Quản lý hoạt động học tập của học sinh ở các trường trung học cơ sở Quận 9, thành phố Hồ Chí Minh

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Số tt

Chữ viết tắt	Chữ viết đầy đủ
1	THCS	Trung học cơ sở
2	HS	Học sinh
3	GV	Giáo viên
4	HĐHT	Hoạt động học tập
5	QL	Quản lí
6	GD-ĐT	Giáo dục và Đào tạo
7	CNH-HĐH	Công nghiệp hóa-Hiện đại hóa

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 160 trang tài liệu này.

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1 Quy ước số liệu và định khoảng trung bình 29

Bảng 2.2 Kết quả khảo sát thực trạng thực hiện MT-NVHT của học sinh THCS.................

Bảng 2.3 Kết quả khảo sát thực trạng hoạt động học tập chính khoá của học sinh 33

Bảng 2.4 Kết quả khảo sát thực trạng thực hiện NDHDHT PD của học sinh 35

Bảng 2.5 Kết quả khảo sát thực trạng thực hiện các NDHT của học sinh THCS 39

Bảng 2.6 Kết quả khảo sát thực trạng thực hiện các hình thức học tập của học sinh 42

Bảng 2.7 Kết quả khảo sát thực trạng thực hiện PP, PT học tập của học sinh 44

Bảng 2.8 Kết quả khảo sát phân cấp quản lí hoạt động học tập của học sinh 48

Bảng 2.9 Kết quả khảo sát quản lí thực hiện kỷ cương nề nếp của HS 51

Bảng 2.10 Kết quả khảo sát công tác QLcông tác kiểm tra đánh giá kết quả học tập 53

Bảng 2.11 Kết quả khảo sát công tác quản lí kế hoạch chương trình 57

Bảng 2.12 Kết quả khảo sát công tác quản lí họat động học tập chính khóa lên lớp 61

Bảng 2.13 Kết quả khảo sát công tác quản lí hoạt động tự học của học sinh 65

Bảng 2.14 Kết quả khảo sát công tác quản lí quản lí csvc phục vụ hoạt động học tập 68

Bảng 2.15 Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động học tập của học sinh 72

Bảng 3.1 Quy ước mã hóa và định khoảng trung bình 102

Bảng 3.2 Kết quả khảo sát tính cần thiết khả thi biện pháp về công tác QL HS 103

Bảng 3.3 Kết quả khảo sát cần thiết khả thi biện pháp hoàn thiện KHQLHT của 105

Bảng 3.4 Kết quả khảo sát cần thiết khả thi biện pháp tổ chuyên môn, GVCN 106

Bảng 3.5 Kết quả khảo sát cần thiết, khả thi biện pháp QL HĐHT của HS cho GV 108

Bảng 3.6 Kết quả biện pháp bồi dưỡng năng lực lập kế hoạch quản lí HĐHT cho HS...110

Bảng 3.7 Kết quả quản lí hoạt động các HTHT khác 112

Bảng 3.8 Kết quả quản lí hoạt động chỉ đạo đổi mới kiểm tra đánh giá 114

1. Lí do chọn đề tài‌

MỞ ĐẦU

Trong thời đại ngày nay, chiến lược phát triển nhanh và bền vững nhất đối với mỗi quốc gia, dân tộc là sự chú trọng hàng đầu của Chính phủ về công tác đổi mới hệ thống GD-ĐT, tạo tiền đề quan trọng cho sự phát triển nguồn nhân lực, nhân tài cho đất nước. Việt Nam từ một nước có nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung, chuyển đổi sang cơ chế thị trường, có sự quản lí của nhà nước, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay với tốc độ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đang diễn ra nhanh, mạnh, có phạm vi ảnh hưởng rộng lớn trên toàn quốc, Đảng và Nhà nước ta đã hết sức chú trọng phát triển GD-ĐT, coi “giáo dục là quốc sách hàng đầu”.

Nghị quyết Hội nghị của Ban chấp hành Trung ương Đảng đã ghi rõ: “Giáo dục và Đào tạo hiện nay phải có một bước chuyển nhanh về chất lượng và hiệu quả đào tạo, về số lượng và quy mô đào tạo, nhất là chất lượng dạy học trong các nhà trường nhằm nhanh chóng đưa Giáo dục và Đào tạo đáp ứng yêu cầu mới của đất nước”.

Cùng với lịch sử phát triển của ngành giáo dục, việc nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập luôn được coi là nhiệm vụ cơ bản, đầu tiên, quan trọng nhất của các nhà trường, đây chính là điều kiện để mô hình của các nhà trường tồn tại và phát triển. Thực chất công tác quản lí nhà trường và việc quản lí hoạt động học tập của học sinh là công việc được tiến hành thường xuyên, liên tục, là điều kiện tiên quyết để đảm bảo chất lượng đào tạo của nhà trường, đáp ứng yêu cầu mục tiêu đào tạo.

Trong những năm gần đây, cùng với quá trình đổi mới đất nước, đổi mới chất lượng giáo dục ở cấp THCS và chất lượng giáo dục đào tạo nói chung ở nước ta đã có sự khởi sắc, đã đạt được những thành tựu nhất định. Trình độ hiểu biết, năng lực tiếp cận tri thức mới của học sinh, sinh viên và giáo viên được nâng cao, chất lượng giáo dục đại học từng bước được nâng lên, đào tạo được đội ngũ đông đảo cán bộ khoa học kỹ thuật, đã có những cống hiến quan trọng trong hầu hết các lĩnh vực kinh tế, xã hội.

Mặc dù đã đạt được những thành tựu trên, nhưng hệ thống Giáo dục và Đào tạo nước ta vẫn còn nhiều yếu kém, bất cập so với yêu cầu phát triển của đất nước trong thời kỳ CNH-HĐH. Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc đã khẳng định:“Giáo dục nước ta vẫn

còn nhiều yếu kém bất cập cả về quy mô lẫn cơ cấu và nhất là chất lượng ít hiệu quả, chưa đáp ứng được đòi hỏi ngày càng cao về nhân lực và công cuộc đổi mới kinh tế xã hội, xây dựng bảo vệ tổ quốc, thực hiện công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa”. Để giải quyết tồn tại trên đòi hỏi chúng ta phải thay đổi quan niệm, nhận thức về giáo dục, phải hướng tới chất lượng giáo dục, điều đó đồng nghĩa với việc phải chú trọng nâng cao trách nhiệm quản lí và tăng cường các biện pháp quản lí, trong đó có quản lí hoạt động học tập trong các nhà trường.

Mặt khác giáo dục THCS giữ vai trò quan trọng trong việc tạo dựng mặt bằng dân trí, đào tạo nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài đáp ứng những yêu cầu phát triển KT-XH của một quốc gia. Đặc biệt trong thời đại ngày nay, với tốc độ phát triển như vũ bão của khoa học và công nghệ, việc nhanh chóng hoà nhập vào cộng đồng khu vực và thế giới, đòi hỏi giáo dục phổ thông của chúng ta phải có những bước tiến mới mạnh mẽ, giúp học sinh phát triển toàn diện đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, biết "giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc, có năng lực tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại, phát huy tiềm năng của dân tộc và của con người Việt Nam".

Chính vì vậy, quản lí nhà trường đặc biệt là quản lí hoạt động học tập đòi hỏi phải chặt chẽ, đồng bộ phù hợp với đối tượng, thì mới mang lại chất lượng giáo dục cao cho nhà trường, đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn lực con người trong thời kỳ CNH-HĐH.

Vấn đề quản lí hoạt động giáo dục nói chung và quản lí hoạt động học tập ở trường THCS nói riêng mặc dù đã có nhiều nhà khoa học giáo dục nghiên cứu và đã được áp dụng vào thực tế, song xét từ nhiều góc độ, nhiều phương diện thì chưa được đề cập một cách đầy đủ và sâu sắc. Việc quản lí hoạt động học tập ở các trường THCS Quận 9 chưa đáp ứng được yêu cầu về đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường. Là một người trực tiếp tham gia công tác quản lí ở một trường THCS khu vực quận 9, nắm được đặc điểm tâm lí học sinh, nhận thức được tính cấp thiết của việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, phục vụ sự nghiệp CNH - HĐH quận 9, cá nhân tôi trăn trở rất nhiều về chất lượng giáo dục toàn diện, đặc biệt là chất lượng học tập của học sinh. Trong những năm qua khối các nhà trường THCS đã được Sở

