức mạnh đoàn kết toàn đơn vị; cũng như góp phần giữ vững và phát huy phẩm chất đạo đức của người quân nhân cách mạng - di sản quý báu, danh hiệu cao quý “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới.

Cán bộ chính trị là người chịu trách nhiệm về cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn đảng, tăng cường tự phê bình và phê bình; chất lượng chính trị của cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị. Để thực hiện vai trò đó, trước tiên họ phải chuẩn mực tấm gương phẩm chất đạo đức, lối sống. Đây chính là giá trị đạo đức trong

chính trị, một bộ phận cấu thành quan trọng của văn hóa chính trị của họ. Cần chú trọng bồi dưỡng, rèn luyện về giá trị truyền thống đạo đức của dân tộc, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” và chuẩn mực đạo đức cách mạng của người cán bộ; giáo dục ý thức tổ chức kỷ luật, chấp hành pháp luật, kỷ luật quân đội, quản lý ở đơn vị; thực hiện tốt việc nêu gương, nói đi đôi với làm, kiên quyết đấu tranh chống các biểu hiện tiêu cực, sai trái; rèn luyện lòng dũng cảm, tinh thần chịu đựng gian khổ, hy sinh đối với cán bộ chính trị cấp phân đội.

Để nâng cao chất lượng giáo dục văn hóa chính trị cho cán bộ chính trị cấp phân đội cần thực hiện một số biện pháp sau:

Nâng cao nhận thức cấp ủy, chỉ huy cơ quan, đơn vị về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của giáo dục văn hóa chính trị cho cán bộ chính trị cấp phân đội hiện nay.

Để nội dung giáo dục văn hóa chính trị cho cán bộ chính trị cấp phân đội đạt hiệu quả, chất lượng cao thì phải nâng cao nhận thức của mọi tổ chức, mọi lực lượng trong đơn vị có vai trò quyết định. Bởi vì, thực tế cho thấy chất lượng giáo dục văn hóa chính trị cho cán bộ chính trị cấp phân đội ở một số đơn vị còn hạn chế; nội dung liên quan đến giáo dục văn hóa chính trị còn chưa nhiều; một số cán bộ chủ trì cấp cơ sở chưa nhận thức đúng về vai trò của giáo dục văn hóa chính trị; công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện văn hóa chính trị cán bộ, đảng viên có nơi chưa được quan tâm đúng mức.

Trong Văn kiện Đại hội XIII, Đảng ta yêu cầu cần: “Nâng cao vai trò, trách nhiệm của các tổ chức cơ sở đảng trong việc giáo dục, quản lý, rèn luyện, kiểm tra, giám sát đảng viên”[29, tr.186]. Từ đó, cấp ủy đảng, cơ quan chính trị, người chỉ huy, chính ủy, chính trị viên và tổ chức quần chúng ở đơn vị, cần xác định tốt trách nhiệm của mình. Biện pháp này sẽ giúp các chủ thể có những chủ trương lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ từ khâu xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện giáo dục văn hóa chính trị; đề ra những tiêu chuẩn văn hóa chính trị để cán bộ chính trị cấp phân đội phấn đấu, rèn luyện. Cho

nên, nâng cao nhận thức của các chủ thể trong giáo dục văn hóa chính trị là hướng đến tất cả các chủ thể tham gia vào công việc giáo dục văn hóa chính trị. Để thực hiện nội dung đó cần đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, quân đội về văn hóa, văn hóa chính trị ở ngay chủ thể quản lý cán bộ chính trị cấp phân đội; trên cơ sở đó huy động các lực lượng và đặt ra yêu cầu cao trong giáo dục văn hóa chính trị và đánh giá kết quả đối với cán bộ chính trị cấp phân đội; các chủ thể cần chủ động xây dựng kế hoạch, phân công, giao nhiệm vụ cho từng lực lượng; gắn trách nhiệm đến từng cá nhân, nhất là người đứng đầu cơ quan, tổ chức trong quá trình giáo dục văn hóa chính trị; nâng cao ý thức tự giác học tập của cán bộ chính trị cấp phân đội.

Tăng cường kết hợp giữa nhà trường và đơn vị trong quá trình giáo dục, đào tạo và bồi dưỡng, nâng cao văn hóa chính trị cho cán bộ chính trị cấp phân đội ở đơn vị.

