Phát Triển Nguồn Nhân Lực Chất Lượng Cao Ngành Đường Sắt Phải Đồng Thời

117

nguồn nhân lực chất lượng cao của công ty một cách hợp lý. Cần phải quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện nhiều nội dung, hình thức, biện pháp thích hợp đào tạo, phát triển nguồn nhân lực phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính của doanh nghiệp và tạo điều kiện đển gười lao động áp dụng những điều đã học vào công việc thực tế. Mặt khác, cần quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi về về môi trường, đảm bảo mọi nguồn lực cho phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong công ty mình. Có cơ chế, chính sách hợp lý để động viên, khuyến khích người lao động tự giác, nhiệt tình tham gia đào tạo và tự học để nâng cao năng lực…

Chỉ có phát huy sức mạnh tổng hợp mới trở thành phong trào sôi nổi, rộng khắp, lôi cuốn được nhiều lực lượng tham gia phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành. Thực hiện đồng bộ các chiến lược phát triển nguồn nhân lực phục vụ cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Đảng, Nhà nước, của ngành đường sắt và các doanh nghiệp thuộc Tổng Công ty đường sắt nói riêng. Quá trình triển khai các chương trình, chiến lược này cần có nhiều biện pháp phù hợp với từng điều kiện, tình hình cụ thể của từng giai đoạn, từng loại hình doanh nghiệp, từng loại hình công việc… Đây là những vấn đề có tính nguyên tắc cần được quán triệt và vận dụng một cách linh hoạt.

4.1.3. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt phải đồng thời và kết hợp với phát triển nguồn nhân lực phổ thông của ngành

Đây là quan điểm quan trọng có giá trị định hướng trong tạo nguồn cho phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành mang tính liên tục, kế tiếp từ cơ cấu nguồn lực hiện có. Cơ sở của quan điểm là khai thác tốt nguồn nhân lực hiện có, chiếm số đông để lựa chọn và bồi dưỡng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ đem lại hiệu quả tối ưu. Nguồn nhân lực lao động phổ thông của ngành là nguồn đã có thời gian lao động, cống hiến nhất định cho ngành và am hiểu môi trường, tính chất công việc được đảm nhiệm. Vì thế, có kế hoạch, giải pháp để nâng cao chất lượng một bộ phận lao động phổ

118

thông trở thành nhóm lao động có chất lượng cao là có tính khả thi và sẽ đạt được mục tiêu đề ra như mong muốn.

Nội dung của quan điểm cũng chỉ ra phương hướng, cách thức bồi dưỡng, sử dụng nguồn lao động hiện có của ngành đường sắt, bên cạnh việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cao thì không thể coi nhẹ hoặc không quan tâm đến công tác phát triển của lực lượng lao động phổ thông. Sự phân tầng nguồn nhân lực thành các nhóm từ thấp đến cao, là điều kiện bố trí công việc cho đúng người và thực hiện chính sách cho đúng khả năng đóng góp lao động của họ và có như vậy mới đảm bảo phát triển bền vững trong toàn ngành đường sắt hiện nay. Thực tế cho thấy, ngoài lực lượng lao động chất lượng cao thì đại đa số lao động trong Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam là lao động phổ thông, nếu không chăm lo quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của họ thì sẽ không phù hợp thực tế của ngành.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 184 trang tài liệu này.

Giá trị của quan điểm phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt phải đồng thời kết hợp với nguồn nhân lực phổ thông của ngành. Đây là cơ sở để hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách để tạo động lực cho phát triển nguồn lao động nhằm khắc phục những vướng mắc, bất cập còn tồn tại. Xây dựng cơ chế thu hút nguồn nhân lực ở các trình độ khác nhau đều rất quan trọng, nếu thiếu hụt bộ phận nào trong nguồn nhân lực đều cản trở đến việc hoàn thành nhiệm vụ của toàn ngành. Vì vậy, các chủ thể giữ vai trò quản lý, sử dụng trực tiếp nguồn nhân lực cần quan tâm bổ sung, hoàn thiện quy trình, quy định về đào tạo, đánh giá, sử dụng nguồn lao động, nắm vững chuyên môn, nghiệp vụ, công nhân viên chức. Xây dựng cơ chế, chính sách huy động tốt các nguồn lực tại chỗ của ngành, từ nguồn nhân lực bổ sung của xã hội cho phát triển cơ cấu nguồn nhân lực của ngành thì mới vững chắc.

