Tiếp Cận Theo Lý Thuyết Phát Triển Nguồn Nhân Lực

Tổ chức khảo nghiệm, thử nghiệm một giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN trong bối cảnh hiện nay nhằm khẳng định tính hiệu quả của các giải pháp.

8. Tiếp cận nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu

8.1. Tiếp cận nghiên cứu

Để thực hiện được mục tiêu của đề tài, luận án sử dụng các phương pháp tiếp cận sau:

8.1.1. Tiếp cận duy vật biện chứng

Đặt đối tượng nghiên cứu trong mối liên hệ với nhau, ảnh hưởng và ràng buộc lẫn nhau. Đối tượng ở trạng thái vận động, biến đổi, nằm trong khuynh hướng là phát triển, đây là quá trình thay đổi về chất của các sự vật hiện tượng. Tiếp cận duy vật biện chứng giúp luận án vận dụng, thể hiện tư duy mềm dẻo, linh hoạt, xem xét sự vật hiện tượng trong mối quan hệ tác động qua lại, chuyển hóa lẫn nhau. Sự phản ảnh hiện thực, đúng thực trạng trở thành công cụ hữu hiệu giúp luận án lựa chọn đề xuất các giải pháp hiệu quả trong việc Phát triển ĐNGV ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN trong bối cảnh hiện nay.

8.1.2. Tiếp cận hệ thống

Việc phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN hiện nay hiệu quả hay không liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau như lịch sử phát triển của đơn vị đào tạo, kinh nghiệm quản lý, cơ sở vật chất, ĐNGV, quy mô, ngành đào tạo… cùng với sự tham gia của nhiều nhân tố từ Bộ chủ quản xuống đến các đơn vị trong cơ sở đào tạo. Tiếp cận hệ thống giúp Luận án có những nhận định khái quát sâu rộng, đầy đủ và sát thực tế hơn trong việc lựa chọn được những chỉ tiêu trong quá trình xây dựng các chuẩn để đ nh giá.

8.1.3. Tiếp cận chuẩn hóa

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 253 trang tài liệu này.

Trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay phát triển đội ngũ giảng viên dựa vào chuẩn là một trong những xu hướng tất yếu. Việc chuẩn hóa, chuyên nghiệp hóa đội ngũ giảng viên là đòi hỏi tất yếu trong phát triển đội ngũ giảng viên. Luận án sử dụng khung năng lực nghề nghiệp đội ngũ giảng viên ngành

ATTT ở các trường đại học khối QPAN để xác định mức độ đ p ứng các yêu cầu cơ bản về năng lực của giảng viên ngành ATTT trong phạm vi nghiên cứu, xác định các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN.

8.1.4. Tiếp cận năng lực

Tiếp cận năng lực trong nghiên cứu đề tài luận án để xác định những năng lực cần có khi thực hành nghề nghiệp của giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN, xác định các tiêu chuẩn năng lực đối với giảng viên ATTT giúp họ có thể thực hiện tốt nhiệm vụ theo yêu cầu. Từ đó chuyển hóa các tiêu chuẩn năng lực của họ vào hoạt động phát triển đội ngũ như: quy hoạch; đào tạo, bồi dưỡng; sử dụng, đ nh giá giảng viên dựa trên khung năng lực nghề nghiệp của giảng viên; tạo động lực cho đội ngũ giảng viên phát triển.

8.1.5. Tiếp cận theo lý thuyết phát triển nguồn nhân lực

Phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT là một bộ phận của phát triển nguồn nhân lực giáo dục đại học. Phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT bao gồm các công việc: qui hoạch phát triển, tuyển dụng, sử dụng và kiểm tra đ nh giá, kiến tạo môi trường làm việc. Tiếp cận theo lý thuyết phát triển nguồn nhân lực là kế thừa các thành tựu của khoa học quản lý nguồn nhân lực, tối ưu hóa năng suất đội ngũ.

8.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể

8.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận

Đề tài sử dụng kết hợp các phương pháp sau đây:

- Phân tích, tổng hợp, khái quát hóa các tài liệu về phát triển nguồn nhân lực giáo dục đại học của các tác giả trong và ngoài nước.

- Phân tích, tổng hợp các nghị quyết, chỉ thị về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT của Đảng, nhà nước.

