Đối Tượng Kế Toán Chi Phí Sản Xuất Và Đối Tượng Tính Giá Thành Sản Phẩm.

+ Chi phí thiết kế và trợ giúp kỹ thuật liên quan trực tiếp đến hợp đồng: bao gồm các khoản chi phí thiết kế và trợ giúp kỹ thuật mà nhà thầu phải chi trả và được chủ đầu tư cam kết thanh toán theo hợp đồng.

+ Chi phí dự tính để sửa chữa và bảo hành công trình: là khoản chi phí dựtính trước để bảo hành về khắc phục những sai sót có thể xảy ra khi thi công.

+ Các chi phí liên quan trực tiếp khác: là các chi phí liên quan trực tiếp đến việc thực hiện và hoàn thành hợp đồng.

Chi phí liên quan trực tiếp của từng hợp đồng sẽ được ghi giảm khi có các khoản thu nhập khác không bao gồm trong doanh thu của hợp đồng.

Ví dụ: Các khoản thu từ việc bán NL, VL thừa, thu thanh lý máy móc, thiết bị thi công khi kết thúc hợp đồng.

-Chi phí chung liên quan đến hoạt động của các hợp đồng và có thể phân bổ cho từng hợp đồng cụ thể bao gồm:

+ Chi phí bảo hiểm: là toàn bộ số tiền mà doanh nghiệp phải bỏ ra để mua bảo hiểm cho công nhân, công trình... đề phòng những trường hợp bất trắc xảy ra gây thiệt hại về người và của.

+ Chi phí thiết kế và trợ giúp kỹ thuật không liên quan trực tiếp đến một hợp đồng cụ thể. Tiêu thức phân bổ là tổngdự toán chi phí của mỗi công trình hoặc cũng có thể phân bổ theo phương pháp bình quân (chia đều cho các công trình).

+ Chi phí quản lý chung trong xây dựng: là các khoản chi phí bỏ ra để thực hiện công tác quản lý chung không liên quan đến một HĐXD cụ thể nào. Tiêu thức phân bổ giống như chi phí thiết kế, trợ giúp kỹ thuật.

Chi phí chung liên quan đến hoạt động của các hợp đồng và có thể phân bổ cho từng hợp đồng cũng bao gồm chi phí đi vay nếu thỏa mãn các điều kiện chi phí đi vay được vốn hóa theo quy định trong chuẩn mực "Chi phí đi vay". Chi phí đi vay bao gồm lãi tiền vay và các chi phí khác phát sinh liên quan trực tiếp đến các khoản vay của doanh nghiệp.

Các chi phí trên được phân bổ theo các phương pháp thích hợp một cách có hệ thống theo tỷ lệ hợplý và được áp dụng thống nhất cho tất cả các chi phí có đặc

điểm tương tự. Việc phân bổ cần dựa trên mức thông thường của hoạt động xây dựng.

- Các chi phí khác có thể thu lại từ khách hàng theo các điều khoản của hợp đồng bao gồm các chi phí như: chi phígiải phóng mặt bằng, chi phí triển khai... mà khách hàng phải trả lại cho Nhà thầu đã được quy định trong hợp đồng. Đối với các khoản chi phí nghiên cứu, triển khai mà hợp đồng không quy định khách hàng phải trả cho Nhà thầu thì không được tính vào chi phí của HĐXD.

- Chi phí không liên quan đến hoạt động của hợp đồng hoặc không thể phân bổ cho HĐXD thì không được tính vào chi phí của HĐXD. Các chi phí này bao gồm:

+ Chi phí quản lý hành chính chung, hoặc chi phí nghiên cứu, triển khai mà hợp đồng không quy định khách hàng phải trả cho nhà thầu.

+ Khấu hao máy móc, thiết bị và TSCĐ khác không sử dụng cho HĐXD

Việc xác định rõ nội dung chi phí của HĐXD sẽ là cơ sở rất tốt để lập dự toán chi phí, giúp cho nhà quản trị có thể kiểm soát chi phí một cách tốt hơn đồng thời nó cũng giúp cho công tác kế toán chi phí được xác định.

1.3.2. Đối tượng kế toán chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành sản phẩm.

1.3.2.1 Đối tượng kế toán chi phí sản xuất

Trong các doanh nghiệp xây lắp, với tính chất phức tạp của công nghệ và sản phẩm sản xuất mang tính đơn chiếc, có cấu tạo vật chất riêng, mỗi công trình, hạng mục công trình có dự toán thiết kế thi công riêng nên đối tượng hạch toán chi phí sản xuất là công trình, hạng mục công trình hoặc có thể là từng giai đoạn công việc hay từng đơn đặt hàng

Kế toán chi phí sản xuất xây lắp theo đúng đối tượng có tác dụng phục vụ tốt cho việc tăng cường quản lý chi phí sản xuất phục vụ cho công tác tính giá thành sản phẩm được kịp thời.

