Thực hiện pháp luật về viên chức - Từ thực tiễn Trường Đại học Y tế công cộng, Bộ Y tế

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Stt

Ký hiệu	Nguyên nghĩa
1	ĐTBD	Đào tạo, bồi dưỡng
2	ĐHYTCC	Đại học Y tế công cộng
3	VC-NLĐ	Viên chức, người lao động

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 118 trang tài liệu này.

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài luận văn

Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã và đang từng bước đổi mới, hoàn thiện, nhằm đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của thời kỳ phát triển và hội nhập quốc tế. Đặc biệt là sau những thành tựu đạt được của hơn 30 năm công cuộc đổi mới toàn diện đất nước do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo và khởi xướng; Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII (2016 - 2021), hoạt động của Quốc hội, Chính phủ khóa XIV (2016 - 2021).

Quốc Hội đã thông qua nhiều văn bản luật điều chỉnh về cán bộ, công chức, viên chức, trong đó có Luật Cán bộ, công chức số 22/2008/QH12 (ngày 13/11/2008), Luật Viên chức số 58/2010/QH12 (ngày 15/11/2010). Đảng, Chính phủ, các bộ, ngành đã ban hành nhiều văn bản quy định về công tác quản lý cán bộ, công chức, viên chức, đảng viên. Các cấp, các ngành đã tổ chức quán triệt và thực hiện nghiêm túc các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn về quản lý cán bộ, công chức, viên chức và đảng viên.

Có khoảng gần 250 nghìn công chức và gần 1,8 triệu viên chức hưởng lương từ đơn vị sự nghiệp, đội ngũ này có vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình Nhà nước thực hiện nhiệm vụ quản lý mọi mặt của đời sống kinh tế - chính trị - văn hóa - xã hội. Hơn nữa, đất nước ta đang trong thời kỳ thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, yêu cầu xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đòi hỏi công tác quản lý phải được quan tâm một cách đúng mực. Một quốc gia muốn có đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức mạnh, chuyên nghiệp thì không thể thiếu công tác quản lý khoa học, hiện đại và thống nhất. Đặc biệt là công tác quản lý, thực hiện pháp luật của đội ngũ viên chức làm việc trong các đơn vị sự nghiệp công lập. Do đó, cần thiết phải có sự nghiên cứu về công tác thực hiện pháp luật về viên chức trong việc

đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước và hội nhập quốc tế.

Các văn bản pháp luật về quản lý cán bộ, công chức, viên chức và công tác quản lý cán bộ, công chức, viên chức đã có nhiều đổi mới: công tác tuyển dụng được thực hiện thông qua kỳ thi, theo nguyên tắc cạnh tranh, khách quan, công khai; thi nâng ngạch; thi tuyển lãnh đạo; công tác đánh giá công chức, viên chức dựa trên kết quả công việc và gắn với thẩm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu; thực hiện chế độ khen thưởng, kỷ luật và các quy định khác về quy trình trong công tác tổ chức cán bộ, đào tạo, bồi dưỡng công chức, viên chức được coi trọng. Qua đó, chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đã từng bước được nâng cao, có phẩm chất đạo đức, trình độ, năng lực đáp ứng yêu cầu phát triển, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế và xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Với vị trí, vai trò, tầm quan trọng của viên chức, pháp luật Việt Nam đã từng bước tách đội ngũ viên chức ra khỏi đối tượng là cán bộ, công chức, xây dựng một Luật riêng - Luật Viên chức năm 2010 điều chỉnh lực lượng lao động này. Điều đó không chỉ có ý nghĩa về mặt hoàn thiện hệ thống pháp luật thực định, mà quan trọng hơn, bởi đó là hành lang pháp lý phân định rõ hoạt động nghề nghiệp của viên chức so với hoạt động công vụ của cán bộ, công chức, đẩy mạnh việc thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các đơn vị sự nghiệp công lập trong điều kiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.

Trường Đại học Y tế công cộng được thành lập trong giai đoạn chuyển tiếp pháp luật về quản lý viên chức từ Pháp lệnh cán bộ công chức sang Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức.