Lý luận gắn với thực tiễn, nhà trường gắn với đơn vị, với chiến trường, là một trong những kinh nghiệm quý báu, vấn đề có tính nguyên tắc trong giáo dục, đào tạo của quân đội ta. Sự gắn kết giữa nhà trường với đơn vị trong nâng cao chất lượng trong quá trình giáo dục, đào tạo nói chung và văn hóa chính trị nói riêng cho cán bộ chính trị cấp phân đội có vai trò quan trọng. Trong đó, chất lượng giáo dục, đào tạo của các học viện, nhà trường quân đội là cơ sở, tiền đề, có ý nghĩa quyết định; còn bồi dưỡng ở đơn vị chính là nơi rèn luyện, kiểm chứng văn hóa chính trị của họ ở mức nào. Đây là hiện thân cụ thể, sinh động nhất của toàn bộ quá trình giáo dục văn hóa chính trị của cán bộ chủ trì về chính trị.

Trong điều kiện thời bình xây dựng quân đội chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, cán bộ chính trị cấp phân đội có cơ hội được đào tạo cơ bản theo học vấn, chức danh qua đó góp hình thành văn hóa chính trị. Để thực hiện biện pháp này đòi hỏi phải có sự lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất, nhất quán của các chủ thể về phối hợp nhịp nhàng giữa nhà trường và đơn vị cơ sở để giáo dục, bồi

dưỡng văn hóa chính trị. Mặt khác, các nhà trường cần bổ sung, tăng cường những nội dung về văn hóa chính trị trong giáo dục - đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội; tăng cường, phối hợp nắm thông tin ngược ở đơn vị góp phần nâng cao chất lượng giáo dục văn hóa chính trị. Đối với đơn vị, sau khi học viên tốt nghiệp ra trường cần bồi dưỡng kiến thức thực tiễn về chủ trì chính trị, để từng bước đánh giá trình độ văn hóa chính trị của họ. Trên cơ sở quan điểm: “Chú trọng bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ cấp phân đội có đủ phẩm chất, năng lực trong quản lý, giáo dục bộ đội. Thực hiện các quy định về nêu gương của cán bộ, đảng viên” [156, tr.58]. Trong quá trình phối hợp, cần khắc phục quan niệm tuyệt đối hóa lý luận ở nhà trường mà xem nhẹ sản phẩm thực hành văn hóa chính trị ở đơn vị. Ngược lại cũng cần phê phán quan niệm tuyệt đối hóa kinh nghiệm thực tiễn, đề cao những người trưởng thành trong thực tiễn, xem nhẹ những người đào tạo mới ở trường ra cho rằng sách vở, kinh viện, cục bộ địa phương. Đồng thời, cần tạo điều kiện thuận lợi để cán bộ chính trị cấp phân đội nhanh chóng phát huy kết quả đào tạo ở nhà trường; coi trọng tư chất, năng khiếu và phẩm chất chính trị, đạo đức trong tuyển chọn đầu vào đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội và chất lượng chuyển loại cán bộ chính trị; tăng cường khảo sát thực tế ở đơn vị và qua tổng kết thực tiễn để nhà trường có nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng văn hóa chính trị. Chỉ có trên cơ sở đó, chất lượng giáo dục và bồi dưỡng văn hóa chính trị cho cán bộ chính trị cấp phân đội mới có hiệu quả.

Nâng cao chất lượng phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương, đơn vị kết nghĩa tổ chức các hoạt động gắn với nội dung văn hóa chính trị.

Phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của các chủ thể tăng cường trong phối hợp, tham gia xây dựng văn hóa chính trị hệ thống chính trị ở địa bàn đóng quân là nhiệm vụ quân đội. Trên cơ sở phối hợp đơn vị kết nghĩa như đoàn thanh niên, Mặt trận Tổ quốc… tổ chức văn hóa, văn nghệ, thi tìm hiểu đường lối, quan điểm của Đảng, truyền thống văn hóa chính trị dân tộc, văn hóa quân

sự Việt Nam… Qua đó, góp phần giáo dục văn hóa chính trị đối với tổ chức, cá nhân. Thông qua phối hợp để cán bộ chính trị cấp phân đội phải tích cực học tập, nâng cao trình độ, nắm vững các chỉ thị, nghị quyết, chương trình, kế hoạch của Trung ương, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, các quân khu, quân đoàn, binh chủng và các sư đoàn, trung đoàn về nhiệm vụ công tác dân vận, tính văn hóa trong hoạt động chính trị - xã hội trên địa bàn đóng quân.

