Dự Báo Về Sự Phát Triển Của Thành Phố Hà Nội Đến Năm 2020

chuyển biến chậm; công tác GPMB vẫn khó khăn trì trệ… là trách nhiệm của nhiều cấp, ngành ở TW và Hà Nội, trong đó có trách nhiệm của hoạt động QLNN về đất đai đô thị trong quá trình ĐTH. Việc nghiên cứu, đề xuất định hướng SDĐ, đưa ra những giải pháp tăng cường vai trò quản lý của Nhà nước

đối với đất đai ở thành phố Hà Nội trong những năm tới là nội dung rất quan trọng và là yêu cầu được đặt ra rất cần thiết. Trong đó cần có những đổi mới cơ bản về tư duy, về nhận thức của chính những con người trong bộ máy quản lý, cần xác định rõ QLNN về đất đai hiện nay phải trên cơ sở nền KTTT mà đất đai là hàng hoá đặc biệt. Trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, sẽ có nhiều nhà đầu tư nước ngoài tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh tại Việt Nam, vì thế QLNN về đất đai phải phù hợp với các quan hệ kinh tế thế giới, không phải và không thể tiến hành quản lý bằng hình thức

áp đặt một phía của Nhà nước (mệnh lệnh hành chính).

3.1. Dự báo về sự phát triển của thành phố Hà Nội và xu hướng biến

động của đất đô thị trong quá trình đô thị hoá ở thành phố Hà Nội

3.1.1. Dự báo về sự phát triển của thành phố Hà Nội đến năm 2020

Về mục tiêu chiến lược phát triển thủ đô Hà Nội đD được xác định rõ trong Nghị quyết số 15/12/2000 của Bộ Chính trị: "Chiến lược phát triển kinh tế - xD hội Thủ đô phải được xây dựng và thực hiện trong mối quan hệ hữu cơ với xây dựng, triển khai chiến lược phát triển kinh tế - xD hội vùng và cả nước…" (62 - 9). Từ định hướng này, trong chiến lược phát triển đô thị Việt Nam đến năm 2020, đD xác định Hà Nội là đô thị trung tâm, có vị trí quan trọng đặc biệt trong hệ thống đô thị của Việt Nam. Nghị quyết Đại hội

Đảng lần thứ X đD định hướng phát triển đất nước là thực hiện CNH - HĐH. Phấn đấu đến năm 2020 nước ta về cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại, trong đó Hà Nội giữ vai trò tiên phong. Đặc biệt từ trung tuần tháng 11 năm 2006 Việt Nam trở thành thành viên chính thức của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Hà Nội cần phải tiến hành nghiên cứu và đưa ra được chiến lược phát triển phù hợp, đủ sức cạnh tranh với các đô thị tiên tiến của khu vực và thế giới, xứng đáng với vị thế Thủ đô của một đất nước 100 triệu dân vào năm 2020.

Các chỉ tiêu phát triển của Hà Nội cụ thể như sau:

* Về không gian: theo quy hoạch đô thị Hà Nội được Chính phủ phê duyệt vào đầu năm 2006, Hà Nội sẽ là đô thị trung tâm trong vùng thủ đô Hà Nội gồm các tỉnh, thành phố: Hà Tây, Hoà Bình, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Hà Nam - tổng diện tích của vùng thủ đô Hà Nội là 17377km2 (bằng khoảng 4,6% diện tích cả nước). Trong vùng thủ đô Hà Nội sẽ có 87 đô thị và 1321 xD.

Đô thị trung tâm Hà Nội sẽ được phát triển mở rộng ở cả hai phía bờ sông Hồng - phía Nam sông Hồng sẽ được phát triển mở rộng để liên kết với các dự án phát triển đô thị của tỉnh Hà Tây.

Hướng phát triển về phía bắc sông Hồng sẽ mở rộng các khu công nghiệp và khu chế xuất cùng với xây dựng mới một số khu đô thị để đảm bảo liên kết với các tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh, Hải Phòng, Hải Dương, Hưng Yên. Khu đô thị bắc sông Hồng sẽ trở thành trung tâm công nghiệp - thương mại - dịch vụ đồng bộ và hiện đại của Hà Nội.

Hiện nay UBND Thành phố đang giao cho các ngành nghiên cứu để trình Chính phủ, Quốc hội điều chỉnh ranh giới hành chính thủ đô Hà Nội, nhằm đảm bảo quy mô phát triển của đô thị trung tâm tương xứng với thủ đô các nước trong khu vực và cân đối với các đô thị vệ tinh trong vùng.