- Nghiên cứu các văn bản tổng kết về xây dựng, phát triển nguồn nhân lực giáo dục đại học, phát triển đội ngũ giảng viên của một số cơ sở giáo dục đại học nói chung và các cơ sở giáo dục đại học khối QPAN nói riêng từ đó rút ra những kết luận liên quan đến phát triển đội ngũ giảng viên ở các trường đại học khối QPAN.

- Nghiên cứu các văn bản về xây dựng, phát triển nguồn nhân lực an toàn thông tin, từ đó rút ra những kết luận liên quan đến phát triển đội ngũ giảng viên ở các trường đại học khối QPAN.

Qua đó giúp tác giả khái quát, đ nh giá và luận giải quan điểm, tư tưởng liên quan đến đề tài luận án.

8.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

Phương pháp quan sát: Quan sát thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN được giao đào tạo trọng điểm về ATTT là khách thể nghiên cứu.

Phương pháp Điều tra: Điều tra khảo sát, đ nh giá thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN được giao đào tạo trọng điểm về ATTT.

Phương pháp chuyên gia: Dùng công cụ khảo sát, phỏng vấn, hội thảo để lấy ý kiến về các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN theo lý thuyết phát triển nguồn nhân lực.

Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Nghiên cứu các báo cáo tổng kết kinh nghiệm, đ nh giá hoạt động phát triển giảng viên ở các trường đại học hiện nay để xây dựng các giải pháp phát triển giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN đ p ứng được nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao về ATTT cho lĩnh vực QPAN và KTXH.

Phương pháp khảo nghiệm và thực nghiệm khoa học: Tổ chức thử nghiệm đ nh giá tác động của giải pháp: Đào tạo-bồi dưỡng đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN theo khung năng lực nghề nghiệp.

9. Phạm vi nghiên cứu

9.1. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

Hiện nay tại Việt nam có 03 trường đại học khối QPAN được Thủ tướng chính phủ giao đào tạo trọng điểm về an toàn thông tin gồm: Học Viện Kỹ thuật mật mã - Bộ Quốc phòng; Học Viện Kỹ thuật Quân sự - Bộ Quốc phòng; Học Viện an ninh Nhân dân - Bộ Công an.

9.2. Giới hạn về khách thể điều tra

Điều tra Cán bộ quản lý, Giảng viên, Sinh viên, Học viên cao học, Nghiên cứu sinh ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN được giao đào tạo trọng điểm về ATTT.

10. Luận điểm bảo vệ

10.1. Luận điểm 1

Đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN có vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực ATTT đ p ứng yêu cầu của lĩnh vực QPAN và KTXH tại Việt nam trong bối cảnh hiện nay.

10.2. Luận điểm 2

Có thể nghiên cứu đặc trưng cơ bản của lao động nghề nghiệp giảng viên ngành ATTT, những yêu cầu của bối cảnh mới xác lập khung năng lực nghề nghiệp đội ngũ giảng viên ngành ATTT làm cơ sở đề xuất các biện pháp phát triển ĐNGV ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN.

10.3. Luận điểm 3

Các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN dựa trên lý thuyết phát triển nguồn nhân lực, Khung năng lực nghề nghiệp giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN mà luận án xây dựng là hữu ích.

11. Đóng góp mới của Luận án

11.1. Về mặt lý luận

- Hệ thống hóa được những vấn đề lý luận về phát triển nguồn nhân lực ATTT và đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN hướng đến mục tiêu “chuẩn hóa” đ p ứng yêu cầu đổi mới chất lượng giáo dục đại học.

- Làm rõ được tính đặc thù của ngành ATTT trong lĩnh vực QPAN, và đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN. Hoàn thiện và bổ sung cũng như đưa ra được Khung năng lực nghề nghiệp giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN.

