Khái Niệm Và Đặc Điểm Về Thị Trường Du Lịch

2.1.6 Khái niệm và đặc điểm về thị trường du lịch

- Khái niệm về thị trường du lịch:

Thị trường du lịch là phạm trù của kinh tế hàng hóa, nói về thực chất, nó là tổng thể các hành vi và quan hệ kinh tế của mọi người phát sinh trong quá trình trao đổi.

Kinh tế du lịch là bộ phận hợp thành quan trọng của nền kinh tế quốc dân, trong quá trình vận hành kinh doanh du lịch, thị trường du lịch phát huy tác dụng. Sự hình thành thị trường du lịch là có quá trình, nó là sản phẩm của hàng hóa, xã hội hóa hoạt động du lịch khi kinh tế xã hội phát triển đến trình độ nhất định. Do sức sản xuất và trình độ khoa học được nâng cao, mặt khác dưới sự thúc đẩy của nhiều động cơ về mậu dịch, giao lưu, xã hội, văn hóa, hình thành nhu cầu xã hội to lớn. Sự phát triển của kinh tế hàng hóa tạo điều kiện tất yếu cho việc thỏa mãn nhu cầu du lịch, tức thông qua hình thức giao lưu hàng hóa mà cung cấp các loại dịch vụ du lịch cho xã hội. Vì thế, thị trường du lịch theo nghĩa hẹp là thị trường nguồn khách, tức trong thời gian nhất định, ở khu vực nào đó tồn tại người mua hiện thực và tiềm tàng có khả năng mua hàng hóa du lịch.

Theo nghĩa rộng, thị trường du lịch là tổng thể các hành vi và quan hệ kinh tế thể hiện ra trong quá trình trao đổi sản phẩm du lịch. Mâu thuẫn cơ bản của thị trường du lịch là mâu thuẫn giữa nhu cầu và cung cấp sản phẩm du lịch. Chức năng cơ bản của thị trường du lịch là làm cầu nối liên kết cung cấp du lịch với nhu cầu du lịch.

- Các khu vực lớn trong thị trường du lịch:

Căn cứ vào điều kiện về các mặt kinh tế, văn hóa, tiếp đón du lịch, vị trí địa lý của các địa phương... Tổ chức Du lịch thế giới chia thị trường du lịch thế giới thành sáu khu vực lớn: Thị trường du lịch Châu Âu, thị trường du lịch Châu Mỹ, thị trường du lịch khu vực Đông Á - Thái Bình Dương, thị trường du lịch Nam-Á, thị trường du lịch Trung Đông và thị trường du lịch Châu Phi. Đây là phương pháp phân chia thị trường du lịch quan trọng truyền thống, thông qua sự thống kê hàng năm theo khẩu độ của tổ chức Du lịch thế giới mọi người có thể hiểu được cục diện cơ bản và động thái phát triển của toàn bộ thị trường du lịch thế giới.

+ Phân chia thị trường du lịch trong nước và thị trường du lịch quốc tế theo lãnh thổ quốc gia:

Du lịch trong nước là sự lưu động của nhân dân nước đó trong lãnh thổ nước mình, tạo thành một bộ phận của thị trường tiêu thụ và thị trường dịch vụ trong nước, ảnh hưởng đến sự lưu thông và thu hồi tiền tệ trong nước, còn du lịch quốc tế thì ảnh hưởng đến thu chi ngoại tệ của một quốc gia. Thị trường du lịch trong nước và thị trường du lịch quốc tế chế ước và ảnh hưởng lẫn nhau, trở thành thể thống nhất liên hệ chặt chẽ với nhau.

+ Phân chia theo nội dung và hình thức của sản phẩm du lịch:

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 116 trang tài liệu này.

Có các thị trường du lịch như thị trường du lịch tham quan phong cảnh, thị trường du lịch nghỉ phép, thị trường du lịch hội nghị, thị trường du lịch dịch vụ, thị trường du lịch văn hóa, thị trường du lịch tôn giáo, thị trường du lịch du học, thị trường du lịch thể thao...Các đơn vị du lịch khai thác nhằm vào việc cung cấp sản phẩm du lịch khác nhau để thỏa mãn nhu cầu của các thị trường khác nhau.

+ Phân chia theo hình thức tổ chức của hoạt động du lịch:

Gồm có thị trường du lịch đoàn thể và thị trường du lịch khách lẻ. Du lịch bao gói đoàn thể là hình thức tổ chức du lịch truyền thống là kết quả của việc phổ cập, phát triển hoạt động du khách, loại hình du lịch này sẽ phát triển ổn định ở thời gian tới, đồng thời do con người ngày càng theo đuổi cuộc sống tự do, cá nhân hóa, nên những năm gần đây thị trường du lịch khách lẻ phát triển với tốc độ nhanh.

