Một Số Kiến Nghị Tạo Điều Kiện Phát Triển Sản Phẩm Thẻ Tại Ngân Hàng

3.4. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ TẠO ĐIỀU KIỆN PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM THẺ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐÔNG NAM Á

3.4.1. Kiến nghị đối với Chính Phủ

3.4.1.1. Ban hành văn bản phát luật bảo vệ quyền lợi của chủ thể tham gia lĩnh vực thẻ

Hiện nay các vụ lừa đảo tinh vi thông qua thẻ đã và đang xuất hiện ngày càng nhiều ở Việt Nam. Với sự phát triển công nghệ thì loại tội phạm này ngày càng hết sức tinh vi. Để bảo vệ quyền lợi của chủ thể tham gia lĩnh vực thẻ, hạn chế loại tội phạm, tạo lòng tin và thói quen tiêu dùng thẻ trong nhân dân. Chính Phủ cần nhanh chóng ban hành các văn bản pháp luật, bổ sung luật hiện hành, qui định các khung hình phạt nghiêm khắc đối với tội phạm liên quan đến thẻ như làm thẻ giả, tiêu thụ thẻ giả cũng như hành vi lừa đảo hoặc cấu kết thực hiện các giao dịch thẻ giả mạo. Các hoạt động giả mạo thẻ thường có liên quan đến yếu tố nước ngoài nên Chính phủ có thể tham khảo luật và quy định của các TCTQT cũng như các quy định của Luật pháp quốc tế để ban hành các điều khoản có tính thực tiễn cao, phù hợp với thông lệ quốc tế, tránh những tranh chấp quốc tế có thể xảy ra mà không mâu thuẫn với hệ thống Pháp luật Việt Nam.

3.4.1.2. Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng và chính sách khuyến khích phát triển thẻ ngân hàng

Công tác hiện đại hóa ngân hàng là hết sức tốn kém, đòi hỏi một lượng vốn đầu tư lớn. Đầu tư cho hoạt động ngân hàng còn tạo điều kiện để phát triển các ngành kinh khác phát triển. Hơn thế nữa, công nghệ thẻ là công nghệ hoàn toàn mới ở Việt Nam.Hiện tại chúng ta không tự sản xuất cũng như sửa chữa được. Mọi thiết bị liên quan đến thẻ đều phải nhập khẩu,chi phí cho việc đầu tư thiết bị là rất tốn kém. Vì vậy Chính Phủ cần hỗ trợ các ngân hàng như:

+ Cần có chính sách hỗ trợ (miễn/giảm) phí đối với các hoạt động tuyên truyền quảng bá, giới thiệu, cung cấp thông tin về phương thức thanh toán bằng thẻ ngân hàng trên các phương tiện thông tin đại chúng.

+ Cần xem xét có cơ chế, chính sách khuyến khích thanh toán bằng thẻ ngân hàng: Miễn/giảm thuế đối với các giao dịch thanh toán qua POS; cần phải có chính sách giảm thuế đối với doanh thu thanh toán bằng thẻ; giảm giá mua hàng cho người

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 143 trang tài liệu này.

thanh toán bằng thẻ. Tính đến thời điểm hiện tại, Tốc độ tăng trưởng phát hành thẻ giai đoạn 2006-2010 đạt từ 150-200% nhưng doanh số thanh toán bằng thẻ vẫn ở mức rất thấp (chỉ khoảng 5%).

+ Miễn thuế nhập khẩu các trang thiết bị phục vụ cho hoạt động thanh toán thẻ ngân hàng.

+ Cần có cơ chế, chế tài buộc các đơn vị bán hàng và cung cấp dịch vụ phải sử dụng POS trong hoạt động thanh toán.

+ Nhà nước có các chính sách ưu đãi giá thuê đất, thuê mặt bằng cho các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, các tổ chức trung gian thanh toán và các doanh nghiệp thực hiện đầu tư phát triển, sản xuất ATM, POS, thẻ trong nước; lắp đặt ATM, POS phục vụ cho việc cung ứng các dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt và thanh toán thẻ qua POS.

+ Nghiên cứu, ứng dụng công nghệ thông tin nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển hệ thống thanh toán, nâng cao hiệu lực giám sát hoạt động của các hoạt động thanh toán mang tính hệ thông, giảm thiểu rủi ro.

