Nghiên Cứu Tác Động Của Dịch Vụ Ngân Hàng Quốc Tế Đến Hiệu Quả Hoạt

HQKTT

Hiệu quả kỹ thuật thuần (PTE - Pure Technical Efficiency) của NH	Kết quả PTE từ việc xử lý dữ liệu của 38 NH từ phần mềm DEAP 2.1 theo mô hình DEAVRS
HQQM	Hiệu quả quy mô (SE - Scale Efficiency) của NH	Kết quả SE từ việc xử lý dữ liệu của 38 NH từ phần mềm DEAP 2.1.
Biến giải thích
CVNT	Tỷ lệ cho vay ngoại tệ trên tổng tài sản có ngoại tệ	(Cho vay ngoại tệ/Tổng tài sản có ngoại tệ)
TSNNT	Tỷ lệ tài sản nợ ngoại tệ trên tổng nguồn vốn	(Tài sản nợ ngoại tệ/Tổng nguồn vốn)
Biến kiểm soát
VCSH	Tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản	(Vốn chủ sở hữu/Tổng tài sản)
QMTS	Quy mô tài sản của NH	Ln (Tổng tài sản)
CV	Tỷ lệ dư nợ cho vay trên tổng tài sản	(Dư nợ cho vay/Tổng tài sản)
VHDCV	Tỷ lệ vốn huy động trên dư nợ cho vay	(Vốn huy động/Dư nợ cho vay)
TTKT	Tốc độ tăng trưởng kinh tế	Nguồn dữ liệu từ Tổng cục thống kê
LP	Tỷ lệ lạm phát	Nguồn dữ liệu từ Tổng cục thống kê

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 221 trang tài liệu này.

Nguồn: Tổng hợp của tác giả

Mục đích của luận án là nghiên cứu tác động của DVNHQT đến HQHĐ của các NHTMVN. Dựa trên cơ sở mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu, kết hợp lý thuyết và kết quả nghiên cứu thực nghiệm, tác giả đã xây dựng các giả thuyết nhằm xem xét DVNHQT có tác động đến HQHĐ của các NHTMVN hay không?. Các giả thuyết nghiên cứu được tổng hợp trình bày lại qua bảng sau:

Bảng 3.4: Các giả thuyết nghiên cứu

Giả thuyết

Nội dung
Giả thuyết 1	Có mối tương quan cùng chiều hoặc ngược chiều giữa CVNT và HQKT của NH
Giả thuyết 2	Có mối tương quan cùng chiều hoặc ngược chiều giữa TSNNT và HQKT của NH
Giả thuyết 3	Có mối tương quan cùng chiều hoặc ngược chiều giữa CVNT và HQKTT của NH
Giả thuyết 4	Có mối tương quan cùng chiều hoặc ngược chiều giữa TSNNT và HQKTT của NH
Giả thuyết 5	Có mối tương quan cùng chiều hoặc ngược chiều giữa CVNT và HQQM của NH
Giả thuyết 6	Có mối tương quan cùng chiều hoặc ngược chiều giữa TSNNT và HQQM của NH

Nguồn: Tổng hợp của tác giả

3.2.4. Phương pháp nghiên cứu và kiểm định

Nghiên cứu chọn phương pháp DEA để phân tích HQHĐ qua đó sẽ xác định được HQKT, HQKTT, HQQM của các NHTMVN giai đoạn 2008-2014 bằng phần mềm DEAP 2.1.

Tiếp theo, nghiên cứu của luận án sử dụng dữ liệu bảng (panel data) được hồi quy theo 3 cách: Pooled OLS, FEM và REM bằng phần mềm Stata 11.1. Mô hình hồi quy gộp (Pooled OLS) sẽ thích hợp nếu không có sự tồn tại các yếu tố riêng biệt (từng NH) và yếu tố thời gian. Vì thế, phương pháp ước lượng tác động cố định (FEM) và tác động ngẫu nhiên (REM) sẽ phù hợp hơn vì không bỏ qua các yếu tố thời gian và yếu tố riêng biệt. Để tìm hiểu xem phương pháp hồi quy nào là phù hợp

nhất trong ba phương pháp trên, tác giả sử dụng các kiểm định: kiểm định F để chọn lựa mô hình Pooled OLS hoặc FEM (Nếu p-value của mô hình FEM có giá trị nhỏ hơn 5% thì lựa chọn mô hình FEM) và kiểm định Hausman để lựa chọn mô hình FEM hay REM (nếu p-value của kiểm định Hausman có giá trị nhỏ hơn 5% thì lựa chọn mô hình FEM).

