Nghiên cứu xây dựng mô hình nam vận động viên cấp cao môn cầu lông qua các giá trị sinh học, sư phạm và tâm lý

thực hiện tốt trí nhớ thao tác đòi hỏi phải có khả năng tập trung chú ý và phân phối chú ý cao.

Chuẩn bị thực nghiệm: Gồm một bảng với các chữ số từ 3 -7 chữ số trong mỗi hàng (các chữ số không đựơc là tổng lặp lại, còn tổng của hai số giữa phải lớn hơn 9). Toàn bộ trắc nghiệm có 10 dãy số gồm từ 3, 4, 5, 6, 7 chữ số. Mỗi hàng có cùng lượng chữ số được lặp lại 2 lần.

Cách tiến hành: người trực tiếp kiểm tra bằng một nhip điệu nhất định sẽ đọc một dẫy số, trong thời gian đó người thực nghiệm phải cộng số thức nhất với số thứ 2, số thứ 2 với số thứ 3…và nhớ tổng của những số đó (thí dụ cho một dãy 4 chữ số:3; 5; 2; 7. Trong dãy số này sẽ có 3 tổng như sau: 3+5=8; 5+2=7; 2+7=9. Người thực nghiệm sẽ cần phải viết 8; 7; 9). Theo hiệu lệnh “viết”, người được thử nghiệm sẽ ghi lại dãy con số đó theo thứ tự từng hàng.

Thời gian đọc các chữ số: 3 số-3 giây; 4 số-4 giây…thời gian ghi đáp số: 3số-3 giây; 4 số-7 giây; 5số-9 giây; 6số-12 giây; 7số-15 giây.

Thực nghiệm được tiếp tục cho đến khi kết thúc trọn vẹn 10 dãy số.

Toàn bộ thí nghiệm có 10 dãy số bao gồm từ 3, 4, 5, 6, 7 chữ số. Mỗi hàng có cùng một lượng chữ số bằng nhau được lặp lại 2 lần.

Xác định kết quả và đánh giá:

Kết quả trắc nghiệm được đánh giá theo số lượng các dãy số được thực hiện đúng. Điểm tối đa là 10.

Kết quả

Giá trị điểm của 2 cặp dãy số có chứa
7	6	5	4	3
Điểm	4	3	2	1	0

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 285 trang tài liệu này.

Chú ý tổng hợp (p):

Test đánh giá chú ý tổng hợp

Mục đích của test: Đánh giá khả năng chú ý tổng hợp.

Đây là test của V.Necoraxop và đã được Phạm Ngọc Viễn cải biên cho phù hợp với hoạt động thể thao.

Chuẩn bị thực nghiệm: Thiết bị trắc nghiệm là biểu mẫu in sẵn rộng mỗi chiều 12 cm, trong đó chia ra làm 25 ô nhỏ, mỗi ô nhỏ lại chia ra thành 2 phần theo đường chéo, phần trên viết bằng mực màu đen theo đúng thứ tự từ 1- 25, phần dưới viết bằng mực màu đỏ các con số từ 1 - 25 nhưng không theo trật tự, sắp xếp một cách ngẫu nhiên.

Cách tiến hành: Phát biểu mẫu, bút cho đối tượng, hướng dẫn cấu tạo biểu sau đó yêu cầu đối tượng quan sát một cách nhanh chóng và tìm chính xác các con số màu đỏ ở phần dưới theo thứ tự từ 1 đến 25 rồi ghi lại chúng bằng con số màu đen cùng ô tương ứng vào bảng 25 ô trống phía dưới.

Khi đối tượng kiểm tra không còn thắc mắc, cán bộ trắc nghiệm phát lệnh "bắt đầu" và bấm đồng hồ theo dõi thời gian cho tới khi đối tượng kiểm tra làm xong.

Xác định kết quả và đánh giá:

t Trong đó: P là hiệu suất chú ý

P = --------------------- t là thời gian hoàn thành thực nghiệm 25 – n n là số lỗi

Giá trị tuyệt đối của P càng nhỏ, hiệu suất chú ý càng cao.

Tập trung chú ý (đ) (Trắc nghiệm hình thành khái niệm):

Test đánh giá tập trung chú ý (Trắc nghiệm hình thành khái niệm)

Mục đích của test: Đánh giá khả năng tập trung chú ý.

