Văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay

hóa. Để xây dựng môi trường văn hóa chính trị ở đơn vị quân đội hướng vào nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội cần thực hiện tốt một số nội dung sau:

Một là, xây dựng các tổ chức lãnh đạo, chỉ huy và quần chúng trong sạch, vững mạnh gắn với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện.

Đây là biện pháp quan trọng và quyết định đến hoàn thành thắng lợi nhiệm mọi nhiệm vụ chính trị của đơn vị, là điều kiện tạo ra môi trường văn hóa chính trị. Cho nên, tập trung xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức. Đại hội Đại biểu Đảng bộ Quân khu 2 lần thứ IX khẳng định: “Tập trung xây dựng Đảng bộ Quân khu vững mạnh về tổ chức; bồi dưỡng, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các tổ chức cơ quan, đơn vị, nhất là năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của cấp ủy, tổ chức đảng trong sạch vững mạnh với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “vững mạnh, tiêu biểu” [14, tr.56].

Sức mạnh của tổ chức đảng sẽ là điều kiện cơ bản thúc đẩy cán bộ chính trị cấp phân đội tích cực tự giác trong hoạt động chính trị, rèn luyện nâng cao văn hóa chính trị. Để xây tổ chức đảng trong sạch các cấp ủy đảng cần tập trung thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ; nâng cao chất lượng sinh hoạt đảng, thực hiện tự phê bình và phê bình, giữ gìn kỷ luật và tăng cường đoàn kết thống nhất trong đảng; thường xuyên giáo dục và quản lý tốt cán bộ, đảng viên; nâng cao phẩm chất, bản lĩnh chính trị, tính chiến đấu, trình độ kiến thức, năng lực, hành vi chính trị và đạo đức chuẩn mực cho đảng viên trong chi bộ. Mỗi tổ chức đảng phải biết xây dựng và rèn luyện tính chính trị của đảng cho cán bộ chính trị cấp phân đội, phải đặt lợi ích của Đảng, dân tộc lên trên. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra: “Mỗi cán bộ, mỗi đảng viên, cần phải có tính đảng mới làm được việc. Kém tính đảng thì việc gì cũng không làm nên” [88, tr.307]. Nếu tính đảng, văn hóa chính trị kém sẽ sinh ra một số bệnh ba hoa, cục bộ địa phương, ham danh vị, thiếu kỷ luật, thiếu dân chủ… chỉ có môi trường văn hóa dân chủ,

đoàn kết, kỷ luật là tạo nên sức mạnh của tổ chức đảng. Sức mạnh của tổ chức đảng trong quân đội là một nhân tố quyết định đến việc nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chức chính trị - xã hội trong đơn vị.

Hệ thống chỉ huy ở đơn vị cơ sở bao gồm chỉ huy cấp trung đoàn, tiểu đoàn, đại đội và tương đương. Họ là người chỉ huy của cấp cơ sở là người đứng đầu một đơn vị ở cơ sở quân đội và chỉ huy trước tập thể cán bộ, chiến sĩ thuộc quyền về mọi mặt quân sự, chính trị, hậu cần kỹ thuật của đơn vị. Vì vậy, hệ thống chỉ huy có vai trò to lớn trong hoạt động mọi mặt của các cấp, từ đó cho thấy nâng cao văn hóa chính trị cho cán bộ chính trị cấp phân đội tất yếu phải phát huy vai trò của hệ thống chỉ huy. Để xây dựng hệ thống chỉ huy vững mạnh cần phải thường xuyên kiện toàn tổ chức, biên chế hệ thống chỉ huy, quản lý đơn vị. Mặt khác, nâng cao phẩm chất đạo đức, năng lực tổ chức điều hành của tổ chức chỉ huy; quy hoạch, bổ nhiệm đội ngũ này đúng quy trình hướng dẫn của trên, khắc phục tình trạng tiêu cực dẫn đến suy yếu về chính trị tất yếu dẫn đến suy yếu về quân sự. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định:

Khi cân nhắc cán bộ, cần phải xem xét rò người đó có gần gũi quần chúng, có được quần chúng tin cậy và nể phục không. Lại phải xem người ấy xứng việc gì. Nếu người có tài mà không dùng đúng tài của họ, cũng không được việc. Nếu không cân nhắc cẩn thận, không khỏi đem người ba lô ba la, chỉ nói mà không biết làm, vào những địa vị lãnh đạo. Như thế rất có hại [89, tr.314].

Bồi dưỡng cho họ những tri thức chính trị, giỏi về quân sự, giỏi chính trị. Thực tiễn những hạn chế yếu kém của người chỉ huy như: gia trưởng, vi phạm dân chủ, mất đoàn kết nếu không chấn chỉnh sẽ là lực cản nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 225 trang tài liệu này.

Xây dựng các tổ chức chính trị - xã hội ở đơn vị vững mạnh, xứng đáng với vai trò xung kích, nòng cốt trong thực hiện phong trào thi đua quyết thắng ở đơn vị. Tổ chức đoàn thanh niên, hội đồng quân nhân ở đơn vị có vai trò

tham gia xây dựng tổ chức cơ sở đảng, tổ chức chỉ huy trong sạch, vững mạnh; bảo vệ lợi ích chính đáng của cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị, là cầu nối các tổ chức chính trị - xã hội của đơn vị cùng nhau gắn kết với nhau, bảo đảm cho đơn vị hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ. Đây là yếu tố quan trọng không thể thiếu tạo nên môi trường chính trị - văn hóa lành mạnh trong đơn vị. Nó tác động tích cực đến văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội. Do đó, các cấp ủy đảng, người chỉ huy phải chăm lo, tạo điều kiện cho tổ chức này hoạt động; khắc phục tình trạng trù dập khi lấy ý kiến tham gia đóng góp cho cấp ủy, chỉ huy và cán bộ, đảng viên ở đơn vị. Nghị quyết Đảng ủy Sư đoàn 2, Quân khu 5 đã chỉ ra: “Quan tâm chăm lo xây dựng các tổ chức quần chúng, hội đồng quân nhân vững mạnh hướng vào thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của Sư đoàn; duy trì chặt chẽ quy chế dân chủ ở cơ sở” [18, tr.15].

Đơn vị vững mạnh toàn diện là cơ sở bảo đảm cho đơn vị hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao; là môi trường thuận lợi để thúc đẩy nâng cao văn hóa chính trị ở đơn vị. Quá trình nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội không tách rời sự xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Vì vậy, cần tập trung xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, đổi mới công tác giáo dục văn hóa chính trị. Nâng cao chất lượng xây dựng chính quy, quản lý kỷ luật, nắm tình hình tư tưởng, tâm tư nguyện vọng của chiến sĩ. Quan tâm xây dựng các mối quan hệ lành mạnh trong tập thể, phát huy dân chủ, vai trò của đoàn viên thanh niên, quần chúng hiện nay.

Hai là, kế thừa và phát triển các hệ giá trị văn hóa chính trị Việt Nam, văn hóa quân sự ở đơn vị hiện nay.

Xây dựng môi trường văn hóa chính trị lành mạnh, dân chủ ở đơn vị cơ sở quân đội là quá trình kế thừa, xây dựng, phát triển hệ thống giá trị văn hóa dân tộc, đơn vị và quân đội; để hướng tới toàn bộ quá trình hình thành, hoàn thiện, nâng cao các yếu tố cấu thành văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.

Kế thừa và phát triển các hệ giá trị văn hóa chính trị Việt Nam trong đơn vị cơ sở có ý nghĩa quan trọng đối với cán bộ chính trị cấp phân đội. Đó là những giá trị truyền thống chính trị của dân tộc, của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam. Những hệ giá trị đó gồm: nhân tố hình thành tư tưởng văn hóa chính trị Việt Nam; văn hóa chính trị cộng đồng Việt Nam; nền chính trị yêu nước, thương dân làm gốc; không có gì quý hơn độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; truyền thống yêu nước, ý chí chính trị vượt qua khó khăn, tinh thần giặc đến nhà “đàn bà cũng đánh”, thà hy sinh tất cả chứ “không chịu mất nước”; nền chính trị nhân đạo, nhân văn... Đây là những giá trị tổng thể của văn hóa chính trị Việt Nam, được kế thừa và phát triển từ nền văn hóa chính trị của dân tộc; nền văn hóa chính trị đó trở thành cách mạng, khoa học, nó vừa là mục tiêu, lý tưởng của Đảng và nhân dân ta. Cũng là mục tiêu xây dựng môi trường văn hóa chính trị lành mạnh, nhân văn để qua đó giáo dục văn hóa chính trị cán bộ chính trị cấp phân đội.