Thu hút, sử dụng nguồn nhân lực thực chất gắn với cá thể mỗi con người cụ thể, từ đặc thù môi trường làm việc của ngành. Cho nên, vấn đề đặt ra hiện nay là phải áp dụng chính sách, chế độ đãi ngộ với người lao động làm

119

việc cho phù hợp và luôn luôn có sự đổi mới khi điều kiện cho phép. Thực hiện đồng bộ các giải pháp quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá, tuyển chọn, sử dụng có hiệu quả các nguồn nhân lực là nhân tố có ý nghĩa quyết định bảo đảm bền vững cho ngành đường sắt hoàn thành nhiệm vụ trước mắt, cũng như thực hiện mục tiêu hiện đại hóa và mở rộng hội nhập quốc tế những năm tới.

Ở mỗi năm, mỗi nhiệm kỳ cần có kế hoạch đánh giá chất lượng nguồn nhân lực, đề ra chiến lược phát triển nguồn nhân lực trong trong những năm tiếp theo và nhiệm kỳ tiếp theo. Thường xuyên đổi mới chương trình đào tạo, đa dạng hóa các hình thức đào tạo và khích lệ động cơ phấn đấu vươn lên của chính mỗi người lao động thì sẽ đảm bảo tạo ra cơ cấu nguồn nhân lực hợp lý, cả về số lượng và chất lượng.

4.1.4. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh của ngành

Đây là quan điểm cơ bản, chỉ đạo việc xác định mục đích của phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành đường sắt hiện nay. Cơ sở xác định quan điểm phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt hiện nay phải đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh của ngành trong thời kỳ mới. Trước yêu cầu hội nhập quốc tế sâu rộng và sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của đất nước, trong đó có ngành đường sắt. Đảng ta khẳng định phát triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố quyết định sự phát triển nhanh, bền vững đất nước và tất yếu nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của ngành đường sắt nói riêng.

Nội dung của quan điểm phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành đường sắt cần quán triệt sâu sắc, bám sát các quan điểm, chủ

120

trương, chiến lược của Đảng và Nhà nước. Phải xác định nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành đường sắt là một bộ phận không tách rời của nguồn nhân lực chất lượng cao đất nước. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành đường sắt phải đặt trong tiến trình chung và góp phần thực hiện chiến lược phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của đất nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nói chung; yêu cầu hội nhập quốc tế và nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh của ngành đường sắt nói riêng.

Giá trị của thực hiện quan điểm, mục tiêu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành đường sắt được thể hiện rất rõ trong "Chiến lược tăng tốc phát triển của ngành đường sắt đến năm 2020, định hướng đến 2030", Quy chế 03-NQ/ĐU năm 2011 của Hội đồng thành viên Đường sắt Việt Nam về đào tạo, bổ nhiệm nguồn cán bộ trẻ nhằm tạo điều kiện để viên chức rèn luyện phẩm chất đạo đức; nắm vững kiến thức và kỹ năng quản lý điều hành sản xuất kinh doanh, có kinh nghiệm thực tế, có trình độ ngoại ngữ để có thể tham gia hội nhập với khu vực và thế giới tạo nguồn cán bộ lãnh đạo, quản lý kế cận ở Đường sắt Việt Nam và các đơn vị cho thời kỳ từ 2011 - 2020 và sau năm 2020.

Trong giai đoạn hiện nay, hội nhập quốc tế sâu rộng là xu thế tất yếu khách quan để các quốc gia, dân tộc tồn tại và phát triển. Nước ta nói chung, ngành Đường sắt Việt Nam nói riêng phải tham gia hội nhập quốc tế sâu rộng. Mặt khác, là đơn vị kinh doanh vận tải, ngành đường sắt còn phải đảm bảo nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh đáp ứng yêu cầu sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Do vậy, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt phải quán triệt quan điểm đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, là cái đích mà các chủ thể cần quán triệt.

