doanh nghiệp xây dựng các chiến lược kinh doanh phù hợp với quá trình hội nhập của nước ta. Thực hiện chính sách bảo hộ có trọng điểm, có điều kiện và có thời hạn phù hợp với tiến trình hội nhập.
Nhà nước hỗ trợ cho các doanh nghiệp thông qua các hình thức tư vấn, thông tin về pháp luật, về công nghệ và thị trường quốc tế, thông qua các đại diện thương mại tại các sứ quán nước ta ở nước ngoài. Nhà nước xây dựng các chính sách hỗ trợ XK, đặc biệt là vận hành có hiệu quả quỹ hỗ trợ XK, hỗ trợ cho các doanh nghiệp tham dự triển lãm, hội chợ quốc tế,... Nhà nước khuyến khích thành lập các hiệp hội ngành nghề để giúp đỡ lẫn nhau trong hoạt động XK, mở rộng các mặt hàng và thị trường XK, chuyển đổi cơ cấu các mặt hàng XK theo hướng giảm dần tỷ trọng XK sản phẩm thô.
3. Hoàn thiện khung khổ pháp lý phù hợp với qui định của WTO:
Nhiều người nói, nếu coi WTO như một cái chợ động đúc và náo nhiệt thì khung pháp lý chung của tổ chức này và riêng của từng quốc gia có vai trò như ban quản lý chợ. Do đó, việc sửa đổi, bổ sung pháp luật cho phù hợp với cam kết quốc tế là một vấn đề thời sự, tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho thương mại và đầu tư.
+ Tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật Việt Nam trên cơ sở đối chiếu, so sánh với các chuẩn mực quốc tế nhằm hài hoà các quy định giữa pháp luật trong nước và pháp luật quốc tế, bảo đảm cho việc thực hiện các cam kết quốc tế và hội nhập quốc tế. Các văn bản pháp luật phải có tính thực thi cao, phù hợp với thực tiễn và có tính tương đối ổn định. Điều chỉnh các quy định không còn phù hợp với thông lệ quốc tế hoặc chưa minh bạch, loại bỏ những quy định không phù hợp với quy định của WTO. Để làm được điều này, Chính phủ cần đưa ra những mục tiêu và lộ trình cải cách rất cụ thể.
+ Thành lập cơ quan nghiên cứu về tư pháp quốc tế và pháp luật kinh tế quốc tế phục vụ cho việc hội nhập. Theo luật sư Massmann Oliver của Văn phòng Baker and McKenzie, Việt Nam nên thành lập một tổ chức tạm gọi là Viện WTO sau khi trở thành thành viên của WTO để tư vấn, thông báo những thay đổi của WTO cho Chính phủ, và tập hợp kinh nghiệm của các nước thành viên khác. Đây cũng là kinh nghiệm của Trung Quốc. Sau khi gia nhập WTO vào tháng 12/2001, Trung Quốc đã thành lập Trung tâm tư vấn Thượng Hải để tư vấn cho Chính phủ Trung Quốc cũng như các doanh nghiệp về những vấn đề liên quan đến WTO. Thực tế cho thấy sự hình thành của Trung tâm này đã giúp Trung Quốc vượt qua không ít khó khăn, thử thách sau khi là thành viên chính thức của WTO.
Để gia nhập WTO, trong hơn 1 năm Trung Quốc đã hủy bỏ, sửa đổi, bổ sung khoảng 2.300 văn bản pháp quy ở cấp Trung ương, hủy bỏ gần 190.000 quy định
của cấp địa phương. Còn Việt Nam, theo một cuộc khảo sát của các chuyên gia pháp luật Hoa Kỳ thuộc dự án STAR Vietnam tiến hành cùng với Bộ Tư pháp thì hiện có 311 văn bản quy phạm pháp luật và 11 điều ước quốc tế của Việt Nam liên quan trực tiếp đến BTA và WTO. Nhóm chuyên gia này đã đưa ra đề xuất chỉnh sửa, làm mới 72 văn bản quy phạm pháp luật để thống nhất với các quy định của BTA và WTO. Do đó, yêu cầu quan trọng nhất hiện nay là phải ban hành đủ số lượng luật mới và chỉnh sửa luật hiện hành theo đúng các thông lệ pháp lý của WTO, đảm bảo nguyên tắc “có đi có lại” nhưng vẫn độc lập. Bên cạnh đó là việc tự hoàn thiện hệ thống pháp luật trong nước.
4. Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính trong lĩnh vực TM và ĐT:
4.1. Đẩy mạnh cải cách hành chính:
+ Tổ chức hệ thống hóa pháp luật trên website của Chính phủ, các Bộ ngành liên quan và cập nhật thường xuyên để đảm bảo minh bạch hóa chính sách, tạo kênh thông tin thông suốt giữa Chính phủ, các Bộ, các cơ quan thương vụ ở nước ngoài và Doanh nghiệp để dễ dàng cho việc xử lý những đề xuất, vướng mắc của địa phương, doanh nghiệp.
+ Thường xuyên rà soát thủ tục hành chính định kỳ để đảm bảo luôn minh bạch hóa thủ tục hành chính, kịp thời cải cách các thủ tục hành chính không phù hợp.
+ Xây dựng cơ sở pháp lý và tổ chức tin học hóa quản lý Nhà nước đặc biệt là trong ngành thương mại. Xây dựng quy chế cấp giấy chứng chứng nhận đăng ký, giấy phép kinh doanh, C/O...qua mạng Internet.
+ Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức để đảm bảo chất lượng, hiệu quả công
việc.
+ Tiếp tục phân cấp đối với quản lý nhà nước về thương mại và tăng cường
kiểm tra việc thực thi pháp luật.
4.2. Cải cách các chính sách thuế:
+ Về chính sách thuế xuất nhập khẩu, Nhà nước cần có chính sách ưu đãi thuế đối với các vật tư, thiết bị phục vụ sản xuất hàng XK, qui định thời gian hoàn thuế kịp thời vì hầu hết các công ty XK hiện nay đều phải vay vốn, chịu lãi suất.
Chính sách thuế xuất nhập khẩu phải có định hướng nhất quán trong một thời gian dài để không gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc tính toán hiệu quả kinh doanh đồng thời thể hiện rõ quan điểm, chính sách khuyến khích XK của Nhà nước. Các ưu đãi về thuế XK, nhập khẩu cần thống nhất tại các văn bản quy phạm pháp luật khác nhau. Hiện ngoài qui định về ưu đãi thuế như trong luật thuế xuất nhập khẩu, việc ưu đãi thuế XK, nhập khẩu...còn được quy định tại các văn bản pháp luật khác nhau, gây khó khăn trong việc thực thi chính sách.
+ Thuế thu nhập doanh nghiệp: Cần tính toán hợp lý thuế thu nhập doanh nghiệp để tạo thêm sức cạnh tranh cho hàng hóa ở thị trường trong nước cũng như ngoài nước. Hiện nay, luật thuế thu nhập doanh nghiệp đối với tất cả các cơ sở kinh doanh trong nước và tổ chức, cá nhân nước ngoài kinh doanh ở Việt Nam đã điều chỉnh từ 32% xuống còn 28%. Tuy nhiên, mức thuế này vẫn khá cao, vì đối với các doanh nghiệp Việt Nam nhất là các doanh nghiệp sản xuất và XK các mặt hàng có tính thời vụ và mức cầu dễ biến động trên thị trường thế giới không phải lúc nào kinh doanh cũng có lãi. Hơn nữa, thuế thu nhập doanh nghiệp là 28% nhưng báo cáo của Công ty Tài chính quốc tế (IFC) và ngân hàng thế giới (WB) cho thấy tổng số thuế thực đóng lên tới 41,6%. Rõ ràng là còn nhiều tiêu cực trong công tác hành thu và một phần do Bộ Tài chính chưa qui định cụ thể đâu là chi phí hợp lý cần có để đóng thuế nên mới có tình trạng như vậy.
5. Nâng cao năng lực cạnh tranh:
Việc Trung Quốc gia nhập WTO một mặt sẽ thu hút đầu tư vào nước này, mặt khác cũng là cơ hội cho các nước láng giềng trong khu vực thu hút vốn đầu tư để sản xuất các sản phẩm bổ sung cho nền kinh tế nước này và cũng vì “không ai bỏ tất cả trứng vào một giỏ”. Bên cạnh đó, tháng 11/2006, Việt Nam sẽ chính thức trở thành thành viên của tổ chức này và sẽ nhanh chóng trở thành “điểm đến đầy hứa hẹn”của các nhà đầu tư do những cam kết của Việt Nam về thương mại và đầu tư. Song như bà Phạm Chi Lan, thành viên Ban nghiên cứu kinh tế của Chính phủ: “Để được các nước xem là một nguồn cung cấp hàng hóa, một địa chỉ để bỏ vốn đầu tư, Việt Nam phải chứng minh cho họ thấy được thực lực và thiện chí của mình”. Điều đó có nghĩa là, có Hiệp định là điều cần nhưng chưa đủ. Điều quyết định nhất là chúng ta phải chủ động, tích cực nâng cao khả năng cạnh tranh trên cả ba cấp độ: nền kinh tế, doanh nghiệp và mặt hàng. (hình giữa là biểu trưng thương hiệu của Việt Nam).
N¨ng lùc c¹nh ranh cđa hµng hãa XK
N¨ng lùc c¹nh tranh cđa doanh nghiÖp XK
t
N¨ng lùc c¹nh tranh cđa nÒn kinh tÕ
5.1. Nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế
Diễn đàn kinh tế thế giới đánh giá năng lực cạnh tranh tăng trưởng (GCI) của nền kinh tế thông qua 9 yếu tố, bao gồm: Thể chế, Cơ sở hạ tầng, kinh tế vĩ mô, giáo dục và y tế phổ thông, giáo dục đại học, hiệu quả thị trường, độ sẵn sàng về kĩ thuật, mực độ hài lòng doanh nghiệp, và mức độ sáng tạo.
Do đó, để nâng cao năng lực cạnh tranh cho nền kinh tế, cần có những cải cách phù hợp nhằm đạt được những chỉ số tối ưu về các yếu tố này. Cụ thể, tiếp tục theo đuổi chính sách mở cửa, nghiên cứu và thực hiện các biện pháp nâng cao trình độ quản lý kinh doanh nói chung của nền kinh tế. Trong đó, đặc biệt coi trọng các chiến lược cạnh tranh, phát triển các thị trường (đặc biệt là tài chính, lao động); cải thiện môi trường đầu tư cho mọi thành phần kinh tế; Cải thiện đáng kể kết cấu hạ tầng; nâng cao mặt bằng CN và tri thức nói chung, trong đó chú trọng đặc biệt tới mức độ nghiên cứu và triển khai công nghệ.
Bảng 32 :Xếp hạng về khả năng cạnh tranh tổng thể (càng thấp càng tốt)
1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | |
Việt Nam | 49 | 39 | 48 | 53 | 52 | 60 | 77 | 74 | 77 |
Tổng nước | 53 | 53 | 59 | 59 | 75 | 102 | 104 | 117 | 125 |
Có thể bạn quan tâm!
- Nhập Khẩu Hàng Dệt May Ngoại Khu Vực Eu Của Eu15
- Đánh Giá Tổng Quát Tác Động Của Việc Trung Quốc Gia Nhập Wto Tới Xuất Khẩu Hàng Hoá Của Việt Nam:
- Dịch Chuyển Fdi Và Các Ngành Chế Tạo Sang Trung Quốc:
- Hoµn Thiön Chýnh S¸ch Khuyõn Khých Xk, Ph¸t Trión Thþ Tr•êng Vµ Xóc Tiõn Th•¬Ng M¹I:
- Kh¸i Qu¸t Chung Vò T×Nh H×Nh Kinh Tõ Th•¬Ng M¹I Trung Quèc: . - 5 - 1. T×Nh H×Nh Kinh Tõ Trung Quèc: . - 5 - 2. T×Nh H×Nh Xnk Hµng Hãa Cđa Trung Quèc . - 7 -
- Quan ®Ióm Vµ ®Þnh H•íng Xk Cđa Vn Trong Nh÷Ng N¨m Tíi: . - 79 -
Xem toàn bộ 137 trang tài liệu này.
Nguồn: WEF, Global competitiveness Report (1997-2006)
Theo đánh giá của WEF, năm 2006, Việt Nam được xếp hạng 77/125 nền kinh tế về chỉ số cạnh tranh tăng trưởng toàn cầu với 3.89 điểm. Như vậy, nếu so với năm 2005 thì Việt Nam tụt 3 bậc. Trong khối ASEAN, Việt Nam chỉ xếp trên Campuchia (103). Xingapo dẫn đầu toàn khối với vị trí thứ 5, tiếp theo là Malayxia (26), Thái Lan (35), Inđônêxia (50), Philipin (71), 3 nước còn lại không xếp hạng. Đáng chú ý, năm nay Trung Quốc đã tụt 6 bậc, từ vị trí thứ 48 năm ngoái xuống vị trí thứ 54 do sự sụt giảm lòng tin của người dân với lĩnh vực thể chế công và ngân hàng do nhà nước quản lý.
