Hoạt động đầu tư trái phiếu của các ngân hàng thương mại Việt Nam 1683880233

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI

-------------------------

ĐINH THỊ PHƯƠNG ANH

HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU

CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 9.34.02.01

Người hướng dẫn 1: PGS,TS. Nguyễn Đức Trung Người hướng dẫn 2: GS,TS. Herve Boismery

Hà Nội, Năm 2021

LỜI CAM ĐOAN

Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi cam kết bằng danh dự cá nhân rằng, luận án tiến sĩ “Hoạt động đầu tư trái phiếu của các ngân hàng thương mại Việt Nam” do tôi thực hiện và không vi phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật. Kết quả nghiên cứu nêu trong Luận án chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Tác giả luận án

Đinh Thị Phương Anh

LỜI CẢM ƠN

Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn PGS,TS. Nguyễn Đức Trung và GS,TS. Herve Boismery đã dành rất nhiều thời gian và tâm huyết hướng dẫn để tôi có thể hoàn thành Luận án.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của các Thầy, Cô giáo trong Trường Đại học Thương mại trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành Luận án Tiến sĩ.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã luôn ủng hộ và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu.

Xin trân trọng cảm ơn!

Tác giả luận án

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i

LỜI CẢM ƠN ii

MỤC LỤC iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT vii

DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ, HÌNH VẼ viii

PHẦN MỞ ĐẦU 1

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu 1

2. Mục đích, nhiệm vụ và các câu hỏi nghiên cứu 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4

4. Những đóng góp mới của luận án 5

5. Kết cấu luận án 7

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 8

1.1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 8

1.1.1. Các nghiên cứu về mối quan hệ giữa hoạt động đầu tư/đầu tư trái phiếu của ngân hàng thương mại với hoạt động ngân hàng truyền thống 10

1.1.2. Các nghiên cứu về ảnh hưởng của hoạt động đầu tư/đầu tư trái phiếu đến kết quả kinh doanh của ngân hàng 14

1.1.3. Các nghiên cứu về tổ chức hoạt động đầu tư/đầu tư trái phiếu tại ngân hàng thương mại 18

1.2. MỘT SỐ KẾT LUẬN RÚT RA TỪ TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 24

1.2.1. Giá trị khoa học và thực tiễn của các nghiên cứu đã công bố 24

1.2.2. Giới hạn của các nghiên cứu đã công bố 24

1.2.3. Khoảng trống nghiên cứu 25

1.3. QUY TRÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 26

1.3.1. Quy trình nghiên cứu 26

1.3.2. Phương pháp nghiên cứu 28

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 31

2.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TRÁI PHIẾU VÀ THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU 31

2.1.1. Tổng quan về trái phiếu 31

2.1.2. Thị trường trái phiếu 36

2.2. HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI. 39

2.2.1. Các hoạt động cơ bản của ngân hàng thương mại 39

2.2.2. Khái niệm và các hình thức đầu tư trái phiếu của ngân hàng thương mại 40

2.2.3. Mục đích và đặc điểm hoạt động đầu tư trái phiếu của ngân hàng thương mại 44

2.2.4. Thu nhập và rủi ro trong đầu tư trái phiếu của ngân hàng thương mại 46

2.2.5. Tính hai mặt trong hoạt động đầu tư trái phiếu của ngân hàng thương mại 48

2.3. TỔ CHỨC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 49

2.3.1. Mục tiêu tổ chức, quản lý hoạt động đầu tư trái phiếu 49

2.3.2. Ban hành chính sách/quy định nội bộ về đầu tư trái phiếu 49

2.3.3. Tổ chức bộ máy triển khai hoạt động đầu tư trái phiếu 51

2.4. KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU VÀ CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 53