Thường xuyên phát huy vai trò, trách nhiệm và năng lực của cán bộ chính trị cấp phân đội trong phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương; nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động kết nghĩa, thực hiện chương trình, kế hoạch bồi dưỡng, giáo dục văn hóa chính trị. Thông qua phối hợp tuyên truyền, giáo dục văn hóa chính trị để khẳng định giá trị văn hóa chính trị ; tính cấp thiết về văn hóa chính trị đối với chính quyền địa phương, hoạt động của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và tổ chức đoàn thanh niên. Từ đó cán bộ chính trị cấp phân đội nâng cao năng lực hoạt động chính trị, phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, giúp đỡ đoàn thanh niên xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, môi trường văn hóa lành mạnh trên địa bàn đóng quân.

Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền về văn hóa chính trị ở đơn vị cơ sở Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.

Giáo dục văn hóa chính trị cho cán bộ chính trị cấp phân đội là trách nhiệm của mọi tổ chức, mọi lực lượng; trong đó đội ngũ cán bộ chủ trì có vai trò đặc biệt quan trọng, hiệu quả trong tổ chức, tiến hành mọi biện pháp tăng cường thông tin, tuyên truyền văn hóa chính trị ở đơn vị. Theo đó, cấp uỷ, cán bộ chủ trì nắm vững hướng dẫn, chỉ đạo của trên, tổ chức xây dựng kế hoạch, chương trình hoạt động giáo dục văn hóa chính trị của bộ đội thông qua kênh thông tin ở đơn vị. Bằng nhiều hình thức, biện pháp qua các hoạt động nhà bảo tàng, nhà truyền thống, thư viện, phòng đọc, diễn đàn, cuộc thi tìm hiểu; truyền thanh nội bộ để thông tin, tuyên truyền nhanh, chính xác về nội dung giáo dục văn hóa chính trị cho toàn đơn vị. Qua đó, văn hóa chính trị sẽ lan toả, thẩm thấu tới nhận thức, hành động của mọi người ở đơn vị.

Cấp ủy, chỉ huy cơ quan, đơn vị và cán bộ, đảng viên phải nhận thức đầy đủ, sâu sắc về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của thông tin, tuyên truyền; phát huy trách nhiệm, tính chủ động, sáng tạo trong thông tin, tuyên truyền; phải chú trọng công tác bồi dưỡng, bổ sung kiến thức về nâng cao công tác tuyên truyền; kỹ năng quản lý, vận hành, khai thác, sử dụng các thiết chế văn hóa; nhất là trong khai thác, sử dụng các thiết chế về cơ sở vật chất có trong biên chế và các phương tiện mới; hiện đại hóa để tăng cường thông tin, tuyên truyền về giáo dục văn hóa chính trị có hiệu quả. Phải khai thác tối đa mọi nguồn lực, tổ chức sơ tổng kết, rút kinh nghiệm, kịp thời bổ sung cơ chế, chính sách phù hợp cho đội ngũ cán bộ, nhân viên chuyên môn làm công tác thông tin, tuyên truyền ở đơn vị. Đồng thời, xác định rò trách nhiệm của người chỉ huy, cơ quan chính trị trong việc tổ chức các hoạt động khai thác, vận hành, sử dụng các thiết chế văn hóa vào hoạt động thông tin, tuyên truyền thực hiện nhiệm vụ chính trị trung tâm của đơn vị.

4.2.2. Xây dựng môi trường văn hóa chính trị lành mạnh, dân chủ ở đơn vị cơ sở quân đội hiện nay

Xây dựng môi trường văn hóa chính trị lành mạnh, nhân văn ở đơn vị cơ sở quân đội là quá trình tác động chủ động, tích cực của cấp uỷ đảng, các tổ chức, các lực lượng, từng quân nhân; theo một chương trình đã được quy chuẩn hóa thống nhất trong toàn quân nhằm hướng quá trình nâng cao văn hóa chính trị cho cán bộ chính trị cấp phân đội Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. Đây là giải pháp trực tiếp quyết định tới quá trình nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội hiện nay. Đề cập về tầm quan trọng của môi trường văn hóa để phát triển, hoàn thiện nhân cách con người xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã chỉ rò: “Muốn có xã hội tốt phải có con người tốt, muốn có con người tốt thì phải có môi trường xã hội tốt” [46, tr.71]. Môi trường văn hóa không chỉ góp phần giữ gìn, bảo lưu và phát triển giá trị văn hóa, còn có vai trò phát hiện, gạn lọc, loại trừ những yếu tố phản văn