GD & ĐT Thành phố Hồ Chí Minh, Quận uỷ, Uỷ ban nhân dân Quận, các ngành, các cấp trong quận quan tâm đầu tư, Phòng Giáo dục Và Đào tạo Quận 9 có nhiều chủ trương, biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục - đào tạo của các nhà trường, song chất lượng dạy học - giáo dục của các nhà trường vẫn chưa thực sự được nâng lên ở tầm cao mới, chưa đáp ứng được với yêu cầu chung. Một trong những nguyên nhân đó là biện pháp quản lí hoạt động học tập của các nhà trường thiếu hệ thống và đồng bộ.

Từ cơ sở lí luận và thực tiễn trên, tôi chọn vấn đề : "Quản lí hoạt động học tập của học sinh ở các trường THC Quận 9, Thành phố Hồ Chí Minh” làm đề tài nghiên cứu; hy vọng sẽ góp phần vào việc xây dựng công tác quản lí nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ở các trường THCS, đáp ứng yêu cầu phát triển xã hội.

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu các vấn đề lí luận và thực tiễn của hoạt động dạy học ở các trường THCS Quận 9, thành phố Hồ Chí Minh đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động học tập nhằm nâng cao chất lượng học tập của học sinh.

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu

Công tác quản lí hoạt động dạy học ở các trường THCS.

3.2. Đối tượng nghiên cứu

Quản lí hoạt động học tập của học sinh ở các trường THCS quận 9, thành phố Hồ Chí Minh.

4. Giả thuyết khoa học

Công tác quản lí hoạt động học tập của học sinh ở các trường THCS quận 9, thành phố Hồ Chí Minh có một số ưu điểm như thực hiện khá tốt quản lí chương trình, kế hoạch dạy học nhưng vẫn còn các hạn chế về quản lí theo hướng lấy người học làm trung tâm.

Từ kết quả nghiên cứu lí luận và thực tiễn có thể đề xuất các biện pháp quản lí hoạt động học tập của học sinh ở các trường THCS quận 9, thành phố Hồ Chí Minh có tính cần thiết và khả thi.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

Hệ thống hoá cơ sở lí luận về quản lí hoạt động học tập của học sinh THCS.

Khảo sát thực trạng công tác quản lí hoạt động học tập của học sinh ở các trường THCS quận 9, thành phố Hồ Chí Minh.

Đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động học tập của học sinh ở các trường THCS quận 9, thành phố Hồ Chí Minh.

6. Phạm vi nghiên cứu

Chủ thể quản lí hoạt động học tập là hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn và các giáo viên bộ môn và giáo viên chủ nhiệm lớp ở các trường THCS công lập quận 9, thành phố Hồ Chí Minh.

Khảo sát thực trạng học tập và quản lí hoạt động học tập ở các trường THCS

công lập

Thời gian thực hiện là năm học 2018-2019.

7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

7.1. Phương pháp luận

7.1.1. Quan điểm tiếp cận hệ thống - cấu trúc

Xem xét đối tượng nghiên cứu như một bộ phận của hệ thống, vận động và phát triển trong một hệ thống chung. Vận dụng vào đề tài nghiên cứu, người nghiên cứu thấy rằng việc phân cấp quản lí và phối hợp quản lí là vấn đề cần thiết để quản lí tốt hoạt động học tập của học sinh ở các trường THCS quận 9, thành phố Hồ Chí Minh.

7.1.2. Quan điểm tiếp cận lịch sử - logic

Khi nghiên cứu cần xem xét đối tượng theo quá trình lịch sử của sự phát triển và thấy được logic của sự phát triển đó theo thời gian. Phát hiện nguồn gốc nảy sinh, quá trình diễn biến và phát triển của đối tượng trong những không gian và thời gian với những điều kiện hoàn cảnh cụ thể để tìm ra quy luật phát triển tất yếu đối tượng.

Vận dụng quan điểm này vào nghiên cứu hoạt động học tập và quản lí học tập cần lưu ý các ưu điểm và các vấn đề mới nảy sinh để có những phát hiện các vấn đề đầy đủ và phù hợp hơn.

