Một Số Giải Pháp Hoàn Thiện Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Trong Cho Vay Khách Hàng

cân nhắc việc mua bán nợ hoặc tiến hành khởi kiện nhằm thu hồi nợ nhanh và đạt hiệu quả cao.

- Trong thời gian qua, các rủi ro tín dụng do vấn đề liên quan đến đạo đức cán bộ tín dụng rất nhiều và hậu quả xảy ra cũng hết sức nặng nề. Do đó thường xuyên đào tạo nâng cao năng lực, trình độ, phẩm chất đạo đức cũng như kinh nghiệm cho cán bộ trong tác nghiệp, hạn chế các sai sót xảy ra trong tác nghiệp.

- Chi nhánh đóng trên địa bàn có nền kinh tế phát triển nhanh nhưng có sự cạnh tranh gay gắt. Do đó để tăng trưởng tín dụng, đảm bảo an toàn, Chi nhánh đã Mục tiêu mở rộng mạng lưới, thành lập thêm các phòng giao dịch ở trung tâm kinh tế phát triển của huyện Yên Phong.

3.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Yên Phong

3.2.1. Tăng cường nhận diện rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân

Để tăng cường hiệu quả nhận biết RRTD trong cho vay KHCN, Chi nhánh cần thực hiện các giải pháp sau:

- Phân tích các loại rủi ro:

Lâu nay khi phân tích cấp tín dụng Ngân hàng thường tập trung vào thực tế hiện tại còn các yếu tố rủi ro có thể xảy ra trong tương lai lại không đi sâu vào để phân tích. Nhìn nhận và chấp nhận những rủi ro sẽ xuất hiện đó thì ta mới có thể thực hiện công tác phòng ngừa tốt được. Đây là một nhiệm vụ khó khăn và có vai trò quyết định trong quản trị RRTD. Để đánh giá một cách tương đối, chúng ta nên đánh giá các yếu tố sau:

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 128 trang tài liệu này.

+ Rủi ro thị trường: khi nào thị trường sẽ bão hòa, sôi dộng hoặc đóng băng…

+ Rủi ro chính sách: Chính sách Nhà nước, Quốc tế…

+ Rủi ro thiên tai

+ Rủi ro từ chủ quan phía khách hàng

- Củng cố và hoàn thiện hệ thống thông tin tín dụng:

Để có được những đánh giá và nhận diện rủi ro được tốt, cần phải củng cố và hoàn thiện hệ thống thông tin tín dụng. Agribank Chi nhánh Yên Phong cần cập nhật một cách chính xác và thường xuyên các thông tin tín dụng.

Nhiệm vụ đánh giá RRTD trước khi cấp tín dụng phải được thực hiện bởi Bộ phận quản lý RRTD để đảm bảo tính khách quan của việc đánh giá. Đồng thời, Agribank chi nhánh Yên Phong cần bổ sung thêm các dấu hiệu nhận biết RRTD trong cho vay KHCN, cụ thể:

Nhóm dấu hiệu liên quan đến mối quan hệ ngân hàng

- Trì hoãn hoặc gây khó khăn, trở ngại đối với Chi nhánh trong quá trình kiểm tra theo định kỳ hoặc đột xuất tình hình sử dụng vốn vay, tài chính, hoạt động sản xuất kinh doanh mà khách hàng không giải thích một cách thuyết phục.

- Chậm gửi hoặc trì hoãn các báo cáo tài chính theo yêu cầu mà khách hàng không giải thích thuyết phục.

- Đề nghị gia hạn hoặc điều chỉnh kỳ hạn nợ nhiều lần không có lý do chính đáng.

- Sự sụt giảm bất thường số dư tài khoản tiền gửi tại Chi nhánh.

- Chậm thanh toán các khoản lãi đến hạn.

- Thanh toán nợ gốc không đầy đủ, đúng hạn.

- Mức độ vay thường xuyên gia tăng, yêu cầu các khoản vay vượt nhu cầu.

- Tài sản đảm bảo không đủ tiêu chuẩn.

- Các dấu hiệu cho thấy khách hàng trông chờ vào thu nhập bất thường không phải từ hoạt động sản xuất kinh doanh chính hoặc từ hoạt động được đề xuất trong phương án xin vay.

- Có dấu hiệu tìm kiếm sự tài trợ nguồn vốn lưu động từ nhiều nguồn, đặc biệt từ đối thủ cạnh tranh của Chi nhánh.

