Một số biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Bình Dương

quá trình tổ chức quản lý và thực hiện. Có thể nói rằng, đội ngũ CBQL giáo dục ỏ đây vừa thừa lại vừa thiếu; thừa cán bộ quản lý không đủ năng lực đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ hiện tại và tương lai; thiếu cán bộ quản lý có phẩm chất đạo đức tốt, năng lực chuyên môn, năng lực quản lý giỏi. Thực tế, CBQL của các trường THPT có trình độ sau Đại học và đã qua lớp bồi dưỡng CBQL với số lượng rất ít; vẫn còn một số CBQL có trình độ chưa đạt chuẩn. Vì vậy, việc nâng cao chất lượng của đội ngũ CBQL ở trường THPT tỉnh Bình Dương là rất cấp thiết và vô cùng quan trọng, nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển Giáo dục và Đào tạo, phát triển kinh tế - xã hội theo định hướng Công nghiệp hóa- Hiện đại hóa của Bình Dương.

Từ trước đến nay, tuy đã có nhiều công trình nghiên cứu và đưa ra nhiều biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL trường học. Nhưng chưa có công trình nghiên cứu nào về việc nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL trường THPT ở tỉnh Bình Dương. Xuất phát từ những lý do trên, người nghiên cứu chọn đề tài:

“MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CBQL CÁC TRƯỜNG THPT CỦA TỈNH BÌNH DƯƠNG”.

2. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ :‌

Tháng 11/ 1998 Hội thảo khoa học " Chiến lược xây dựng đội ngữ CBQL giáo dục phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước" đã mở ra bước ngoặt quan trọng trong việc nghiên cứu, quy hoạch, xây dựng phát triển đào tạo đội ngũ CBQL giáo dục có phẩm chất, có tầm nhìn, có kỹ năng, có phong cách đáp ứng yêu cầu đổi mới sự nghiệp giáo dục và đào tạo. Bên cạnh đó, để nâng cao hiệu quả quản lý giáo dục và đào tạo, Trường CBQL Giáo dục - Đào tạo li và các Sở Giáo dục - Đào tạo các tỉnh phía nam, thành lập Câu Lạc Bộ " Giám đốc Sở Giáo dục - Đào tạo các tình ", thông qua hình thức sinh hoạt CLB cùng nhau trao đổi tìm ra những giải pháp tốt nhất cho công việc xây dựng đội ngũ CBQL giáo dục và đào tạo ở địa phương và cơ sở.

Các tác giả, các nhà nghiên cứu giáo dục, các chuyên gia đầu ngành cũng có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề quản lý hoạt động giáo dục trong nhà trường, về vai trò của các CBQL nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục như:

Tác giả Trần Hồng Quân cho rằng: “Quản lý là một khoa học. Nếu chỉ bằng kinh nghiệm thì không tiến xa được. Trường CBQL phải giúp Bộ thường xuyên bồi dưỡng CBQL. Ngoài ra, còn có nhiều giải pháp khác để xây dựng đội ngũ CBQL”. (41, 54).

Tác giả Lê Vũ Hùng với bài: “Cán bộ quản lý Giáo dục và đào tạo trước yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hoa đất nước” (29, 5). Đã chỉ ra rằng giáo dục luôn luôn là yếu tố then chốt trong tiến trình công nghiệp hoa, hiện đại hoa đất nước. Sự nghiệp GD - ĐT chỉ có thể hoàn thiện sứ mệnh của mình nếu hệ thống các nhà trường được bảo đảm bằng đội ngũ cán bộ quản lý có đủ năng lực phẩm chất bao gồm: đạo đức, văn hóa quản lý, tầm nhìn lý luận, khả năng tác nghiệp và phong cách điều hành tiến trình đào tạo thích hợp cho từng trường, từng cơ quan của hệ thống giáo dục quốc dân. . .

Tác giả Đặng Quốc Bảo có bài " Đào tạo, bồi dưỡng CBQL giáo dục cho thế kỷ XXI (18). Tiến tới giải pháp đồng bộ trong đào tạo bồi dưỡng CBQL giáo dục nhằm nâng cao chất lượng quản lý và thực hiện mục tiêu phát triển giáo dục.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 127 trang tài liệu này.

Tác giả Hoàng Tâm Sơn trong nghiên cứu của mình ở đề tài cấp Bộ đã đưa ra các giải pháp và kiến nghị về đào tạo bồi dưỡng CBQL các tỉnh phía Nam trước yêu cầu CNH, HĐH đất nước trong những năm đầu của thế kỷ XXI. "Đào tạo lại và bồi dưỡng thường xuyên về chuyên môn, nghiệp vụ cho CBQL các trường Mầm non đến các trường THPT, Cao đẳng, Đại học nhằm tạo điều kiện cho các nhà QLGD không ngừng nâng cao trình độ, tiếp cận được với những kinh nghiệm tiên tiến nhất trong việc tổ chức quản lý, giảng dạy và học tập ở nhà trường" (42, 53).

Trong bài phát biểu tại hội nghị của Ban tư tưởng - Văn hóa Trung ương ngày 17/ 07/ 2002 Đồng chí Nguyễn Khoa Điềm nhấn mạnh: " Giáo dục là quốc sách hàng đầu, chú trọng 4 đầu tư: Tài chánh, cán bộ, chỉ đạo, quản lý. Vì yêu cầu đặt ra cho giáo dục phải phát triển mạnh hơn, nhanh hơn và có chất lượng hơn theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa và xã hội hóa. Như thế mới bảo đảm nguồn nhân lực đê năm 2010 đất nước thoát khỏi tình trạng chậm phát triển". (23)

Tác giả Trần Văn Hạnh với " Bồi dưỡng cán bộ quản, lí giáo dục ở Thanh Hoá: yêu cầu và cách làm" cho rằng: " CBQL trước đây chưa được đào tạo một cách bài bản và chưa

trở thành một nguyên tắc: phải có bằng cấp về QLGD mới được giao nhiệm vụ QL ở một đơn vị GD . . . " (28, 7).

Luận văn thạc sĩ của tác giả Đào Hải có đề tài " Hệ biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL trường tiểu học tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn mới" tìm ra các hệ biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL trường tiểu học tỉnh Vĩnh Phúc (25).

Tác giả Cao Thị Ngân với đề tài " Bồi dưỡng năng lực quản lý cho đội ngũ CBQL trường tiểu học" và cho rằng " Việc nâng cao trình độ QL cho đội ngũ CBQL các trường tiểu học là một yêu cầu cần thiết và không thể thiếu được" (35, 17).

Ngoài ra, còn nhiều tác giả, nhiều công trình nghiên cứu được công bố trên các tập san chuyên ngành như nghiên cứu Giáo dục, Giáo dục phổ thông . . .Những công trình này thực sự nghiên cứu những mảng đề tài hết sức thiết thực, cụ thể trong công tác quản lý và xây dựng đội ngũ CBQL giáo dục phổ thông. Riêng ở tỉnh Bình Dương, vấn đề xây dựng đội ngũ CBQL trường học nói chung, và CBQL trường THPT nói riêng là một chủ trương lớn của tỉnh và của ngành giáo dục. Do đó, đối tượng này cần được nghiên cứu khách quan từ thực trạng số lượng đến chất lượng đội ngũ CBQL giáo dục hiện nay, để từng bước củng cố, đào tạo bồi dưỡng đội ngũ này trở thành lực lượng chủ yếu, quyết định sự phát triển sự nghiệp giáo dục ở tỉnh Bình Dương trong thời gian tới.

3. MUC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:‌

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tiễn nhằm đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ CBQL, phát hiện nhu cầu bồi dưỡng CBQL các trường THPT tỉnh Bình Dương về kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ quản lý. Từ đó đề xuất những biện pháp có tính khả thi góp phần nâng cao chất lượng của đội ngũ CBQL các trường THPT tỉnh Bình Dương.

4. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU :‌

đây:

Để thực hiện mục đích nghiên cứu, đề tài tập trung giải quyết ba nhiệm vụ chính sau

4.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận của đề tài nhằm đưa ra những khái niệm cơ bản để chỉ

đạo việc nghiên cứu thực tiễn.

4.2. Nghiên cứu thực trạng chất lượng đội ngũ CBQL và các biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL giáo dục tính Bình Dương

4.3. Đề xuất các biện pháp nhằm góp phần nâng cao chất lượng của đội ngũ CBQL các trường THPT tỉnh Bình Dương.

5. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC :‌

Nếu đội ngũ CBQL các trường THPT tình Bình Dương được chuẩn hóa về trình độ, đào tạo và bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ quản lý, đầy đủ về số lượng và đồng bộ về cơ cấu thì chất lượng của đội ngũ CBQL này sẽ được nâng cao, đáp ứng với yêu cầu thực hiện công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước.

6. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU :‌

6.1. Khách thể: Hoạt động của đội ngũ CBQL các trường THPT tỉnh Bình Dương.

6.2. Đối tương nghiên cứu; Các biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL các trường THPT tỉnh Bình Dương.

7. GIỚI HẠN ĐỀ TÀI :‌

Đề tài chỉ tập trung chủ yếu nghiên cứu thực trạng, chất lượng đội ngũ CBQL đặc biệt về nhu cầu bồi dưỡng đội ngũ CBQL của 7 trường THPT ở tình Bình Dương: Trường THPT Huỳnh Văn Nghệ"

Trường THPT Võ Minh Đức

Trường THPT Nguyễn Trãi

Trường THPT Tân Phước Khánh Trường THPT Thái Hòa

Trường THPT Bán công Lái Thiêu

Trường THPT Bán công Nguyễn Đình Chiểu.

8. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU :‌

8.1.Phương pháp nghiên cứu lý luân: Nhằm thu thập những cơ sở lý luận có liên quan đến vấn đề nghiên cứu và làm cơ sở phân tích các kết quả thu được.

8.2. Phương pháp điều tra; Sử dụng mẫu câu hỏi điều tra nhằm thu thập số liệu, tư liệu của các CBQL về trình độ, về năng lực tổ chức quản lý. Đồng thời khảo sát một số thông tin liên quan khách thể nghiên cứu thông qua ý kiến của các khách thể khác ( GV, CB Sở - phòng ban của Sở)

8.3. Phương pháp trò chuyên: Trực tiếp tiếp xúc với các CBQL các cấp quản lý liên quan và thông qua một số cầu hỏi để tìm hiểu về trình độ, năng lực quản lý của CBQL các trường THPT ở tỉnh Bình Dương.

8.4. Phương pháp quan sát: Quan sát các hoạt động giáo dục đào tạo ở các trường THPT, tham quan cơ sở vật chất và thiết bị nhà trường, dự các buổi sinh hoạt chuyên môn, họp hội đồng của nhà trường. . . nhằm rút ra nhận xét đánh giá công tác tổ chức quản lý ở nhà trường.

8.5 Phương pháp nghiên cứu sản phẩm: Thông qua việc xem xét hồ sơ, sổ sách, báo cáo, nghị quyết. . . của các trường THPT để tìm hiểu trình độ tổ chức và năng lực quản lý của cán bộ quản lý các trường THPT.

8.6. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia; Trao đổi trực tiếp với các nhà nghiên cứu khoa học, với các cấp lãnh đạo ngành giáo dục về cơ sở đánh giá hiệu quả quản lý của CBQL trường THPT.

