Quan Điểm, Phương Hướng Hoàn Thiện Quản Lý Chi Ngân Sách Nhà Nước Của Thành

Chương 3:

PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN

THÀNH PHỐ BUÔN MA THUỘT

3.1 Quan điểm, phương hướng hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước của thành phố Buôn Ma Thuột

3.1.1. Quan điểm hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước

- Tập trung cơ cấu lại ngân sách nhà nước theo hướng phân định rõ nguồn thu và nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước cấp huyện để tăng cường tính chủ động của cấp ngân sách địa phương, xác định rõ nhiệm vụ trọng yếu như nâng cao tỷ trọng chi đầu tư phát triển trong tổng chi ngân sách nhà nước, cụ thể tập trung cho đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông, đường điện, trường học, trạm xá theo chủ trương của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chương trình phát triển kinh tế - xã hội các xã đặc biệt khó khăn miền núi và vùng sâu, vùng xa.

- Đổi mới và nâng cao hiệu quả điều hành ngân sách trên địa bàn; Tích cực khai thác mọi nguồn thu cho ngân sách từ các khu vực kinh tế, đảm bảo sự bình đẳng giữa các đối tượng, triệt để tiết kiệm trong chi thường xuyên, ưu tiên chi đầu tư phát triển; Tổ chức tốt thực hiện dự toán thu, chi ngân sách đã được HĐND các huyện, thành phố, thị xã thông qua hàng năm. Đảm bảo chi ngân sách phục vụ cho việc hoàn thành các mục tiêu kinh tế xã hội do Đại hội Đảng bộ đề ra.

- Chấp hành tốt Luật Ngân sách Nhà nước; tiết kiệm trong chi tiêu, thực hiện tốt pháp lệnh về thực hành tiết kiệm chống lãng phí; tăng cường kiểm tra kiểm soát, đưa dần các khoản chi ngân sách trên địa bàn đi vào nề nếp theo đúng chủ trương chính sách của Đảng và Pháp luật của Nhà nước; từng bước

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 140 trang tài liệu này.

nâng số xã phường tự cân đối được ngân sách. Khai thác triệt để mọi nguồn thu ngân sách từ các khu vực kinh tế, trong đó huy động tối đa các nguồn thu trong nước để đáp ứng nhu cầu chi ngân sách.

3.1.2. Phương hướng hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước và tầm nhìn n m 2025 của thành phố Buôn Ma Thuột

- Để hoàn thiện các quy định về quản lý chi ngân sách nhà nước thì cần quy định các định mức chi phù hợp với từng đối tượng, điều kiện, hoàn cảnh cụ thể. Bố trí đủ định mức chi thường xuyên cho các đối tượng được thụ hưởng ngân sách theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và các văn bản hướng dẫn thi hành của Trung ương, UBND tỉnh, UBND thành phố.

+ Phân bổ ngân sách phải tập trung, sử dụng đúng thời hạn, tiết kiệm. Đảm bảo kinh phí cho các hoạt động sự nghiệp của thành phố theo quy định. Đồng thời bố trí nguồn ngân sách phục vụ việc thực hiện chính sách an sinh xã hội, hỗ trợ phát triển sản xuất, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, bảo vệ môi trường.

+ Chi đầu tư ngân sách phải tính đến hiệu quả đầu ra, gắn liền với mục tiêu, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, phù hợp với đặc thù kinh tế của địa phương. Cấp phát ngân sách đảm bảo cho những hoạt động không có tính thường xuyên phải đúng, hợp lý và tiết kiệm. Đảm bảo kinh phí cho việc thực hiện các đề án, chương trình, kế hoạch của các cơ quan Đảng, chính quyền trong thành phố nhằm thực hiện các mục tiêu của Đảng bộ thành phố.

+ Hoàn thiện bộ máy quản lý chi ngân sách nhà nước và nâng cao trình độ, năng lực, đạo đức của đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý chi ngân sách. Phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan quản lý ngân sách và chính quyền địa phương trong quá trình điều hành ngân sách.

- Quản lý chi ngân sách nhà nước có ảnh hưởng lớn đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của thành phố cũng như toàn tỉnh. Do vậy việc quản lý các khoản chi ngân sách nhà nước phải được tổ chức theo những nguyên tắc sau:

Nguyên tắc quản lý theo dự toán:

Việc quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện phải theo dự toán từ những cơ sở lý luận và thực tiễn sau:

+ Cơ cấu thu, chi của ngân sách nhà nước phụ thuộc vào sự phán quyết của cơ quan quyền lực Nhà nước đó. Do đó, mọi khoản chi từ ngân sách nhà nước chỉ có thể trở thành hiện thực khi khoản chi đó nằm trong cơ cấu chi theo dự toán đã được cơ quan quyền lực nhà nước xét duyệt và thông qua.