- Sử dụng tài trợ ngắn hạn cho hoạt động trung dài hạn.

- Chấp nhận sử dụng các nguồn tài trợ giá cao với mọi điều kiện. Do đó, để nâng cao hiệu quả của việc quản trị rủi ro tín dụng, trước tiên Chi nhánh phải chú trọng đến việc nhận diện được những dấu hiệu trên.

Nhóm dấu hiệu liên quan đến mối quan hệ ngoài ngân hàng

- Độ lệch giữa doanh thu hay dòng tiền thực tế so với mức dự kiến khi khách hàng đề nghị cấp tín dụng.

- Những thay đổi về chính sách của Nhà nước như tác động của thuế, xuất nhập khẩu, thay đổi các biến số kinh tế vĩ mô: tỷ giá, lãi suất, thay đổi công nghệ sản xuất…tác động bất lợi đến chiến lược, kế hoạch sản xuất kinh doanh của khách hàng, …

3.2.2. Hoàn thiện đo lường rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân

Agribank Chi nhánh Yên Phong phải xây dựng phương pháp quản lý RRTD trong cho vay KHCN, tính toán đưa ra thông số (lượng hóa) một cách chính xác, phù hợp và thay thế cho phương pháp cảm tính như hiện nay. Để đạt được mục tiêu thì phương pháp tốt luôn là nhân tố quan trọng và quyết định sự thành công, cũng như đem lại hiệu quả tốt. Phương pháp quản lý RRTD trong cho vay KHCN là cách thức, biện pháp để đảm bảo thực hiện chức năng, nhiệm vụ quản trị rủi ro của nhà quản lý. Phương pháp quản lý ở đây bao gồm các kỹ năng định giá, đánh giá, đo lường trong điều kiện môi trường có sự biến động liên tục của công nghệ, pháp luật và các yếu tố vĩ mô. Phương pháp quản trị rủi ro trong cho vay KHCN phải đáp ứng được những yêu cầu sau: Đa dạng và thích hợp (do tính đa dạng của rủi ro, đòi hỏi cách thức quản trị rủi ro phải thay đổi thích ứng với từng loại rủi ro khác nhau); khả thi (có khả năng áp dụng vào thực tế); đem lại hiệu quả cao (có tính đến yếu tố phát triển, đảm bảo hiệu quả cao với chi phí thấp nhất), mền dẻo, linh hoạt (phù hợp với những thời điểm hoàn cảnh khác nhau).

Cần xây dựng mô hình lượng hóa mức độ rủi ro. Agribank đã và đang hoàn thiện Hệ thống xếp hạng nội bộ để xếp loại khách hàng theo từng quý, tuy nhiên Hệ thống này chỉ nhằm đánh giá khách hàng đã có quan hệ tín dụng với Ngân hàng chứ chưa thực hiện đánh giá mức độ rủi ro trước khi cấp tín dụng.

Hiện nay, Agribank Chi nhánh Yên Phong đang áp dụng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, đây là một trong những hệ thống đo lường RRTD hàng đầu mà Ủy ban Basel khuyến cáo sử dụng, tuy nhiên việc ứng dụng thêm nhiều công cụ đo lường mới giúp cho Chi nhánh có cái nhìn toàn diện hơn về RRTD từ mỗi khách hàng, mỗi khoản vay, mỗi ngành nghề, mỗi lĩnh vực.

Để làm được điều này, chi nhánh cần:

Hoàn thiện khâu tổ chức thu thập dữ liệu đầu vào với những thông tin có độ tin cậy cao, cập nhật thường xuyên;

Hoàn thiện quy trình xếp hạng tín dụng bằng cách chuyên môn hóa cán bộ thực hiện công tác xếp hạng tín dụng nội bộ KHCN theo ngành nghề kinh doanh;

Hoàn thiện khâu sử dụng kết quả xếp hạng tín dụng: cần sử dụng kết quả cho việc xác định lãi suất, mạnh dạn áp dụng vào việc xác định các điều khoản hạn chế trong hợp đồng tín dụng.

Xây dựng được một hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ KHCN hoàn thiện không những phục vụ cho công tác thẩm định được tốt mà còn đưa ra được hệ thống dữ liệu thông tin tổng hợp khá đầy đủ và cập nhật, điều này góp phần không nhỏ trong việc quản trị RRTD được tốt hơn.