Ngoài ra, còn có thể từ các góc độ khác nhau để chia thị trường du lịch như chia theo nước, theo tuổi, theo mùa vụ du lịch, chia theo khoảng cách du lịch...

- Đặc điểm của thị trường du lịch:

+ Sản phẩm của thị trường du lịch phần lớn là dịch vụ mang tính phi vật chất nên việc thực hiện chúng khác với thực hiện hàng hóa mang tính cụ thể.

+ Đối tượng mua bán trên thị trường du lịch không có dạng hiện hữu trước người mua. Trên thị trường du lịch người bán không có hàng hóa du lịch tại nơi chào bán, không có khả năng mang được hàng hóa đến với khách hàng. Việc thực hiện hữu hóa, vật chất đối tượng mua bán trên thị trường du lịch, chủ yếu dựa vào xúc tiến quảng bá. Các khâu chào giá, lựa chọn, cân nhắc, trả giá, quyết định mua, bán sản phẩm thông qua quảng cáo và kinh nghiệm với việc mua bán thông thường. Thậm chí ngoài hàng hóa vật chất và dịch vụ, thị trường du lịch còn mua

bán cả những đối tượng không hội đủ các thuộc tính của hàng hóa, đó là các giá trị nhân văn, tài nguyên du lịch thiên nhiên...

+ Trên thị trường hàng hóa chung, quan hệ thị trường sẽ chấm dứt khi khách mua đã trả tiền-nhận hàng, nếu có kéo dài cũng chỉ là để bảo hành. Tuy nhiên, trên thị trường du lịch, quan hệ thị trường giữa người mua và người bán bắt đầu từ khi khách du lịch quyết định mua hàng đến khi khách trở về nơi thường trú của họ. Các sản phẩm du lịch nếu không được tiêu thụ, không bán được sẽ không có giá trị và không thể lưu kho.

+ Thị trường du lịch mang tính thời vụ rõ rệt, thể hiện ở chổ cung hoặc cầu du lịch chỉ xuất hiện trong khoảng thời gian nhất định của một năm và điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan cũng như chủ quan và là một bài toán rất khó tìm ra lời giải.

Toàn bộ những đặc điểm thị trường du lịch đã trình bày ở trên đòi hỏi phải được nắm vững và lưu ý khi nghiên cứu và xây dựng chiến lược thị trường của doanh nghiệp, mỗi khu vực, mỗi quốc gia. Toàn bộ các mối quan hệ và cơ chế kinh tế trên thị trường du lịch đều phải được liên hệ với vị trí, thời gian, điều kiện và phạm vi của thực hiện hàng hóa. Điều quan trọng đối với du lịch quốc tế là để bán được một sản phẩm du lịch cần phải xác định cơ chế kinh tế, chính trị đối với một địa điểm cụ thể, một thời gian xác định và đối tượng khách hàng rõ ràng. Thông qua đặc điểm của thị trường du lịch mang tính thời vụ cao, trong việc xây dựng chiến lượng phát triển ngành du lịch cần nghiên cứu, khảo sát, đánh giá một cách đầy đủ để đa dạng hóa sản phẩm du lịch, nhằm thu hút đối tượng khách du lịch ngoài thời vụ chính ngày càng cao hơn.

2.1.7 Khái niệm và đặc điểm về tài nguyên du lịch

- Khái niệm về tài nguyên du lịch:

Theo luật du lịch Việt Nam(2014): “Tài nguyên du lịch là cảnh quan thiên nhiên, yếu tố tự nhiên, di tích lịch sử - văn hoá, công trình lao động sáng tạo của con người và các giá trị nhân văn khác có thể được sử dụng nhằm đáp ứng nhu cầu du lịch, là yếu tố cơ bản để hình thành các khu du lịch, điểm du lịch, tuyến du lịch, đô thị du lịch”.

- Phân loại tài nguyên du lịch:

Phân loại tài nguyên du lịch là cơ sở vật chất và điều kiện tiền đề quan trọng

nhất cho sự phát triển của ngành du lịch, tài nguyên du lịch thuộc loại tương đối đặc thù trong các loại tài nguyên. Trên thực tế, tài nguyên ngành du lịch là toàn bộ thế giới vật chất và toàn bộ lịch sử văn minh nhân loại, bao gồm:

+ Tài nguyên du lịch cảnh quan: Xét về thuộc tính cơ bản của nó gồm có tài nguyên du lịch thiên nhiên, tài nguyên du lịch nhân văn và tài nguyên du lịch xã hội.