+ Phạm vi của chi ngân sách nhà nước cho quản lý hành chính đa dạng, liên quan tới nhiều loại hình đơn vị khác nhau. Mức chi cho mỗi loại hoạt động được xác định theo đối tượng, định mức riêng tùy thuộc vào thực tế. Như vậy, quản lý theo dự toán là nguyên tắc đảm bảo yêu cầu cân đối ngân sách nhà nước, tránh tính tùy tiện và thuận lợi cho việc điều hành ngân sách nhà nước.

Nguyên tắc tiết kiệm, hiệu quả:

Nhu cầu thì vô hạn nhưng nguồn lực thì có hạn nên tiết kiệm, hiệu quả là nguyên tắc được ưu tiên hàng đầu trong quản lý ngân sách. Trong quá trình phân bổ và sử dụng nguồn lực khan hiếm phải luôn tính toán sao cho tối thiểu hóa chi phí và tối đa hóa về mặt lợi ích. Đặc thù hoạt động chi ngân sách nhà nước diễn ra trên phạm vi rộng, đa dạng, phức tạp và nhu cầu gia tăng nhanh chóng, do vậy, nguyên tắc tiết kiệm, hiệu quả càng phải được tôn trọng. Nguyên tắc này được đảm bảo khi quá trình quản lý chi ngân sách nhà nước phải làm có hiệu quả và đồng bộ các nội dung sau:

- Xây dựng định mức, tiêu chuẩn chi tiêu phù hợp với từng đối tượng và tính chất công việc, phải sát với thực tế.

- Đa dạng hóa các hình thức cấp phát ngân sách và lựa chọn một cách phù hợp hình thức cấp phát áp dụng cho mỗi loại hình cơ quan, đơn vị hành chính hay yêu cầu quản lý của từng nhiệm vụ chi ngân sách.

- Sắp xếp ưu tiên các hoạt động hoặc các nhóm chi mục tiêu, phân bổ ngân sách hợp lý để với nguồn lực hạn chế vẫn đảm bảo được yêu cầu của công việc, mang lại hiệu quả cao.

Nguyên tắc chi trực tiếp qua Kho bạc Nhà nước:

Để thực hiện tốt nguyên tắc chi trực tiếp qua Kho bạc Nhà nước, cần giải quyết những vấn đề cơ bản như sau:

+ Các khoản chi ngân sách nhà nước phải có trong dự toán ngân sách nhà nước được duyệt, đúng chế độ do cấp có thẩm quyền quy định, phải được đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước hoặc người được ủy quyền quyết định chi. Tất cả các khoản chi này phải được kiểm tra, kiểm soát trước, trong và sau khi thanh toán.

+ Tất cả các cơ quan, đơn vị sử dụng kinh phí từ ngân sách nhà nước phải mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước, chịu sự kiểm tra, kiểm soát của cơ quan Tài chính và Kho bạc Nhà nước trong quá trình lập, phân bổ dự toán, cấp phát, thanh toán và quyết toán ngân sách nhà nước.

+ Kho bạc Nhà nước có trách nhiệm kiểm soát các hồ sơ, chứng từ, điều kiện chi và thực hiện cấp phát, thanh toán kịp thời các khoản chi thường xuyên, chi đầu tư phát triển theo quy định. Phối hợp với các cơ quan Tài chính, cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền trong việc kiểm tra tình hình sử dụng và xác nhận số thực chi ngân sách nhà nước.

- Quản lý chi ngân sách nhà nước phải hướng tới việc phân bổ các nguồn lực có hạn đã được xác định cho các ưu tiên phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn, khắc phục cơ bản việc phân chia ngân sách dàn trải, không thống nhất giữa các năm. Phân bổ ngân sách phải thúc đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế, nhất là chuyển đổi cơ cấu kinh tế trong nội bộ từng ngành. Phân bổ phục vụ cải cách tiền lương vẫn là một trong những lĩnh vực ưu tiên

chi ngân sách địa phương cho giai đoạn tới đây vì cán bộ, công chức là gốc rễ để cải cách thành công quản lý chi ngân sách địa phương.

- Nâng cao chất lượng tất cả các khâu trong chu trình ngân sách, nhất là nâng cao chất lượng dự toán, xiết chặt kỷ luật tuân thủ dự toán và trách nhiệm cá nhân, tổ chức trong quá trình phân bổ và sử dụng ngân sách địa phương.