3.2.3. Tăng cường phòng ngừa và kiểm soát rủi ro tín dụng

- Phòng ngừa rủi ro tín dụng

Chi nhánh cần sử dụng thêm biện pháp bảo hiểm tín dụng để phòng ngừa rủi ro. Rủi ro tín dụng xuất phát từ nhiều nguyên nhân rất đa dạng mà đôi khi những rủi ro đó ngân hàng không thể lường trước được. Việc sử dụng các công cụ bảo hiểm và áp dụng biện pháp bảo đảm tiền vay để hạn chế tổn thất khi rủi ro xảy ra là cực kỳ quan trọng. Vì vậy, để giảm thiểu rủi ro tín dụng Chi nhánh cần yêu cầu khách hàng vay phải mua bảo hiểm trong quá trình xây dựng và bảo hiểm công trình (đối với các dự án đầu tư), bảo hiểm hàng hóa, bảo hiểm cho chính người vay… Trên thực tế thời gian qua, nhờ sử dụng yêu cầu này mà những tổn thất vốn vay do thiên tai gây ra hay người vay ốm đau, bệnh tật, tai nạn giao thông đã được cơ quan bảo hiểm thanh toán, giảm thiểu đáng kể những tổn thất.

- Tăng cường công tác kiểm tra và giám sát tín dụng

Agribank Chi nhánh Yên Phong cần có biện pháp tăng cường công tác kiểm tra và giám sát tín dụng thực chất, hiệu quả để từ đó đưa ra các biện pháp phòng ngừa cũng như trích lập và sử dụng hiệu quả dự phòng RRTD.

Cán bộ ngân hàng thường xuyên thực hiện giám sát các hành vi của người vay, mục đích sử dụng tiền vay, quá trình hoạt động kinh doanh, quá trình trả nợ và

giám sát tài sản đảm bảo tín dụng nhằm tránh tình trạng người vay vi phạm các điều khoản đã thỏa thuận trong hợp đồng. Việc phát hiện và xử lý kịp thời những khoản vay có vấn đề, những khoản vay có nhiều khả năng không thu hồi được là biện pháp hữu hiệu góp phần hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng. Công tác giám sát nên tiến hành dưới nhiều hình thức như:

- Tùy đặc điểm của từng khoản vay, việc kiểm tra sử dụng vốn vay có thể thực hiện ngay sau khi giải ngân hoặc định kỳ 1tháng/lần, 1quí/lần nhưng tối đa không quá 6 tháng/lần.

- Trường hợp phát hiện có dấu hiệu bất thường hoặc rủi ro, đề xuất kiểm tra đột xuất.

- Kiểm tra thường xuyên tại cơ sở của khách hàng; Theo dõi tình hình ngành sản xuất của khách hàng.

- Kiểm tra thông qua các thông tin thu thập được từ các nguồn khác nhau.

- Kiểm tra những khoản vay rút tiền mặt chậm nhất là một tuần sau khi giải ngân.

- Kiểm tra việc đánh giá tài sản thế chấp theo giá và hiện vật ở thời điểm hiện

tại

-Kiểm tra thông qua các thông tin thu thập được từ các nguồn khác nhau.

Việc theo dõi nợ của khách hàng phải được tiến hành thống nhất và có hệ thống theo nội dung đã được quy định trong chế độ, thể lệ cho vay. Việc cho vay, các khoản nợ có vấn đề cũng như kết quả kiểm tra nợ cần được thông báo kịp thời cho các cấp lãnh đạo có liên quan để có biện pháp xử lý kịp thời theo đúng chức năng nhiệm vụ đã được phân tích.