Quân đội nhân dân Việt Nam mang bản chất giai cấp công nhân, tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước và nhân dân. Trước sự chống phá của các thế lực thù địch bằng chiến lược “diễn biến hòa bình”, “phi chính trị hóa” quân đội, hòng phủ nhận giá trị văn hóa cách mạng, làm biến dạng bản sắc văn hóa chính trị Việt Nam và làm biến chất môi trường văn hóa quân đội. Thì việc kế thừa và phát triển hệ thống những giá trị văn hóa quân sự ở đơn vị cơ sở là vấn đề cấp bách. Theo đó, xây dựng môi trường văn hóa cần tập trung vào hệ thống những quan hệ văn hóa quân sự; thiết chế chỉ huy - lãnh đạo, thiết chế tổ chức cộng đồng quân sự, thiết chế cơ sở vật chất và cơ chế hoạt động văn hóa quân sự; giá trị tư tưởng - văn hóa quân sự; chuẩn mực văn hóa quân sự; tính đặc thù văn hóa quân sự. Vì vậy, xây dựng, kế thừa và phát triển hệ thống giá trị trên trong xây dựng môi trường văn hóa chính trị ở đơn vị cơ sở, sẽ đưa thang giá trị đó trở thành cốt lòi văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội.

Phát huy giá trị truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”, truyền thống của người cán bộ chính trị cấp phân đội. Những giá trị đó cần được vận dụng, xây dựng ở đơn vị: Trung với Đảng, quyết tâm thực hiện hiện mục tiêu lý tưởng của Đảng; hiếu với dân, suốt đời vì nhân dân phục vụ; trên tình thương giai cấp, hết lòng yêu thương đồng chí, đồng đội, đoàn kết giúp đỡ nhau lúc thường cũng như lúc ra trận; kỷ luật tự giác, nghiêm minh tuyệt đối chấp hành mệnh lệnh cấp trên; thuỷ chung với bạn bè quốc tế, giúp bạn là giúp mình; mưu trí sáng tạo, dũng cảm chiến đấu, khắc phục khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ. Những truyền thống của cán bộ chính trị “trung với nước, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì Tổ quốc và nhân dân…”; giá trị của người giữ vững phương hướng chính trị mọi hoạt động ở đơn vị; trách nhiệm công tác dân vận, công tác địch vận, tuyên truyền đặc biệt; truyền thống về phẩm chất, đạo đức và sự nêu gương để qua đó nhập thân thành giá trị văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội.

Giữ gìn và phát triển những giá trị đặc trưng người cán bộ chính trị mẫu mực trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Những giá trị về tình cảm, niềm tin, ý chí chính trị, hành vi chính trị, phẩm chất cách mạng và bản lĩnh chính trị của cán bộ chính trị trong suốt quá trình chiến đấu của quân đội ta. Giá trị đó, cần được quy định, cụ thể hóa trở thành giá trị văn hóa chính trị trong chủ trì chính trị của họ. Chức trách, nhiệm vụ của cán bộ chính trị cấp phân đội có trách nhiệm và quyền hạn cao nhất trong đơn vị. Họ là người trực tiếp chỉ đạo và tiến hành công tác đảng, công tác chính trị trong đơn vị và chịu trách nhiệm trước cấp trên, cấp ủy về toàn bộ hoạt động ở đơn vị. Để họ hoàn thành nhiệm vụ, chức trách của họ thì các chủ thể xây dựng môi trường văn hóa chính trị truyền tải, lan tỏa: “Chính trị viên phải làm người kiểu mẫu trong mọi việc” [90, tr. 485]. Đây chính là những giá trị của văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội cần được xây dựng ở môi trường văn hóa hiện nay.

