TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA KINH TẾ NGOẠI THƯƠNG CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI
--------***--------
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Tên đề tài:
PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ ĐỂ ĐÁP ỨNG NHU CẦU PHÁT TRIỂN KINH TẾ
Có thể bạn quan tâm!
-
Phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - 2 -
Góp Phần Quan Trọng Vào Việc Tăng Nguồn Hàng Xuất Khẩu, Nâng Cao Năng Lực Cạnh Tranh Trên Thị Trường Quốc Tế -
Dnv&n Mỹ Là “Vùng Đệm Cho Các Cú Sốc Chu Kỳ Kinh Doanh” Đồng Thời Tạo Động Lực Trực Tiếp Cho Tăng Trưởng Kinh Tế 5
Xem toàn bộ 116 trang tài liệu này.
Sinh viên thực hiện : Phạm Thị Thuỳ Linh Lớp : Anh 1
Khóa : K41A - KTNT
Giáo viên hướng dẫn : PGS.TS. Vũ Sĩ Tuấn
Hà Nội, 11/ 2006
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
1. ASEAN: Asociation of SouthEast Asia Nations.
2. APEC: Asia Pacific Economic Coorperation
3. CCNLN: Cụm công nghiệp làng nghề.
4. DNV&N: Doanh nghiệp vừa và nhỏ.
5. JBIC: Japanese Bank for International Coorperation.
6. IMF: International Money Fund.
7. HTX: Hợp tác xã.
8. WTO: World Trade Organisation.
9. R&D: Research and Develop.
10. UNDP: United Nations Development Program.
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Lời nói đầu 1
chương I: Tổng quan về Doanh nghiệp vừa và nhỏ và vai trò của Doanh nghiệp vừa và nhỏ đối với phát triển kinh tế 4
I. Tổng quan về doanh nghiệp vừa và nhỏ 4
1. Tính tất yếu khách quan của sự xuất hiện, tồn tại và phát triển của DNV&N trong nền kinh tế 4
2. Khái niệm doanh nghiệp vừa và nhỏ 6
3. Đặc điểm và tính chất của DNV&N 7
II. Vai trò của DNV&N đối với phát triển kinh tế 9
1. Vai trò của DNV&N trong nền kinh tế các nước 9
1.1. Đóng góp vào tăng trưởng và phát triển kinh tế 11
1.2. Tạo sự ra năng động và hiệu quả cho nền kinh tế 11
1.3. Khai thác tiềm năng rất phong phú trong dân cư 12
1.4. Góp phần quan trọng vào việc tăng nguồn hàng xuất khẩu, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế 12
1.5. Giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, góp phần ổn định xã hội 14
1.6. Huy động vốn và tận dụng các nguồn lực xã hội khác 14
1.7. Góp phần quan trọng vào việc tạo lập sự phát triển cân đối và hoàn thiện cơ cấu kinh tế. 15
1.8. Là tiền đề tạo ra các doanh nghiệp lớn, đồng thời làm lành mạnh môi trường kinh doanh 16
2. Vai trò của DNV&N đối với phát triển kinh tế của một số nước trên thế giới 17
2.1. DNV&N Đài Loan đẩy mạnh xuất khẩu, đáp ứng nhu cầu hướng ngoại của nền kinh tế trong giai đoạn công nghiệp hoá - hiện đại hoá
đất nước 17
2.2. DNV&N Mỹ là “vùng đệm cho các cú sốc chu kỳ kinh doanh”
đồng thời tạo động lực trực tiếp cho tăng trưởng kinh tế 20
2.3. DNV&N Italia đóng vai trò chủ chốt trong hoạt động xuất khẩu, là “nguồn lực kinh tế then chốt và chiến lược” trong công nghiệp - trụ
cột chính của nền kinh tế Italia. 22
2.4. DNV&N tạo nền tảng cho mô hình kinh tế “nhị nguyên” - một mô hình kinh tế độc đáo đã làm nên “kỳ tích Nhật Bản” 24
chương II: Phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
........................................................................................................................................ 27
I. Đặc điểm của nền kinh tế Việt Nam và sự cần thiết phải phát triển DNV&N để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế trong giai
đoạn hiện nay 27
1. Khái quát về nền kinh tế việt nam sau 20 năm đổi mới 27
2. Nhu cầu phát triển kinh tế của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay và sự cần thiết phải phát triển DNV&N để đáp ứng nhu cầu đó 31
II. thực trạng phát triển DNV&N Để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế Việt nam trong giai đoạn hiện nay 40
1. Thực trạng phát triển của DNV&N để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế 40