+ Tài nguyên du lịch kinh doanh: Là những tài nguyên có liên quan với hoạt động kinh doanh du lịch, ta có thể chia ra tài nguyên du lịch có hạn và tài nguyên du lịch vô hạn. Tài nguyên du lịch có hạn và vô hạn bao gồm hai mặt thời gian và không gian. Tài nguyên du lịch sinh vật, tài nguyên du lịch khí hậu có thể nói là tài nguyên du lịch vô hạn, còn tài nguyên để ăn uống khi đi du lịch, tài nguyên công nghiệp hàng tiêu dùng du lịch, tài nguyên kiến trúc du lịch, tài nguyên nhân tài du lịch, cả thời gian hoặc không gian đều có hạn.

+ Đổi mới tài nguyên du lịch: Về góc độ tận dụng tài nguyên, ta có thể chia ra tài nguyên du lịch có tính chất đổi mới và tài nguyên du lịch có tính chất không thể đổi mới. Loại tài nguyên du lịch có tính đổi mới chỉ các tài nguyên du lịch bị tiêu hao hết trong quá trình hoạt động du lịch nhưng vẫn có thể thông qua tác dụng của thiên nhiên hay tác động đến hoạt động kinh doanh mà được sử dụng nhiều lần như tài nguyên khí hậu phong cảnh, sinh vật cảnh và các sản phẩm du lịch…Tài nguyên du lịch không thể đổi mới là những loại trong quá trình hoạt động du lịch bị phá hoại bởi con người, mặc dù có kế hoạch khôi phục lại nhưng giá trị du lịch vốn đã có bị giảm rất nhiều, như đá tượng hình thành tự nhiên và kiến trúc cổ, di vật còn lại trong quá trình phát triển lịch sử lâu dài...

- Đặc điểm tài nguyên du lịch:

Thông qua quan sát và phân tích, đặc điểm của tài nguyên du lịch có thể khái quát như sau:

+ Tính đa dạng: Tài nguyên du lịch là một khái niệm có hàm ý rộng, nếu cấu thành nhân tố môi trường hấp dẫn du khách thì đều có thể trở thành tài nguyên du lịch. Về hình thức biểu hiện, tài nguyên du lịch cũng có đặc điểm đa dạng, có thể là tự nhiên mà cũng có thể là nhân văn xã hội, có thể là lịch sử mà cũng có thể là đương đại, có thể là hữu hình và cũng có thể là vô hình.

+ Tính tự nhiên: Tài nguyên du lịch tự nhiên là do thiên nhiên hình thành,

văn vật lịch sử là do lịch sử để lại, truyền thống phong tục dân tộc được từng bước hình thành, thành tựu kiến trúc hiện đại được sáng tạo nên nhằm thích ứng với sự phát triển của xã hội và kinh tế.

2.1.8 Phân loại du lịch

Hiện nay chưa có tiêu chuẩn thống nhất để phân loại du lịch, ngành du lịch thế giới đang phát triển nhanh, số người tham gia hoạt động du lịch ngày càng đông. Mỗi người đều căn cứ vào điều kiện kinh tế, thời gian nhàn rỗi và mục đích du lịch của mình để xác định hình thức du lịch khác nhau. Cùng với sự phát triển không ngừng của du lịch, phạm vi hoạt động ngày càng có xu thế phát triển, nội dung hoạt động ngày càng mở rộng và các loại hình du lịch cũng dần dần tăng lên. Các loại hình du lịch có thể phân chia như sau:

- Phân loại theo mục đích du lịch: Theo sự phân loại về mục đích thăm viếng của du khách ở Hội nghị du lịch quốc tế La Mã của Liên Hiệp Quốc, du lịch được chia ra: du lịch nghỉ phép, du lịch thương mại, du lịch điều trị dưỡng bệnh, du lịch du học, du lịch hội nghị, du lịch thăm viếng người thân, du lịch tôn giáo, du lịch thể dục thể thao và các du lịch khác.

- Phân chia theo phạm vi khu vực: Căn cứ vào phạm vi khu vực có thể chia du lịch thành: du lịch trong nước và du lịch quốc tế. Du lịch trong nước là chỉ du lịch do cư dân trong nước rời khỏi nơi cư trú của mình tới một nơi khác trong nước để du lịch. Du lịch quốc tế là chỉ cư dân của một nước vượt đường biên giới quốc gia tới một hoặc vài nước khác để tiến hành du lịch.