1.3.2.2. Đối tượng tính giá thành, kỳ tính giá thành

Đối tượng tính giá thành là các loại sản phẩm, công việc, lao vụ do doanh nghiệp sản xuất ra và cần phải tính được giá thành và giá thành đơn vị.

Trong sản xuất XDCB, sản phẩm có tính đơn chiếc, đối tượng tính giá thành là từng công trình, hạng mục công trình đã xây dựng hoàn thành. Ngoài ra đối tượng tính giá thành có thể là từng giai đoạn hoàn thành quy ước, tuỳ thuộc vào phương thức bàn giao thanh toán giữa đơn vị xây lắp và chủ đầu tư.

Kỳ tính giá thành trong doanh nghiệp xây lắp, do sản phẩm XDCB được sản xuất theo từng đơn đặt hàng, chu kỳ sản xuất dài, công trình, hạng mục công trình chỉ hoàn thành khi kết thúc một chu kỳ sản xuất sản phẩm cho nên kỳ tính giá thành thường được chọn là thời điểm mà công trình, hạng mục công trình hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng.

Việc xác định đối tượng hạch toán CPSX thực chất là xác định phạm vi hay giới hạn của chi phí nhằm phục vụ cho việc kiểm tra, phân tích chi phí và tính giá thành sản phẩm.

Trong sản xuất xây dựng với tính chất phức tạp của quy trình công nghệ và loại hình sản xuất đơn chiếc thường phân chia thành nhiều khu vực, bộ phận thi công. Mỗi hạng mục lại có dự toán riêng, có thiết kế riêng và cấu tạo vật chất của chúng cũng khác nhau. Đơn vị tính giá thành có thể là công trình hoặc hạng mục công trình đã hoàn thành. Vì vậy tuỳ thuộc vào công việc cụ thể, trình độ quản lý của mỗi công ty xây dựng mà có đối tượng hạch toán chi phí khác nhau, có thể là:

- Công trình, hạng mục công trình

- Đơn đặt hàng, bộ phận thi công

- Giai đoạn công việc cụ thể

Việc xác định đối tượng tập hợp CPSX là khâu đầu tiên cần thiết của công tác kế toán tập hợp CPSX, xác định đối tượng có tác dụng phục vụ tốt việc tăng cường quản lý sản xuất, giúp cho việc hạch toán kinh tế trong Công ty và tính toán giá thành được chính xác, kịp thời.

1.3.3.Phương pháp tập hợp chi phí sản xuất

Căn cứ vào các đối tượng tập hợp chi phí sản xuất đã xác định để mở sổ kế toán nhằm ghi chép, phản ánh các chi phí phát sinh trong kỳ theo đúng đối tượng hoặc tính toán và phân bổ phần chi phí cho các đối tượng đó.

Tùy vào đặc điểm của chi phí và các đối tượng tập hợp chi phí, người làm kế toán sẽ áp dụng các phương pháp tập hợp chi phí một cách sao cho phù hợp. Thông thường, các doanh nghiệp chủ yếu sử dụng hai phương pháp tập hợp chi phí: trực tiếp và gián tiếp.

1.3.3.1 Tập hợp chi phí theo phương pháp trực tiếp

Phương pháp trực tiếp được dùng để sử dụng để tập hợp các chi phí trực tiếp có liên quan đến các đối tượng tập hợp chi phí đã xác định từ trước. Có thể hiểu đơn giản cách thức thực hiện phương pháp này đó là chi phó phát sinh liên quan đến đối tượng nào thì được xác định trực tiếp cho đối tượng đó. Chi phí phát sinh liên quan đến từng đối tượng tập hợp chi phí đã xác định sẽ được kế toán tập hợp trực tiếp và quy nạp cho đối tượng đó.

Để có thể thực hiện được phương pháp này, tổ chức công tác hạch toán của kế toán phải được tiến hành một cách cụ thể, tỉ mỉ từ khâu lập chứng từ ban đầu, tổ chức hệ thống tài khoản kế toán, hệ thông sổ sách… phải theo đúng các đối tượng tập hợp chi phí đã xác định. Thực hiện được như vậy mới đảm bảo được các khoản chi phí phát sinh được tập hợp theo đúng đối tượng một cách chính xác, đầy đủ và kịp thời.

1.3.3.2 Tập hợp và phân bổ theo phương pháp gián tiếp

Trong trường hợp các chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp liên quan đến nhiều đối tượng tập hợp chi phí, kế toán không thể sử dụng phương pháp trực tiếp để có thể tập hợp các loại chi phí cho từng đối tượng đã xác định trước, chúng ta sử dụng phương pháp tập hợp chi phí gián tiếp.