Phân tích kỹ các chỉ số chi tiết của từng nhóm yếu tố, có thể thấy rõ hơn về mức độ mạnh yếu của Việt Nam so với Trung Quốc.
Bảng 33: So sánh các yếu tố của GCI Việt Nam và Trung Quốc năm 2006 (càng thấp càng tốt)
Chỉ tiêu | Xếp hạng | ||||
VN (77) | TQ (54) | ||||
Yêu cầu cơ bản (Basic Requirements) | Thể chế công | 74 | 71 | 80 | 44 |
Cơ sở hạ tầng | 83 | 60 | |||
Kinh tế vĩ mô | 53 | 6 |
Giáo dục và y tế phổ thông | 56 | 55 | |||
Yếu tố nâng cao hiệu quả (Efficiency Enhancers) | Giáo dục đại học | 90 | 83 | 77 | 71 |
Hiệu quả thị trường | 73 | 56 | |||
Độ sẵn sàng về công nghệ | 85 | 75 | |||
Các yếu tố sáng tạo và mức độ hài lòng (Innovation and Sophistication Factors) | Mức độ hài lòng của DN | 86 | 81 | 65 | 57 |
Møc ®é s¸ng t¹o | 75 | 46 |
Nguån: WEF, 2006
Cã thÓ thÊy, hÇu hÕt c¸c chØ sè cđa ViÖt Nam ®Òu xÕp sau Trung Quèc, trõ chØ sè xÕp h¹ng vÒ thÓ chÕ c«ng (gåm c¸c chØ sè vÒ tham nhòng, chØ sè vÒ thi hµnh luËt ph¸p vµ hîp ®ång,...) nh•ng kho¶ng c¸ch víi Trung Quèc còng kh«ng ®¸ng kÓ (xÕp h¹ng 74 so víi h¹ng 80 cđa Trung Quèc). C¸c chØ sè kinh tÕ vÜ m«, gi¸o dôc y tÕ vµ phæ th«ng, møc ®é s¸ng t¹o...cđa ViÖt Nam kh¸ tèt mÆc dï vÉn chØ ë møc trung b×nh kh¸ và cßn thua xa Trung Quèc. N¨m 2005, ViÖt Nam ®•îc WB c«ng nhËn lµ quèc gia ®Èy m¹nh c¶i c¸ch ®øng thø 3 thÕ giíi sau Serbia – Mongtenegro vµ Georgia vµ
®•îc B¸o c¸o ho¹t ®éng kinh doanh (WB) ®¸nh gi¸ lµ ngo¹i lÖ trong bèi c¶nh c¸c nÒn kinh tÕ §«ng ¸ tôt hËu so víi c¸c khu vùc kh¸c trong viÖc ban hµnh chÝnh s¸ch c¶i c¸ch hç trî DN nhá vµ võa t¹o viÖc lµm. Tuy nhiªn, trong khi hai quèc gia ®øng
®Çu vÒ c¶i c¸ch nµy ®Òu th¨ng h¹ng vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh trong n¨m 2005 vµ n¨m 2006 chØ cã Serbia Mongtenegro chØ tôt 2 bËc so víi n¨m 2005 (tõ vÞ trÝ thø 85 xuèng vÞ trÝ thø 87) th× ViÖt Nam l¹i tiÕp tôc tôt 3 bËc so víi n¨m 2005. Theo nhËn xÐt cđa c¸c chuyªn gia kinh tÕ trong vµ ngoµi n•íc, viÖc ViÖt Nam ®•îc c«ng nhËn lµ 1 trong 3 quèc gia ®øng ®Çu vÒ c¶i c¸ch míi chØ dùa trªn tiªu chÝ ®¸nh gi¸ vÒ “nç lùc” c¶i c¸ch chø cha xÐt ®Õn “chÊt lîng” cđa c¸c ho¹t ®éng c¶i c¸ch nµy. Râ rµng nç lùc c¶i c¸ch cđa ViÖt Nam ch•a thÓ gióp ViÖt Nam n©ng cao ®¸ng kÓ n¨ng lùc c¹nh tranh cđa nÒn kinh tÕ.
+ Theo kinh nghiÖm thùc tÕ cđa c¸c n•íc ®· thµnh c«ng trong viÖc chuyÓn tõ lîi thÕ so s¸nh sang lîi thÕ c¹nh tranh, ChÝnh phđ c¸c n•íc cÇn x©y dùng ChiÕn l•îc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh quèc gia. ChiÕn l•îc nµy sÏ gióp thèng nhÊt tr×nh tù ¸p dông c¸c biÖn ph¸p t¹o thuËn lîi cho th•¬ng m¹i vµ x¸c ®Þnh •u tiªn ph©n bæ nguån lùc nh»m tµi trî cho c¸c dÞch vô hç trî th•¬ng m¹i, c¬ së h¹ tÇng...
+ Thu hót ®Çu t• n•íc ngoµi:
Theo lêi «ng Supachai Panitchpakdi, Tæng th• ký UNCTAD: “XÐt trªn khÝa c¹nh ®Çu t•, Trung Quèc rÊt xøng ®¸ng lµ h×nh mÉu ®Ó c¸c n•íc ®ang ph¸t triÓn häc tËp vµ noi theo”. ViÖc t¹o lËp m«i tr•êng ®Çu t• thuËn lîi ®i kÌm víi c¸c chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n, minh b¹ch lµ ph•¬ng s¸ch xóc tiÕn ®Çu t• cã hiÖu qu¶ mµ Trung Quèc ®· vµ ®ang thùc thi triÖt
®Ó. Tuy nhiªn, còng chÝnh tõ kinh nghiÖm cđa Trung Quèc chóng ta cã thÓ rót ra c¸c bµi
häc vÒ ®Çu t• ®óng h•íng, tr¸nh ®Çu t• dµn tr¶i, l·ng phÝ c¸c nguån lùc, g©y d• thõa n¨ng lùc s¶n xuÊt, dÉn ®Õn nh÷ng rđi ro vÒ tµi chÝnh.
VÒ lÜnh vùc ®Çu t•, ®Ó t¨ng c•êng tÝnh minh b¹ch vµ dù ®o¸n tr•íc ®•îc cđa luËt ph¸p, chÝnh s¸ch còng nh• thùc hiÖn c¸c cam kÕt héi nhËp, cÇn x©y dùng c¬ chÕ
®¶m b¶o quyÒn tù do lùa chän ngµnh nghÒ, lÜnh vùc ®Çu t• cđa nhµ ®Çu t• n•íc ngoµi theo h•íng cho phÐp nhµ ®Çu t• n•íc ngoµi ®•îc ®Çu t• vµo tÊt c¶ c¸c ngµnh vµ lÜnh vùc cđa nÒn kinh tÕ mµ ph¸p luËt kh«ng h¹n chÕ hoÆc cÊm.
VÒ ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t•, ®æi míi vÒ néi dung vµ ph•¬ng thøc vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t• theo mét ch•¬ng tr×nh chđ ®éng, cã hiÖu qu¶ phï hîp víi tõng ®Þa bµn; chó träng xóc tiÕn ®Çu t• trùc tiÕp ®èi víi tõng dù ¸n, tõng nhµ ®Çu t• cã tiÒm n¨ng. §èi víi mét sè dù ¸n lín, quan träng, cÇn chuÈn bÞ kü dù ¸n, lùa chän ®µm ph¸n trùc tiÕp víi c¸c tËp ®oµn cã tiÒm lùc vÒ tµi chÝnh, c«ng nghÖ. Ng©n s¸ch Nhµ n•íc cÇn dµnh mét kho¶n kinh phÝ phï hîp cho c«ng t¸c nµy. TËp trung chØ ®¹o vµ hç trî kÞp thêi c¸c dù ¸n ®ang ho¹t ®éng lµ biÖn ph¸p vËn ®éng cã hiÖu qu¶ vµ cã søc thuyÕt phôc nhÊt.