3.2 Giải pháp hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột

3.2.1. Hoàn thiện công tác xây dựng dự toán chi ngân sách nhà nước

Quy trình lập dự toán chi ngân sách nhà nước phải đảm bảo yêu cầu, căn cứ lập dự toán theo Luật định, thực hiện đầy đủ đúng trình tự xây dựng dự toán, quyết định, phân bổ, giao dự toán chi ngân sách nhà nước. Trong quá trình lập dự toán chi ngân sách cần chú ý các khâu là: Khâu hướng dẫn và số thông báo kiểm tra về dự toán cho các đơn vị thụ hưởng ngân sách nhà nước và khâu xem xét dự toán của các đơn vị thụ hưởng ngân sách gửi cho phòng Tài chính kế hoạch các cấp phải thận trọng thậm chí phải trao đổi thảo luận với đơn vị để làm sáng tỏ các nhu cầu về dự toán nhằm phục vụ tốt cho quá trình xét duyệt dự toán.

Đối với các đơn vị thuộc trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột lập dự toán chi phải bám sát yêu cầu phát triển kinh tế xã hội; Lập và gửi dự toán đúng theo quy định. Phòng tài chính-kế hoạch thành phố tổng hợp và xây dựng dự toán chi thường xuyên ngân sách trên cơ sở dự toán của các cơ quan, đơn vị, đồng thời dự kiến nguồn thu được hưởng để cân đối nhiệm vụ chi.

Phòng Tài chính kế hoạch thành phố cần tham mưu đổi mới về quyết định dự toán ngân sách: Quyết định dự toán chi ngân sách nhà nước phải dựa vào các chuẩn mực khoa học đã được xác định, nhằm đảm bảo cho dự toán chi ngân sách nhà nước được duyệt phù hợp với khả năng cân đối ngân sách địa phương. Khâu xét duyệt dự toán giữa cơ quan Tài chính với từng đơn vị

dự toán phải trao đổi, thảo luận để đi đến thống nhất về dự toán của các đơn vị. Trên cơ sở thống nhất về dự toán của đơn vị thụ hưởng ngân sách nhà nước cơ quan Tài chính tổng hợp dự toán ngân sách cấp mình thông qua UBND và trình HĐND thành phố quyết định dự toán ngân sách nhà nước nhằm đảm bảo cho dự toán xét duyệt được hợp lý hơn.

Nâng cao năng lực thẩm định dự toán và điều hành ngân sách của UBND thành phố, nhất là trong xác định các khoản mục ưu tiên chi ngân sách và thực thi nghiêm minh kỷ luật. Hằng năm và định kỳ vào thời điểm kết thúc thực hiện kế hoạch tài chính trung hạn, UBND thành phố cần tiến hành đánh giá hiệu quả sử dụng các khoản chi, nhất là chi theo chương trình mục tiêu, để có biện pháp khuyến khích đơn vị cá nhân sử dụng tiết kiệm ngân sách, xử phạt các đơn vị, cá nhân sai phạm.

Đối với việc bố trí kinh phí ngân sách nhà nước cho các dự án, cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách phải thuyết minh làm rõ mục tiêu, lợi ích về kinh tế, xã hội và những tác động ảnh hưởng đến các vấn đề khác có liên quan để có căn cứ bố trí kinh phí thực hiện. Ngoài ra, phải chú trọng đến công tác giải ngân để đảm bảo theo đúng kế hoạch, hàng năm có đánh giá kết quả thực hiện dự án so với mục tiêu đã đề ra. Trường hợp giải ngân chậm hoặc kết quả không đạt mục tiêu sẽ thực hiện cắt giảm kinh phí hoặc dừng thực hiện dự án kém hiệu quả.

3.2.2. Hoàn thiện công tác chấp hành dự toán chi ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố

Công tác tổ chức thực hiện dự toán chi ngân sách nhà nước phải cụ thể hóa dự toán ngân sách nhà nước được duyệt chia ra hàng quý, tháng và được tiến hành theo trình tự sau:

- Kinh phí đảm bảo chi quỹ lương và kinh phí quản lý được duyệt cả năm đều phải chia hàng quý, tháng và có tính mức tăng, giảm quỹ lương trong

năm kế họach để điều chỉnh cho phù hợp.

- Kinh phí chi quản lý hành chính được duyệt cũng phải chia ra từng quý, tháng có xem xét từng dự toán được duyệt có nhu cầu chi theo yêu cầu thực tế dự kiến của năm kế hoạch.

- Căn cứ định mức chi thường xuyên để lên kế hoạch cấp phát kinh phí cho chi thường xuyên, đảm bảo theo tiến độ của năm kế hoạch. Chấp hành dự toán chi ngân sách nhà nước qua các hình thức cấp phát kinh phí như có sự kết hợp giữa cơ quan Tài chính các cấp đảm bảo ngân sách cấp trên quan tâm hướng dẫn, kiểm tra, hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho ngân sách cấp dưới. Ngược lại, ngân sách cấp dưới phải chấp hành theo hướng dẫn, chỉ đạo của ngân sách cấp trên và thông tin kịp thời cho ngân sách cấp trên những khó khăn, thuận lợi trong quá trình chấp hành ngân sách ở địa phương để cùng nhau giải quyết.

Bên cạnh đó, cần có sự kết hợp giữa các cơ quan quản lý ngân sách nhà nước đối với đơn vị thụ hưởng ngân sách phải thống nhất trong quản lý nhằm tránh sự chồng chéo không cần thiết. Tổ chức triển khai thật tốt cơ chế khoán chi hành chính đối với các đơn vị hành chính và đơn vị sự nghiệp không có thu; có cơ chế tự chủ tài chính đối với đơn vị sự nghiệp có thu. Đồng thời, triển khai, thực hiện quy chế công khai tài chính, quy chế tự kiểm tra, quy chế dân chủ. Điều này giúp cho các đơn vị tự chủ về tài chính thực hiện kiểm soát, giám sát theo quy chế chi tiêu nội bộ sát với tình hình thực tế của đơn vị, khắc phục tình trạng chế độ, tiêu chuẩn, định mức quá lạc hậu không phù hợp với thực tế.

Đối với đơn vị chưa áp dụng cơ chế khoán chi hành chính thì các cơ quan thẩm quyền ban hành định chế tài chính phải quan tâm, rà soát các chế độ, tiêu chuẩn, định mức hàng năm để ban hành cho phù hợp với tình hình thực tế. Thực hiện tốt chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm về sử dụng biên chế

và kinh phí đối với các cơ quan, đơn vị. Tăng cường kiểm tra việc quản lý, sử dụng ngân sách, tài sản công. Thực hiện nghiêm chế độ trách nhiệm đối với người đứng đầu. Thực hiện nghiêm túc chế độ công khai tài chính, mua sắm, sửa chữa tài sản theo đúng định mức, tiêu chuẩn, chế độ của Nhà nước. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý quy hoạch. Chi bổ sung, dự toán khi đã rà soát, điều chỉnh mà không đủ nguồn.

3.2.3. Hoàn thiện công tác quyết toán chi ngân sách nhà nước

Kiểm tra, đối chiếu số liệu hạch toán, kế toán trong năm đảm bảo khớp đúng giữa đơn vị sử dụng ngân sách và Kho bạc nhà nước, rà soát các khoản thu, nộp kịp thời vào ngân sách nhà nước. Tăng cường trách nhiệm của Thủ trưởng đơn vị sử dụng ngân sách, phòng Tài chính kế hoạch và UBND thành phố Buôn Ma Thuột. Phòng Tài chính kế hoạch có kế hoạch xét duyệt, thẩm định số liệu quyết toán để chấn chỉnh các sai phạm kịp thời. Hoàn thiện hạch toán kế toán.

Các đơn vị sử dụng ngân sách phải lập, nộp báo cáo tài chính quý, năm và nộp báo cáo quyết toán cho Phòng Tài chính kế hoạch, , Kho bạc Nhà nước để phối hợp kiểm tra, đối chiếu, điều chỉnh số liệu kế toán liên quan đến thu, chi ngân sách nhà nước và hoạt động nghiệp vụ chuyên môn của đơn vị. Thực hiện cập nhật chế độ kế toán, khóa sổ hàng tháng, quý, năm và lập báo cáo kế toán kip thời.

Tiếp tục chuẩn hóa đội ngũ kế toán tài chính các cấp, phải có trình độ chuyên môn theo quy định. Phải có quy định cụ thể cho các cấp chính quyền nhà nước không được thay đổi cán bộ chuyên môn nếu không có lý do chính đáng hoặc thay đổi thì phải là người có đủ năng lực chuyên môn theo quy định. Xây dựng đội ngũ kế toán có đạo đức, trung thực, liêm chính, có tinh thần hợp tác, say mê nghiên cứu nghiệp vụ trong lĩnh vực được phân công. Cần có kế hoạch bồi dưỡng, đào tạo và đào tạo lại đội ngũ kế toán một cách