Cách thức thực hiện phương pháp này đó là căn cứ vào các chi phí phát sinh, kế toán sẽ tiến hành tập chung các chi phí có liên quan đến nhiều đối tượng theo nội dung của chi phí và thời điểm phát sinh. Để có thể xác định chi phí cho từng đối

tượng của thể, kế toán phải lựa chọn các tiêu chuẩn hợp lý và tiến hành phân bổ cho từng đối tượng có liên quan.

Hai bước tiến hành phân bổ chi phí như sau:

Bước 1: Xác định hệ số phân bổ

Hệ số phâ bổ được xác định dựa trên công thức: H = C / T

Trong đó:

H: Hệ số phân bổ chi phí sản xuất

C: Là tổng chi phí sản xuất cần phân bổ cho các đối tượng

T: Tổng tiêu thức phân bổ của các đối tượng cần phân bổ chi phí

Bước 2: Xác định chi phí cần phân bổ cho từng đối tượng tập hợp chi phí cụ

thể

Công thức Cx = H x Tx

Trong đó:

Cx: Phần chi phí phân bổ cho đối tượng x

Tx: Tiêu thức phân bổ dùng để phân bổ chi phí của đối tượng x

Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể mà kế toán xác định tiêu thức phân bổ

chi phí cho hợp lý. Để việc phân bổ chi phí được chính xác và đáng tin cậy, các tiêu thức phân bổ được chọn lựa phải phù hợp.

Việc xác định tiêu thức phân bổ chi phí có thể được xác định riêng rẽ theo từng nội dung chi phí cần phân bổ, người làm kế toán khi đó cũng phải xác định hệ số phân bổ theo từng nội dung chi phí này hoặc xác định chung cho tất cả các chi phí cần phân bổ. Tùy theo đặc điểm cụ thể của từng doanh nghiệp để xác định tiêu thức phân bổ.

1.3.4. Nội dung của kế toán chi phí sản xuất

1.3.4.1. Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp a, Nội dung:

Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp là toàn bộ chi phí về nguyên liệu, vật liệu chính (xi măng, sắt, thép gạch, đá, cát...), nửa thành phẩm mua ngoài (vật liệu kết cấu, thiết bị gắn liền với công trình...), vật liệu phụ, nhiên liệu, các chi phí khác như

chi phí cốt pha, giàn giáo, dụng cụ sử dụng nhiều lần...... sử dụng trực tiếp cho việc sản xuất chế tạo sản phẩm hoặc thực hiện lao vụ dịch vụ. Nó không bao gồm giá trị vật liệu, nhiên liệu sử dụng cho máy thi công.

b, Nguyên tắc hạch toán:

Phương pháp trực tiếp: Tập hợp riêng biệt cho từng đối tượng sử dụng.

Phương pháp phân bổ: Tập hợp chung cho quá trình sản xuất, cuối kì phân bổ theo tiêu thức thích hợp.

c, Kế toán chi tiết

Vật liệu sử dụng cho công trình, hạng mục công trình nào thì tính trực tiếp cho công trình, hạng mục công trình đó. Trường hợp không tách riêng được (như vật liệu sử dụng luân chuyển...) thì phải tiến hành phân bổ cho từng công trình, hạng mục công trình theo định mức tiêu hao vật liệu hoặc theo khối lượng thực hiện...

Chi phí NVL trực tiếp trong

kì

Trị giá NVL đưa vào sử dụng

Trị giá phế liệu thu hồi (nếu có)

Trị giá NVL còn lại chưa sử dụng

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 136 trang tài liệu này.

Chứng từ sử dụng bao gồm: Phiếu xuất kho, Hoá đơn...

d, Kế toán tổng hợp:

Để thực hiện ghi chép, tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp kế toán sử dụng TK 621- Chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp. Tài khoản này dùng để phản ánh các chi phí nguyên vật liệu phát sinh thực tế để sản xuất sản phẩm xây lắp; được mở chi tiết cho từng công trình, hạng mục công trình hay khối lượng xây lắp, các giai đoạn công việc có dự toán riêng.

Trình tự kế toán được khái quát theo sơ đồ 1.1. (Phụ lục 1.1)

1.3.4.2. Kế toán tập hợp chi phí nhân công trực tiếp a, Nội dung

Chi phí nhân công trực tiếp là các chi phí cho lao động trực tiếp tham gia vào quá trình hoạt động xây lắp và các hoạt động sản xuất sản phẩm công nghiệp, cung

cấp dịch vụ trong doanh nghiệp xây lắp, chi phí lao động trực tiếp thuộc hoạt động sản xuất xây lắp bao gồm các khoản phải trả cho lao động thuộc quyền quản lý của doanh nghiệp và lao động thuê ngoài theo từng loại công việc.