Ba là, xây dựng các mối quan hệ chính trị trong đơn vị chuẩn mực, lành mạnh và dân chủ.

Đây là vấn đề cấp thiết, xuất phát từ thực trạng giao tiếp ứng xử trong thực tiễn chính trị một số cán bộ “lệch chuẩn” trong quan hệ cấp trên, cấp dưới và đồng cấp. Xây dựng các mối quan hệ chính trị tốt đẹp có vai trò quan trọng trong môi trường văn hóa chính trị lành mạnh, nhân văn ở đơn vị. Văn kiện Đại hội Đảng bộ Sư đoàn 395, Quân khu 3 lần thứ XI xác định:

Cấp ủy, người chỉ huy, chính ủy, chính trị viên các cấp cần quan tâm lãnh đạo xây dựng mối đoàn kết thống nhất trong đơn vị, chống mọi biểu hiện bè phái, cục bộ. Phát huy tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, trong đó cán bộ chính trị phải là hạt nhân trong xây dựng đoàn kết, thống nhất ở đơn vị, nhất là mối quan hệ giữa bí thư, chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy, phải thực sự gương mẫu trong lời nói và hành động, thường xuyên trao đổi, bàn bạc thống nhất trong lãnh đạo và chỉ huy đơn vị [17, tr.16].

Xây dựng quan hệ chính trị trên cơ sở tình đồng chí, đồng đội thật sự tôn trọng, gắn bó, thương yêu lẫn nhau, góp giữ gìn, phát triển phẩm chất nhân cách “Bộ đội Cụ Hồ”. Mối quan hệ giữa cán bộ chính trị cấp phân đội với người chỉ huy phải thật sự đoàn kết để thực hiện nhiệm vụ của đơn vị; mối quan hệ này có vai trò định hướng, lan toả thành tấm gương văn hóa ứng xử cho bộ đội. Đồng thời, củng cố, phát triển các chuẩn mực văn hóa quan hệ đồng chí đồng đội và trong quan hệ với chính quyền, nhân dân địa phương nơi đóng quân. Muốn giải quyết được mối quan hệ trên phải trên nguyên tắc: “Trách nhiệm của người chỉ huy quân sự và người chính trị viên phải phân định rò ràng” [90, tr.485]. Từ đó, sẽ tạo điều kiện xây dựng môi trường thuận lợi, tránh được hiện tượng “không đúng vai”, “không thuộc bài” và các giá trị chân, thiện, mỹ được phát huy. Xây dựng, củng cố hệ thống các quan hệ ứng xử chuẩn phải trên cơ sở nguyên tắc đoàn kết, kỷ

cương, dân chủ, phản ánh lập trường quan điểm cách mạng của Đảng, tuân thủ Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước, điều lệnh, điều lệ, kỷ luật quân đội, chế độ quy định của đơn vị. Theo phương châm:

Các mối quan hệ ứng xử trên được xây dựng, giải quyết đúng đắn, hài hòa, linh hoạt theo các chuẩn mực giá trị của văn hóa, mang tính nhân văn nhân đạo, đúng với pháp luật, quy định của Đảng, Nhà nước, văn hóa quân sự. Giải quyết tốt mối quan hệ giữa lãnh đạo với quản lý, chỉ huy, điều hành, giữa tập thể và cá nhân, giữa chủ trương và tổ chức thực hiện [156, tr.15].

Mọi biểu hiện trong hành vi ứng xử thiếu văn hóa, không phù hợp với những chuẩn mực đạo đức, những giá trị tốt đẹp truyền thống quân đội, không phù hợp với truyền thống dân tộc... là những cản trở nâng cao văn hóa chính trị ở đơn vị. Trong quá trình xây dựng các mối quan hệ chính trị chuẩn mực các chủ thể phải: “Tiếp tục đổi mới phương pháp, tác phong, làm việc theo phương châm “trên làm gương mẫu mực, dưới tích cực làm theo” kiên quyết đấu tranh xử lý nghiêm các biểu hiện quan liêu, mất dân chủ, độc đoán, gia trưởng và bệnh thành tích” [156, tr.15]. Đây là môi trường thuận lợi góp phần nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội.