1.1 Sự gia tăng số lượng DNV&N trong nền kinh tế Việt Nam 40
1.2. Năng lực cạnh tranh và hiệu quả sản xuất kinh doanh của DNV&N
......................................................................................................... 42
1.3. Đóng góp của các DNV&N đối với nền kinh tế Việt Nam 47
2. Thực trạng hỗ trợ của nhà nước đối với phát triển DNV&N và những khó khăn, vướng mắc còn tồn tại 53
2.1. Cơ quan quản lý và hỗ trợ của nhà nước đối với phát triển DNV&N ở Việt Nam 53
2.2. Thể chế chính sách khuyến khích phát triển DNV&N ở Việt Nam
......................................................................................................... 57
2.3 Những khó khăn, vướng mắc còn tồn tại trong quá trình phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ 61
chương III: Một số giải pháp phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay 66
I. định hướng chung phát triển DNV&N để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế 66
1. Nâng cao tầm nhận thức về vai trò của DNV&N trong phát triển kinh tế
............................................................................................................. 66
2. Phát triển DNV&N mạnh cả về số lượng và chất lượng 66
3. ưu tiên phát triển DNV&N ở nông thôn 67
4. Đặc biệt khuyến khích phát triển doanh nghiêp vừa và nhỏ trong ngành công nghiệp phụ trợ 68
5. Phát triển DNV&N sản xuất công nghiệp phụ trợ trong mối liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp lớn 69
6. Ngiên cứu thành lập một số khu công nghiệp vừa và nhỏ và các cụm công nghiệp làng nghề dành riêng cho DNV&N 69
II. Kinh nghiệm phát triển DNV&N của một số nước trên thế giới
................................................................................................................................... 70
1. Bài học kinh nghiệm của Nhật Bản 70
2. Bài học về sự hỗ trợ phát triển DNV&N của Chính phủ Mỹ 73
III. Một số giải pháp phát triển DNV&N để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay 74
1. Các giải pháp nhằm gia tăng số lượng DNV&N trong nền kinh tế 74
2. Nhóm giải pháp nhằm nâng cao năng lực và hiệu quả kinh doanh của DNV&N 77
2.1. Nhóm giải pháp nâng cao năng lực tài chính của DNV&N 77
2.2. Nhóm giải pháp nâng cao năng lực công nghệ của DNV&N 79
2.3. Nhóm giải pháp nhằm nâng cao năng lực quản lý và chất lượng nguồn nhân lực cho các DNV&N 83
3. Các giải pháp phát triển DNV&Ntrong các ngành công nghiệp phụ trợ 88
4. Các giải pháp phát triển DNV&Nở các làng nghề truyền thống
............................................................................................................. 90
5. Các giải pháp phát triển DNV&N ở vùng nông thôn 94
Kết luận 96
Danh mục tài liệu tham khảo 97
PHỤ LỤC
LỜI NÓI ĐẦU
Sau 20 năm thực hiện công cuộc đổi mới kinh tế từ năm 1986 và đặc biệt từ khi tiến hành những cải cách thị trường toàn diện năm 1989, nền kinh tế Việt Nam đã thực sự khởi sắc với những con số tăng trưởng ấn tượng về GDP, kim ngạch xuất khẩu, tăng trưởng sản xuất công nghiệp… Tuy nhiên, trong bối cảnh toàn cầu hoá nền kinh tế thế giới như hiện nay, những thành tích của Việt Nam phải được đặt trong quan hệ so sánh với các nước khác. Nhìn chung, cho đến nay, so với các nước trong khu vực và trên thế giới, về cơ bản Việt Nam vẫn là một nước nghèo. Do đó, tiếp tục đẩy mạnh công cuộc công nghiệp hoá - hiện đại hoá, thúc đẩy phát triển mạnh kinh tế đất nước vẫn là mục tiêu hàng đầu của toàn Đảng, toàn dân ta. Mặt khác, hạt nhân của mỗi nền kinh tế chính là các doanh nghiệp. Sự phát triển kinh tế suy cho cùng là do sự phát triển của các doanh nghiệp trong nền kinh tế quyết định. Vì vậy, để phát triển kinh tế chúng ta cần có chính sách và chiến lược phát triển đúng đắn với mỗi loại hình doanh nghiệp.