3.4.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước

3.4.2.1. Hoàn thiện các văn bản pháp qui về phát hành và thanh toán thẻ

Trong điều kiện phát triển như hiện nay, thẻ đang là công cụ thanh toán thông dụng và được mọi quốc gia hướng tới. Các văn bản pháp lý liên quan tới thẻ ngân hàng cần được ban hành, sửa đổi cập nhật với tình hình thực tế và phù hợp chính sách quản lý tiền tệ, quản lý ngoại hối của nước sở tại và tổ chức quốc tế. Chính sách quản lý ngoại hối của nước ta còn chưa qui định riêng cho thẻ thanh toán, đặc biệt là thẻ tín dụng quốc tế một hạn mức thanh toán thống nhất ở tất cả các ngân hàng phát hành trong nước, tránh việc lợi dụng dùng thẻ chuyển ngoại tệ ra nước ngoài.

Chính phủ có lộ trình xây dựng Luật Giao dịch bằng tiền mặt trong nền kinh tế. Giám sát, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về thanh toán bằng tiền mặt.

Đối với kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật về sử dụng tiền mặt đối với các tổ chức hưởng lương NSNN đã có Kho bạc Nhà nước quản lý nhưng đối với các doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp dân doanh là một công việc hết sức khó khăn, phức tạp, bởi các NHTM cũng là một doanh nghiệp không phải là cơ quan quản lý hành chính trong lĩnh vực này, vì vậy, công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành luật

pháp về thanh toán của các tổ chức này nên giao cho cơ quan thanh tra các cấp từ huyện trở lên hoặc cơ quan thanh tra thuế.

3.4.2.2. Chính sách khuyến khích hoạt động kinh doanh thẻ giữa các ngân hàng

Hiên nay các ngân hàng phát hành thẻ đang gặp phải những cạnh tranh gay gắt từ chính những ngân hàng trong nước và ngân hàng nước ngoài. Với ngân hàng nước ngoài đã có kinh nghiệm lâu dài trong hoạt động kinh doanh thẻ, vốn đầu tư lớn, cạnh tranh với họ vừa là điều kiện phát triển nhờ học hỏi kinh nghiệm vừa là thách thức nguy cơ mất thị trường trong nước. Đối với ngân hàng trong nước, các ngân hàng đang cạnh tranh với nhau chủ yếu bằng các chương trình khuyến mại. Sự cạnh tranh rất khắc nghiệt với hơn 40 nhà phát hành thẻ trên thị trường đã khiến số lượng thẻ bị “ảo”. Các ngân hàng mời chào doanh nghiệp trả lương qua tài khoản ngân hàng mình, và nếu một doanh nghiệp chuyển sang một ngân hàng khác, thì lại phát sinh thêm số lượng thẻ, và tấm thẻ cũ hầu như bị bỏ quên. Để cuộc cạnh tranh giữa các ngân hàng không trở lên vô ích, NHNN cần có chính sách trong thời gian tới để đảm bảo các Ngân hàng kinh doanh thẻ phát triển bền vững.

Ưu tiên đầu tư đào tạo nguồn nhân lực, tăng cường hợp tác quốc tế nhằm trao đổi và học tập kinh nghiệm của các nước phát triển để hoàn chỉnh hoạt động thanh toán tại Việt Nam, đáp ứng yêu cầu thực tế và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Tập trung phối hợp với các Công ty chuyển mạch thẻ (Banknetvn và Smartlink) và các ngân hàng khác khẩn trương triển khai thực hiện cập nhật phần mềm cho các POS nhằm liên thông kết nối kỹ thuật các thiết bị đầu cuối, chạy thử kỹ thuật. Như vậy 3 mạng liên kết Ngân hàng đang hoạt động khá độc lập. Vấn đề đặt ra là cần có một mạng liên kết chung thống nhất giữa toàn bộ các ngân hàng ở nước ta, để đảm bảo hiệu quả chung cho hoạt động của các Ngân hàng và tiện lợi cho khoảng 5.0 triệu khách hàng sử dụng thẻ, hàng trăm siêu thị và trung tâm thương mại, các điểm bán hàng và dịch vụ. Người ta cho rằng NHNN đang đứng ngoài cuộc, hầu như không có vai trò gì, cũng như không làm được việc gì để thúc đẩy các ngân hàng hợp tác kết nối hệ thống máy ATM với nhau.