* Về sử dụng đất: Tốc độ ĐTH được đẩy mạnh và theo đó diện tích đất

đô thị sẽ biến động tăng rất nhanh, đất đô thị Hà Nội được phân ra các vùng hạn chế phát triển, vùng phát triển mở rộng và vùng phát triển xây dựng mới.

Đảm bảo chỉ tiêu SDĐ ở đô thị trung tâm Hà Nội đến năm 2020 đạt tiêu chuẩn bình quân 100 m2/người.

* Về kinh tế: cơ cấu kinh tế vùng Thủ đô được xác định là thương mại dịch vụ 44%, công nghiệp xây dựng 39,3 %, nông lâm nghiệp 16,7%. Phấn

đấu tỉ trọng tổng sản phẩm GDP của vùng thủ đô Hà Nội chiếm 15% cả nước

(trong đó đô thị trung tâm Hà Nội chiếm 8,5% - 9%), đảm bảo thu nhập GDP bình quân đầu người 500USD/năm (riêng đô thị trung tâm là 2000USD/năm).

Cơ cấu kinh tế của đô thị trung tâm Hà Nội được xác định chuyển dịch theo hướng:

- Dịch vụ thương mại năm 2010 là 52%, năm 2020 là 50-51%.

- Công nghiệp và xây dựng năm 2010 là 47%, năm 2020 là 48%.

- Nông lâm ngư nghiệp năm 2010 là 1-1,5%, năm 2020 là <1%.

* Về dân số: phát triển dân số Hà Nội được định hướng trên cơ sở quan

điểm dân số phát triển ổn định, thể hiện hài hoà giữa tăng trưởng kinh tế và tiến bộ xD hội, tạo ra tiền đề cho phát triển bền vững. Phát triển dân số đi đôi với chất lượng dân số và chất lượng nguồn nhân lực. Đến năm 2020 tổng tỉ xuất sinh là 1,8; tổng dân số đô thị trung tâm Hà Nội từ 3,3-3,5 triệu (thực tế

đến hết năm 2006 ước tính đD đạt 3,3 triệu dân). Số người trong độ tuổi lao

động chiếm từ 60-65% dân số; tăng tỉ lệ dân số đô thị trung tâm lên đến 80%, giảm tỉ lệ dân số nông nghiệp nông thôn. Điều chỉnh hợp lý nguồn nhập cư bằng phát triển đồng bộ các đô thị vệ tinh trong vùng thủ đô Hà Nội, gắn với việc phát triển các khu công nghiệp, khu chế xuất ở khu vực dô thị phát triển. Theo định hướng phát triển dân số được xác định trong quy hoạch chung thủ

đô Hà Nội đến năm 2020, dân số đô thị Hà Nội phát triển là 4,5-5 triệu người, trong đó đô thị trung tâm Hà Nội có số dân là 2,5 triệu người; riêng khu vực hạn chế phát triển từ vành đai 2 trở vào trung tâm phải giảm xuống chỉ còn khoảng 800.000 người. Tổng dân số của cả vùng thủ đô Hà Nội khoảng từ 11,5-12 triệu người.

3.1.2 Dự báo xu hướng biến động của đất đai ở thành phố Hà Nội trong thời gian tới

Căn cứ mục tiêu phát triển Thủ đô theo hướng CNH - HĐH, quy hoạch phát triển kinh tế xD hội thủ đô Hà Nội đến năm 2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 108/1998/QĐ-TTg ngày 20/6/1998. Trên cơ sở quy hoạch chung được Chính phủ phê duyệt, UBND thành phố Hà Nội cũng đD xây dựng quy hoạch điều chỉnh quy hoạch phát triển kinh tế xD hội thủ đô Hà Nội thời kỳ 2001- 2010 vào tháng 9 năm 2001.

Theo quy hoạch chung được Chính phủ phê duyệt, quy hoạch SDĐ thành phố Hà Nội chia làm 3 khu vực:

1Khu hạn chế phát triển: (hữu ngạn sông Hồng- bao gồm các phường thuộc 4 quận nội thành cũ trước năm 1996- Ba Đình; Hoàn Kiếm; Hai Bà Trưng; Đống Đa)- với quy mô diện tích 3.458,7 ha.

2Khu vực mở rộng: (hữu ngạn sông Hồng) với diện tích 54,7 ha (vào năm 2005) và diện tích 8.722,7 ha (vào năm 2020).

3Khu vực phát triển xây dựng mới: (bắc sông Hồng) với diện tích

7.145 ha (vào năm 2005) và diện tích 12.820 ha (vào năm 2020).

Giai đoạn 1998-2005, Thủ tướng Chính phủ đD phê duyệt kế hoạch chuyển

đổi 6.310 ha đất canh tác sang xây dựng đô thị trên địa bàn Hà Nội.