2.4.1. Các chỉ tiêu phản ánh kết quả hoạt động đầu tư trái phiếu 53

2.4.2. Mô hình nghiên cứu tác động của hoạt động đầu tư trái phiếu đến kết quả kinh doanh của ngân hàng thương mại 57

2.4.3. Các yếu tố tác động tới hoạt động đầu tư trái phiếu của ngân hàng thương mại 60

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 66

CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 67

3.1. VÀI NÉT KHÁI QUÁT VỀ THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU VÀ HỆ THỐNG CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 67

3.1.1. Vài nét khái quát về thị trường trái phiếu Việt Nam 67

3.1.2. Tổng quan về hệ thống các ngân hàng thương mại Việt Nam 75

3.2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 82

3.2.1. Cơ sở pháp lý đối với hoạt động đầu tư trái phiếu của các ngân hàng thương mại Việt Nam 82

3.2.2. Thực trạng tổ chức, quản lý hoạt động đầu tư trái phiếu của các ngân hàng thương mại Việt Nam 85

3.2.3. Thực trạng kết quả hoạt động đầu tư trái phiếu của các ngân hàng thương mại Việt Nam 87

3.2.4. Nghiên cứu hoạt động đầu tư trái phiếu của một số ngân hàng thương mại Việt Nam 98

3.3. NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU ĐẾN KẾT QUẢ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 107

3.3.1. Mô hình và phương pháp nghiên cứu 107

3.3.2. Kết quả và phân tích dữ liệu 111

3.3.3. Bình luận về kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của hoạt động đầu tư trái phiếu đến kết quả hoạt động kinh doanh của các NHTM Việt Nam 124

3.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 126

3.4.1. Những kết quả đã đạt được 126

3.4.2. Hạn chế và nguyên nhân 126

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 132

CHƯƠNG 4: ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP, KHUYẾN NGHỊ 133

4.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU VÀ NGÀNH NGÂN HÀNG VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2021-2025, TẦM NHÌN 2030 133

4.1.1. Định hướng phát triển thị trường trái phiếu Việt Nam 134

4.1.2. Định hướng phát triển ngành ngân hàng Việt Nam 139

4.2. ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2021-2025, TẦM NHÌN 2030144

4.2.1. Dự báo những thuận lợi và khó khăn trong hoạt động đầu tư trái phiếu của các ngân hàng thương mại Việt Nam 144

4.2.2. Quan điểm và định hướng đầu tư trái phiếu của các ngân hàng thương mại Việt Nam 146

4.3. GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 149

4.3.1. Hoàn thiện các văn bản nội bộ về đầu tư trái phiếu 149

4.3.2. Tăng cường đầu tư trang thiết bị và tuân thủ nghiêm ngặt quy định về quản trị rủi ro trong đầu tư trái phiếu 150

4.3.3. Phát triển và nâng cao chất lượng nhân lực cho hoạt động đầu tư trái phiếu 151

4.3.4. Các giải pháp khác 152

4.4. MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ VỚI CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC 153

4.4.1. Với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 153

4.4.2. Với Chính phủ và các bộ ngành liên quan đến quản lý nhà nước về thị trường trái phiếu 154

KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 159

KẾT LUẬN 160

DANH MỤC BÀI BÁO CÔNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 162

TÀI LIỆU THAM KHẢO 163

PHỤ LỤC 169

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT

Chữ viết tắt	Chữ viết đầy đủ
1	BHXH	Bảo hiểm xã hội
2	CSTT	Chính sách tiền tệ
3	CTCK	Công ty chứng khoán
4	KBNN	Kho bạc Nhà nước
5	NHTƯ	Ngân hàng Trung ương
6	NHTM	Ngân hàng thương mại
7	NHNN	Ngân hàng Nhà nước
8	OTC	Thị trường phi tập trung
9	SGDCK	Sở giao dịch chứng khoán
10	TCTD	Tổ chức tín dụng
11	TTCK	Thị trường chứng khoán
12	TPCP	Trái phiếu chính phủ
13	TPCQĐP	Trái phiếu chính quyền địa phương
14	TPDN	Trái phiếu doanh nghiệp
15	UBCKNN	Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước