Quan Điểm Cơ Bản Phát Triển Nguồn Nhân Lực Chất Lượng Cao Ngành Đường Sắt

109

độ, kiến thức và kỹ năng, song một mặt, những tố chất khoa học cần thiết và tiêu biểu chưa thật cao, mặt khác để phát huy mạnh mẽ cần có nguồn lực đủ mạnh. Cho nên, một bộ phận không nhỏ trong lực lượng này, vừa chưa thể hiện rõ là một bộ phận ưu tú, vừa chưa thực sự đảm đương tốt vai trò dẫn dắt, hướng dẫn, bồi dưỡng đội ngũ nhà khoa học trẻ ngành đường sắt.

Giá trị của nhận thức và giải quyết mâu thuẫn giữa nhận thức với năng lực của các chủ thể với yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay là tìm ra giải pháp, cách thức hữu hiệu để tạo nên sự đồng bộ trong thực hiện nhiệm vụ này. Vì vậy, cần phải lựa chọn những giải pháp để giải quyết mâu thuẫn giữa những hạn chế, bất cập của chính đội ngũ nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt với vị trí, vai trò mà họ đảm nhiệm. Có như vậy, nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt mới được phát triển toàn diện đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa ngành đường sắt, cả trước mắt và trong những năm tiếp theo. Cho nên, cần thực hiện những giải pháp căn bản để tạo sự đột phá trong phát triển toàn diện đội ngũ cán bộ, giảng viên, nhà khoa học và các chuyên gia đầu ngành trong ngành đường sắt. Đây là những lực lượng gắn bó chặt chẽ với nhau nên cần phải tiến hành những giải pháp vừa mang tính tổng thể vừa mang tính bộ phận để tạo ra sự phát triển mạnh mẽ nhất.

Những mâu thuẫn cơ bản nêu trên là chỉnh thể thống nhất, đặt trong mối quan hệ biện chứng và không nên tuyệt đối hóa hoặc coi nhẹ một mâu thuẫn nào. Phải tiếp cận và giải quyết đúng các mâu thuẫn để xác định vai trò của mỗi nhân tố, mỗi chủ thể, động lực và biện pháp hữu hiệu trong quá trình phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay và những năm tới.

Tiểu kết chương 3

Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay, bên cạnh những thành tựu đạt được vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế. Sự phát triển này chưa tương xứng tiềm năng hiện có của Ngành. Do đó, nâng

110

cao hiệu quả hoạt động của ngành, thu hút đầu tư để phát triển Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam theo hướng hiện đại hóa là yêu cầu cấp thiết.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 184 trang tài liệu này.

Thực tiễn cho thấy, quá trình phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành Đường sắt Việt Nam những năm gần đây, còn gặp những khó khăn mà luận án khái quát và luận giải theo hướng là những đòi hỏi cấp bách. Luận án tiếp cận nội dung của vấn đề đặt ra từ thực tiễn mâu thuẫn của ngành. Đây chính là những lực cản không nhỏ đến quá trình phát triển chất lượng cao ngành Đường sắt Việt Nam những năm qua. Nhận thức và giải quyết đúng các mâu thuẫn mà luận án chỉ ra, sẽ là một động lực quan trọng để thúc đẩy sự phát triển chất lượng cao ngành Đường sắt Việt Nam những năm tới. Nội dung, định hướng giải quyết các mâu thuẫn là cơ sở để xác định và đề xuất các quan điểm cơ bản và giải pháp chủ yếu nhằm phát triển nguồn chất lượng cao ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay và những năm tiếp theo.

111

Chương 4

QUAN ĐIỂM CƠ BẢN VÀ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CHẤT LƯỢNG CAO NGÀNH ĐƯỜNG SẮT VIỆT NAM HIỆN NAY

4.1. QUAN ĐIỂM CƠ BẢN PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CHẤT LƯỢNG CAO NGÀNH ĐƯỜNG SẮT VIỆT NAM HIỆN NAY

4.1.1. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt phải gắn với đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, với chủ trương chiến lược của ngành, góp phần đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước

Đây là quan điểm quan trọng, có ý nghĩa quyết định phương hướng, mục tiêu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay. Phát triển nhanh nguồn nhân lực chất lượng cao phải bám sát đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước ta nhằm hướng tới mục tiêu đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đảng Cộng sản Việt Nam đã chỉ ra ba đột phá chiến lược nhằm mục tiêu đưa nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 trở thành nước công nghiệp hiện đại. Ba khâu trong đột phá chiến lược mà Đảng ta xác định hiện nay đều liên quan đến vai trò, mức độ phát triển của ngành đường sắt để góp phần xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ và nâng cao sức cạnh tranh của ngành nên rất cần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Nội dung của quan điểm phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt chỉ rõ: phải gắn với quan điểm, mục tiêu chiến lược của Đảng, Nhà nước, của ngành, để hiện đại hóa một ngành đặc thù và đang có những yếu thế nhất định. Mục tiêu phải hướng tới là góp phần đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, tập trung vào việc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo của ngành, gắn kết chặt chẽ phát triển nguồn nhân

112

lực với ứng dụng khoa học và công nghệ, xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, với một số công trình hiện đại, tập trung vào hệ thống giao thông và hạ tầng đô thị lớn. Đó là những định hướng giữ vai trò trụ cột để đưa nước ta sớm trở thành nước công nghiệp, trong đó có ngành đường sắt. Vì thế, việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay cần phải quán triệt quan điểm của Đảng, chính sách của Nhà nước và của ngành vào nhiệm vụ hệ trọng này.

Đảng ta khẳng định, nguồn nhân lực chất lượng cao là lực lượng quan trọng trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đây là nguồn lực lao động đã qua đào tạo, có tri thức và trình độ chuyên môn kỹ thuật, cho nên là lực lượng lao động đặc biệt quan trọng.

Nội dung của quan điểm chỉ ra mối quan hệ giữa phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt gắn với đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa của ngành theo đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, khẳng định sự cần thiết nhận thức đúng về vai trò của nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ giúp cho ngành đường sắt tiếp cận và ứng dụng nhanh những công nghệ, tri thức mới để nâng cao hiệu quả trong hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Giá trị của quan điểm về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt phải gắn với đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, ngành, góp phần đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đây là cơ sở, tiền đề quan trọng để các cấp, các ngành, các lĩnh vực trong đó có ngành đường sắt quán triệt, cụ thể hóa trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành mình. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt cần quán triệt sâu sắc, bám sát các đường lối, chính sách đó. Phải xác định nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt là một bộ phận không tách rời của nguồn nhân lực chất lượng cao đất nước. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt phải đặt trong tiến trình chung và góp phần thực hiện chiến lược phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của đất nước,

113

phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Ngược lại, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của đất nước sẽ là cơ sở, tiền đề rất quan trọng cho việc tuyển chọn, thu hút nhân tài, bổ sung cho nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt.

Việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao nói chung và của ngành đường sắt nói riêng phụ thuộc vào nhiều yếu tố, cả khách quan và chủ quan. Trong điều kiện, sự phát triển mạnh mẽ của cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại, toàn cầu hóa và kinh tế tri thức. Đặc biệt, khi thế giới đang bước vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với sự phát triển trên nền tảng tích hợp công nghệ trí tuệ nhân tạo, công nghệ nano, công nghệ sinh học, vật liệu mới, vạn vật kết nối internet và công nghệ số…Với tốc độ phát triển nhanh chóng của công nghệ đang diễn ra "thần tốc" như hiện nay, đòi hỏi ngành Đường sắt Việt Nam cần tiếp cận nhanh hơn nữa những tiến bộ khoa học công nghệ thế giới thì mới không bị tụt hậu.

Đường sắt Việt Nam là một ngành kinh tế mũi nhọn, gồm công nghiệp đường sắt, xây dựng cơ sở hạ tầng và dịch vụ vận tải đường sắt; với bề dày lịch sử hình thành và phát triển, ngành đã có nhiều đóng góp trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, cũng như trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay. Sứ mệnh lịch sử của ngành Đường sắt Việt Nam đã và đang là bộ phận giao thông không thể thiếu trong hệ thống mạch máu giao thông nước ta và đã trở thành biểu tượng văn hóa, truyền thống của lịch sử dân tộc. Ở thời kỳ đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, sứ mệnh của ngành đang đặt ra yêu cầu mới, cần nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh để góp phần phát triển kinh tế - xã hội và đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của người dân.

Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam khẳng định "mục tiêu tổng quát của toàn Đảng bộ là: Đổi mới phương thức hoạt động, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng; nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, tập trung thu hút đầu tư

114

để phát triển Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam bền vững, từng bước đi lên hiện đại " [11].

Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt phải gắn với mục tiêu, chiến lược của ngành đường sắt, góp phần đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Mục tiêu đặt ra đối với ngành đường sắt trong thời gian tới là nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, tập trung thu hút đầu tư để phát triển Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam bền vững, từng bước đi lên hiện đại. Nhiệm vụ trọng tâm là kinh doanh, khai thác kết cấu hạ tầng đường sắt, tổ chức quản lý và điều hành hệ thống giao thông vận tải đường sắt. Các công ty thành viên phải tạo sự phát triển đột phá, mạnh mẽ trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh, thực hiện phương châm kinh doanh: "An toàn - Thuận tiện - Thân thiện - Đúng giờ - Hiệu quả". Quản trị doanh nghiệp theo hướng tiên tiến, hiện đại, ứng dụng các công cụ quản lý, sử dụng thông tin trong vận hành và quản lý doanh nghiệp. Để thực hiện được mục tiêu và những nhiệm vụ trên, vấn đề quan trọng và là khâu đột phá chiến lược chính là xây dựng và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Do vậy, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phải gắn với mục tiêu, chiến lược phát triển của ngành và trách nhiệm của nhiều chủ thể. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt là quá trình phát triển con người nên phải tiến hành theo một lộ trình song cần có bước đột phá, đi tắt đón đầu, tránh tư tưởng nóng vội muốn gia tăng lực lượng này trong một thời gian ngắn, không phù hợp với thực tiễn phát triển của ngành đường sắt hiện nay.

Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam, ngoài việc xác định đúng mục tiêu, chính sách đúng đắn, còn cần phải chuẩn bị đủ nguồn vốn, máy móc thiết bị hiện đại và một nguồn nhân lực dồi dào, có chất lượng cao, trong đó nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố quan trọng nhất. Đó là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý giỏi, đội ngũ doanh nhân năng động, cán bộ khoa học kỹ thuật trình độ cao, công nhân có kiến thức và kỹ năng nghề giỏi,

115

được đào tạo bài bản và tiếp cận nhanh những thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến của thế giới. Trong sự phát triển chung, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức, sự cạnh tranh của các loại hình giao thông vận tải khác... Để đứng vững và phát triển, Tổng Công ty cần phải phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đảm bảo cho việc thực hiện thành công những chiến lược, kế hoạch trước mắt và lâu dài.

4.1.2. Phát triển nguồn nhân chất lượng cao ngành đường sắt phải đồng bộ và bằng sức mạnh tổng hợp của các chủ thể

Đây là quan điểm quan trong giữ vai trò chỉ đạo về tổ chức, trách nhiệm của các chủ thể tham gia phát triển nguồn nhân chất lượng cao ngành đường sắt hiện nay. Cơ sở xác định quan điểm xuất phát từ thực chất của phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là gắn với quá trình đào luyện nâng cao chất lượng con người cả về phẩm chất, trí lực và thể lực để họ có khả năng đáp ứng được yêu cầu phức tạp của công việc, tạo ra năng suất, hiệu quả cao và có những đóng góp cho sự phát triển của ngành đường sắt. Vì thế, nhiệm vụ phát triển nguồn nhân chất lượng cao ngành đường sắt tất yếu phải tiến hành đồng bộ bằng sức mạnh của nhiều chủ thể.

Nội dung của quan điểm phát triển nguồn nhân chất lượng cao ngành đường sắt phải tiến hành đồng bộ bằng sức mạnh của nhiều chủ thể, là chỉ ra cho các lực lượng cả tầm vĩ mô, vi mô cần có nhận thức, trách nhiệm tham gia quá trình phát triển nguồn nhân lực của ngành. Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam cần xác định nhân lực là mục tiêu trọng tâm, vừa là công cụ chủ chốt để thực hiện các mục tiêu chiến lược và hiện thực hóa các nguồn lực khác để hiện đại hóa ngành. Hiện nay, việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chất lượng đào tạo, môi trường, điều kiện, cơ chế, chính sách, đầu tư, tổ chức quản lý, sử dụng nguồn lực này... Những vấn đề đang đặt ra đối với quá trình phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành cũng bao gồm nhiều phương diện như: nhận

116

thức và hành động, lãnh đạo và quản lý, tổ chức thực hiện, thi đua khen thưởng…Vì vậy, việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt hiện nay phải sử dụng sức mạnh tổng hợp của nhiều yếu tố, biện pháp, cách thức, của chủ thể phát triển.

Giá trị của quan điểm phát triển nguồn nhân chất lượng cao ngành đường sắt phải tiến hành đồng bộ bằng sức mạnh của nhiều chủ thể. Đây là cơ sở để các chủ thể có sự đồng thuận cao trong nhận thức nội dung cấu thành phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt hiện nay, là phải đảm bảo được tính toàn diện bao gồm cả gia tăng về số lượng, phát triển về chất lượng và cân đối về cơ cấu nhân lực. Trong đó, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao về chất lượng phải trên cả phương diện phẩm chất, trí lực, thể lực. Đồng thời, chỉ đạo các chủ thể căn cứ vào vị trí, vai trò, chức năng để xác định biện pháp cho phù hợp, tham gia có hiệu quả quá trình phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt.

Phát triển nguồn nhân chất lượng cao ngành đường sắt hiện nay được hiểu là quá trình thực hiện tổng thể các chính sách và biện pháp thu hút, duy trì và đào tạo mang tính chất "đầu tư chiến lược" cho nguồn lực con người của ngành đường sắt. Do vậy, trong thời gian tới cần phải có sự tham gia đồng bộ của các chủ thể tham gia phát triển nguồn nhân chất lượng cao ngành đường sắt. Đối với Đảng, Nhà nước, ngành đường sắt cần phải đổi mới mạnh mẽ quản lý nhà nước về phát triển nhân lực. Đổi mới các chính sách, cơ chế, công cụ phát triển nhân lực (bao gồm các nội dung về môi trường làm việc, chính sách việc làm, thu nhập, bảo hiểm, bảo trợ xã hội, điều kiện nhà ở và các điều kiện sinh sống, định cư, chú ý các chính sách đối với bộ phận nhân lực chất lượng cao, nhân tài).

Bên cạnh sự hỗ trợ của Nhà nước, lãnh đạo các doanh nghiệp trong Tổng Công ty đường sắt Việt Nam cần đánh giá đúng nhu cầu đào tạo, phát triển của doanh nghiệp mình. Phải xây dựng được các chiến lược phát triển