Tính chất xác định cường độ chú ý cao vào một đối tượng chủ yếu, là sự tách ra một phạm vi hẹp các đối tượng để chú ý vào. Phạm vi các đối tượng chú ý càng hẹp thì sức chú ý càng tập trung. Sức chú ý càng tập trung thì cường độ chú ý càng lớn.

Đây là bảng được các nhà khoa học thể thao Trung quốc cải biên từ bảng vòng tròn Landont, từ một vòng hở thành 2 vòng hở lồng vào nhau. Vòng hở bên trong và vòng hở bên ngoài theo những hướng khác nhau, đòi hỏi thực hiện test phải tập trung chú ý để xác định được tín hiệu cần kiểm tra. bên cạnh sự phức tạp hơn thì lại được đơn giản hơn nhờ vòng hở lớn hơn, tạo sự hưng phấn cho người thực nghiệm.

Chuẩn bị thực nghiệm: bản in mẫu chuẩn có 2 vòng tròn khuyết lồng vào nhau, vòng trong và vòng ngoài hướng quay theo trật tự ngẫu nhiên, trong đó có 15 hình hàng ngang, 20 hình hàng dọc, tổng số có 300 hình.

Đồng hồ bấm giây, bút viết cho người thực nghiệm.

Ghi rõ họ tên, tuổi, giới tính, ngày kiểm tra vào nơi quy định trên bản mẫu.

Cách tiến hành: khi có lệnh kiểm tra, người thực nghiệm sẽ dò tìm hình (có 2 vòng tròn khuyết lồng vào nhau) với phần khuyết vòng tròn bên trong và vòng tròn bên ngoài quay về hướng đã quy định.

Thời gian thực hiện 3 phút.

Xác định kết quả và đánh giá: Kết quả được tính trên tổng số hình dò đúng. Độ ổn định chú ý (đ):

Test đánh giá ổn định chú ý

Mục đích của test: Đánh giá ổn định chú ý.

Duy trì chú ý trong khoảng thời gian nhất định, không bị phân tán là tính hiệu quả cao của hoạt động, độ chính xác của công việc, đặc biệt trong thi đấu thể thao nói chung và bóng bàn nói riêng.

Chuẩn bị thực nghiệm:

Bản in mẫu chuẩn có in 2 bảng dò Bảng nhỏ có 10 đường dò.

Bảng lớn có 25 đường dò.

Đồng hồ bấm giây, bút viết cho người thực nghiệm.

Ghi rõ họ tên, tuổi, giới tính, ngày kiểm tra vào nơi quy định trên bản mẫu.

Người thực nghiệm sẽ dò trên một mạng nhiều đường, dò từ nơi xuất phát của 1 ô có số thứ tự, dò tìm đến đích rồi ghi số ô nơi xuất phát vào ô đích

Cách tiến hành: khi có lệnh kiểm tra, người thực nghiệm sẽ dò tìm đường đi từ ô xuất phát đến ô đích.

Thực hiện dò hết bảng nhỏ trước rồi mới dò bảng lớn. Thời gian thực hiện 2 phút.

Xác định kết quả và đánh giá: Kết quả tính trên tổng số ô dò đúng.

Cảm giác lực cơ tay (%)

Test cảm giác lực cơ:

- Mục đích: Đánh giá trạng thái cảm xúc của VĐV

- Dụng cụ: lực kế bóp tay

- Cách thức tiến hành:

Người được thử nghiệm ở tư thế thuận lợi nhất, tay phải cầm lực kế trong tay bóp với lực tối đa. Theo yêu cầu của người làm thí nghiệm làm lại 3 lần với lực bóp bằng 50% lực tối đa (với sự tham gia của thị giác) . Sau đó thực hiện 10 lần với lực bóp 50% lực tối đa không nhìn vào lực kế.

- Nhiệm vụ của người thực hiện cố gắng phân phối sự nỗ lực cơ bắp thật chính xác. Người làm thí nghiệm ghi kết quả thí nghiệm vào giấy

- Đánh giá kết quả:

Để đánh giá độ chính xác của cảm giác lực cơ, ta lấy sai số trung bình của 10 lần đo (không xét đến dấu). Nếu giá trị tuyệt đối sai số càng nhỏ thì độ chính xác của cảm giác càng cao.

Tư duy thao tác (p)

- Mục đích của test: trong điều kiện căng thẳng tâm lý lớn sẽ có lượng vận động tâm lý tác động tới các chức năng tâm lý, đặc biệt là tư duy. Do đó, việc xác định tốc độ và cường độ của các quá trình tâm lý (trong đó có tư duy) là một thông số rất quan trọng về độ tin cậy tâm lý của VĐV.