11.2. Về mặt thực tiễn

- Phát hiện được những hạn chế bất cập, nguyên nhân của các hạn chế bất cập trong việc phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN trong bối cảnh hiện nay;

- Phân tích được các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN;

- Đề xuất các khái niệm giảng viên ngành ATTT, ngành ATTT, đội ngũ giảng viên ngành ATTT, phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN, cũng như phân tích được các đặc thù của ĐNGV này trong bối cảnh hiện nay;

- Đề xuất được Khung năng lực nghề nghiệp giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN;

- Đề xuất được một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành ATTT ở các trường đại học khối QPAN nhằm khắc phục các hạn chế; phát huy vai trò của giảng viên ngành ATTT trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao về ATTT cho lĩnh vực QPAN và KTXH trong bối cảnh hiện nay;

12. Cấu trúc luận án

Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục các công trình đã công bố, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung nghiên cứu của luận án gồm 03 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn ở các trường đại học khối Quốc phòng an ninh trong bối cảnh hiện nay.

Chương 2: Thực trạng đội ngũ giảng viên và phát triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông ở các trường đại học khối Quốc phòng an ninh trong bối cảnh hiện nay.

Chương 3: Giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ngành an toàn thông tin ở các trường đại học khối Quốc phòng an ninh trong bối cảnh hiện nay.

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN NGÀNH AN TOÀN THÔNG TIN Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC

KHỐI QUỐC PHÒNG AN NINH TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY

1.1. Tổng quan các nghiên cứu vấn đề

1.1.1. Những công trình nghiên cứu về giảng viên và phát triển đội ngũ giảng viên

- Trong cuốn “Quản lý giáo dục - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn” [45], Tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc và các đồng sự của mình đã giới thiệu các vấn đề chung về quản lý giáo dục, quá trình hình thành lý luận quản lý giáo dục, các mô hình quản lý giáo dục, các cách tiếp cận quản lý giáo dục, chỉ ra những những khác biệt giữa lý luận quản lý giáo dục với các lĩnh vực khác cũng như đặc trưng quản lý giáo dục trong thế kỷ XXI; kiến giải các chức năng quản lý nhà trường nói chung và quản lý trường đại học nói riêng nhất là những vấn đề về quản lý nguồn nhân lực, quản lý tài chính, cơ sở vật chất … Đặc biệt vấn đề vận dụng và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh và các nhà lý luận khác về giáo dục, phát triển con người nói chung cũng như đội ngũ giảng viên nói riêng như nền tảng phương pháp luận cho việc nhận thức vai trò của giáo dục và quản lý giáo dục Việt nam trong bối cảnh hiện nay, chuyên khảo thực sự là nguồn tài liệu hữu ích cho việc quản lý và phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực giáo dục hiện nay.

- Khi bàn về quản lý phát triển cán bộ giáo dục đại học và quy hoạch nhân tài Học giả MarcoAntonioR.Diaz, Giám đốc Phòng Giáo dục Đại học, tổ chức UNESCO, trong cuốn sách Phát triển đội ngũ giảng viên: Định hướng cho thế kỷ 21“Higher education staff development: Directions for the 21st century” [96] đã cho rằng mục đích chính của một trường đại học là tạo ra và phổ biến kiến thức. Vì vậy các trường đại học phải tập trung vào các vấn đề đào tạo nhân lực, nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài; nghiên cứu khoa học, công nghệ tạo ra tri thức,

sản phẩm mới, phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế xã hội và hội nhập quốc tế; đào tạo ra NNL có kiến thức, kỹ năng thực hành nghề nghiệp, năng lực nghiên cứu và phát triển ứng dụng khoa học và công nghệ tương xứng với trình độ đào tạo; có sức khỏe; có khả năng sáng tạo và trách nhiệm nghề nghiệp, thích nghi với môi trường làm việc; từ đó có chiến lược phát triển NNL và nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường [96, tr. 133].

- Học giả người Mỹ Mary - Louise Kearney trong cuốn sách Phát triển đội ngũ giảng viên cho thế kỷ 21 “Higher education staff development for the 21st century” [102] đã thực hiện các phân tích về việc phát triển ĐNGV, ông cho rằng đội ngũ giảng viên là nguồn nhân lực đóng vai trò quyết định trong lĩnh vực giáo dục đại học, vì vậy cần phải tập trung mở rộng và phát triển kỹ năng nghề nghiệp của họ, đ p ứng các nhu cầu phát sinh trong quá trình làm việc. Phát triển đội ngũ giảng viên bao gồm các vấn đề: Kiến thức, kỹ năng chuyên môn, phong cách làm việc; kiến thức, kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông; kỹ năng giao tiếp trong giáo dục… Vì vậy, các trường đại học cần có sự đầu tư cũng như có kế hoạch tổng thể để phát triển đội ngũ giảng viên trong quá trình phát triển của từng nhà nhà trường, phải xem quá trình phát triển đội ngũ giảng viên là một quy trình phát triển và quản lý nhân sự của các trường đại học [102, tr. 12].