7.1.3. Quan điểm tiếp cận thực tiễn

Cơ sở lí luận sẽ được chứng minh thông qua các sự kiện và hoạt động thực tiễn, do đó cần phải khảo sát thực trạng để làm sáng tỏ lí luận. Qua khảo sát thực trạng sẽ phát hiện

những mặt mạnh, mặt yếu trong quản lí hoạt động học tập. Từ đó đề ra những hướng mới trong quản lí hoạt động học tập theo hướng tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh.

7.2 Phương pháp nghiên cứu

7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lí thuyết

Phân tích tổng hợp những vấn đề lí luận về hoạt động học tập và quản lí hoạt động học tập của học sinh.

Hệ thống hoá, khái quát hoá một số vấn đề lí luận, liên quan tới đề tài nghiên cứu.

7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi Sử dụng hệ thống các câu hỏi theo mẫu nhằm thu thập số liệu về thực trạng hoạt động học tập và quản lí hoạt động học tập của HS ở các trường THCS quận 9, thành phố Hồ Chí Minh. Từ đó, tìm ra những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của thực trạng.

Phương pháp quan sát

Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động

7.2.3. Phương pháp thống kê toán học để xử lí các số liệu thu nhận được từ các phương pháp nghiên cứu khác.

8. Dự thảo cấu trúc luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận văn được trình bày trong 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lí luận của việc quản lí hoạt động học tập của học sinh THCS.

Chương 2: Thực trạng quản lí hoạt động học tập của học sinh ở các trường THCS trên địa bàn quận 9, thành phố Hồ Chí Minh.

Chương 3: Biện pháp quản lí hoạt động học tập của học sinh ở các trường THCS trên địa bàn quận 9, thành phố Hồ Chí Minh.

Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ‌

1.1.Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề‌

1.1.1. Một số nghiên cứu ở nước ngoài‌

Việc quản lí hoạt động dạy học thực chất là quản lí hoạt động học tập của học sinh thông qua quản lí hoạt động dạy của giáo viên. Học sinh là chủ thể hoạt động học tập. Tinh thần, thái độ, động cơ, phương pháp học tập quyết định trực tiếp kết quả học tập của bản thân người học.

Các nhà nghiên cứu quản lí giáo dục Xô Viết trong những công trình nghiên cứu của mình đã cho rằng: “Kết quả toàn bộ hoạt động của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào công việc tổ chức đúng đắn và hợp lí công tác hoạt động dạy học và học tập”.

M.I.Kôndakôp, P.V.Zimin, N.I.Saxerđôtôp đi sâu nghiên cứu lãnh đạo công tác dạy học, giáo dục trong nhà trường và xem đây là khâu then chốt trong hoạt động quản lí của người làm công tác quản lí giáo dục.

Triết lí giáo dục của J.A.Komenski là một khoa học luận đúng trong mọi thời đại mặc dù có những khiếm khuyết và được mọi người công nhận.

John Dewey (1859 - 1925), nhà sư phạm người Mỹ nổi tiếng đầu thế kỷ XX đã đưa ra một phương hướng canh tân giáo dục, ông yêu cầu bổ sung vào vốn tri thức của học sinh những tri thức ngoài sách giáo khoa và lời giảng của giảng viên, đề cao hoạt động đa dạng của học sinh, đặc biệt là hoạt động thực tiễn. Ông viết: Học sinh là mặt trời, xung quanh nó quy tụ mọi phương tiện giáo dục, nói không phải là dạy, nói ít hơn, chú ý nhiều đến việc tổ chức hoạt động của học sinh.

Vào thập niên 30 của thế kỷ XX, nhà giáo dục nổi tiếng người Nhật Bản Tsunesaburo Makiguchi (1871- 1944) đã nhấn mạnh: “Giáo viên không bao giờ học thay cho học viên mà học viên phải tự mình học lấy. Nói khác đi, dù giáo viên có làm gì đi nữa thì mọi tri thức truyền thụ vẫn không có giá trị nếu họ không làm cho học sinh tự mình kiểm nghiệm và thực nghiệm những tri thức đó”.

Tuy nhiên, phải đến những năm 60 của thế kỷ XX, xuất phát từ yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục, quản lí đào tạo thực sự thu hút sự quan tâm của nhiều nhà giáo dục