Tư duy thao tác rất cần thiết cho VĐV các môn bóng. Các yếu tố thành phần của tư duy thao tác là thời gian tri giác (thu nhận thông tin), đánh giá tình huống (xử lý thông tin) và thời gian quyết định giải pháp hành động (tốc độ và độ chuẩn xác của các thao tác tư duy).

Phương pháp tư duy thao tác (thực nghiệm) là của A.V.Rôđiônốp (liên xô) dựa theo thuyết “chuyển năng lực” tư duy từ lĩnh vực khác sang lĩnh vực thể thao. Ở đây đòi hỏi về sự hạn chế thời gian nghiêm ngặt. Đặc thù của hoạt động thể thao tạo nên sự nghiêm ngặt của các quá trình thông tin, tư duy lôgic và thực hiện.

- Chuẩn bị thực nghiệm: Dụng cụ cho thí nghiệm là một hộp gỗ hình chữ nhật được chia ra làm 6 ô vuông đều bằng nhau trong đó chỉ sử dụng 5 ô có khắc chữ A, B, C, D, E có 3 hình vuông bằng gỗ được khắc các số 1, 2, 3 có thể di chuyển từ sân này sang sân khác trong phạm vi 5 sân A, B, C, D, E theo nguyên tắc di chuyển vào sân trống không có các con số, từng ô, không nhảy cóc ô, có 3 test kiểm tra 4, 8, 10 nước đi

Đồng hồ bấm giây.

Địa điểm kiểm tra không được ồn ào, đối tượng ngồi trong phòng cách biệt và thực hiện 3 nhiệm vụ (3 cách bố trí quân đi khác nhau).

B	C
	D	E

Test 4 nước đi

3	2
	D	E

Test 8 nước đi

B	2
	D	1

Test 10 nước đi

2	1


- Cách tiến hành: khi có lệnh kiểm tra, người thực nghiệm di chuyển sắp nước đi sao cho đi ít thời gian nhất, sắp cho hình vuông số 1 vào ô A, số 2 vào ô B, số

3 vào ô C. Các quân 1, 2, 3 lúc đầu xếp không theo trật tự số tự nhiên, đối tượng thực nghiệm sắp xếp lại theo đúng từ số nhỏ nhất đến số lớn nhất theo hàng ngang.

- Xác định kết quả và đánh giá:

Thực hiện cả 3 nhiệm vụ, tính trung bình thời gian và số nước đi của cả 3 nhiệm

vụ.

Hiệu xuất của tư duy thao tác được đánh giá theo công thức:

P =

P- Hiệu suất của tư duy thao tác T- Tổng thời gian thực hiện test n- Tổng số bước đi

50- Hằng số

P càng nhỏ năng lực tư duy thao tác càng cao (nhanh, thao tác nhạy, phân tích xử lý thông tin nhanh và quyết định hành động nhanh).

Test stress:

Trắc nghiệm stress của Soly Bensabal

Quá trình thích nghi của thể chất và tâm lý tích cực sẽ thúc đẩy khả năng miễn dịch tích cực đối với những tác động từ môi trường bên ngoài. Quá trình thích nghi đó còn phản chiếu sinh động về tính chất, cơ chế hoạt động stress, từ đó quy định chế độ, lối sống và tính cách của từng cá nhân. Bên cạnh đó, những chỉ số stress sẽ là một trong những chỉ số quan trọng phản ánh những tác động mạnh mẽ bởi các yếu tố trong môi trường tập luyện thể thao đối với thể chất và tâm lý vận động viên thể thao.

Bước đầu xác định vận động viên thể thao có stress không và thực trạng mức độ biểu hiện stress ở vận động viên thể thao hiện nay như thế nào? chúng tôi lựa chọn sử dụng trắc nghiệm stress của Soly-bensabal.

+ Mục đích: nhằm đánh giá mức độ biểu hiện chung của stress

+ Kết quả trắc nghiệm cho phép xác định mức độ biểu hiện stress

Phương pháp đánh giá stress của Soly-Bensabal

Trắc nghiệm bao gồm các câu hỏi (30 câu hỏi,)

Tính điểm theo phương pháp của Soly-Bensabal: Các câu: 1,2,5,7,9,12,14,15, 20,23, 24 Rất thường xuyên: 4 điểm; Thường xuyên: 3 điểm; Thỉnh

thoảng: 2 điểm; Không: 1 điểm.