8.7. Phương pháp thống ke6: Xử lý kết quả các số liệu thu được.

8.8. Phương pháp tổng kết kinh nghiêm: thông qua các kết quả điều tra để phân tích, tổng hợp, so sánh để từ đó rút ra những kết luận chủ yếu mang tính sự kiện có ý nghĩa.

9. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI :‌

• Xác định những cơ sở có tính khoa học về việc cần thiết phải nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL các trường THPT tỉnh Bình Dương. Đưa ra biện pháp nhằm phát triển đội ngũ CBQL các trường THPT tỉnh Bình Dương và những địa phương khác có điều kiện tương tự như Bình Dương.

CHƯƠNG I : CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG THPT‌

1.1. MỘT SỐ KHÁI NIÊM CƠ BẢN‌

1.1.1. Quản lý :‌

Quản lý là một thuộc tính gắn liền với xã hội ở mọi giai đoạn phát triển của nó. Ngay từ buổi sơ khai của xã hội loài người, để đương đầu với sức mạnh to lớn của tự nhiên, để duy trì sự tồn tại của mình, con người phải lao động chung, kết hợp lại thành tập thể; điều đó đòi hỏi phải có sự tổ chức, phải có sự phân công và hợp tác trong lao động tức là phải có quản lý.

Các Mác nói: " Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thi ít nhiều cũng cần đến một sự chỉ đạo để điều hòa những hoạt động cá nhân và thực hiện chức năng chung phát sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ chế sản xuất khác với sự vận động của các khí quan độc lập của nó. Một độc tấu vĩ cầm thì tự mình điều khiển lấy minh, còn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng''1 (15, 39 ).

Quản lý xã hội về thực chất là tổ chức khoa học lao động của toàn xã hội. Hai vấn đề cơ bản trong tổ chức khoa học lao động là phân công lao động và hợp tác lao động.

H.KOONTZ cho rằng" Quản lý là một hoạt động thiết yếu; nó bảo đảm phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt được những mục đích của nhóm (tổ chức). Mục tiêu của quản lý là hĩnh thành một môi trường mà trong đó con người có thể đạt được các mục đích của nhóm với thời gian, tiền bạc, vật chất ít nhất "(22, 20)

Quan điểm của PARAMÔNÔP thì " Quản lý là một nghề nghiệp đòi hỏi một sự đào tạo khoa học, đòi hỏi những kiến thức đặc biệt chứ không chỉ cần uyên bác, thành thạo về kinh tế, kỹ thuật và tài tổ chức" (22, 19).

Tác giả Phan Thế sủng thì quan niệm: " Quản lý vốn là một khoa học và cũng là một nghệ thuật để điều khiển một hệ thống xã hội từ vi mô đến vĩ mô hết sức năng động, phức tạp, vừa khép kín vừa có độ mở tương đối để đối nhân xử thế trong tổng hoa các mối quan hệ về tổ chức và mối quan hệ liên nhân cách giữa người quản lý với người dưới quyền, với cấp trên và với cộng đồng xã hộỉ,,{44, 5).

Hay có khái niệm cho rằng: hoạt động quản lý là tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý nhầm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của nó.

Trung tâm nghiên cứu khoa học tổ chức, quản lý đưa ra một định nghĩa như sau: " Quản lý là một quá trình kế hoạch, tổ chức, hướng dẫn và kiểm tra những nỗ lực của các thành viên trong một tổ chức và sử dụng các nguồn lực của tổ chức để đạt được những mục tiêu cụ thể" (20, 194 ).

Tuy nhiên, một yếu tố không thể thiếu được trong quá trịnh quản lý là Thông tin. Thông tin có mặt trong suốt quá trình quản lý, nó giữ vai trò cơ bản, là điều kiện, phương tiện không thể thiếu được cho mọi hoạt động quản lý.

Trên nền tảng khoa học quản lý, xuất hiện nhiều quản lý chuyên ngành, một trong những loại hình quản lý phong phú là QLGD

1.1.2. Quản lý giáo dục:‌

Cũng như quản lý, QLGD được hiểu theo nhiều khía cạnh khác nhau.