VÒ chi phÝ kinh doanh, cÇn ®Èy nhanh tiÕn ®é ®iÒu chØnh gi¸, phÝ c¸c hµng hãa, dÞch vô nh»m gi¶m chi phÝ ®Çu t•, n©ng cao hiÖu qđa ho¹t ®éng cđa c¸c doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, cÇn nghiªn cøu ¸p dông thèng nhÊt quy ®Þnh vÒ gi¸ thuª ®Êt, chi phÝ ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng gi÷a ®Çu t• trong n•íc vµ ®Çu t• n•íc ngoµi; tiÕn tíi bá quy ®Þnh gãp vèn ph¸p ®Þnh b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt cđa doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Ó ¸p dông chÕ ®é cho thuª ®Êt chung ®èi víi mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp, kh¾c phôc t×nh tr¹ng doanh nghiÖp ViÖt Nam cã ®Êt lµ ®•îc tham gia gãp vèn hîp t¸c ®Çu t• víi n•íc ngoµi.
ChÝnh s¸ch thuÕ, tµi chÝnh, CÇn nghiªn cøu bæ sung c¸c chÝnh s¸ch •u ®·i cã søc hÊp dÉn cao ®èi víi nh÷ng lÜnh vùc, ®Þa bµn cÇn thu hót §TNN theo h•íng sau: thùc hiÖn chÝnh s¸ch thuÕ khuyÕn khÝch c¸c dù ¸n c«ng nghÖ cao, thùc hiÖn nhanh ch•¬ng tr×nh néi ®Þa ho¸, chuyÓn giao c«ng nghÖ; bæ sung c¸c •u ®·i cao h¬n ®èi víi c¸c dù ¸n s¶n xuÊt hµng XK, chÕ biÕn n«ng, l©m, thđy s¶n; ®Çu t• vµo n«ng th«n vµ c¸c ®Þa bµn khã kh¨n, c¸c dù ¸n ph¸t triÓn h¹ tÇng kü thuËt vµ x· héi. Söa ®æi thuÕ thu nhËp c¸ nh©n; x©y dùng chÝnh s¸ch thuÕ khuyÕn khÝch s¶n xuÊt phô tïng, linh kiÖn, n©ng cao tû lÖ néi ®Þa ho¸..
+ N©ng cao mÆt h»ng c«ng nghÖ vµ tri thøc nãi chung
C«ng nghÖ ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong viÖc thóc ®Èy n¨ng suÊt lao ®éng, lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cđa nÒn kinh tÕ vµ t¨ng tr•ëng kinh tÕ. Theo DiÔn ®µn Kinh tÕ ThÕ giíi, n¨ng lùc c«ng nghÖ ®•îc coi lµ mét yÕu tè quan träng ®•îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ n¨ng lùc c¹nh tranh cđa mét quèc gia. Theo ®ã, n¨ng lùc c«ng nghÖ ®•îc ®¸nh gi¸ th«ng qua xem xÐt c¸c yÕu tè
®Çu vµo cđa c«ng nghÖ nh• kh¶ n¨ng ®Çu t• cho KHCN, nguån lùc KHCN (bao gåm hÖ thèng c¸c c¬ quan nghiªn cøu KHCN vµ nguån nh©n lùc KHCN), còng nh• c¸c
yÕu tè ®Çu ra c«ng nghÖ nh• møc ®é phæ biÕn vµ øng dông tiÕn bé c«ng nghÖ trong s¶n xuÊt vµ dÞch vô, kÕt qu¶ s¸ng t¹o c«ng nghÖ.
§Çu t• cho KHCN: Nhµ n•íc cÇn ®æi míi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch sö dông ng©n s¸ch nhµ n•íc cho ho¹t ®éng KHCN; Thóc ®Èy ®a d¹ng ho¸ ®Çu t• cho KHCN ®Æc biÖt lµ thu hót nguån vèn ®Çu t• t• nh©n trong n•íc vµ n•íc ngoµi cho KHCN. CÇn cã c¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc, c¸ nh©n, ®Æc biÖt lµ doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong n•íc ®Çu t• cho R&D nh»m ®æi míi c«ng nghÖ phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr•êng, víi nhu cÇu ph¸t triÓn ®Êt n•íc. Thu hót nguån vèn ®Çu t• n•íc ngoµi cho ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ. Më réng c¸c h×nh thøc hîp t¸c, liªn kÕt gi÷a c¸c tæ chøc nghiªn cøu khoa häc trong n•íc vµ n•íc ngoµi, gi÷a c¸c tæ chøc nghiªn cøu khoa häc víi c¸c tr•êng ®¹i häc vµ víi doanh nghiÖp.