Sự phát triển của kinh tế thị trường đầu thế kỷ 20 đã làm biến đổi mạnh mẽ nền kinh tế thế giới nói chung và ở từng nước, từng khu vực nói riêng. Nhiều mô hình doanh nghiệp đã được thử nghiệm và đem lại thành công bất ngờ. Trong đó nổi bật là mô hình các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Mặc dù mang cái tên khiêm tốn “vừa và nhỏ” song vai trò của các doanh nghiệp này thực sự không nhỏ chút nào, đối với cả những nước có tiềm năng kinh tế mạnh như Nhật Bản, Mỹ, Italia đến những nước NICs năng động hiện nay như Hàn Quốc, Đài Loan... và cả những nước đang phát triển như Malaixia, Philippin...
Ở nước ta, trong những thành tựu kinh tế quan trọng từ khi bắt đầu công cuộc đổi mới đến nay, không thể không nhắc tới những đóng góp to lớn
của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Tỷ lệ đóng góp ngày càng cao vào tổng thu nhập quốc dân và sự phát triển ngày càng rộng lớn ở khắp mọi miền đất nước của loại hình doanh nghiệp này cho thấy vai trò không thể thiếu của doanh nghiệp vừa và nhỏ trong công cuộc phát triển kinh tế đất nước.
Tuy nhiên, cho đến nay, công cuộc phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn chưa được hoạch định rõ ràng với những chương trình phát triển cụ thể, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế đất nước trong giai đoạn mới. Do đó, chưa phát huy được tiềm năng to lớn của loại hình doanh nghiệp này trong việc đáp ứng các nhu cầu cầu đó. Đại đa số các doanh nghiệp vừa và nhỏ nước ta vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn làm hạn chế khả năng cạnh tranh cũng như tiềm năng to lớn của loại hình doanh nghiệp này. Nhận thấy ý nghĩa thiết thực của vấn đề này, em đã chọn đề tài “Phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế” cho Khóa luận tốt nghiệp của mình.
Mục đích của Khoá luận nhằm nghiên cứu, làm rõ vai trò và tiềm năng to lớn của doanh nghiệp vừa và nhỏ trong việc đáp ứng các nhu cầu phát triển kinh tế của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, đồng thời đưa ra một số giải pháp phát triển loại hình doanh nghiệp này để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế đó.
Trong Khoá luận, em đã làm rõ vai trò của loại hình doanh nghiệp vừa và nhỏ nói chung đối với phát triển kinh tế, cụ thể hoá các nhu cầu phát triển kinh tế của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, đi sâu phân tích thực trạng và tiềm năng của doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam để làm rõ khả năng của loại hình doanh nghiệp này trong việc đáp ứng các nhu cầu phát triển kinh tế của đất nước. Cuối cùng, em xin kiến nghị một số giải pháp phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế của Viêt Nam trong giai đoạn hiện nay.
Về phạm vi và đối tượng nghiên cứu, Khoá luận chỉ tập trung vào các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam, mà không đề cập đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ của nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam. Thích ứng với nội dung và giới hạn của đề tài, bố cục Khoá luận gồm ba phần chính sau:
Phần 1: Tổng quan về doanh nghiệp vừa và nhỏ và vai trò của doanh nghiệp vừa và nhỏ đối với phát triển kinh tế
Phần 2: Phát triển của doanh nghiệp vừa và nhỏ để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế của Việt Nam
Phần 3: Một số giải pháp phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế của việt Nam trong giai đoạn hiện nay
Tuy nhiên, do đây còn là một đề tài mới mẻ, hơn nữa do thời gian và trình độ nghiên cứu còn hạn chế nên Khoá luận này sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Em kính mong nhận được những đóng góp quý báu từ Thầy, Cô và mong nhận được những ý kiến hữu ích từ bạn bè để tác phẩm của mình được hoàn thiện hơn.
Em xin trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Thầy giáo – PGS. TS. Vũ Sĩ Tuấn, người đã trực tiếp hướng dẫn em thực hiện đề tài này với nhiều lời khuyên, ý kiến đóng góp hữu ích; cảm ơn các cô, chú, anh, chị tại Viện nghiên cứu kinh tế trung ương và Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã giúp đỡ em trong việc thu thập tài liệu nghiên cứu. Cuối cùng, em xin chân thành cảm ơn bạn bè, những người đã động viên và giúp đỡ em hoàn thành đề tài nghiên cứu này.
Hà Nội, tháng 11 năm 2006
Sinh viên thực hiện Phạm Thị Thuỳ Linh A1- K41- KTNT