Các quan điểm nêu trên là một hệ thống có quan hệ chặt chẽ với nhau, có giá trị chỉ đạo việc xác định và đề xuất các nhóm giải pháp chủ

121

yếu trong quá trình phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt Việt Nam hiện nay, cũng như những năm tới.

4.2. GIẢI PHÁP CHỦ YẾU PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CHẤT LƯỢNG CAO NGÀNH ĐƯỜNG SẮT VIỆT NAM HIỆN NAY

Nghiên cứu, phân tích thực trạng để rút ra những vấn đề đặt ra, cùng với những phân tích nội dung các quan điểm trên đây; là những cơ sở quan trọng để giúp cho tác giả đề xuất một số nhóm giải pháp nhằm phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay và những năm tới.

4.2.1. Nâng cao nhận thức, trách nhiệm và năng lực của các chủ thể trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay

Đây là giải pháp cơ bản, giữ vai trò chủ đạo bảo đảm cho nhận thức và hành động của các chủ thể có sự thống nhất, đúng đắn trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay. Bởi lẽ, nhận thức có vai trò quan trọng trong chỉ đạo và định hướng cho hoạt động thực tiễn của con người, điều chỉnh thái độ, hành vi của con người. Do đó, trước bối cảnh tình hình quốc tế, khu vực và trong nước có nhiều biến động phức tạp, nhiệm vụ phát triển ngành đường sắt đang đặt ra yêu cầu ngày càng cao nhằm đáp ứng với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và xu thế hội nhập quốc tế. Đây là vấn đề đang đặt ra, đòi hỏi các chủ thể từ đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, đến mỗi cán bộ công nhân viên của ngành phải nhận thức được công tác phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là khâu đột phá và là nền tảng lâu dài đảm bảo cho sự phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam nói chung và từng đơn vị thành viên nói riêng.

Nguồn nhân lực chất lượng cao phải là lực lượng lao động gồm những con người phát triển cả về thể lực, trí lực, phẩm chất và tính tích cực, năng động xã hội cũng như các kỹ năng cần thiết cho công việc. Nguồn nhân lực

122

chất lượng cao phải được thừa nhận trên thực tế, điều đó có nghĩa là nó không đồng nghĩa với học vị cao. Nguồn nhân lực chất lượng cao là những người có năng lực thực tế hoàn thành nhiệm vụ được giao một cách xuất sắc nhất, sáng tạo và có đóng góp thực sự hữu ích cho sự phát triển của đơn vị và rộng hơn là của đất nước. Để nâng cao nhận thức, trách nhiệm và năng lực của các chủ thể trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay cần thực hiện tốt một số nội dung sau:

Một là, nâng cao nhận thức của các chủ thể về vị trí, vai trò và sự cần thiết phải phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt Việt Nam hiện nay.

Nguồn nhân lực chất lượng cao là hạt nhân nòng cốt, lực lượng đầu tàu, mũi nhọn, đi tiên phong trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của ngành Đường sắt Việt Nam, góp phần đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đây là lực lượng đóng vai trò quyết định chất lượng hoạt động sản xuất, kinh doanh của ngành đường sắt, đồng thời quyết định vị thế, uy tín của ngành đường sắt trong hệ thống giao thông của đất nước. Toàn bộ hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đều có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng hoạt động sản xuất, kinh doanh và vị thế, uy tín cũng như sự phát triển của ngành đường sắt. Do đó, các chủ thể từ đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, đến mỗi cán bộ công nhân viên của ngành phải nhận thức được công tác phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao là khâu đột phá và là nền tảng lâu dài đảm bảo cho sự phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam nói chung và từng đơn vị thành viên nói riêng.

Nguồn nhân lực chất lượng cao phải là lực lượng lao động gồm những con người phát triển cả về phẩm chất, trí lực, thể lực, năng động xã hội cũng như các kỹ năng cần thiết cho công việc; là những người có năng lực thực tế hoàn thành nhiệm vụ được giao một cách xuất sắc nhất, sáng tạo và có đóng góp thực sự hữu ích cho sự phát triển của đơn vị và rộng hơn là của đất nước. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt còn là thể hiện sự

123

quán triệt và cụ thể hóa quan điểm của Đảng ta về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành đặc thù để đáp ứng yêu cầu đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt là đầu tư cho giáo dục, đào tạo, đầu tư cho sự phát triển bền vững của ngành và đất nước.

Các chủ thể cũng cần nhận thức rằng nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt là một bộ phận của nguồn lực tinh hoa của Bộ Giao thông vận tải và của Việt Nam. Trong mọi thời đại, lao động tinh hoa luôn là nền tảng tiến bộ xã hội. Họ có vai trò là lực lượng nòng cốt trong sáng tạo và truyền bá kỹ năng lao động của ngành đường sắt nói riêng.

Hai là, nâng cao nhận thức của các chủ thể về tính đặc thù và giá trị lao động của nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành đường sắt.

Đảng ta đã khẳng định: Lao động của trí thức là lao động sáng tạo đặc biệt quan trọng trong tiến trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, xây dựng kinh tế tri thức, phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Lao động của nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành đường sắt cũng là lao động đặc thù. Đó là lao động trí óc và sáng tạo trong môi trường sản xuất, kinh doanh với tính chất phức tạp, cạnh tranh gay gắt. Sản phẩm lao động của họ là những công trình, đề tài khoa học, với hàm lượng trí tuệ cao, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn phục vụ trực tiếp cho công tác quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả sản xuất, kinh doanh của ngành đường sắt nói riêng, ngành giao thông vận tải nói chung. Đó là kết quả của quá trình nghiên cứu hết sức công phu, gian khổ, tiêu tốn nhiều trí lực của nguồn nhân lực này.

Chất lượng, hiệu quả lao động của nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Môi trường, điều kiện, cơ chế, chính sách sử dụng, đãi ngộ, đặc biệt là phẩm chất, trình độ, năng lực của bản thân họ. Đặc thù lao động của nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt đòi hỏi họ không chỉ có trình độ kiến thức và năng lực chuyên môn

124

tốt mà họ còn phải có thể lực dẻo dai, bền bỉ. Tuy nhiên, trình độ kiến thức, năng lực và sức khỏe của họ không phải được hình thành một cách ngẫu nhiên. Nó là kết quả của quá trình đào tạo, bồi dưỡng và tự đào tạo, tự tu dưỡng, rèn luyện thường xuyên, liên tục, lâu dài, đầy gian khổ của họ.

Do vậy, các chủ thể trong ngành đường sắt phải nhận thức sâu sắc tính đặc thù và giá trị lao động đó của nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành. Trên cơ sở đó mới có nhận thức đúng, đánh giá đúng, có chính sách trọng dụng, đãi ngộ xứng đáng để nguồn nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành đường sắt ngày càng có động lực phấn đấu, cống hiến nhiều cho hiệu quả sản xuất, kinh doanh của ngành đường sắt nói riêng, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước nói chung. Ngược lại, nếu các chủ thể trong ngành đường sắt không nhận thức đúng, đầy đủ tính chất đặc thù và ý nghĩa, giá trị lao động của nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành thì chẳng những không có chính sách trọng dụng, đãi ngộ thỏa đáng mà còn triệt tiêu động lực phấn đấu của nguồn nhân lực này, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất, kinh doanh của ngành đường sắt.

Ba là, nâng cao trách nhiệm của các chủ thể trong quá trình phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành đường sắt.

Đây là vấn đề quan trọng không thể thiếu trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt Việt Nam hiện nay. Bởi lẽ, nếu các chủ thể như đội ngũ lãnh đạo, quản lý; đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ; đội ngũ doanh nhân; đội ngũ công nhân lành nghề không đề cao trách nhiệm của mình trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ dẫn đến sự "đùn đẩy" trách nhiệm, thậm chí "buông lỏng", "phó mặc" việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho một chủ thể nào đó, từ đó làm cho việc phát triển nguồn nhân lực này không đạt hiệu quả. Do vậy, việc đề cao trách nhiệm của các chủ thể đối với việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành