Kết Quả Khảo Sát Thực Hiện Công Tác Duy Trì Và Điều Chỉnh Chính Sách Bồi

Bên cạnh đó, để đảm bảo hiệu quả công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC, khuyến khích các lực lượng tham gia công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC; căn cứ quy định của UBND Tp. HCM như Quyết định số 69/2008/QĐ-UBND ngày 05/9/2008; Quyết định số 20/2019/QĐ-UBND ngày 19/8/2019 về quản lý và sử dụng kinh phí đảm bảo cho việc tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ và TĐC khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn Tp. HCM; UBND Quận Gò Vấp đã giao phòng Tài chính - kế hoạch phối hợp với Ban Bồi thường GPMB tham mưu trình ban hành quyết định hỗ trợ kinh phí cho các tổ chức, cá nhân, CBCC tham gia công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC của dự án.

Trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã thực hiện điều tra xã hội học để khảo sát việc duy trì và điều chỉnh chính sách bồi thường, hỗ trợ, TĐC. Theo đó, đề tài khảo sát với các mức đánh giá từ 1 đến 5 (gồm 1: Kém, 2: Yếu, 3: Trung bình, 4: Khá, 5: Tốt).

Kết quả được tổng hợp tại Bảng 2.5, cụ thể như sau:

Bảng 2.5. Kết quả khảo sát thực hiện công tác duy trì và điều chỉnh chính sách bồi thường, hỗ trợ TĐC trên địa bàn quận Gò Vấp

S TT

Đánh giá

Tiêu chí

Điểm TB

Tạo môi trường thuận lợi cho quá trình triển khai thực hiện

chính sách

3,44

13,33

32,22

38,89

12,22

3,53/5

Chính sách đã được điều

chỉnh linh hoạt, phù hợp với điều kiện trong từng thời kỳ

8,91

22,2

45,56

18,89

4,44

2,97/5

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 95 trang tài liệu này.

Nguồn: Tổng hợp kết quả điều tra, năm 2020

Phân tích Bảng 2.5 thấy được, những năm qua UBND quận Gò Vấp đã tạo môi trường thuận lợi để hoạt động triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ, TĐC được triển khai nhanh chóng, đạt hiệu quả, thể hiện qua việc đánh giá với 3,53/5 điểm (đạt tỷ lệ 70,4%). Tuy nhiên, việc điều chỉnh chính sách cho linh hoạt, phù hợp với điều kiện trong từng thời kỳ lại được đánh giá không cao, khi mà việc đánh giá chỉ đạt 2,97/5 điểm (tỷ lệ 59,4%). Nguyên nhân được xác định do đặc thù của công tác bồi thường, khi chính sách đã được phê duyệt từ trước, đang thực hiện công tác chi trả tiền bồi thường, nếu

thay đổi sẽ dẫn đến tình trạng dắt dây, so bì của các hộ dân đã bồi thường trong cùng một dự án; bên cạnh đó, cơ quan chuyên môn còn chậm trong việc đánh giá chính sách cũng như việc các dự báo tình hình phát triển KT-XH để định hướng cho quá trình tổ chức thực hiện chính sách sau khi thu hồi đất của Quận hiệu quả đạt được chưa cao; từ đó dẫn đến tình trạng nêu trên.

2.2.6. Theo dõi, đôn đốc, đánh giá thực hiện chính sách

Bên cạnh việc thực hiện các nội dung của chính sách bồi thường, hỗ trợ, TĐC khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn quận; thì việc theo dõi, đôn đốc, đánh giá thực hiện chính sách cũng đóng vai trò nhất định giúp chính sách được thực hiện, thể hiện tại các nội dung:

Công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC GPMB dẫn đến phát sinh nhiều khúc mắc khiếu nại và tranh chấp đất đai nhiều nhất, từ đó dẫn tới đơn thư kiến nghị, khiếu kiện. Vì thế, việc giải quyết đơn thư phản ánh, kiến nghị, khiếu kiện có liên quan đến công tác bồi thường, GPMB ở quận Gò Vấp thời gian qua về cơ bản đảm bảo đúng quy định của pháp luật và phù hợp với tình hình thực tế địa phương. Các quyết định giải quyết sau khi ban hành cơ bản được thực hiện góp phần làm ổn định tình hình quản lý sử dụng đất, không bị tồn đọng và vướng mắc về chính sách. Điều này càng quan trọng hơn trong điều kiện đẩy mạnh đô thị hoá như hiện nay, đất đai ngày càng có giá trị lớn, vấn đề đất đai và xung đột liên quan đến đất đai ngày càng nhiều; ngoài ra, những bất cập do công tác QLNN về đất đai, do việc không tuân thủ quy hoạch và quy định về sử dụng đất đai dẫn đến thực tế tình trạng sử dụng đất sai mục đích, tự ý lấn chiếm đất, xây nhà trái phép trên đất đã quy hoạch để lấy tiền bồi thường diễn ra khá phổ biến nhưng chưa giải quyết triệt để.

Việc thanh tra, kiểm tra xây dựng, trồng cây cối hoa màu trên đất đã có quyết định và thông báo thu hồi đất chưa hiệu quả, còn trình trạng chuyển mục đích không đúng quy định. Thời gian qua, cơ bản công tác này đảm bảo tuân thủ đúng theo quy định của pháp luật, hạn chế được nhiều tình trạng xây dựng và sử dụng đất trái phép.

Chỉ tính riêng từ năm 2010 đến 2020, UBND quận, thanh tra quận, Ban Bồi thường GPMB đã tiếp nhận hơn 600 đơn thư khiếu nại, kiến nghị, phản

ánh liên quan đến chính sách bồi thường, hỗ trợ GPMB và TĐC thuộc thẩm quyền phải xem xét giải quyết. Sau khi tiếp nhận đơn đã xem xét giải quyết, tỉ lệ bình quân giải quyết đơn của người dân hàng năm đều đạt trên 95%. Trong quá trình xem xét, giải quyết đơn thư đã giúp CBCC, viên chức qua nghiên cứu, tiếp thu, làm rõ các nội dung người dân khiếu kiện, phản ánh kiến nghị về chính sách bồi thường đề qua đó kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét điều chỉnh, bổ sung chính sách, đảm bảo quyền lợi cho người bị thu hồi đất. Từ đó tăng niệm tin của nhân dân cũng như góp phần giữ vững tình hình an ninh chính trị trên địa bàn quận và khu vực có dự án.

Song song đó, trong quá trình thực hiện chính sách, UBND quận đã có sự theo dõi, kiểm tra, đôn đốc các cơ quan chuyên môn tham mưu tổ chức thực hiện. Qua công tác thanh tra, kiểm tra nội bộ, chuyên đề đã kịp thời chấn chỉnh, xử lý các thiếu sót của CBCC, viên chức và của các đơn vị có liên quan; kịp thời phát hiện những hạn chế, vướng mắc, để từ đó báo cáo đề xuất các cấp có thẩm quyền có hướng giải quyết cụ thể; tạo được sự đồng thuận trong nhân dân, dư luận xã hội. Tuy nhiên, thực tiễn việc thực hiện kiểm tra, giám sát đôi lúc còn chưa sâu rộng, việc phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm có lúc còn chưa kịp thời, chủ yếu nhắc nhở để khắc phục và điều chỉnh.

Khi nghiên cứu trong năm 2020, tác giả đã thực hiện điều tra xã hội học nhằm khảo sát thực trạng công tác kiểm tra, kiểm tra đánh giá thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ TĐC trên địa bàn Quận. Theo đó, đề tài khảo sát với các mức đánh giá từ 1 đến 5 (gồm 1: Kém, 2: Yếu, 3: Trung bình, 4: Khá, 5: Tốt). Kết quả được tổng hợp tại Bảng 2.6, như sau:

Bảng 2.6. Kết quả điều tra thực trạng công tác kiểm tra, kiểm tra đánh giá thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ TĐC trên địa bàn Quận

S TT

Đánh giá

Tiêu chí

Điểm TB

Công tác thanh tra, kiểm tra giám sát được thực hiện nghiêm túc, công khai,

minh bạch

13,33

22,38

32,1

23,3

8,89

3/5

Công tác thanh tra, kiểm

tra, giám sát được thực hiện

6,54

8,2

30,02

46,04

9,2

3,81/5

thường xuyên

Có sự phân công rõ ràng giữa các ban ngành, tránh

tình trạng chồng chéo nhau

8,08

20,2

22,12

33,7

15,9

3,37/5

Nguồn: Tổng hợp kết quả điều tra, năm 2020

Phân tích, đánh giá số liệu tại Bảng 2.6 cho thấy, công tác kiểm tra, đánh giá thực hiện chính sách, bồi thường hỗ trợ TĐC chưa thực sự hiệu quả. Thể hiện qua các nội dung khi điều tra, khảo sát đến năm 2020: thực hiện “nghiêm, túc, công khai và minh bạch” chỉ đạt điểm trung bình là 3/5, tỷ lệ mới đạt 60%. Tuy nhiên, khi được khảo sát về “công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát được thực hiện thường xuyên” thì mức đánh giá là khá tốt, đạt mức điểm trung bình lên tới 3,81/5, tỷ lệ là 76,2%, từ đó, sẽ giúp cho việc triển khai các văn bản được diễn ra nhanh chóng, kịp thời hơn. Trong khi đó, việc đánh giá “sự phân công rõ ràng giữa các ban ngành, tránh tình trạng chồng chéo nhau” lại đạt mức điểm trung bình khá cao, là 3,37/5, tỷ lệ là 67,4%. Mặt khác, thực tiễn tại Quận cũng cho thấy kế hoạch thanh tra, kiểm tra thường được thông tin trước nên các cơ quan có liên quan luôn có sự chuẩn bị trước khi Đoàn thanh tra đến; việc xử lý các vi phạm, thiếu sót chưa thực sự hiệu quả. Ngoài ra, thời gian qua, các hình thức và phương pháp kiểm tra, thanh tra quá trình thực hiện chính sách cũng chưa đa dạng.

2.2.7. Tổng kết, đánh giá thực hiện chính sách

Với vai trò, tầm quan trọng của công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC khi Nhà nước thu hồi đất đối với quá trình phát triển KT - XH của địa phương, đặc biệt là luôn gắn liền với quyền lợi và lợi ích của người bị thu hồi đất và kết quả thực hiện chính sách có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống vật chất và tinh thần của người dân nên việc tổ chức sơ kết, tổng kết đánh giá, rút kinh nghiệm trong quá trình triển khai thực hiện, kịp thời nắm bắt nguyện vọng chính đáng của người dân để đề xuất cấp trên xem xét giải quyết, tạo lòng tin của người dân vào chủ trương, chính sách của Đảng-Nhà nước là rất cần thiết.

Từ đó hàng năm, 02 năm, 05 năm, UBND quận Gò Vấp đã tổ chức Hội nghị đánh giá tổng kết, rút kinh nghiệm trong quá trình triển khai thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, TĐC khi Nhà nước thu hồi đất nhằm đánh giá những kết quả đạt được, chỉ rõ những hạn chế, khó khăn và vướng mắc, đề

xuất phương hướng, giải pháp thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, TĐC khi Nhà nước thu hồi đất để áp dụng trong thời gian tới. Song song đó, tại Hội nghị đã biểu dương, khen thưởng những cá nhân, tập thể có thành tích trong việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ TĐC trên địa bàn quận.

Bên cạnh đó, UBND quận Gò Vấp cũng đã tổ chức các Hội nghị, Hội thảo chuyên đề, mời Ban chỉ đạo Bồi thường Thành phố, Sở ngành, phòng ban chuyên môn, Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể, UBND các phường và đại diện người dân cùng tham gia nhằm nắm bắt nguyện vọng chính đáng của người dân từ chính quyền địa phương và cơ quan chuyên môn, đại diện người dân để cùng đánh giá tổng kết, rút kinh nghiệm trong quá trình triển khai thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC trên địa bàn Quận được toàn diện hơn.