3.2.4. Hoàn thiện xử lý và tài trợ rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân

- Đối với việc sử dụng công cụ tài sản đảm bảo tiền vay

Hoàn thiện về mặt pháp lý các tài sản bảo đảm tiền vay để thuận lợi trong xử lý tài sản bảo đảm, nguồn thu nợ thứ hai khi rủi ro tín dụng xảy ra. Qua xử lý một số tài sản bảo đảm tiền vay cho thấy sở hữu về tài sản không rõ ràng, không có giấy tờ chứng nhận quyền sở hữu nên việc bán tài sản rất khó khăn (cơ quan công chứng

không công chứng hợp đồng, người mua e ngại…). Nguyên nhân của tình trạng này là do khách hàng ngại tốn chi phí nên không đăng ký sở hữu tài sản (đặc biệt là đối với nhà xưởng, công trình trên đất), ngân hàng không đôn đốc khách hàng hoàn thiện các thủ tục về tài sản bảo đảm, việc đăng ký sở hữu tài sản trên đất gặp nhiều khó khăn về thủ tục, mất thời gian và tốn kém chi phí…nên khá nhiều tài sản trên đất, đặc biệt là nhà xưởng, công trình xây dựng trên đất thế chấp tại Chi nhánh chưa có giấy tờ về sở hữu tài sản. Do đó hồ sơ bảo đảm tiền vay không đầy đủ, gây khó khăn cho quá trình xử lý tài sản bảo đảm để thu hồi nợ. Ðể giảm thiểu những rủi ro về mặt pháp lý, cần thỏa thuận việc hoàn thiện về thủ tục đăng ký sở hữu tài sản sau khi dự án hoàn thành là một điều kiện tín dụng, đồng thời thực hiện nghiêm túc công tác kiểm tra, liên tục rà soát hồ sơ pháp lý và thực trạng của tài sản” bảo đảm.

- Đa dạng hóa trong việc cấp tín dụng và cho vay đồng tài trợ với các ngân hàng khác

Chi nhánh cần đa dạng hóa loại hình cấp tín dụng, đa dạng hóa khách hàng và sản phẩm, thời hạn nhằm phân tán rủi ro tín dụng. Mặt khác, xu hướng của các ngân hàng hiện đại ngày nay là đa dạng hóa đầu tư vào cung ứng các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng khác. Vì hoạt động tín dụng là hoạt động chứa đựng nhiều rủi ro, nên Chi nhánh cần phát triển các hoạt động kinh doanh khác như cung ứng các sản phẩm phi tín dụng: dịch vụ thẻ, dịch vụ thanh toán, dịch vụ ngân hàng điện tử, dịch vụ chuyển tiền, dịch vụ cho thuê két sắt, quản lý dòng ngân lưu….

Ngoài ra, Chi nhánh có thể thực hiện cho vay đồng tài trợ. Vay đồng tài trợ là quá trình tổ chức thực hiện việc cấp tín dụng của bên đồng tài trợ với sự tham gia của hai hay nhiều tổ chức tín dụng, trong đó Agribank làm đầu mối hoặc là thành viên cho một hoặc một phần dự án, phương án sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, đầu tư phát triển và đời sống. Sử dụng hình thức này, Chi nhánh có thể khắc phục nhược điểm về năng lực cấp tín dụng bằng các đồng tài trợ với các NH khác. Đặc biệt, Chi nhánh còn có thể tiếp cận với năng lực quản trị rủi ro tín dụng của các ngân hàng lớn và có kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Việc nhiều ngân hàng cùng cho vay sẽ giúp chia sẻ tổn thất khi RRTD xảy ra.

3.2.5. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ của Chi nhánh

Đội ngũ cán bộ luôn là yếu tố quyết định hiệu quả mọi hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính là nâng cao hiệu quả công tác nghiệp vụ ngân hàng nói chung và nghiệp vụ tín dụng nói riêng nhằm mang lại kết quả kinh doanh tốt nhất cho ngân hàng, giảm thiểu tổn thất có thể xảy ra. Trong giải pháp này, cần chú trọng một số nội dung sau:

- Cải tiến khâu tuyển dụng, bố trí cán bộ: Đây là khâu đầu vào quan trọng, do vậy cần xây dựng và công khai các tiêu chuẩn cơ bản để tuyển chọn cán bộ tín dụng, cán bộ kiểm soát, không chỉ có kiến thức về mặt chuyên môn nghiệp vụ ngân hàng mà còn có cả những kiến thức về mặt xã hội, kiến thức về luật pháp, sức khoẻ, khả năng giao tiếp… có như vậy thì mới có thể tuyển dụng được những nhân viên giỏi, có khả năng làm việc. Đồng thời, bố trí cán bộ vào các vị trí công việc phù hợp với năng lực trình độ chuyên môn khai thác tối đa hiệu quả công việc. Sau khi cán bộ được tuyển dụng, Chi nhánh nên bố trí thời gian đào tạo nghiệp vụ cho cán bộ mới, khi đã đánh giá là đạt tiêu chuẩn thì mới cho làm công tác tín dụng nhằm giảm rủi ro trong hoạt động cho vay của ngân hàng.

