Một Số Giải Pháp Đẩy Mạnh Hoạt Dộng Tín Dụng Đối

3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH HOẠT DỘNG TÍN DỤNG ĐỐI

VỚI KINH TẾ HỘ TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HUYỆN THĂNG BÌNH, TỈNH QUẢNG NAM

Để đẩy mạnh hoạt động tín dụng đối với kinh tế hộ tại chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Thăng Bình từ nay đến năm cần tập trung vào một số nhóm giải pháp cơ bản sau:

3.2.1. Nhóm giải pháp về xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách đối với kinh tế hộ

3.2.1.1. Cải tiến thủ tục và cơ chế cho vay tín dụng phù hợp với yêu cầu sản xuất, kinh doanh của kinh tế hộ

Cải tiến thủ tục và cơ chế cho vay đối với kinh tế hộ là một trong những tác nhân quan trọng, tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của kinh tế hộ trong cơ chế thị trường hiện nay. Nó thể hiện ở các nội dung:

Đơn giản hóa các thủ tục cho vay để người dân dễ dàng tiếp cận với nguồn vốn tín dụng ngân hàng.

Thủ tục cho vay là những quy định có tính pháp lý của ngân hàng đối với người đi vay nhằm đảm bảo những điều kiện cần thiết trong quan hệ giao dịch giữa ngân hàng (người cho vay) với hộ sản xuất (người đi vay). Những thủ tục này là cần thiết, không thể thiếu trong hoạt động của ngân hàng mỗi khi phát sinh các nghiệp vụ mới trong việc huy động và cho vay vốn tín dụng. Nó là cơ sở để ngân hàng xem xét, quyết định hạn mức, thời hạn cho vay phù hợp với yêu cầu sản xuất, kinh doanh của từng hộ sản xuất, đồng thời cũng là cơ sở để giải quyết những vấn đề nảy sinh trong

quá trình sử dụng vốn vay của kinh tế hộ với ngân hàng. Đối với người

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 149 trang tài liệu này.

nông dân, quanh năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trời, họ quen với ruộng

đồng, với trồng trọt, chăn nuôi hơn là tiếp xúc với những thủ tục hành

chính khi vay vốn ngân hàng. Vì vậy, thủ tục càng đơn giản, ít phức tạp, rườm rà thì người dân càng dễ hiểu, dễ thực hiện, tạo cho họ tâm lý thỏa mái, phấn khởi. Ngược lại, nếu thủ tục rườm rà, phức tạp, nhiều nội dung khó hiểu sẽ gây cho họ nhiều khó khăn trong việc làm thủ tục vay vốn, tạo tâm lý khó chịu, lo ngại trong giao dịch với ngân hàng, trong khi mùa vụ thúc ép, đòi hỏi họ cần vay vốn nhanh để đầu tư phát triển sản xuất. Do đó, thủ tục cho vay tín dụng ngân hàng cần phải:

+ Giảm bớt các loại giấy tờ cũng như những chi tiết không cần thiết trong các loại hồ sơ vay vốn, chẳng hạn mỗi lần vay vốn, người đi vay chỉ cần làm đơn xin vay vốn ngân hàng kèm theo mẫu kê khai những biến động mới về tài sản và những vấn đề khác có liên quan.

+ Giảm thiểu các đầu mối giao dịch, người đi vay chỉ cần đến một cửa là có thể giải quyết được tất cả những thủ tục có liên quan đến việc vay vốn, thay vì phải đi nhiều cửa tốn phí thời gian, công sức, nhất là đối với những hộ ở xa các điểm giao dịch của ngân hàng, việc đi lại khó khăn.

+ Rút bớt thời gian làm thủ tục cho vay, với yêu cầu càng nhanh, càng

tốt, càng tiết kiệm thời gian, không để người dân phải đi lại nhiều lần

hoặc chờ đợi lâu mới được vay vốn, làm cho nhiều người nãn lòng, ngại đến vay tiền ở ngân hàng.

+ Giảm bớt những khâu trung gian trong việc làm thủ tục vay tiền, như phải có đủ chữ ký xác nhận của trưởng thôn, tổ vay vốn, chính quyền

địa phương, của các tổ

chức đoàn thể, của người bảo lãnh... mà chỉ

cần

một trong những chứng nhân nêu trên xác nhận là đủ điều kiện vay vốn.

+ Lập sổ tay tín dụng chuẩn mực nhằm giúp cán bộ tín dụng thuận tiện trong việc tra cứu các văn bản, các quy định của ngân hàng trong việc xét cấp tín dụng đối với kinh tế hộ.

+ Giao thẩm quyền cho cán bộ tín dụng được quyết định một số món

vay có giá trị

nhỏ

đối với một số

ngành, lĩnh vực sản xuất trong nông

nghiệp, nông thôn ít rủi ro hoặc mức độ rủi ro không lớn, vừa giảm được áp lực công việc cho giám đốc chi nhánh ngân hàng, vừa tạo thuận lợi cho người đi vay, do giảm bớt một số thủ tục hành chính.