Nghiên cứu đề tài, tác giả cũng đã thực hiện điều tra xã hội học nhằm khảo sát thực trạng công tác tổng kết, đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, TĐC. Theo đó, đề tài khảo sát các đối tượng là CBCC, chủ đầu tư và các hộ gia đình bị thu hồi đất trên địa bàn quận thông qua các mức đánh giá từ 1 đến 5 (gồm 1: Kém, 2: Yếu, 3: Trung bình, 4: Khá, 5: Tốt). Kết quả được tổng hợp tại Bảng 2.7, như sau:

Bảng 2.7. Kết quả khảo sát về hoạt động tổng kết, đánh giá thực hiện chính sách bồi thường hỗ trợ, TĐC trên địa bàn Quận

S TT

Đánh giá Tiêu chí	1	2	3	4	5	Điểm TB
1	Thực hiện kịp thời, ngay sau khi kết thúc quá trình chính sách	14,5	16,7	16,2	35,8	16,8	3,37/5
2	Đã đánh giá khách quan, minh bạch	12,05	21,03	33,3	20,2	13,42	3,23/5
3	Đã tạo tiền đề để thực hiện chính sách khác liên quan	6,34	14,23	41,1	24,67	13,66	3,33/5

Nguồn: Tổng hợp kết quả điều tra, năm 2020

Thông qua kết quả phân tích, đánh giá Bảng 2.7, công tác tổng kết, đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, TĐC được đánh giá ở mức trên trung bình khá. Thể hiện qua các nội dung của hoạt động tổng kết: “thực hiện kịp thời, ngay sau khi kết thúc quá trình chính sách” đạt tỷ lệ 67,4%; “đánh giá khách quan, minh bạch” mới đạt tỷ lệ 64,6%; “Đã tạo tiền đề để thực hiện chính sách khác liên quan” đạt tỷ lệ 66,6%. Với kết quả đó, cho thấy được tuy UBND quận có quan tâm đến công tác này nhưng hiệu quả thực tế của hoạt động tổng kết, đánh giá là chưa cao. Nguyên nhân chính là do cơ chế, chính sách của công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC từ Trung ương và Thành phố; việc đề xuất của UBND quận chưa được Sở-ngành Thành phố quan tâm đúng mức, còn chậm trong hướng dẫn; nhiều trường hợp khiếu nại, khiếu kiện kéo dài; tiến độ các dự án còn chậm trễ.

2.3. Đánh giá chung về thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn quận Gò Vấp

2.3.1. Những kết quả đạt được

Nghiên cứu đề tài, đánh giá thực trạng thực hiện chính sách, công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn quận Gò Vấp, Tp. HCM, tác giá đánh giá công tác bồi thường, GPMB của quận Gò Vấp trong những năm qua đã đạt được những kết quả khả quan, cụ thể như sau:

Một là, chính sách bồi thường, hỗ trợ và TĐC đã tương đối hợp lý, được nhân dân chấp nhận nên đến nay, UBND quận đã bồi thường, giải phóng được nhiều mặt bằng, tạo điều kiện phát triển KT-XH, tốc độ đô thị hóa, xây dựng hàng loạt các công trình, cơ sở hạ tầng, các dự án nhà ở, chung cư …, tăng về quy mô, số lượng và chất lượng, từ đó làm thay đổi cơ cấu kinh tế theo hướng CNH - HĐH.

Hai là, Chính sách, Phương án và Dự án bồi thường, hỗ trợ, TĐC, GPMB trên địa bàn Quận về cơ bản đã phù hợp với thực tiễn; được quan tâm, điều chỉnh, bổ sung, hoàn chỉnh về cơ sở pháp lý; từ đó việc bồi thường, hỗ trợ, TĐC, GPMB được diễn ra nhanh chóng, đúng pháp luật, đồng thời góp phần giải quyết những vấn đề vướng mắc trong công tác bồi thường, GPMB, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp cho người bị thu hồi đất. Đến nay, nhiều

dự án bồi thường, GPMB được hoàn thành tiến độ theo các chương trình, kế hoạch của UBND Thành phố, UBND Quận giao.

Kết quả được thể hiện tại Hình 2.4, như sau:

Hình 2.4. Tổng hợp kết quả thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC, GPMB các dự án trên địa bàn Quận giai đoạn 2005-2020

Nguồn: Ban Bồi thường GPMB, năm 2020

Ba là, UBND quận đã quan tâm tổ chức các Hội nghị giao ban công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC, GPMB các dự án; Hội nghị tập huấn triển khai, quán triệt trong cả hệ thống chính trị từ quận đến cơ sở về quan điểm chỉ đạo, về chính sách công tác bồi thường, GPMB các dự án trên địa bàn quận; Hội nghi sơ kết, tổng kết công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC, GPMB các dự án khi Nhà nước thu hồi đất. Từ đó tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức, trách nhiệm của CBCC, viên chức và toàn thể nhân dân về công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC, GPMB các dự án khi Nhà nước thu hồi đất.

Bốn là, UBND Thành phố, sở-ngành, UBND quận đã có sự quan tâm tiếp xúc, đối thoại nhằm ghi nhận ý kiến, nguyện vọng của hộ dân; kịp thời điều chỉnh, bổ sung cơ chế, chính sách, hỗ trợ, TĐC cũng như quy định về quy trình thực hiện bồi thường, hỗ trợ, TĐC khi Nhà nước thu hồi đất, phù

hợp với nguyện vọng của trường hợp ảnh hưởng; phần nào đẩy nhanh tiến độ các dự án cũng như đáp ứng yêu cầu QLNN trong từng giai đoạn phát triển.

Năm là, quá trình tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, TĐC trên địa bàn quận Gò Vấp đạt được những kết quả:

Căn cứ các văn bản của Trung ương và Tp. HCM; điều kiện KT - XH của địa phương, UBND quận đã xây dựng những Nghị quyết, chủ trương, Kế hoạch, các chương trình, các văn bản hướng dẫn để chỉ đạo thực hiện các hoạt động, công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC trên địa bàn quận Gò Vấp; qua đó tạo ra môi trường tổ chức thực hiện thông suốt, minh bạch.

Đội ngũ CBCC, viên chức tham gia vào thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, TĐC được Quận quan tâm bồi dưỡng, đào tạo chuyên sâu nên trình độ năng lực, kỹ năng và phẩm chất ngày càng được nâng cao. Đã kịp thời chỉ đạo việc kiện toàn, bổ sung cơ cấu tổ chức bộ máy làm công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC trên địa bàn Quận.

Thường xuyên quan tâm lãnh - chỉ đạo, phân công trách nhiệm cho Ban Bồi thường GPMB, các cơ quan, đơn vị liên quan phối hợp thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC, GPMB các dự án trên địa bàn quận. Qua đó, nâng cao tinh thần trách nhiệm và tính chủ động trong thực hiện nhiệm vụ.

2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân

2.3.2.1. Hạn chế

Bên cạnh những kết quả đạt được đã nêu trên, qua nghiên cứu đề tài, tác giá đánh giá công tác bồi thường, GPMB của quận Gò Vấp những năm qua còn những hạn chế, tồn tại, cụ thể như sau:

Một là, Nhiều công trình, dự án chậm trễ, đến nay vẫn không hợp tác, chậm đồng ý nhận tiền và BGMB; khiếu nại, khởi kiện kéo dài nên đã ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án, chưa BGMB cho chủ đầu tư thi công hoặc dự án không triển khai được, đặc biệt là dự án có nhiều trường hợp giải tỏa toàn bộ, phải di chuyển nơi khác ít đồng thuận với chủ trương bồi thường, GPMB.

Xem toàn bộ nội dung bài viết ᛨ