- Cần có sự đánh giá chất lượng, kết quả tập huấn đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Chi nhánh. Trong thời gian qua, công tác bồi dưỡng cán bộ, trong đó có cán bộ tín dụng được thực hiện hàng năm, chủ yếu thông qua các buổi tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ, mở lớp học đào tạo nghiệp vụ ngân hàng cơ bản…Tuy nhiên, việc đánh giá hiệu quả của các buổi học này chưa được thực hiện thường xuyên. Chi nhánh cần có cách thức đánh giá kết quả các buổi học, nếu không công tác đào tạo này chỉ mang tính hình thức. Việc đánh giá sẽ giúp Chi nhánh đưa ra nội dung học, phương pháp, thời gian, đối tượng học để nâng cao hiệu quả, đạt được mục đích của công tác đào tạo.

- Ngoài ra, Chi nhánh cần tăng cường thời gian giao lưu cán bộ làm công tác tín dụng với các ngân hàng khác để có thể học hỏi những kinh nghiệm thực tiễn khi thực hiện cho vay. Thông qua việc giao lưu này có thể trao đổi, học hỏi kinh nghiệm, kiến thức. Điều này khá quan trọng, bởi lẽ trong công tác cho vay kinh nghiệm đóng một vai trò hết sức quan trọng.

- Yêu cầu các cán bộ tín dụng phải tự mình tìm hiểu, nắm bắt các thông tin về khách hàng, thông tin kinh tế - xã hội, thị trường, giá cả…nhằm có những kiến thức tổng hợp phục vụ cho công tác cho vay (nhất là tìm hiểu trên tạp chí Thông tin tín dụng, thực tế rất ít cán bộ tín dụng đọc các loại tài liệu nảy trong khi nó rất hữu ích cho công tác cho vay). Thông tin trên các phương tiện truyền thông đôi khi là đầu mối khá quan trọng để cán bộ tín dụng sử dụng trong hoạt động cho vay của mình. Yêu cầu mỗi cán bộ phải nâng cao tính chính xác trong tác nghiệp, nhất là trong kỹ thuật nghiệp vụ và trách nhiệm của cán bộ trong hoạt động cho vay.

- Rèn luyện, nâng cao đạo đức nghề nghiệp cho cán bộ, thực hiện tốt Chuẩn mực văn hóa Agribank để nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng. Để làm được điều này, Chi nhánh cần thực hiện tốt công tác thưởng, phạt đối với cán bộ, phải rõ ràng, gắn kết hiệu quả làm việc với tiền lương, thưởng. Đối với cán bộ có thành tích tốt, cần biểu dương, khen thưởng cả về vật chất lẫn tinh thần tương xứng với kết quả họ mang lại, thậm chí có thể đề xuất nâng lương trước hạn hoặc đề bạt, bổ nhiệm lên vị trí cao hơn. Đối với cán bộ có sai phạm, tuỳ theo tính chất, mức độ mà có thể giáo dục hoặc phải xử lý kỷ luật. Thông qua đó nâng cao được tinh thần trách nhiệm của cán bộ đối với công việc và hiệu quả làm việc.

- Tăng cường năng lực điều hành hoạt động của Ban lãnh đạo. Lãnh đạo Chi nhánh hay phòng giao dịch phải là những người có năng lực điều hành, quản trị nhân sự tốt và có kiến thức tổng hợp về nghiệp vụ ngân hàng. Thông qua đó, việc bố trí đúng người, đúng việc mới đảm bảo thực hiện được tốt, nhờ đó việc điều hành công tác tín dụng được thực hiện theo đúng qui định của pháp luật, NHNN và của Agribank, đối phó được với những khó khăn trong hoạt động cho vay. Người lãnh đạo cũng cần có tư cách đạo đức tốt để đảm bảo hoạt động tín dụng hiệu quả, an toàn. Do vậy, bản thân người lãnh đạo của Chi nhánh, phòng giao dịch cũng phải thường xuyên học tập, tự nâng cao trình độ chuyên môn, tích luỹ kinh nghiệm quản trị của mình nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động kinh doanh nói chung, hoạt động tín dụng nói riêng.