* Đối với khu vực hạn chế phát triển (các khu đất nội thành hiện có): phương hướng SDĐ là triệt để khai thác quỹ đất hiện có, đặc biệt là quỹ đất chưa sử dụng hoặc quỹ đất sử dụng sai mục đích, kém hiệu quả cần thu hồi (của các tổ chức, cá nhân SDĐ trái quy định của pháp luật, SDĐ kém hiệu quả) vào mục đích cải tạo, phát triển xây dựng đô thị; nhưng phải đảm bảo nguyên tắc là:

- Hạn chế hoặc cấm xây dựng công trình cao tầng ở một số khu vực nội thị (chú ý đặc biệt đến các khu phố cổ).

- Giảm mật độ cư trú bình quân, chú trọng giảm mật độ tại các khu phố cũ, phố cổ xuống còn 600 ngàn dân.

- Giảm mật độ xây dựng, tăng diện tích cây xanh, không gian công cộng và diện tích giao thông tĩnh.

- Khai thác và sử dụng triệt để, có hiệu quả quỹ đất hiện có (biện pháp có thể là tăng hệ số SDĐ tại các khu dân cư lên 0,6- 1 lần).

* Đối với các khu đô thị mới vùng ven đô (khu vực mở rộng) bao gồm phía hữu ngạn và tả ngạn sông Hồng. Thành phố trung tâm được mở rộng ra vùng ven đô.

- Phía hữu ngạn sông Hồng, khu vực mở rộng gồm phía tây bắc thuộc huyện Từ Liêm, quận Tây Hồ, quận Cầu Giấy, quận Thanh Xuân và huyện Thanh Trì và phía nam thuộc huyện Thanh Trì.

- Phía tả ngạn sông Hồng: khu vực phát triển mới gồm phía bắc cầu Thăng Long xung quanh đầm Vân Trì, huyện Đông Anh. Phía đông bắc và

đông khu vực Gia Lâm- Sài Đồng- Yên Viên (quận Long Biên).

* Đối với các đô thị đối trọng.

- Khu vực đất xây dựng chuỗi đô thị đối trọng bao gồm chuỗi đô thị Miếu Môn- Xuân Mai- Hoà Lạc- Sơn Tây, các khu đất này tập trung ở phía

tây sân bay Miếu Môn, bám trục đường 21A. Tại Xuân Mai ở phía bắc và nam quốc lộ 6. Tại Hoà Lạc ở 2 phía đường 21A từ Phú MDn tới bắc ngD ba Hoà Lạc và tại Sơn Tây dọc theo đường 84 đi Ba Vì (tới Xuân Khanh).

- Đất xây dựng cụm Sóc Sơn - Xuân Hòa - Phúc Yên gồm đất xung quanh Hồ Đại Lải, dọc chân núi Thằn Lằn, mở rộng thị xD Phúc Yên xuống phía đông nam cạnh quốc lộ 2, mở rộng thị trấn Sóc Sơn xuống phía nam và phía bắc dọc quốc lộ 1.

Theo qui hoạch phát triển kinh tế xD hội thủ đô Hà Nội (quy hoạch điều chỉnh) giai đoạn 2001- 2010, phương án quy hoạch SDĐ năm 2010 được dự báo như sau:

- Đất nông nghiệp: trên cơ sở mục tiêu phát triển kinh tế nông nghiệp Thủ đô theo hướng nông nghiệp đô thị- sinh thái; gắn ĐTH với xây dựng nông thôn mới theo hướng văn hoá, bền vững đảm bảo môi trường sinh thái, dần xoá bỏ ranh giới giữa đô thị và nông thôn. Theo xu thế ĐTH mạnh mẽ như hiện nay và sẽ còn cao hơn trong những năm tới, diện tích đất nông nghiệp sẽ biến động rất lớn để phát triển đô thị. Đến năm 2010, diện tích đất nông nghiệp sẽ giảm 1.781 ha so với năm 2000, chỉ còn lại 33.446 ha. Cụ thể: đất trồng cây hàng năm còn 25.234 ha; đất vườn tạp còn 13 ha; đất trồng cây lâu năm còn 4.734 ha, đất có đồng cỏ chăn nuôi còn 2.819 ha.

- Đất lâm nghiệp: trên cơ sở mục tiêu phát triển diện tích đất cây xanh thành phố; quy hoạch đất lâm nghiệp cho năm 2010 được xây dựng mở rộng diện tích bằng biện pháp đẩy nhanh trồng rừng phủ xanh đất trống

đồi núi trọc (tập trung ở huyện Sóc Sơn)- diện tích đất lâm nghiệp được dự báo là 7.703 ha tăng 1,6 ha so với năm 2000.