- Phân chia theo nội dung du lịch:

Du lịch công vụ: Khách nước ngoài nhận lời mời đến thăm viếng, đàm phán ngoại giao... được xếp một hoặc vài hoạt động du lịch. Loại du lịch này tuy chiếm tỉ trọng không lớn trong lợi ích kinh tế của ngành du lịch quốc tế, nhưng cùng với sự tăng lên của sự giao lưu quốc tế, số người có nhu cầu sẽ tăng lên, do đó cần xem đây là một hình thức du lịch quan trọng.

Du lịch thương mại: Thương nhân nước ngoài đến một nước để tìm hiểu thị trường, kết giao với các nhân sĩ, đàm phán mậu dịch, trong đó có ăn ở khách sạn, mời tiệc, xã giao, du ngoạn đã trở thành bộ phận hợp thành quan trọng của hoạt động du lịch ngày nay.

Du lịch du ngoạn: Đến nơi khác để thưởng ngoạn phong cảnh thiên

nhiên và phong thổ nhân tình, thông qua lữ hành đạt được sự hưởng thụ cái đẹp, được vui vẻ, nghỉ ngơi. Đó là hình thức du lịch chủ yếu nhất hiện nay.

Du lịch thăm viếng người thân: Nước ngoài còn gọi là du lịch tìm cội nguồn. Những năm gần đây, số người du lịch tìm cội nguồn và thăm viếng người thân ngày càng tăng, trở thành hình thức du lịch đặc biệt.

Du lịch hội nghị: Một số nơi tận dụng dịp tiếp đãi hội nghị gắn hội nghị và du lịch với nhau tức là vừa hội nghị vừa du lịch. Đặc điểm của loại du lịch này là địa vị của du khách cao, thời gian lưu lại dài, khả năng mua sắm mạnh. Hình thức du lịch này đang phát triển mạnh trên thế giới, trở thành một bộ phận chiếm tỉ trọng lớn của thị trường du lịch quốc tế.

Du lịch tôn giáo: Đây là hình thức du lịch cổ xưa tiếp tục đến nay, chủ yếu là kết quả của sự tồn tại và ảnh hưởng của tôn giáo phản ảnh trên tư tưởng con người. Ở Trung Quốc và một số nước Đông Nam Á có lịch sử lâu đời và hình thức kiến trúc phong phú đa dạng đã thu hút các tín đồ tôn giáo tín ngưỡng khác nhau và đã thu hút nhiều du khách đến tham quan du ngoạn.

Du lịch văn hóa: Những người tiến hành du lịch văn hóa phần lớn là những người có học. Họ đến một nơi khác để tìm hiểu văn vật cổ tích, văn hóa nghệ thuật, kiến trúc dân tộc, khoa học kỹ thuật giáo dục với mục đích khảo sát văn hóa và giao lưu văn hóa.

Trong đó, du lịch làng nghề cũng là một loại hình của du lịch văn hóa, qua đó du khách có thể cảm nhận, nhìn nhận các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể có liên quan mật thiết đến một làng nghề cổ truyền của một dân tộc nào đó.

Việc phân loại du lịch trên có ý nghĩa rất quan trọng, sẽ giúp cho ta khai thác lợi thế, tiềm năng du lịch, xác định được thế mạnh của cơ sở kinh doanh du lịch, từ đó có thể xác định được cơ cấu khách hàng, mục tiêu của điểm du lịch, tạo điều kiện đưa hoạt động ngành du lịch ngày càng phát triển tốt nhất.

2.2 Đặc điểm và vai trò của du lịch làng nghề

2.2.1 Đặc điểm của du lịch làng nghề

- Điểm đến là một làng nghề truyền thống đã và đang hoạt động sản xuất các sản phẩm thủ công truyền thống.

- Điểm hấp dẫn của du lịch làng nghề là khách du lịch được tìm hiểu về lịch sử hình thành và các đặc điểm của làng nghề, cũng như tìm hiểu về những đặc điểm riêng của những sản phẩm thủ công truyền thống tại làng nghề.

- Dịch vụ du lịch làng nghề hỗ trợ cho việc phát triển kinh tế của các hộ làng nghề cũng như sự phát triển kinh tế của địa phương.

- Góp phần bảo tồn văn hoá truyền thống của làng nghề và các nghề thủ công truyền thống

- Du lịch làng nghề góp phần giáo dục cho nhân dân về lịch sử dân tộc và nâng cao tình yêu đối với quê hương đất nước

2.2.2 Vai trò của du lịch làng nghề đối với sự phát triển KT-XH địa phương

Khi đời sống vật chất ngày càng được nâng cao, xã hội càng hiện đại thì con người ta lại càng có nhu cầu nâng cao hơn nữa đời sống tinh thần. Cho nên sự phát triển của du lịch trong tương lai không xa, trong đó có du lịch làng nghề tìm hiểu về văn hóa dân tộc là nhu cầu tất yếu, nhất là đối với địa phương có nhiều các làng nghề như Bến Tre.

- Về mặt xã hội:

+ Du lịch làng nghề có vai trò lớn trong việc khai thác, bảo tồn các di sản

văn hóa.

+ Hoạt động du lịch cần nhiều lao động, do đó, phát triển du lịch sẽ giải

quyết đáng kể nhu cầu việc làm cho người dân.

+ Du lịch đánh thức các làng nghề thủ công mỹ nghệ, các món ăn đặc sản.

+ Du lịch làm tăng tinh thần đoàn kết, hữu nghị giữa người bản xứ và du khách thông qua các cuộc tiếp xúc, trao đổi về văn hóa

- Về mặt kinh tế:

+ Hoạt động du lịch đóng góp vào GDP của địa phương và quốc gia, đây còn là nguồn thu ngoại tệ lớn, có tác động làm thay đổi cán cân thanh toán của tỉnh và cả nước.

+ Trong phạm vi quốc gia, hoạt động du lịch có vai trò làm nguồn thu ngân sách, kích thích tăng trưởng kinh tế ở địa phương; điều hòa vốn, gia tăng khả năng trao đổi giữa các vùng.

+ Du lịch góp phần thúc đẩy các nền kinh tế khác phát triển như: giao thông vận tải, thông tin liên lạc, … Mặt khác, cơ sở hạ tầng phát triển cũng là một thuận lợi để phát triển và thu hút đầu tư cho ngành du lịch.

+ Hoạt động du lịch được xem như một hoạt động xuất khẩu có hiệu quả cao nhất, thông qua hình thức “xuất khẩu tại chỗ”, các hàng hóa công nghiệp, hàng tiêu dùng, thủ công mỹ nghệ, đặc sản, … được bán với giá bán lẻ cao hơn. Và cũng thông qua con đường du lịch, hàng hóa được xuất khẩu mà không vướng phải hàng rào thuế quan mậu dịch.

Phát triển du lịch góp phần chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế của một địa phương, một quốc gia. Xét theo khía cạnh tăng trưởng và phát triển kinh tế, cơ cấu ngành phản ánh sự phát triển của khoa học công nghệ, lực lượng sản xuất, phân công lao động chuyên môn và hợp tác sản xuất, một cách tổng quát là phản ánh trình độ phát triển của một quốc gia. Phát triển du lịch là xu hướng phù hợp với quá trình phát triển của bất cứ nền kinh tế nào.

2.3 Vai trò của du lịch đối với sự phát triển kinh tế xã hội

Trong quá trình hoạt động du lịch đòi hỏi phải có một số lượng lớn vật tư hàng hóa để phục vụ du khách. Ngoài ra việc khách du lịch đem tiền kiếm được từ nơi khác đến chi tiêu ở vùng du lịch, làm tăng nguồn thu của vùng và của đất nước du lịch, góp phần làm cho kinh tế của vùng du lịch và của đất nước phát triển.

Ngành du lịch phát triển còn là động lực thúc đẩy quá trình sản xuất kinh doanh của nhiều ngành khác trong nền kinh tế quốc dân như: ngành nông nghiệp, ngành sản xuất vật tư xây dựng, ngành công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng, ngành tiểu thủ công nghiệp…

Do nhu cầu của khách du lịch là rất đa dạng và phong phú cho nên ngành du lịch tạo điều kiện cho các ngành đa dạng hóa sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ ngay tại chỗ giúp cho quá trình lưu thông được nhanh hơn, tăng vòng quay của vốn, từ đó sử dụng vốn có hiệu quả hơn.

Ngành du lịch phát triển còn thúc đẩy sự phát triển của các ngành giao thông vận tải, bưu điện, ngân hàng, xây dựng…thông qua việc du khách trực tiếp sử dụng các dịch vụ của các ngành này như dịch vụ vận chuyển, dịch vụ bưu điện. dịch vụ đổi tiền. Còn các cơ sở kinh doanh du lịch cũng tiêu thụ phần lớn các sản phẩm của các ngành này như các công trình xây dựng, dịch vụ bưu điện…

Xem tất cả 116 trang.

Ngày đăng: 18/10/2023