Bốn là, xây dựng, hoàn thiện nâng cao hiệu quả các thiết chế văn hóa chính trị ở đơn vị quân đội hiện nay.

Củng cố, nâng cao hiệu quả hệ thống các hình thái, thiết chế hoạt động là nội dung cơ bản, nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của các chủ thể nhằm đa dạng các đường dẫn văn hóa, chuyển tải hệ thống giá trị văn hóa chính trị đến cán bộ chính trị cấp phân đội có tính sáng tạo, phù hợp với đặc điểm hoạt động của từng đơn vị. Đó là hệ thống những thiết chế văn hóa quân đội được xác lập nhằm bảo đảm đời sống văn hóa quân sự, tạo ra những điều kiện thuận lợi cho quá trình “sản xuất”, “trao đổi”, “phân phối” văn hóa chính trị quân sự của từ quân nhân và tổ chức tập thể quân nhân.

Các thiết chế văn hóa chính trị ở đơn vị cơ sở quân đội ta bao gồm thiết chế chỉ huy - lãnh đạo, thiết chế chính trị quân sự, thiết chế tổ chức cộng đồng quân sự; thiết chế cơ sở vật chất, phòng truyền thống, nhà văn hóa, thư viện, bảo tàng, các cơ chế… đóng vai trò chủ thể trực tiếp trong việc lựa chọn các giá trị văn hóa tham gia vào văn hóa chính trị; trong việc thiết kế, chuẩn hóa và đưa vào nền nếp các quan hệ văn hóa; trong việc lựa chọn, phát động, phát huy tác dụng hoạt động văn hóa chính trị quân sự để không ngừng cải thiện nâng cao đời sống nâng cao văn hóa của cá nhân và tập thể quân sự.

Xây dựng hệ thống thiết chế văn hóa chính trị một cách khoa học bảo đảm cho xây dựng môi trường văn hóa chính trị lành mạnh, nhân văn, cùng với đó là tuyên truyền sâu rộng toàn đơn vị để mọi người nắm chắc chế độ, tiêu chuẩn; tránh tình trạng ở một số đơn vị: “nhiều đồng chí, có cả cán bộ chính trị chưa nắm rò định mức, tiêu chuẩn đời sống văn hóa tinh thần của các cấp, các đối tượng trong cơ quan, đơn vị mình” [10, tr.8]. Vì vậy, xây dựng hệ thống các thiết chế văn hóa chính trị trong quân đội phải được tiến hành đồng bộ cả thiết chế chỉ huy - lãnh đạo, thiết chế tổ chức chính trị - quân sự, thiết chế cơ sở vật chất; với các quy chế, nguyên tắc sinh hoạt, hoạt động và làm việc của các tổ chức một cách chặt chẽ. Quá trình xây dựng, củng cố các thiết chế văn hóa chính trị phải tuân thủ đúng trình tự, nắm vững chức năng, nhiệm vụ, nguyên tắc hoạt động và hướng dẫn của Tổng cục Chính trị để tổ chức hiệu quả, chặt chẽ.

Năm là, kết hợp chặt chẽ giữa xây và chống trong xây dựng môi trường văn hóa chính trị lành mạnh, nhân văn ở đơn vị quân đội hiện nay.

Đây là biện pháp có ý nghĩa quyết định chất lượng của quá trình xây dựng môi trường văn hóa chính trị và là cơ sở, điều kiện để nâng cao văn hóa chính trị của cán bộ chính trị cấp phân đội hiện nay. Trong Văn kiện Đại hội XIII, Đảng ta luôn xác định: “Kết hợp giữa “xây” và “chống”, lấy “xây” là nhiệm vụ cơ bản, chiến lược lâu dài, làm cho tư tưởng tiến bộ, tích cực thấm sâu vào toàn bộ đời sống xã hội, có tác dụng uốn nắn những biểu hiện lệch lạc, cải tạo những tư