- Đất khu dân cư nông thôn: theo dự báo, nếu giữ được tỉ lệ tăng dân số tự nhiên ở mức trên dưới 1% như hiện nay, mức tăng dân số cơ học từ 2,5 đến 2,7%/năm theo tốc độ thị thị hoá. Đến năm 2010 dân số nông thôn, ngoại thành Hà Nội là 1.120.900 người, tăng 145.480 ngàn người, tương đương với 34.625 hộ. Diện tích đất ở nông thôn là 7.909 ha, giảm 908 ha so với năm 2000. Diện tích đất khu dân cư nông thôn đến năm 2010 là 13.826 ha.

- Đất đô thị: theo số liệu dự báo, đến năm 2010 dân số đô thị Hà Nội là

2.079.100 người, tăng 531.600 người so với năm 2000. Để đảm bảo nhu cầu ở cũng như những hoạt động kinh tế chính trị, xD hội của Thủ đô, diện tích đất

đô thị của Hà Nội là 22.807 ha, tăng 12.951 ha so với năm 2000.

- Đất xây dựng: đến năm 2010 diện tích đất xây dựng tăng 5.151 ha, so với năm 2000 nâng diện tích đất xây dựng thành 10.586 ha.

- Đất giao thông: đến năm 2010 diện tích đất giao thông là 9.089 ha tăng 3.470ha.

- Đất thuỷ lợi và mặt nước chuyên dùng: năm 2010 diện tích đất thủy lợi và mặt nước chuyên dùng của Thành phố là 6.203 ha tăng 618ha so với năm 2000.

- Đất di tích lịch sử văn hoá: năm 2010 diện tích là 262 ha (tuy nhiên có khoảng 665 ha được khoanh lại nằm trong khu vực bảo vệ tôn tạo các di tích).

- Đất an ninh quốc phòng: diện tích 2090 ha tăng 29 ha so với năm 2000.

- Đất khai thác khoáng sản và nguyên vật liệu diện tích 375 ha tăng 11 ha so với năm 2000.

- Đất nghĩa trang nghĩa địa: có diện tích 805 ha tăng 53 ha so với năm 2000.

- Đất chuyên dùng khác: có diện tích 369 ha (chủ yếu được sử dụng để xử lý các chất thải rắn, bDi chôn lấp phế thải đô thị- tăng 63 ha so với năm 2000.

- Đất chưa sử dụng: 7.385 ha giảm 2.929 ha so với năm 2000.

Theo quy hoạch tổng thể phát triển thủ đô Hà Nội đến năm 2020 được phê duyệt tại Quyết định 108/1998/QĐ-TTg ngày 20/6/1998, một số chỉ tiêu SDĐ cơ bản được dự báo theo văn bản này là: diện tích đất đô thị là 25.000 ha,

đất đô thị bình quân 100m2/người; trong đó đất giao thông là 25m2/người; đất công viên cây xanh, thể dục thể thao 18m2/người; đất xây dựng các công trình công cộng là 5m2/người. Tại các vùng ven đô hình thành vành đai xanh rộng từ 1- 4 km tạo ra điều kiện cân bằng môi trường sinh thái của Thành phố.

Phương án sử dụng, nhu cầu SDĐ đô thị trên địa bàn thành phố Hà nội được dự báo như sau: (Biểu 3.1).

Biểu 3.1. Dự báo nhu cầu sử dụng đất đô thị đến năm 2020 trên địa bàn thành phố Hà nội

STT

Dự báo các khu vực đô thị	2005 Qui mô đất (ha)	2020 Quy mô đất (ha)	Ghi chó
1	Đô thị Hà Nội phát triển	24.600,0	56.000,0
I	Thành phố Hà Nội trung tâm	12.110,0	25.000,0
1.1	Khu vực hạn chế phát triÓn	3.458,7	3.458,7
1.2	Khu vực mở rộng hữu ngạn sông Hồng	5.417,0	8.722,0
1.3	Khu phát triển mới bắc sông Hồng	3.234,0	12.820,0
II	Chuỗi và cụm đô thị xung quanh	7.500,0	24.500,00
2.1	Chuỗi đô thị Miếu Môn- Xuân Mai- Hoà Lạc- Sơn Tây	6.000,0	17.000,0	Thuộc tỉnh Hà Tây và Hoà Bình
2.2	Cụm đô thị Sóc Sơn- Xuân Hoà- Đại Lải- Phúc Yên	1.500,0	7.500,0	Thuộc Hà Nội và Bắc Ninh
III	Các đô thị khác (Bắc Ninh, Từ Sơn, Như Quỳnh, Phố Nối, Thắng Trí, Phú Xuyên...	2.500,0	6.500-12.000,0	Thuộc các tỉnh Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hà Tây, Hưng Yên.