T¹o lËp m«i tr•êng thuËn lîi cho viÖc nghiªn cøu, chuyÓn giao vµ øng dông c«ng nghÖ : Ho¹t ®éng KHCN n•íc ta hiÖn nay cßn t¸ch rêi víi kinh tÕ -x· héi vµ ng•îc l¹i, m«i tr•êng kinh tÕ- x· héi ch•a thËt sù cã t¸c ®éng thóc ®Èy viÖc øng dông c¸c thµnh tùu KHCN trong n•íc. ChÝnh v× vËy, ®iÒu cÇn quan t©m hiÖn nay lµ ph¶i lµm sao t¹o lËp mét m«i tr•êng thuËn lîi vÒ kinh tÕ-x· héi vµ m«i tr•êng thuËn lîi cho ho¹t ®éng KHCN nh»m thóc ®Èy nghiªn cøu, chuyÓn giao vµ øng dông thµnh tùu KHCN.
Ph¸t triÓn nguån lùc c«ng nghÖ: Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt cã tÝnh dµi h¹n nh»m n©ng cao n¨ng lùc c«ng nghÖ ë ViÖt nam lµ vÊn ®Ò ph¸t triÓn nguån lùc c«ng nghÖ. Lùc l•îng lao ®éng cđa ViÖt nam nãi chung cã tr×nh ®é häc vÊn t•¬ng ®èi cao, song lùc l•îng lao ®éng ®· qua ®µo t¹o nghÒ cđa ViÖt nam l¹i thÊp, c¸c lao ®éng cã kü n¨ng cao, ®đ ®Ó vËn dông c«ng hiÖn ®¹i còng thiÕu nghiªm träng. §iÒu nµy cho thÊy cã mét sù mÊt c©n ®èi nghiªm träng trong c¬ cÊu tr×nh ®é
®µo t¹o cđa lùc l•îng lao ®éng hiÖn nay, do ®ã ch•a ®¸p øng ®Çy ®đ nhu cÇu vÒ tr×nh ®é ®µo t¹o vµ kü n¨ng c«ng nghÖ cđa nÒn kinh tÕ. PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t• n•íc ngoµi ph¶i ®µo t¹o l¹i lao ®éng ViÖt nam tr•íc khi chÝnh thøc sö dông, kÓ c¶ lÜnh vùc c«ng nghÖ th«ng tin. Mét trong nh÷ng môc tiªu lín nhÊt cÇn
®¹t ®•îc ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cđa lao ®éng trong thêi gian tíi lµ ®¶m b¶o ®Ó ng•êi lao ®éng cã kiÕn thøc c¬ b¶n, lµm chđ kü n¨ng nghÒ nghiÖp, quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ thiÕt thùc, nh¹y c¶m víi c¸i míi, cã ý thøc v•¬n lªn vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ; lµ x©y dùng ®•îc ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ, c¸c chuyªn gia vµ c¸c nhµ khoa häc, nhµ kinh doanh, nhµ qu¶n lý giái ®¹t tr×nh ®é khu vùc vµ quèc tÕ.
ChÝnh v× vËy, chiÕn l•îc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc KHCN nãi riªng vµ nguån nh©n lùc cho nÒn kinh tÕ nãi chung cÇn l•u ý mét sè vÊn ®Ò sau:
- Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch sö dông nh©n tµi; T¹o m«i tr•êng thuËn lîi ®Ó mäi c«ng d©n ®Òu cã ®iÒu kiÖn ®•îc n©ng cao tr×nh ®é vµ ®µo t¹o theo kh¶ n¨ng vµ nhu cÇu cđa nÒn kinh tÕ.
- Thùc hiÖn c¶i c¸ch hÖ thèng gi¸o dôc phæ th«ng vµ ®¹i häc; ®æi míi ph•¬ng ph¸p gi¶ng d¹y theo h•íng tÝch cùc, khuyÕn khÝch sù s¸ng t¹o, tham gia cđa häc
sinh- sinh viªn; t¨ng ®Çu t• cho gi¸o dôc ®µo t¹o, c¶i thiÖn c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho c¸c tr•êng ®¹i häc.
+ Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng
Phã §¹i diÖn th•êng tró Ch•¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn hîp quèc (UNDP) t¹i ViÖt Nam, «ng Subinay Nandy tõng nhÊn m¹nh r»ng ®Ó thu hót FDI, ViÖt Nam sÏ trë nªn hÊp dÉn h¬n ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t• vµ c¸c c«ng ty trong n•íc cã thÓ sö dông
®•îc hiÖu qu¶ h¬n nguån vèn FDI nÕu ViÖt Nam cã c¸c c¬ së h¹ tÇng vµ viÔn th«ng tèt h¬n còng nh• cã lùc l•îng lao ®éng víi tay nghÒ cao h¬n vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghÖ quèc gia m¹nh mÏ h¬n.
Gia nhËp WTO cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam gia t¨ng XK vµ thu hót FDI nh•ng ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn, ®ßi hái ViÖt Nam ph¶i hiÖn ®¹i hãa c¸c c¬ së h¹ tÇng.
§Çu t• cđa Nhµ n•íc vµo c¬ së h¹ tÇng ®iÖn n•íc, th«ng tin liªn l¹c, thđy lîi, cÇu c¶ng, vµ nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän lµ mét c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó thu hót ®Çu t• n•íc ngoµi vµ khuyÕn khÝch ®Çu t• t• nh©n.
Trong cuéc täa ®µm vÒ nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc hËu WTO cđa ViÖt Nam do Phßng Th•¬ng m¹i Hoa Kú (AMCHAM) tæ chøc h«m 8-9-2006, Chđ tÞch ANCHAM, «ng Walter Blocker nhÊn m¹nh tÇm quan träng cđa viÖc gÊp rót ph¸t triÓn c¶ng biÓn vµ c¬ së h¹ tÇng sau khi ViÖt Nam chÝnh thøc gia nhËp WTO, nÕu muèn thóc ®Èy XK b»ng ®•êng biÓn. Theo «ng, ph¶i cã sù hîp t¸c chÆt chÏ gi÷a Nhµ n•íc vµ doanh nghiÖp trong viÖc ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng lµm nÒn t¶ng cho ph¸t triÓn kinh tÕ.
Do ®ã, gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò c¬ së h¹ tÇng, trong ®ã cã dÞch vô c¬ së h¹ tÇng sÏ hç trî tÝch cùc cho DN n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh trong qu¸ tr×nh héi nhËp nhê gi¶m chi phÝ sö dông c¬ së h¹ tÇng xuèng møc trung b×nh cđa khu vùc. Nh÷ng vÊn ®Ò nµy ph¶i ®•îc gi¶i quyÕt ë tÇm chung cho toµn nÒn kinh tÕ mµ søc lùc cđa mét DN dï lín ®Õn ®©u còng kh«ng thÓ lµm ®•îc.
KÕ ho¹ch ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng cÇn tÝch cùc huy ®éng nguån vèn ®Çu t• cđa khu vùc ngoµi quèc doanh, bao gåm c¶ ®Çu t• trùc tiÕp n•íc ngoµi ®Ó bæ sung cho nguån vèn ®Çu t• cđa nhµ n•íc, më réng h¬n n÷a c¸c ®èi t•îng tham gia cung cÊp c¸c dÞch vô hç trî th•¬ng m¹i (nhÊt lµ dÞch vô logistics) cho c¸c nhµ ®Çu t• n•íc ngoµi cã kinh nghiÖm qu¶n lý trong lÜnh vùc nµy. Trong kÕ ho¹ch cÇn x¸c ®Þnh thø tù •u tiªn cho c¸c dù ¸n c¬ së h¹ tÇng theo møc ®é hiÖu qu¶ vµ theo ®Þa ph•¬ng nh»m ®¶m b¶o cung cÊp dÞch vô vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ë c¸c khu vùc khã kh¨n. CÇn më réng thªm h×nh thøc ®Çu t• liªn doanh, mét h×nh thøc phï hîp h¬n víi lîi Ých cđa c¸c bªn tham gia v× ®¶m b¶o quyÒn quyÕt ®Þnh t•¬ng øng víi sè vèn gãp. Ph¸t hµnh cæ phiÕu trªn thÞ tr•êng chøng kho¸n trong n•íc vµ quèc tÕ lµ mét nguån vèn quan träng cã thÓ huy ®éng.
Mét ®iÒu quan träng trong thêi ®¹i th«ng tin hiÖn nay lµ hiÖu qu¶ kinh doanh phô thuéc nhiÒu vµo kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin nhanh vµ chÝnh x¸c. V× vËy, •u tiªn