Các câu: 3, 4, 6, 8, 10, 11, 13, 16, 17, 18, 19, 21, 22, 25, 26, 27, 28, 29, 30

Rất thường xuyên: 1đ; Thường xuyên: 2đ; Thỉnh thoảng 3đ; Không: 4đ

Đánh giá stress theo phương pháp của Soly-Bensabal: Mức 30 điểm: stress bình thường; Mức 31 – 60 điểm stress cao; Mức 61 – 90 điểm: stress rất cao.

Nỗ lực ý chí

Nỗ lực ý chí để đạt mục đích (Ý chí chiến thắng):

- Mục đích: đánh giá sự nỗ lực ý chí khắc phục mệt mỏi và những căng thẳng cơ bắp lớn trong quá trình thi đấu để đạt được mục đích đề ra.

- Dụng cụ: Công năng lực tay kế Enđograph.

- Cách tiến hành: Người được kiểm tra ngồi ở tư thế thuận lợi nhất. Thiết bị Enđograph được đặt ở trên bàn ngang tầm ngực. Các ngón tay phải của người kiểm tra

nắm lấy cần kéo, phần cùi lòng bàn tay tỳ vào giá đỡ đồng thời là điểm tựa để phát động lực kéo. (người kiểm tra cần phải huy động sự nỗ lực cơ bắp để khắc phục dao động từ 0,5 đến 5kg).

- Kết quả đo: Kiểm tra trong 2 lượt cách nhau 15 phút.

Lần 1: Người được kiểm tra cố gắng dùng lực tay của mình để kéo hết sức một lực cho trước với một tần số thích hợp nhất cho đến khi xuất hiện mệt mỏi và không thể kéo thêm được nữa.

Lần 2: làm như lần 1 sau 15 phút nghỉ giữa.

P: Sự nỗ lực ý chí

P = B – A ( A

5−C

x 1 )

A 5−C

A: Số lượt kéo tay trong lượt thí nghiệm 1 B: Số lượt kéo tay trong lượt thí nghiệm 2 C: Trọng lượng (kg) – lực phái kéo

: Biểu hiện giá trị tuyệt đối của sức bền mạnh; Nếu B – A = 0, lấy giá trị của A x

5−C

1 ; Nếu B – A bằng âm, lấy giá trị âm. Nếu giá trị P càng lớn tính mục đích càng cao.

Hoài bão thành tích (điểm)

- Mục đích: Đánh giá hoài bão thành tích của người được kiểm tra. Hoài bão thành tích (hay mức mong muốn) là một trong những phẩm chất ý chí quan trọng phản ánh xu hướng mục đích hoạt động thể thao của người được kiểm tra. Mức mong muốn được xác định bằng mức độ khó khăn của mục đích (hoặc nhiệm vụ) mà người được kiểm tra đặt ra cho mình. Mục đích đặt ra càng khó khăn bao nhiêu thì hoài bão mục đích càng lớn bấy nhiêu.

Hoài bão đạt mục đích tối ưu (phù hợp với khả năng của bản thân) tạo những tiền đề tâm lý cần thiết để người được kiểm tra huy động hết tiềm năng của mình ở những thời điểm quyết định nhằm đạt được mục đích đề ra.

- Thiết bị thí nghiệm: 10 quả bóng Tennis và các vòng tròn có các độ khó (kích thước và khoảng cách) khác nhau.

- Điều kiện tiến hành thí nghiệm: Người được kiểm tra đứng ở vạch xuất phát. Trước mặt là các vòng tròn có độ khó khác nhau về kích thước và khoảng cách. Mỗi vòng tròn được đánh số điểm tương ứng với độ khó của vòng tròn đó (thấp nhất là 3 điểm và cao nhất là 10 điểm). Vòng tròn nào có kích thước càng bé, khoảng cách càng xa so với vạch giới hạn xuất phát thì số điểm càng cao (Vòng gần nhất cách vạch xuất phát 3m và có đường kính 75cm; Vòng xa nhất là 10m với đường kính là 40cm).

Mục đích của Test là cố gắng đạt điểm cao nhất trong 10 lần ném (tùy theo sự lựa chọn và khả năng của bạn). Hãy lượng sức mình. Nếu bạn ném trúng vào ô nào sẽ được số điểm của ô đó, nếu ném trượt, bạn sẽ không được điểm. Trước khi ném chính thức được ném thử 05 lần để xác định khả năng của bản thân người được kiểm tra.