Sau khi lựa chọn mô hình phù hợp, luận án tiếp tục tiến hành các kiểm định phương sai thay đổi (sử dụng kiểm định Modified Wald đối với mô hình FEM và kiểm định Breusch - Pagan Lagrangian đối với mô hình REM) và tự tương quan (sử dụng kiểm định Wooldridge) (Wooldridge, 2002). Nếu mô hình tồn tại hiện tượng tự tương quan và phương sai thay đổi, mô hình FGLS (Feasible Generalized Least Square) được sử dụng bởi mô hình này có thể kiểm soát được hiện tượng tự tương quan và phương sai thay đổi.

Kiểm định Modified Wald: được dùng để kiểm định hiện tượng phương sai thay đổi trong mô hình FEM với giả thuyết H0: mô hình không có hiện tượng phương sai thay đổi. Nếu p-value của kiểm định Modified Wald có giá trị nhỏ hơn 5% thì bác bỏ giả thuyết H0. Kiểm định Breusch - Pagan Lagrangian: được dùng để kiểm định hiện tượng phương sai thay đổi trong mô hình REM với giả thuyết H0: mô hình không có hiện tượng phương sai thay đổi. Nếu p-value của kiểm định Breusch - Pagan Lagrangian có giá trị nhỏ hơn 5% thì bác bỏ giả thuyết H0. Kiểm định Wooldridge: được dùng để kiểm định hiện tượng tự tương quan trong mô hình với giả thuyết H0: mô hình không có hiện tượng tự tương quan. Nếu p-value của kiểm định Wooldridge có giá trị nhỏ hơn 5% thì bác bỏ giả thuyết H0.

Quy trình nghiên cứu được thực hiện thành hai bước. Bước thứ nhất: dựa vào kết quả tổng kết lý thuyết, tác giả nghiên cứu định tính bằng cách thực hiện phỏng vấn trực tiếp 10 chuyên gia về lĩnh vực NH nhằm thu nhận ý kiến đánh giá của họ về DVNHQT và các chỉ tiêu phản ảnh DVNHQT tại Việt Nam. Bước thứ hai: Nghiên cứu định lượng sử dụng phương pháp hồi quy để xác định mức độ tác động của DVNHQT đến HQHĐ của NHTMVN, trên cơ sở đó tác giả đưa ra một số giải pháp phát triển DVNHQT nhằm nâng cao HQHĐ của các NHTMVN.

Nghiên cứu định lượng: Hồi quy theo mô hình Pooled OLS, FEM, REM

Tồn tại hiện tượng tự tương quan và phương sai thay đổi

Kiểm định các giả thuyết đưa ra

Nghiên cứu định tính: thảo luận tay đôi với các chuyên gia NH

Lựa chọn mô hình hồi quy theo FEM hoặc REM

Hồi quy theo mô hình FGLS

Kiểm định F và Hausman

Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu của luận án

Nguồn: Tác giả tự mô phỏng

Kết luận chương 3

Nghiên cứu định tính được thực hiện bằng cách thảo luận với các chuyên gia NH nhằm đưa ra các chỉ tiêu phản ánh DVNHQT và có hai chỉ tiêu được các chuyên gia thống nhất là: tỷ lệ cho vay ngoại tệ trên tổng tài sản có ngoại tệ và tỷ lệ tài sản nợ ngoại tệ trên tổng nguồn vốn. Đây là hai chỉ tiêu được đưa vào biến giải thích cùng với các biến kiểm soát khác như: tỷ lệ vốn chủ sở hữu, quy mô tài sản, tỷ lệ cho vay, tỷ lệ vốn huy động trên cho vay, tốc độ tăng trưởng kinh tế và tỷ lệ lạm phát. Trên cơ sở đó, tác giả đã xây dựng được mô hình nghiên cứu về tác động của DVNHQT đến HQHĐ của NHTMVN.