Chi phí nhân công trực tiếp trong doanh nghiệp xây lắp bao gồm tiền lương chính, các khoản phụ cấp lương, lương phụ có tính chất ổn định của công nhân trực tiếp sản xuất và tiền thuê lao động ngoài trực tiếp xây lắp để hoàn thành sản phẩm xây lắp theo đơn giá XDCB.

Chi phí nhân công trực tiếp không bao gồm tiền lương của công nhân khi vận chuyển vật liệu ngoài cự ly công trường, lương nhân viên thu mua bảo quản bốc dỡ vật liệu trước khi đến kho công trường, lương công nhân tát nước, vét bùn khi thi công gặp trời mưa hay mạch nước ngầm và tiền lương của các bộ phận khác (Sản xuất phụ, xây lắp phụ, nhân viên bảo vệ quản lý).

b, Nguyên tắc hạch toán

Phương pháp trực tiếp: Tập hợp riêng biệt cho từng đối tượng sử dụng.

Phương pháp phân bổ: Tập hợp chung cho quá trình sản xuất, cuối kỳ phân bổ theo tiêu thức thích hợp.

c, Kế toán chi tiết

Chi phí nhân công trực tiếp được tập hợp riêng theo từng đối tượng (công trình, hạng mục công trình). Trường hợp không tách riêng được thì phải tiến hành phân bổ cho từng công trình, hạng mục công trình theo chi phí tiền lương theo định mức hoặc kế hoạch...

Căn cứ để hạch toán là hợp đồng lao động, bảng chấm công, hợp đồng làm khoán, bảng tính lương, bảng thanh toán tiền làm thêm giờ, làm đêm...

d, Kế toán tổng hợp

Để thực hiện ghi chép, tập hợp chi phí nhân công trực tiếp, kế toán sử dụng TK 622- Chi phí nhân công trực tiếp. Tài khoản này dùng để phản ánh các khoản tiền lương phải trả cho công nhân trực tiếp xây lắp các công trình, công nhân phục vụ xây dựng và lắp đặt (kể cả nhân công vận chuyển, bốc dỡ vật tư trong mặt bằng xây lắp) và tiền lương của công nhân chuẩn bị thi công và thu dọn hiện trường. TK

622 cũng được mở chi tiết theo từng công trình, hạng mục công trình, giai đoạn công việc...

Trình tự kế toán được khái quát theo sơ đồ 1.2. (Phụ lục 1.2)

1.3.4.3 . Kế toán chi phí máy thi công a, Nội dung

- Máy móc thi công là các loại xe, máy có động cơ được sử dụng trực tiếp để thi công xây lắp các công trình như: máy trộn bê tông, trộn hồ vữa, máy đào đất, máy xúc đất, máy đóng cọc, ô tô vận chuyển đất đá trong công trường... Các loại phương tiện máy thi công này doanh nghiệp xây lắp có thể thuê ngoài hoặc tự trang bị để khai thác sử dụng lâu dài .

- Chi phí sử dụng máy thi công là toàn bộ các chi phí về vật liệu, nhân công và các chi phí khác phát sinh trong quá trình sử dụng máy thi công để thực hiện khối lượng công việc xây lắp bằng máy theo phương pháp thi công hỗn hợp vừa thủ công vừa bằng máy. Chi phí máy thi công gồm các khoản như: chi phí nhân công (lương chính, lương phụ, phụ cấp phải trả cho công nhân trực tiếp điều khiển máy thi công), chi phí vật liệu (nhiên liệu, vật liệu dùng cho máy thi công), chi phí khấu hao máy thi công, chi phí dịch vụ mua ngoài dùng cho máy thi công... Người ta có thể chia chi phí sử dụng máy thi công thành 2 loại là chi phí thường xuyên và chi phí tạm thời:

+ Chi phí thường xuyên: Là những chi phí phát sinh trong quá trình sử dụng xe máy thi công và được tính thẳng vào giá thành của ca máy như tiền lương của công nhân trực tiếp điều khiển máy kể cả công nhân phục vụ máy, chi phí nhiên liệu động lực, khấu hao cơ bản, chi phí sửa chữa thường xuyên, tiền thuê xe máy thi công, chi phí sửa chữa thường xuyên điện, nước,…

+ Chi phí tạm thời: là chi phí phát sinh một lần tương đối lớn nên được phân bổ hoặc trích trước theo thời gian sử dụng máy thi công ở công trình như: chi phí tháo, lắp, thử máy, vận chuyển máy đến công trường và di chuyển máy trong quá trình sử dụng ở công trường, chi phí về xây dựng và tháo dỡ công trình tạm loại nhỏ (lều, lán...) phục vụ cho việc sử dụng máy thi công...