- Tại Hội nghị Thế giới về giáo dục đại học: Trong tác phẩm phát triển đội ngũ giảng viên “Higher education staff development” UNESCO, Paris, 5-9 tháng 10/1998- do UNESCO tổ chức tại Paris đã chỉ ra rằng: “Một số chính sách mạnh về phát triển đội ngũ là yếu tố quan trọng đối với các trường đại học. Phải xây dựng các chính sách phát triển đội ngũ giảng viên rõ ràng và minh bạch, thường xuyên cập nhật và nâng cao kỹ năng của giảng viên, cải tiến về chương trình đào tạo, phương pháp dạy và học, có cơ chế tài chính minh bạch và rõ ràng nhằm giúp các trường đại học đạt được chất lượng cao trong nghiên cứu và giảng dạy” [113, tr. 74].

- Trong bối cảnh hiện nay các nghiên cứu về phát triển đội ngũ giảng viên

theo chuẩn nghề nghiệp đã và đang được tiến hành ở nhiều nước trên thế giới. Các nước đã tập trung xây dựng chuẩn cho nền giáo dục của mình, gồm: Chuẩn chất lượng, chuẩn trường, chuẩn cán bộ quản lý, chuẩn giảng viên. Nhìn chung, những công trình nghiên cứu đều coi đội ngũ giảng viên, phát triển đội ngũ giảng viên là một trong những nhân tố chủ chốt trong việc đảm bảo chất lượng và sự phát triển của nền giáo dục, quan điểm và nhận thức về vị trí, vai trò của đội ngũ giảng viên ngày càng đúng đắn, toàn diện hơn. Đồng thời, các nghiên cứu cũng đưa ra nhiều giải pháp khác nhau để phát triển đội ngũ giảng viên như: Xây dựng chuẩn nghề nghiệp, các tiêu chí, yêu cầu, phương pháp kiểm tra đ nh giá, sử dụng công nghệ, kỹ thuật hiện đại.

- Về các nghiên cứu liên đến quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về người thầy và việc xây dựng đội ngũ giảng viên đại học tác giả Ngô Văn Hà trong tác phẩm “Tư tưởng Hồ Chí Minh về người thầy và việc xây dựng đội ngũ giảng viên đại học hiện nay” [34] đã tập trung nghiên cứu, phân tích hệ thống quan điểm tư tưởng Hồ Chí Minh về người thầy, bao gồm vai trò, phẩm chất đạo đức, chuyên môn nghiệp vụ và phương pháp giảng dạy của người thầy. Hơn nữa, tác giả đã đ nh giá thực trạng và đi sâu phân tích sự vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về người thầy trong việc xây dựng ĐNGV đại học hiện nay.

- Trong luận án tiến sĩ “Quản lý đội ngũ giảng viên trong đại học đa ngành, đa lĩnh vực ở Việt Nam theo quan điểm tự chủ và trách nhiệm xã hội”

[78] của tác giả Phạm Văn Thuần đã nghiên cứu thực trạng công tác quản lý giảng viên ở các trường đại học đa ngành, đa lĩnh vực ở Việt nam, đây là một công trình nghiên cứu công phu, tác giả đã đưa ra các luận cứ, xây dựng các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý giảng viên ở các trường đại học đa ngành, đa lĩnh vực. Tuy nhiên luận án mới đề cập sâu đến vấn đề quản lý, chưa đi sâu vào phân tích và đưa ra các giải pháp phát triển toàn diện cho đội ngũ giảng viên đại học nói chung. Vì vậy, kết quả của luận án chỉ có tác dụng tham khảo.

- Bàn về vấn đề đ nh giá giảng viên đại học trong công trình nghiên cứu

“Đánh giá giảng viên đại học theo hướng chuẩn hóa trong giai đoạn hiện nay”