CHƯƠNG 4: NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦA DỊCH VỤ NGÂN HÀNG QUỐC TẾ ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM

Nghiên cứu chọn phương pháp DEA để phân tích HQHĐ của NH qua đó sẽ xác định được HQKT, HQKTT, HQQM, chỉ số Malmquist của các NHTMVN giai đoạn 2008-2014. Sau đó, tác giả sử dụng mô hình hồi quy Pooled OLS, FEM, REM, FGLS để nghiên cứu tác động của DVNHQT đến HQHĐ của các NHTMVN. Các kiểm định được sử dụng trong nghiên cứu là kiểm định F, kiểm định Hausman, kiểm định Breusch-Pagan Lagrangian, kiểm định Modified Wald, kiểm định Wooldridge để lựa chọn mô hình phù hợp nhất.

4.1. Nghiên cứu hiệu quả hoạt động của các NHTMVN

4.1.1. Thống kê mô tả các biến số liệu mẫu nghiên cứu

Bảng 4.1 là kết quả thống kê giá trị lớn nhất, nhỏ nhất, trung bình và độ lệch chuẩn của các biến số được sử dụng làm đầu vào và đầu ra trong mô hình ước lượng đo HQHĐ, hướng biến động của chi phí lãi (X1), chi phí nhân viên (X2), chi phí khác (X3), thu nhập từ lãi (Y1) và thu nhập ngoài lãi (Y2). Độ lệch chuẩn của biến thu từ lãi và chi trả lãi có biến động nhiều nhất chứng tỏ thu từ lãi và chi trả lãi giữa các NH có sự chênh lệch khá lớn. Số lượng NH nghiên cứu qua các năm không bằng nhau, năm 2008 là 35 NH, năm 2009 có 36 NH do Baovietbank được thành lập trong năm này và năm 2010 cũng có 36 NH được nghiên cứu. Năm 2011 có 35 NH được nghiên cứu vì không thu thập được dữ liệu của Tienphongbank và cũng bằng số lượng NH nghiên cứu năm 2012. Năm 2013 có 34 NH được nghiên cứu và năm 2014 chỉ có 31 NH nghiên cứu, số lượng NH giảm mạnh là do các NH đang trong giai đoạn sáp nhập, hợp nhất.

Bảng 4.1: Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu của các biến đầu vào và đầu ra

Đơn vị tính: triệu đồng

Năm

Biến	Số quan sát	Giá trị nhỏ nhất	Giá trị lớn nhất	Trung bình	Độ lệch chuẩn
2008	Y1	35	188.484	45.021.387	5.062.931	8.903.523
	Y2	35	-34.722	5.099.413	542.246	1.011.718
	X1	35	73.075	30.579.995	3.600.688	6.027.476
	X2	35	16.403	5.111.540	452.866	1.002.621
	X3	35	13.047	4.229.813	427.511	808.673
2009	Y1	36	270.648	43.246.817	4.784.702	8.279.304
	Y2	36	1.622	5.638.515	667.215	1.154.597
	X1	36	138.921	31.756.976	3.187.138	5.811.394
	X2	36	28.815	4.907.936	542.050	1.073.327
	X3	36	17.853	4.534.937	473.897	832.470
2010	Y1	36	569.517	55.139.865	7.389.980	11.116.156
	Y2	36	-42.306	5.244.995	722.300	1.108.112
	X1	36	334.320	38.280.586	5.059.085	7.512.106
	X2	36	42.928	6.753.006	707.919	1.367.514
	X3	36	31.069	5.585.719	655.736	1.088.323
2011	Y1	35	1.332.426	77.104.416	12.619.011	16.676.984
	Y2	35	-75.269	4.770.617	594.266	1.036.944
	X1	35	525.917	50.495.563	8.873.867	10.992.889
	X2	35	89.743	9.787.234	1.032.834	1.881.329
	X3	35	62.364	7.450.280	943.390	1.434.122

