Phát triển giao dịch tài chính phái sinh tại các ngân hàng thương mại Việt Nam

Bộ GIáO DụC Và ĐàO TạO

Trường đại học kinh tế quốc dân



ĐặNG HƯƠNG GIANG

PHáT TRIểN GIAO DịCH TàI CHíNH PHáI SINH TạI CáC NGÂN HàNG THƯƠNG MạI VIệT NAM

Hà Nội - 2018

Bộ GIáO DụC Và ĐàO TạO

Trường đại học kinh tế quốc dân



ĐặNG HƯƠNG GIANG

PHáT TRIểN GIAO DịCH TàI CHíNH PHáI SINH TạI CáC NGÂN HàNG THƯƠNG MạI VIệT NAM

Chuyên ngành: TàI CHíNH – NGÂN HàNG

Mã số: 62340201

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYễN HữU TàI

Hà Nội - 2018

LỜI CAM ĐOAN

Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi cam kết bằng danh dự cá nhân rằng bản luận án này do tôi tự thực hiện và không vi phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.

GV hướng dẫn

PGS.TS Nguyễn Hữu Tài

Hà Nội, ngày tháng năm 2018

Nghiên cứu sinh

Đặng Hương Giang

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC BIỂU ĐỒ VÀ SƠ ĐỒ

DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC

CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU VỀ NGHIÊN CỨU 1

1.1. Lý do chọn đề tài 1

1.1.1. Sự cần thiết của nghiên cứu 1

1.1.2. Mục tiêu nghiên cứu 2

1.1.3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu 3

1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan 3

1.2.1. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài 3

1.2.2. Các công trình nghiên cứu ở trong nước 13

1.3. Khoảng trống nghiên cứu 15

1.4. Câu hỏi nghiên cứu 16

1.5. Phương pháp nghiên cứu 16

1.5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu 16

1.5.2. Phương pháp phân tích và tổng hợp dữ liệu 17

1.6. Đóng góp của đề tài 22

1.7. Bố cục của luận án 22

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIAO DỊCH PHÁI SINH VÀ PHÁT TRIỂN GIAO DỊCH PHÁI SINH TẠI NH THƯƠNG MẠI 23

2.1. Cơ sở lý luận về GDPS 23

2.1.1 Lịch sử ra đời và phát triển các GDPS 23

2.1.2. Khái niệm GDPS 25

2.1.3. TTTC phái sinh 27

2.1.4. Phân loại các giao dịch tài chính phái sinh 34

2.2. Phát triển các GDPS tại NHTM 47

2.2.1. Khái niệm phát triển GDPS tại NHTM 47

2.2.2. Chỉ tiêu đánh giá sự phát triển GDPS tại NHTM 48

2.3. Kinh nghiệm về phát triển GDPS của một số NHTM nước ngoài và bài học cho các NHTM Việt Nam 51

2.3.1. Tổng quan về thị trường phái sinh thế giới 51

2.3.2. Kinh nghiệm phát triển các giao dịch tài chính phái sinh tại một số NHTM trên thế giới 60

2.3.3. Bài học kinh nghiệm đối với các NHTM Việt Nam 68

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 71

CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG GIAO DỊCH PHÁI SINH TẠI CÁC NH THƯƠNG MẠI VIỆT NAM HIỆN NAY 73

3.1. Một số vấn đề cơ bản về NHTM Việt Nam 73

3.1.1. Khái quát chung về các NHTM Việt Nam 73

3.1.2. Hoạt động kinh doanh của NHTM Việt Nam 75

3.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của các NHTM Việt Nam 77

3.2. Thực trạng phát triển GDPS tại các NHTM Việt Nam 77

3.2.1. Thực trạng GDPS của các NHTM Việt Nam 77

3.2.2. Lợi nhuận từ GDPS của các NHTM Việt Nam 94

3.2.3 Mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến doanh số GDPS tại các NHTM 99

3.2.4. Đánh giá thực trạng GDPS tại các NHTM Việt Nam 107

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 112

CHƯƠNG 4: CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT TRIỂN GIAO DỊCH PHÁI SINH TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 113

4.1. Mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển GDPS tại các NHTM 113

4.1.1. Một số nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển GDPS tại các NHTM 113

4.1.2 Mô hình nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu 117

4.1.3. Thiết kế bảng câu hỏi chính thức 122

4.1.4. Thu thập thông tin 127

4.2. Kết quả nghiên cứu mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển GDPS tại các NHTM Việt Nam 129

4.2.1. Kết quả từ kiểm định giả thuyết thống kê 129

4.2.2. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển các GDPS của các NHTM Việt Nam 129

4.2.3. Xây dựng mô hình nghiên cứu 132

4.2.4. Mối tương quan giữa các biến 133

4.2.5. Lựa chọn biến và mô hình hồi quy đa biến 134

4.2.6. Đánh giá mức độ phù hợp của mô hình hồi quy tuyến tính đa biến 135

4.2.7. Kiểm định độ phù hợp của mô hình 136

4.2.8. Kết quả phân tích hồi quy đa biến và đánh giá mức độ quan trọng của từng nhân tố 137

KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 139

CHƯƠNG 5: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN GIAO DỊCH PHÁI SINH TẠI CÁC NH THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 140

5.1. Điều kiện phát triển các giao dịch tài chính phái sinh tại các NHTM Việt Nam 140

5.1.1. Điều kiện vĩ mô 140

5.1.2. Điều kiện từ phía NH 142

5.1.3. Điều kiện từ phía KH 144

5.2. Một số giải pháp nhằm phát triển GDPS tại các NHTM Việt Nam 144

5.2.1. Đối với Chính phủ 144

5.2.2. Đối với NHNN 145

5.2.3. Đối với các NHTM 150

KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 152

KẾT LUẬN 153

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ 155

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 156

PHỤ LỤC

STT

Viết tắt	Nội dung
1	CCPS	Công cụ phái sinh
2	DN	Doanh nghiệp
3	GDPS	Giao dịch phái sinh
4	GDKH	Giao dịch kỳ hạn
5	GDTL	Giao dịch tương lai
6	HĐHĐ	Hợp đồng hoán đổi
7	HĐKH	Hợp đồng kỳ hạn
8	HĐQC	Hợp đồng quyền chọn
9	HĐTL	Hợp đồng tương lai
10	KH	Khách hàng
11	NH	Ngân hàng
12	NHTM	Ngân hàng thươg mại
13	NHNN	Ngân hàng nhà nước
14	NVPS	Nghiệp vụ phái sinh
15	SPPS	Sản phẩm phái sinh
16	SGD	Sở giao dịch
17	TCTD	Tổ chức tín dụng
18	TTTC	Thị trường tài chính