Trong khi đó Trung Quốc chỉ thành lập một công ty hợp tác chuyên doanh thẻ: China UnionPay, do các Ngân hàng thương mại khác nhau là cổ đông. Phí thu từ dịch

vụ thẻ của khách hàng một phần được trả cho các Ngân hàng thương mại phát hành thẻ đó và thanh toán, còn lại trả cho công ty liên doanh thẻ.

Ngoài ra, các cơ quan chức năng phối hợp chặt chẽ, kiên quyết tiến tới xóa bỏ thị trường ngoại tệ tự do thì sẽ không còn tình trạng lộn xộn như trước đây. Quan trọng nhất là phải thực hiện các biện pháp thanh tra, kiểm tra một cách kiên trì và thường xuyên”. Thực tế hiện nay, Thẻ ngân hàng là phương tiện thanh toán hết sức tiện lợi ở cả trong và ngoài nước mà chỉ đến bây giờ một số người mớichợt nhận ra.Sau khi các cơ quan chức năng xử lý mạnh tay với các hành vi mua bán ngoại tệ bất hợp pháp trên thị trường tự do, một số người dân chưa mua được hoặc chưa mua đủ số ngoại tệ cần thiết để đi học tập, công tác, chữa bệnh... ở nước ngoài tỏ ra lo lắng. Lâu nay, mỗi khi có nhu cầu mua ngoại tệ để đi học tập, công tác, chữa bệnh ở nước ngoài… một bộ phận dân cư vẫn thường tìm đến các cửa hiệu vàng để mua. Chính vì vậy, việc thị trường ngoại tệ tự do bị hạn chế, thậm chí "đóng cửa" giao dịch trong những ngày gần đây đã khiến nhiều người lo lắng. Và phải đến lúc này thì nhiều người mới "chợt nhớ ra" một nơi có thể mua ngoại tệ hợp pháp là… các ngân hàng. Theo quy định hiện hành, người dân được mua ngoại tệ đáp ứng những nhu cầu hợp pháp tại các NHTM. "Người dân có quyền mua, nhưng không phải lúc nào ngân hàng cũng có đủ nguồn ngoại tệ để đáp ứng". Trong trường hợp không mua được, hoặc chưa đủ ngoại tệ tiền mặt phục vụ cho việc học tập, chữa bệnh, công tác ở nước ngoài thì một trong những giải pháp khả thi là người dân có thể mở thẻ ngân hàng để sử dụng ở nước ngoài. Đây là phương thức thanh toán hiện đại được sử dụng phổ biến ở nhiều nước, vừa tiện dụng lại an toàn. Với thẻ ghi nợ, khách hàng nộp tiền VND vào tài khoản thẻ và sau đó có thể sử dụng thẻ để thanh toán tại nhiều quốc gia.

3.4.3. Kiến nghị đối với Hiệp hội thẻ ngân hàng và liên minh thẻ

Ở Việt Nam, tuy mức độ gian lận thẻ không cao vì có ít giao dịch trực tuyến, song tỷ lệ gian lận thẻ cũng có xu hướng tăng nhanh. Theo đại diện Cục Phòng chống tội phạm công nghệ cao, Bộ Công An, trong thời gian vừa qua, Việt Nam đã ghi nhận một số trường hợp gian lận thẻ với những hình thức khá tinh vi, sử dụng công nghệ cao của cả người Việt Nam và các đối tượng là người nước ngoài. Các hình thức gian lận đã xuất hiện ở Việt Nam là ăn cắp thông tin cá nhân thẻ tín dụng để thanh toán khống

tại cửa hàng ở Việt Nam hoặc để mua vé máy bay trực tuyến sau đó bán lại cho khách hàng, gắn thiết bị ở khe đầu đọc thẻ và camera để ăn cắp thông tin thẻ, ăn cắp thông tin thẻ của người nước ngoài để mua hàng qua mạng sau đó gửi về Việt Nam bán lại lấy tiền... Vì vậy, để phòng chống và có biện pháp xử lý những gian lận phát sinh về thẻ, tầm quan trọng của Hội thẻ Ngân hàng VN, đặc biệt là Tiểu ban Quản lý rủi ro trong việc tăng cường phối hợp thông qua việc định kỳ trao đổi và chia sẻ thông tin giữa các đơn vị thành viên và với Cục phòng chống tội phạm công nghệ cao. Đồng thời cũng cần xây dựng thông tư liên tịch giữa NHNN và Bộ Công An về phối hợp phòng, chống tội phạm trong hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt.

Với vai trò là đơn vị chuyên trách về công tác quản lý rủi ro ở cấp độ liên ngân hàng, Tiểu ban Quản lý rủi ro Hội thẻ Ngân hàng Việt Nam cần khẩn trương họp bàn để thống nhất cách thức phối hợp, chia sẻ thông tin giữa các đơn vị thành viên thông qua việc nghiên cứu ban hành Quy định chế độ thông tin báo cáo, lập kế hoạch đào tạo kỹ năng và chia sẻ kinh nghiệm phân tích, điều tra và xử lý các sự vụ rủi ro; kinh nghiệm xử lý khiếu nại, tranh chấp với khách hàng, tổ chức thẻ cho các tổ chức hội viên của mình. Tiểu ban Quản lý rủi ro cũng đã nghiên cứu, xây dựng dự thảo hướng dẫn về trích lập và dự phòng rủi ro, tổn thất trong nghiệp vụ thẻ để đề xuất với NHNN ban hành thành Thông tư hướng dẫn, tạo điều kiện cho các NHTM Việt Nam có cơ sở thực hiện xử lý những rủi ro, tổn thất về thẻ.

Banknetvn phối hợp với các ngân hàng, các công ty dịch vụ thẻ tiếp tục mở rộng kết nối hệ thống POS của tất cả các ngân hàng trên cả nước, hình thành một mạng ATM/POS thống nhất trên thị trường, tạo điều kiện thuận lợi để phương thức thanh toán qua POS phát triển mạnh hơn nữa. Banknetvn tiếp tục phối hợp với các ngân hàng thương mại, tổ chức phát hành thẻ tổ chức đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật, vận hành đối với các đơn vị chấp nhận thẻ, đẩy mạnh công tác tuyên truyền quảng bá, giới thiệu, cung cấp đầy đủ các thông tin về phương thức thanh toán bằng thẻ ngân hàng nhằm thu hút sự quan tâm tham gia của các đơn vị chấp nhận thẻ, các chủ thẻ thanh toán, từng bước thay đổi thói quen, nhận thức của người dân trong việc sử dụng thẻ, góp phần giảm tỷ trọng thanh toán bằng tiền mặt trong nền kinh tế.

Một số nhiệm vụ trọng tâm mà Banknetvn cần tiếp tục triển khai trong những năm tới:

+ Thực hiện chỉ đạo của NHNN Việt Nam, Banknetvn sẽ phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan tiếp tục đẩy nhanh thực hiện theo lộ trình và hoàn thành các nội dung của Đề án xây dựng Trung tâm Chuyển mạch thẻ thống nhất đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

+ Phối hợp với các ngân hàng, nhà cung cấp dịch vụ, thực hiện giải pháp hiệu quả thúc đẩy hoạt động thanh toán thẻ qua mạng POS; Mở rộng các dịch vụ thanh toán điện tử qua hệ thống chuyển mạch.

+ Phối hợp với các đơn vị quản lý nhà nước tiếp tục rà soát, nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện các tiêu chuẩn kỹ thuật, nghiệp vụ liên quan đến hoạt động thanh toán thẻ ở Việt Nam.

Về công nghệ kết nối mạng ATM, theo đánh giá, phân tích của giới chuyên môn về công nghệ thẻ, thì mạng liên kết hệ thống máy ATM do Vietcombank đứng đầu hiện nay là mô hình liên kết kiểu hình tháp, hay còn gọi là mạng ứng dụng mối liên kết hàng dọc. Các Ngân hàng trong khu vực đã thực hiện mô hình này từ đầu thập kỷ 80.