2012

Y1	35	1.161.591	72.510.098	12.231.368	15.818.968
Y2	35	-1.036.200	5.042.735	672.489	1.322.484
X1	35	454.888	47.117.661	8.509.113	10.442.294
X2	35	91.574	10.113.650	1.119.641	1.912.606
X3	35	111.883	16.216.926	1.381.408	2.768.966
2013	Y1	34	907.947	58.976.961	10.671.409	13.660.400
	Y2	34	-131.850	4.949.491	900.098	1.373.008
	X1	34	289.517	38.315.846	7.191.492	8.710.430
	X2	34	151.218	11.023.451	1.197.342	2.076.945
	X3	34	120.160	4.904.278	1.113.531	1.182.716
2014	Y1	31	756.595	43.984.255	9.365.471	10.764.224
	Y2	31	-177.911	5.529.716	987.431	1.403.197
	X1	31	177.968	27.139.993	6.055.211	6.556.925
	X2	31	146.872	5.059.865	1.067.307	1.305.168
	X3	31	140.098	4.766.821	1.090.723	1.113.240

Nguồn: Kết quả từ SPSS 16.0 với dữ liệu của 38 NHTM khảo sát

Các biến đầu ra là thu từ lãi chiếm tỷ trọng lớn và là thu nhập chính yếu của NHTM, thu nhập ngoài lãi cũng có xu hướng tăng nhưng chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ, thậm chí có một số NH thu nhập ngoài lãi bị âm. Biến thu từ lãi và chi phí trả lãi tăng dần trong khoảng thời gian từ 2008 đến 2011 chứng tỏ các NHTM tăng tốc độ huy động vốn đáng kể trong giai đoạn này và giảm dần từ 2012 đến 2014 do ảnh hưởng của chính sách lãi suất huy động và cho vay. Các biến khác như chi phí nhân viên, chi phí khác, thu ngoài lãi có xu hướng tăng đều qua các năm nhưng mức độ biến động không lớn. Thu từ lãi trung bình có giá trị cao nhất là vào năm 2011 đạt

12.619.011 triệu đồng, chi phí lãi trung bình cũng có giá trị cao nhất trong năm 2011 đạt giá trị 8.873.867 triệu đồng do lãi suất huy động và cho vay tăng cao trong

năm này. Năm 2009 có thu từ lãi và chi phí lãi trung bình thấp nhất đạt lần lượt là 4.784.702 triệu đồng và 3.187.138 triệu đồng do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế thế giới.

14.000.000

12.000.000

10.000.000

8.000.000

6.000.000

4.000.000

Y2 X1 X2

2.000.000

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Hình 4.1: Giá trị trung bình của các biến đầu vào và đầu ra 2008-2014

Nguồn: Tổng hợp từ báo cáo thường niên của 38 NHTM khảo sát

4.1.2. Kết quả ước lượng hiệu quả hoạt động của các NHTMVN bằng phương pháp bao dữ liệu DEA

4.1.2.1. Kết quả ước lượng hiệu quả kỹ thuật theo mô hình DEACRS Bảng 4.2: Hiệu quả kỹ thuật (TE) theo mô hình DEACRS

Năm

Giá trị nhỏ nhất	Giá trị lớn nhất	Giá trị trung bình	Độ lệch chuẩn	Số NH có HQKT nhỏ hơn mức trung bình	Tổng số NH
2008	0,646	1	0,862	0,108	16	35
2009	0,726	1	0,917	0,082	18	36
2010	0,694	1	0,893	0,079	20	36
2011	0,800	1	0,946	0,059	16	35
2012	0,814	1	0,943	0,059	15	35
2013	0,792	1	0,931	0,074	13	34
2014	0,820	1	0,920	0,065	16	31

Nguồn: Kết quả từ DEAP 2.1 với dữ liệu của 38 NHTM khảo sát