Áp dụng cơ chế cho vay linh hoạt đối với kinh tế hộ. Đối với kinh

tế hộ, trừ

một số

hộ khả giả, biết sản xuất, kinh doanh có nhu cầu vay

những món lớn để đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, số còn lại thuộc diện khó khăn về vốn. Do đó, ngân hàng cần có sự quan tâm nhiều hơn nhằm

tạo điều kiện thuận lợi cho họ được tiếp cận nguồn vốn tín dụng bằng

cách áp dụng cơ chế cho vay linh hoạt, thông thoáng để giúp họ phát triển sản xuất, ổn định cuộc sống gia đình, xóa đói, giảm nghèo. Cụ thể áp dụng một số cơ chế:

+ Cơ chế đối với vấn đề thế chấp, tín chấp tài sản đối với kinh tế

hộ.

Thông thường, trong quan hệ

tín dụng đối với kinh tế

hộ, vấn đề

bảo đảm tài sản thế chấp được các NHTM coi là điều kiện tiên quyết

trước khi có quyết định đầu tư tín dụng hay không. Nhưng trong thực tế, tài sản có giá trị bảo đảm cho các khoản vay của kinh tế hộ thường rất thấp, thậm chí có hộ chẳng có thứ tài sản nào đáng giá, nên nhiều hộ không đủ điều kiện để vay vốn. Vấn đề này nếu chỉ nhìn nhận ở góc độ kinh doanh

thì tài sản đảm bảo của người đi vay chỉ được xem là căn cứ pháp lý để

ngân hàng có thêm nguồn thu thứ hai trong trường hợp khách hàng kinh doanh không hiệu quả, mất khả năng trả nợ, chứ không phải để thay thế cho việc trả nợ. Mặt khác, theo quy định của Ngân hàng Nhà nước thì các tổ chức tín dụng (trong đó có các NHTM) có quyền lựa chọn khách hàng để cho vay có bảo đảm hoặc không có bảo đảm bằng tài sản. Do đó, dựa trên quan điểm

này, các ngân hàng không nên quá coi trọng tài sản bảo đảm nợ vay, mà cái chính ở đây là tính khả thi và hiệu quả của dự án, phương án vay vốn, năng lực tài chính, uy tín của khách hàng, xem đây là các yếu tố quan trọng quyết định việc cho vay đối với kinh tế hộ.

Như

vậy, để

mở rộng hoạt động tín dụng đối với kinh tế

hộ, các

NHTM cần xem xét nới lỏng các điều kiện ràng buộc về tín dụng, trên cơ sở phân tích và xếp loại khách hàng để lựa chọn những khách hàng có uy tín, tình hình tài chính lành mạnh, có năng lực quản lý, ngành nghề sản xuất kinh doanh đang trong giai đoạn phát triển hoặc có xu hướng phát triển trong tương lai để đầu tư tín dụng, không cần phải bảo đảm bằng tài sản.

Trong trường hợp tài sản thực của khách hàng không đủ bảo đảm so với số tiền xin vay thì ngân hàng có thể xem xét cho vay giống như trường

hợp có đảm bảo, nhưng tài sản bảo đảm ở đây là các tài sản được hình

thành trong tương lai. Thực tế, việc cho vay có bảo đảm bằng tài sản hình thành trong tương lai đã được các ngân hàng áp dụng từ trước. Nhưng cho đến nay các NHTM ở Quảng Nam chỉ áp dụng hình thức cho vay này đối với một số trường hợp để đầu tư xây dựng nhà xưởng, công trình xây dựng gắn liền với đất sử dụng và một số tài sản cố định khác. Bởi do các tài sản này thường ít biến động, ngân hàng dễ dàng trong việc quản lý, giám sát, còn các tài sản khác như hàng hóa, nguyên vật liệu ... thường không được nhận làm bảo đảm cho các khoản vay.

Ngoài ra, cần mở rộng hình thức cho vay tín chấp đối với kinh tế hộ. Với hình thức này, dựa trên chữ tín của người đi vay bằng chính những cam kết của họ hoặc đại diện là tổ vay vốn, tổ chức đoàn thể đứng ra bảo lãnh tiền vay. Vì trong thực tế có rất nhiều hộ nông dân không có tài sản đáng giá để thế chấp ngân hàng, nếu không tạo điều kiện giúp đỡ thì họ sẽ khó

thoát khỏi cuộc sống nghèo khổ

và như

vậy ngân hàng cũng không thực

hiện được vai trò của mình trong hoạt động tín dụng đối với kinh tế hộ, trước hết là để xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống nhân dân.

+ Thời hạn cho vay, lãi suất tiền vay và hạn mức các món tiền vay.

Đây là những vấn đề

mà kinh tế hộ

rất quan tâm khi vay tín dụng

ngân hàng, vì nó liên quan đến hạn trả nợ, chu kỳ sản xuất của từng loại cây trồng, vật nuôi trong sản xuất nông nghiệp. Cho nên, ngân hàng cần nghiên cứu áp dụng linh hoạt về thời hạn cho vay đối với kinh tế hộ để họ có đủ thời gian đầu tư phát triển sản xuất và trả nợ ngân hàng, không nên quá gò ép về thời gian sẽ gây khó khăn cho nông dân. Vì trong thực tế, sản xuất nông nghiệp phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện tự nhiên nên việc kéo dài hoặc rút ngắn chu kỳ sinh trưởng của cây trồng, vật nuôi là hiện tượng

thường xảy ra. Do đó, cần chú ý đến đặc điểm này để xác định một

khoảng thời gian cho vay hợp lý, khỏi gây áp lực về thời gian trả nợ đối với người đi vay.

Lãi suất cho vay là vấn đề hết sức nhạy cảm và có ảnh hưởng đến thu nhập của khách hàng, đặc biệt là đối với kinh tế hộ. Vì vậy, ngân hàng cần có chính sách lãi suất hợp lý nhằm đảm bảo hài hòa lợi ích giữa ngân hàng với các đối tượng vay vốn. Hiện nay các NHTM đang áp dụng ba mức

lãi suất chung cho tất cả các khách hàng (các mức lãi suất này đã được

Hiệp hội ngân hàng Việt Nam quy định).

Căn cứ vào thời hạn cho vay, có thể chia ra các loại lãi suất: cho vay ngắn hạn, cho vay trung hạn, cho vay dài hạn. Đây là một bước tiến quan

trọng trong việc thực hiện sự

bình đẳng trong quan hệ

tín dụng đối với

mọi thành phần kinh tế của hệ thống NHTM Việt Nam. Tuy nhiên, để lãi suất thật sự là công cụ kích thích các đối tượng vay vốn hoạt động có hiệu quả, các NHTM nên xem xét vận dụng công cụ lãi suất một cách linh hoạt, uyển chuyển hơn, cụ thể:

Đối với những hộ

sản xuất làm ăn có hiệu quả, quan hệ

tín dụng

sòng phẳng, dư nợ lớn thì nên áp dụng các mức lãi suất ưu đãi, nhưng vẫn đảm bảo chênh lệch theo quy định.

Đa dạng hóa các loại lãi suất cho vay phù hợp với chu kỳ sản xuất, kinh doanh trong nông nghiệp, chẳng hạn với các mức lãi suất huy động 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng, 12 tháng ... có thể quy định mức lãi suất cho

vay đối với các kỳ

hạn tương

ứng, không nhất thiết áp dụng một cách

cứng nhắc một mức lãi suất chung cho cả thời kỳ dài như đã nêu.

Cần quan tâm hơn đến tâm lý của người nông dân để quy định mức lãi suất ưu đãi nhằm khuyến khích họ vay vốn phát triển sản xuất, dù ngân

hàng có thiệt thòi về

lợi ích nhưng sẽ

được nhiều hơn cho xã hội là thu

nhập của người dân tăng lên, số hộ nghèo giảm nhanh.

Hạn mức của từng món vay cũng là vấn đề

được đa số

người dân

quan tâm. Vì món vay nhiều hay ít, lớn hay nhỏ có liên quan đến quy mô sản xuất, đến kế hoạch đầu tư. Nếu cho vay những món quá nhỏ thì người

đi vay không thể

làm được những việc lớn, không thể

làm thay đổi một

cách căn bản cuộc sống. Đây là điều mà trong cho vay tín dụng đối với kinh tế hộ hiện nay cần phải tính đến để có thể có những quy định phù hợp với hạn mức của từng món vay. Theo đó, ngân hàng cần nghiên cứu, xem xét một cách cụ thể để giao quyền phán quyết hạn mức cho vay tối đa đối với từng loại khách hàng, trên cơ sở phân định rõ trách nhiệm cho mỗi cán bộ phụ trách địa bàn, không nhất thiết món vay nào cũng phải thông qua giám đốc chi nhánh. Mức quy định cụ thể này bao nhiêu tùy thuộc vào tính chất, đối tượng của từng món vay và tùy thuộc vào trình độ, năng lực, kinh nghiệm của từng cán bộ tín dụng.

Trong thực tế, lực lượng cán bộ tín dụng tại chi nhánh Ngân hàng

Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Thăng Bình rất mỏng, địa bàn

hoạt động rộng, điều kiện đi lại ở một số vùng nông thôn còn nhiều khó khăn. Do đó, nếu thực hiện theo đúng quy trình xét duyệt cho vay của ngân hàng thì không những cán bộ tín dụng sẽ vất vả nhiều trong việc đi lại giải quyết thủ tục cho vay đối với kinh tế hộ, mà còn gây phiền hà cho không ít người, thậm chí, bỏ lở cơ hội kinh doanh của họ.

Để hạn chế những bất cập nêu trên nhằm tạo mọi thuận lợi cho

kinh tế

hộ, trong một số

trường hợp cụ

thể

nên có quy định mức phán

quyết tối đa cho mỗi cán bộ

tín dụng. Trên cơ sở

đó, cán bộ

tín dụng tự

quyết định việc có cho vay hay không cho vay đối với các hồ sơ do mình trực tiếp thẩm định, đồng thời chịu trách nhiệm trước lãnh đạo và pháp luật về các quyết định đó. Có như vậy mới rút ngắn được thời gian cho vay và nâng cao trách nhiệm của cán bộ ngân hàng trong thi hành công vụ.

3.2.1.2. Đa dạng hóa và vận dụng linh hoạt các phương thức cho vay vốn tín dụng đối với kinh tế hộ

Kết hợp cho vay theo mùa vụ với cho vay lưu vụ đối với kinh tế hộ.

Do quy luật mùa vụ

tác động đến hiệu quả

sản xuất kinh doanh

trong nông nghiệp cũng như đến việc sử dụng vốn vay của người dân. Do đó, khi cho vay ngân hàng cần xác định thời hạn cho vay linh hoạt, phù hợp

với chu kỳ

sinh trưởng của từng loại cây, con ở

từng vùng, từng vụ

sản

xuất khác nhau nhằm hạn chế tính thời vụ trong nông nghiệp. Đồng thời có kế hoạch cân đối nguồn vốn để phục vụ kịp thời cho quá trình sản xuất. Vì vậy, ngân hàng nên áp dụng phương thức cho vay lưu vụ đối với hộ sản xuất ở các vùng trồng cây công nghiệp ngắn ngày, trồng lúa vụ đông xuân và vụ mùa. Theo đó, sau một chu kỳ hay một vụ sản xuất, hộ sản xuất chỉ cần trả lãi của món vay trước và xin vay lưu vụ để tiếp tục đầu tư cho chu kỳ hay mùa vụ sản xuất tiếp theo mà không cần phải làm lại thủ tục xin

vay lại từ

đầu. Cho vay lưu vụ

giúp các hộ

nông dân chủ

động về

vốn,

giảm bớt thủ tục phiền hà và gắn bó nông dân với ngân hàng hơn.

Mở rộng cho vay theo dự án, hạn chế cho vay theo từng đối tượng cụ

thể:

Kinh tế hộ

được xác định là đơn vị

sản xuất cơ

bản trong nông

nghiệp, nông thôn. Phần lớn phát triển sản xuất, kinh doanh theo hướng tổng hợp gồm nhiều đối tượng trong ngành trồng trọt và chăn nuôi, ngay cả trong từng ngành cũng bao gồm nhiều loại cây trồng, con vật nuôi khác nhau: cây lương thực, cây công nghiệp, cây thực phẩm, cây lâm nghiệp; các loại gia súc, gia cầm ... mỗi loại lại có thời gian sinh trưởng khác nhau, yêu

cầu chăm sóc, bảo vệ

khác nhau nên việc cho vay theo dự

án là phương

thức phù hợp và có hiệu quả nước ta hiện nay.

đối với phát triển nông nghiệp, nông thôn

Tuy nhiên, để thực hiện tốt phương thức cho vay này đòi hỏi đội ngũ cán bộ làm công tác tín dụng phải vững vàng về chuyên môn, nghiệp vụ, có kiến thức về kinh tế, kỹ thuật trong nông nghiệp, có khả năng thẩm định

các dự

án vay vốn để

đảm bảo an toàn, hiệu quả

vốn đầu tư. Mặt khác

việc cho vay theo dự án phải đảm bảo đúng quy trình, nhất là khâu thẩm định phải chặt chẽ, khách quan, minh bạch, tránh hiện tượng chỉ định dự án một cách chủ quan như thời gian gần đây, sản xuất không có hiệu quả, gây thất thoát vốn của ngân hàng, cụ thể như các dự án mía đường, đánh bắt xa bờ... do không được thẩm định chặt chẽ, đúng quy trình nên khi thực hiện gặp nhiều khó khăn, sản xuất kinh doanh thua lỗ, không phát huy hiệu quả kinh tế, ngân hàng không thu hồi được nợ.

Mở rộng cho vay hạn mức tín dụng đối với kinh tế hộ:

Phương thức cho vay theo hạn mức tín dụng áp dụng chủ yếu đối

với hộ sản xuất quy mô nhỏ, nhu cầu vay vốn ít và thường xuyên, thời hạn