Vì lý do nêu trên, tác giả đã chọn đề tài: “Thực hiện pháp luật về viên chức - Từ thực tiễn Trường Đại học Y tế công cộng, Bộ Y tế” làm đề tài nghiên cứu của luận văn thạc sĩ.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn

Với tầm quan trọng của mình, nên cán bộ, công chức, viên chức và công tác thực hiện pháp luật về đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức là đề tài luôn nhận được sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu, nhà quản lý và là đề tài được tổ chức nhiều tại các hội nghị, hội thảo khoa học trong nước và quốc tế. Các tạp chí chuyên ngành cũng có nhiều bài viết trao đổi về đề tài này. Tuy nhiên, về đối tượng là viên chức các công trình nghiên cứu, bài viết chỉ tập trung nghiên cứu về số lượng; chất lượng; hoạt động chuyên môn; những bất hợp lý trong việc thực hiện pháp luật về viên chức; các biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức. Có thể kể ra các bài viết, công trình nghiên cứu như:

- Nội dung cần có của Luật Viên chức qua bài viết: Sự điều chỉnh của pháp luật về viên chức - Tạp chí Tổ chức Nhà nước, số 1/2009, GS.TS. Phạm Hồng Thái;

- Bàn luận một số nội dung về khái niệm viên chức, điều kiện, quy trình tuyển dụng viên chức, quyền và nghĩa vụ, đạo đức, văn hoá giao tiếp, những việc không được làm đối với viên chức: Một số suy nghĩ về việc xây dựng Luật Viên chức - Tạp chí Tổ chức Nhà nước, số 7/2009, Vũ Khoan - Nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ;

- Yêu cầu đổi mới cơ chế quản lý đội ngũ viên chức hiện nay, quan điểm và phương hướng đổi mới cơ chế quản lý viên chức: Tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập - Tạp chí Tổ chức Nhà nước, số 5/2010, Trần Anh Tuấn;

- Các giải pháp thực hiện Luật Viên chức để nâng cao chất lượng phục vụ của đơn vị sự nghiệp: Thực hiện tốt Luật Viên chức để tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý và nâng cao chất lượng phục vụ của khu vực sự nghiệp công lập – Tạp chí Tổ chức Nhà nước, số 1/2009, Trần Văn Tuấn;

- Sự điều chỉnh của pháp luật đối với các đối tượng làm việc trong trường đại học công lập ở Việt Nam hiện nay và một số hạn chế của pháp luật về giảng viên trong trường đại học công lập: Sự điều chỉnh của pháp luật về viên chức trong trường đại học - Tạp chí điện thử Tổ chức Nhà nước, ngày đăng 13/8/2021, Nguyễn Thị Thu Hương;

- Luận án Tiến sĩ Luật học: Thực hiện pháp luật về viên chức trong trường Đại học ở Việt Nam, 2016, Nguyễn Thị Thu Hương;

- Các giải pháp cần thực hiện và đưa ra các nhiệm vụ cụ thể trong hoạt động đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức ở Việt Nam: Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức ở Việt Nam”, Tạp chí Quản lý nhà nước (2020).

- Những vấn đề cần quan tâm trong công tác tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức tại các trường đại học công lập: Đổi mới tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức: nhìn từ các trường đại học công lập, Tạp chí Quản lý nhà nước (2020).

Với mong muốn nghiên cứu sâu về những vấn đề liên quan tới thực hiện pháp luật về viên chức tại Trường Đại học Y tế công cộng, nhất là trong giai đoạn “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” và yêu cầu tự chủ các trường Đại học trong giai đoạn hiện nay. Hi vọng luận văn này sẽ có những đóng góp nhất định trong việc nghiên cứu về pháp luật quản lý viên chức.

3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn

3.1. Mục đích

Luận văn tập trung nghiên cứu và đưa ra các quan điểm, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả của việc thực hiện pháp luật về viên chức từ

thực tiễn Trường Đại học Y tế công cộng, Bộ Y tế.

3.2. Nhiệm vụ

Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về viên chức và thực hiện pháp luật về viên chức.

- Phân tích trạng thực hiện pháp luật về viên chức ở Trường Đại học Y tế công cộng, Bộ Y tế.

- Đề xuất các giải pháp góp phần tăng cường công tác thực hiện pháp luật về viên chức từ thực tiễn Trường Đại học Y tế công cộng, Bộ Y tế.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn

- Đối tượng nghiên cứu:

Đối tượng nghiên cứu của luận văn là lý luận và thực tiễn của thực hiện pháp luật về viên chức.

- Phạm vi nghiên cứu:

+ Phạm vi nghiên cứu về nội dung: luận văn tập trung nghiên cứu việc áp dụng và triển khai thực hiện pháp luật về viên chức từ thực tiễn Trường Đại học Y tế công cộng từ đó đưa ra những giải pháp để thực hiện.

+ Phạm vi nghiên cứu về không gian: viên chức trong trường đại học, cụ thể là thực tiễn tại Trường Đại học Y tế công cộng.

+ Phạm vi nghiên cứu về thời gian: nghiên cứu trong khoản thời gian từ năm 2010 khi Luật viên chức được ban hành cho đến nay.

5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn

- Trong luận văn, tác giả sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về pháp luật, thực hiện pháp luật.

- Chương 1 của luận văn tác giả sử dụng phương pháp liệt kê để trích dẫn những nội dung liên quan đến đề tài nghiên cứu, xây dựng cơ sở lý thuyết vững chắc để triển khai đề tài; Chương 2 và Chương 3, tác giả sử dụng

phương pháp phân tích, tổng hợp trong việc nghiên cứu việc thực hiện pháp luật về viên chức, công tác quản lý viên chức của các đơn vị sự nghiệp công lập và tác động của cơ chế, pháp luật tới thực tiễn.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn

Luận văn có những đóng góp sau:

- Ý nghĩa về lý luận: Luận văn đã góp phần bổ sung và phát triển lý luận về thực hiện pháp luật về viên chức;

- Ý nghĩa thực tiễn: Luận văn là cơ sở để điều chỉnh thực tiễn thực hiện pháp luật về viên chức tại Trường Đại học Y tế công cộng nói riêng và các trường đại học công lập ở Việt Nam nói chung.

7. Kết cấu của luận văn

Luận văn “Thực hiện pháp luật về viên chức - Từ thực tiễn Trường Đại học Y tế công cộng, Bộ Y tế”, ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận văn gồm có 03 chương:

Chương 1. Những vấn đề lý luận của thực hiện pháp luật về viên chức

Chương 2. Thực hiện pháp luật về viên chức tại Trường Đại học Y tế công cộng, Bộ Y tế

Chương 3. Định hướng, giải pháp bảo đảm việc thực hiện pháp luật về viên chức - Từ thực tiễn Trường Đại học Y tế công cộng, Bộ Y tế.

Chương 1

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CỦA

THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ VIÊN CHỨC

1.1. Viên chức

1.1.1. Khái niệm, đặc điểm viên chức

1.1.1.1. Khái niệm viên chức

Pháp luật nước ta trong một thời gian dài đã không có sự phân biệt về cán bộ, công chức và viên chức. Chúng ta thường sử dụng cụm từ “cán bộ, công chức” để xác định trong trường hợp người này được bầu cử, phê chuẩn để đảm nhiệm chức vụ, chức danh trong bộ máy của Đảng, trong cơ quan nhà nước, trong tổ chức chính trị - xã hội theo nhiệm kỳ, được hưởng lương từ ngân sách nhà nước là cán bộ; trong trường hợp được tuyển dụng, bổ nhiệm, giao giữ một chức vụ, chức danh gắn với trình độ đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ, hoạt động thường xuyên trong bộ máy của Đảng, trong các cơ quan Nhà nước, trong tổ chức chính trị, xã hội, hưởng lương từ ngân sách nhà nước là công chức; nhưng họ được tuyển dụng hay giao giữ một công việc thường xuyên trong các đơn vị sự nghiệp của tổ chức chính trị, của nhà nước, một phần từ nguồn thu của đơn vị sự nghiệp gọi là viên chức. Như vậy, có thể thấy pháp luật về viên chức ở nước ta là một bộ phận của pháp luật về cán bộ, công chức. Trước năm 2003, ở nước ta không có sự phân biệt cán bộ, công chức, viên chức mà được nhập chung vào một nhóm gọi là “cán bộ, công chức, viên chức”.

Pháp lệnh Cán bộ, công chức năm 1998 chưa quy định rõ thế nào là “cán bộ”, “công chức”, “viên chức”. Từ khi Luật Viên chức 2010 có hiệu lực (ngày 01/01/2012), Luật Cán bộ, công chức 2008 có hiệu lực (ngày 01/01/2010) đã quy định cụ thể thế nào là cán bộ, công chức và viên chức.