Theo nghĩa tổng quát: QLGD là hoạt động điều hành, phối hợp các họat động xã hội nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triền xã hội. QLGD là quản lý một loại kinh tế xã hội đặc biệt nhằm thực hiện đồng bộ, hài hòa sự phân hóa xã hội và xã hội hóa để tái sản xuất sức lao động có kỹ thuật phục vụ các yêu cầu kinh tế xã hội.

Theo Tác giả Nguyễn Ngọc Quang: " QLGD là hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp qui luật của chủ thể quản lý (hệ giáo dục) nhằm làm cho hệ vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thực hiện các tính chất của nhà trường XHCN Việt Nam, mà tiêu điểm hội tụ là quá trình dạy học - giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ giáo dục tới mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái mới về chất"{40, 35).

Tác giả Trần Kiểm cho rằng " Quản lý giáo dục, quản lý nhà trường có thể hiểu là một chuỗi tác động mang tính tổ chức - sư phạm của chủ thể quản lý đến tập thể giáo viên và học sinh, đến những lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường nhằm huy động họ cùng cộng tác, phối hợp, tham gia vào hoạt động của nhà trường nhằm làm cho quy trình vận hành tới việc hoàn thành những mục tiêu dự kiến"(31,31) .

Như vậy, Quản lý giáo dục có thể định nghĩa: QLGD (nói chung) và quản lý trường học (nói riêng) là hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý (hệ giáo dục) nhằm làm cho hệ vận hành theo đường lối, quan điểm giáo dục của Đảng, thực hiện mục tiêu của nhà .trường mà hạt nhân là dạy học, giáo dục đào tạo thế hệ trẻ đáp ứng nhu cầu kinh tế xã hội, đổi mới và phát triển để đưa giáo dục tiến lên trạng thái mới về chất thông qua thực hiện chức năng quản lý giáo dục. Quản lý giáo dục vừa là một khoa học vừa là một nghệ thuật. Quản lý nhà trường là một bộ phận trong hệ thống của QLGD.

Trường học là tổ chức giáo dục cơ sở mang tính nhà nước - xã hội, trực tiếp làm công tác đào tạo thực hiện việc giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ. Trường học vừa là khách thể cơ bản của các cấp QLGD, vừa là một hệ thống độc lập tự quản của xã hội. Do đó, quản lý trường học nhất thiết phải vừa có tính chất nhà nước vừa có tính chất xã hội.

GS. Phạm Minh Hạc quan niệm; " Quản lý nhà trường là thực hiện đường lối giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường vận hành theo nguyên lý giáo dục, để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ, với từng học sinh"{25, 71) . " Việc quản lý nhà trường phổ thông là quản lý hoạt động dạy học tức là làm sao đưa hoạt động đó từ trạng thái này sang trạng thái khác để dần dần tiến tới mục tiêu giáo dục" (25, 71).

Quản lý trường học là một dạng quản lý có tính chái đặc thù, làm cho nó phân biệt với mọi loại quản lý xã hội khác, được quy định trước hết là bản chà"! lao động sư phạm của giáo viên, bản chất quá trình dạy học - giáo dục, trong đó học sinh vừa bị quản lý lại vừa tự giác hoạt động học tập của bản thân. Dạy học và giáo dục trong sự thống nhất là hoạt động trung tâm của nhà trường. Mọi hoạt động khác của nhà trường đều hướng vào dạy học và giáo dục đó. Quản lý nhà trường thực chất là quản lý quá trình lao động sư phạm của người thầy, hoạt động học tập tự giáo dục của học sinh diễn ra chủ yếu trong quá trình dạy học. Một khi nắm vững tính đặc thù của quản lý trường học, người CBQL trường học mới có thể đưa nhà trường tiến lên trạng thái thực hiện được mục tiêu quản lý của nhà trường.