Theo một chuyên gia VN làm việc trong một chi nhánh Ngân hàng nước ngoài thì, ưu điểm của mô hình nói trên là chi phí tương đối thấp. Bất kỳ một Ngân hàng thương mại có quy mô lớn hoặc có tiềm lực tài chính đều có thể tiến hành đầu tư mạnh, sau đó các Ngân hàng thương mại có quy mô nhỏ sẽ kết nối vào. Nhưng nhược điểm là bộ phận chuyển mạch chỉ ở một điểm, vì vậy khi một đầu mối của một Ngân hàng thương mại bị trục trặc, bị quá tải, bị tê liệt thì toàn bộ mạng liên kết cũng sẽ tê liệt theo. Đồng thời nếu chỉ sử dụng dịch vụ rút tiền tự động qua máy ATM thì mạng này thuận lợi, nhưng nếu phát triển các sản phẩm mới thì chỉ có Ngân hàng thương mại đầu mối làm được còn các Ngân hàng thương mại nhỏ kết nối vào sẽ gặp khó khăn. Còn mạng liên kết ATM của Công ty chuyển mạch tài chính quốc gia thì vẫn đang trong quá trình lựa chọn. Theo đánh giá của một số chuyên gia về công nghệ thẻ, thì hiện nay Trung Quốc sử dụng công nghệ kết nối mạng ATM theo mô hình liên kết kiểu ngôi sao, bộ chuyển mạch nằm ở mọi điểm. Nếu một điểm bị trục trặc do quá tải hay các lỗi kỹ thuật khác, thì mạng tự động chuyển sang điểm kết nối khác. Một ngân hàng bị quá tải thì đã có ngân hàng khác chia sẻ.

KẾT LUẬN

Thẻ thanh toán là phương tiện thanh toán hiện đại, đa tiện ích được ưa chuộng trên thế giới. Đầu tư vào phát triển thẻ ngân hàng là định hướng đúng đắn và xu thế tất yếu của các ngân hàng. Thực tế đã chứng minh, nguồn thu từ dịch vụ thẻ chiếm 20-25% tổng thu dịch vụ của ngân hàng. Đầu tư phát triển thẻ ngân hàng giúp cho ngân hàng thu hút khoản tiền nhàn rỗi trong dân cư, cấp các khoản tín dụng ngắn hạn làm tăng dư nợ, đồng thời góp phần vào việc thực hiện chính sách của Chính Phủ trong việc kinh doanh không dùng tiền mặt, phát triển kinh tế

- xã hội.

Nắm bắt được những lợi ích của việc phát triển sản phẩm thẻ mang lại cho ngân hàng như khoản thu phí dịch vụ, xây dựng thương hiệu của ngân hàng nhờ sản phẩm đa dạng, tiện ích… Năm 2003, SeABank chính thức tham gia thị trường thẻ Việt Nam. Mặc dù đã gặp phải sự cạnh tranh gay gắt của các ngân hàng trong và ngoài nước. Nhưng với chiến lược phát triển đúng đắn, lựa chọn thị trường mục tiêu và các chính sách Marketing hỗ trợ đã đưa thẻ của SeABank đến rộng rãi người tiêu dùng và ngày càng được khách hàng tin cậy

Thông qua cơ sở lý luận và tổng hợp, phân tích đánh giá tình hình thực tế thẻ thanh toán của SeABank từ năm 2010 - 2012. Tôi mạnh dạn đưa ra giải pháp cùng những kiến nghị để góp phần hoàn thiện hơn hệ thống thẻ tại SeABank

Qua đây tôi cũng gửi lời cảm ơn tới GVC, TS Phạm Thị Thanh Hồng đã hướng dẫn và đóng góp giúp tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Lê Văn Tề (năm 1999), thẻ thanh toán quốc tế và việc ứng dụng thẻ vào Việt Nam, Nxb Trẻ.

2. Lê Đình Hợp (2004), Phương hướng và giải pháp thanh toán không dùng tiền mặt trong khu vực dân cư ở Việt Nam đến năm 2020, Kỷ yếu các công trình khoa học ngành Ngân hàng, Nxb Thống kê.

3. Nguyễn Thị Kiều (2006), giáo trình nghiệp vụ ngân hàng, Nxb Thống kê.

4. Tác giả Nguyễn Ngọc Lâm (2005),” Kinh nghiệm của bạn và giải pháp của Việt Nam”,

Tạp chí Tin học ngân hàng, (7),

5. Trần Minh Ngọc, Phan Thuý Nga (2006),” Thanh toán không dùng tiền mặt ở Việt Nam”,

Tạp chí Ngân hàng, (13).

6. Trang web: www.vnba.org.vn - Hội Ngân hàng Việt Nam.

7. Trang web: www.SeABank.com.vn - Trang chủ của SeABank.

8. Trang web: www.vnn.vn

9. Trang web: www.vneconomy.com.vn

10. Trang web: www.vnexpress.net

11. Trang web: www.sbv.gov.vn

12. Ngân hàng Nhà nước (1999), Quyết định số 371/1999 QĐ/NHNN ngày 19/10 năm 1999 về việc ban hành qui chế phát hành, sử dụng và thanh toán thẻ ngân hàng